Hôm nay,  

Thư Hà Tây

02/01/200800:00:00(Xem: 9954)

Hà Tây, ngày 20 tháng 12 năm 2007

NN và NP thân mến!

Vấn đề mà cả hai bạn thường thắc mắc với tôi đã có câu trả lời rồi đấy. Hai chủ nhật vừa qua, những gì đã xảy ra trước cửa Đại sứ quán Trung Quốc ở Hà Nội và trước cửa Lãnh sự quán Trung Quốc ở Sài Gòn đã đủ sức để nói rằng: Lòng yêu nước chưa bao giờ lụi tắt trong lòng dân tộc chúng ta. Người Việt Nam chúng ta dù ở trong nước, dù ở nước ngoài, dù chính kiến người này người nọ chưa chắc đã hoàn toàn đồng thuận với nhau thì mẫu số chung của tất cả chính là thái độ dứt khoát không ngồi im khi phải chứng kiến những bộ phận lãnh thổ thiêng liêng của tổ tiên dân tộc đang bị Trung Quốc thoán đoạt bằng những cách thức rất tầm thường về mặt liêm xỉ.

Trong những trang thư vội vã này, thật khó lòng mà chuyển tải hết được tới các bạn những gì đã diễn ra trong hai ngày đáng nhớ đó. Có lẽ tốt nhất tôi xin trích đoạn một số trang ghi chép của tôi khi tôi vinh dự đứng cùng với sinh viên và học sinh của chúng ta trong hai ngày đáng nhớ vừa qua.

Ngày 9/12/2007

Mấy ngày trước Mobile của tôi xuất hiện một tin nhắn lạ "8h30' sáng ngày 9/12/2007 sẽ có một cuộc biểu tình trước cửa sứ quán Trung Quốc". Tôi biết ngay, lại vấn đề Hoàng Sa, Trường Sa rồi đây. Phía Trung Quốc mới thành lập đơn vị hành chính Tam Sa quy tụ cả Hoàng Sa và Trường Sa của chúng ta vào đảo Hải Nam làm một. Như thế là toàn bộ lãnh hải của chúng ta chỉ còn là cái ao tù bị họ vây bủa kín bưng. Không cần quan tâm đến việc ai đã nhắn tin cho tôi, tôi sẽ đến với cuộc biểu tình này. Mình đến với mọi người để thể hiện lòng yêu nước thì có gì phải ngần ngại.

Suốt dọc đường đi, trong tôi trộn rộn những suy tư hào sảng lẫn với không ít những ưu phiền. Là một thầy giáo dậy Địa lý suốt 37 năm qua là 37 năm tôi dạy học sinh của tôi: "Phần đất liền của tổ quốc chúng ta có diện tích 330991km2 và phần lãnh hải của chúng ta cùng với hệ thống đảo và quần đảo có diện tích gấp nhiều lần như thế". Thế mà sách giáo khoa Địa lý thí điểm cho ban khoa học XH &NV năm học 2007-2008 xanh rờn dòng chữ diện tích phần đất liền của chúng ta chỉ có 329297 km2! Vậy thì 330991km2 - 329297 km2 = 1694km2 đất đai của ông cha để lại đi đâu mất rồi hỡi trời, hỡi đất, hỡi người Việt Nam!

Thôi cố mà quên đi cái nỗi đau Hoàng Sa thất thủ trong ngày 9/1/1974 mà không mấy ai sống ở miền Bắc được biết đến để mà tự chít lên đầu mình một vành khăn trắng khi hơn 70 con dân đất việt đã ngã xuống trong cuộc đọ sức quả chênh lệch giữa Hải quân Việt Nam cộng hoà với không quân và hải quân Trung Quốc. Mảnh đất Hoàng Sa thiêng liêng của ông cha đã bị chúng chiếm giữ, xây đồn bốt, mở tua du lịch và nghênh ngang nhòm ngó kiểm soát không phận, hải phận chúng ta.

Thôi cố mà quên đi cái công hàm hết sức tai hại năm 1958 mà những ai đã vì quá nông cạn và nhẹ dạ đã tình nguyện trao vào tay kẻ cướp cái lá bài để hôm nay chúng chạy tội mỗi khi chúng xả súng bắn giết ngư dân của mình.

Chả lẽ hơn 50 năm ra đời, cái công hàm đó vẫn đủ sức triệt khẩu hơn 600 tờ báo và tạp chí trong nước, không cho phép họ ho he gì về chuyện này hay sao!

Chả lẽ cái công hàm đơn phương tán dương sự xâm lăng của kẻ cướp đó lại thay thế được tuyên bố đanh thép của chính phủ Trần Văn Hiến trên diễn đàn liên hiệp quốc tại San Fransico 1952 rằng: "Tây Sa và Nam Sa là lãnh thổ thiêng liêng của quốc gia Việt Nam".

Chả lẽ cũng vì cái công hàm tai hại đó mà mỗi lần kẻ láng giềng tham lam giở trò thì người phát ngôn của chúng ta chỉ được phát lại mãi đoạn băng rè:

"Phía Việt Nam đầy đủ chứng cứ để khẳng định chủ quyền của mình trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa". Phản đối theo kiểu: "Phản đối xong! tất cả lại về! ồ ô ố ồ ô!". Trong khi đó rất nhiều diện tích đất đai ở biên giới đã bị mất. Nghe nói muốn đến thăm thác đẹp Bản giốc giờ đây phải có hộ chiếu! Ải Nam quan nơi lưu giữ những kỉ niệm vô giá của cha con Nguyễn Phi Khanh và Nguyễn Trãi đã trở thành một mục Nam quan đầy nhòm ngó, rồi lại trở thành một Hữu Nghị quan đầy lèo lá và giờ đây đã tụt sâu vào đất khách quê người rồi.

Mãi rà soát, rượt lại những gì mà cả đời tôi đã trải nghiệm, tôi đã chan hoà vào đám đông sinh viên học sinh trước cửa sứ quán Trung quốc lúc nào không rõ. Xung quanh tôi là các em, các cháu chỉ trạc tuổi con tôi, học sinh những khoá sau của tôi. Họ đang say sưa gào thét:

- Việt Nam! chủ quyền!

- Trường Sa - Hoàng Sa là của người Việt Nam!

- Đả đảo Tam Sa!

- Tẩy chay hàng hoá Trung quốc!

Có một điều tôi rất lạ là thái độ của công an, của CSCDD. Trong tay họ lăm lăm dùi cui gỗ, dùi cui điện nhưng thái độ của họ lại khá ôn hoà. Có lẽ trong họ cũng có cái gì đó đang rần rần chảy như trong huyết quản của mọi người dân Việt. Có lẽ chỉ vì bộ sắc phục, vì một mệnh lệnh nào đó đã bắt họ phải gò mình trong vai diễn bất đắc dĩ này. Đám đông xung quanh tôi sau một hồi hô khẩu hiệu, tất cả lại rùng rùng chuyển động và cùng hoà ca: "Kết đoàn chúng ta là sức mạnh! Kết đoàn chúng ta là thép gang!" và rồi tiến quân ca, là Dậy mà đi hỡi đồng bào ơi!

Tôi thực sự thấy cay cay nơi khoé mắt khi phải chứng kiến cháu sinh viên đứng cạnh tôi đã khản giọng vì gào thét, khi nhận ra tôi cháu nói lớn: Hãy để thầy Long cầm trịch các bạn ơi! Tôi vội bảo: đừng các cháu. Người Trung quốc hôm nay người ta không sợ gì thế hệ già chúng tôi đâu. Các cháu là tương lai của đất nước. Họ sẽ phải nghĩ lại, tỉnh ngộ trước các cháu chứ họ chẳng lạ gì, chẳng sợ gì những người mà họ đã góp phần đào tạo suốt mấy thập kỉ nay. Cuộc đối thoại giữa tôi và các cháu sinh viên chưa kết thúc thì một chiếc xe cảnh sát đỗ xịch trước mặt chúng tôi.

Người cảnh sát mặc thường phục gọi loa: Học sinh và sinh viên hãy giải tán và trở về nhà trường. Vấn đề này là vấn đề của hai nhà nước. Đám đông lại rùng rùng chuyển động như sóng dậy với những tiếng thét: Mấy chục năm mất Hoàng Sa rồi có giải quyết được gì đâu" Không! Chúng tôi không giải tán. Bất ngờ bên tôi xuất hiện người lính già Vũ Cao Quận, ông hiên ngang bước xuống lòng đường đứng trước mũi xe cảnh sát ông phanh ngực quát lớn: Tôi chiến sĩ Điện Biên phủ 1954 đây! xin hỏi các ông, các ông có còn lòng yêu nước không" Tôi thực sự không cầm được nước mắt khi chứng kiến cảnh một người cha còn trẻ công kênh con trai trên đầu. Cháu bé vẫy cờ đỏ rối rít, người cha nghẹn ngào dặn con mình: Hãy hô to tên tổ quốc mình đi con! Một lúc sau cha con họ như tan hoà trong biển người đang gào thét. Tôi như được sống lại cái hứng khởi ngày nào:

"Gió ơi gió hãy làm gjông làm tố

Cuốn tung bay cờ đỏ máu thắm tươi

Vàng vàng bay rực rỡ sao sao bay

Ta ngã vật giữa dòng người cuộn thác"

Hàng giờ đã trôi qua, thời gian như ngừng đọng lại. Tôi quên cả tuổi tác của mình, tôi như được hồi sinh, như trẻ lại giữa sinh viên và học sinh. Tôi cũng không thể ngờ được người ta đã giải tán cuộc biểu tình một cách nhanh chóng và gọn gàng đến thế. Sau những lời nhắc nhở giải tán rất ôn hoà không có kết quả, chiếc xe cảnh sát tung ra một mệnh lệnh mới: "Các đồng chí cảnh sát giao thông hãy chuẩn bị xử lý số xe máy để sai quy định trên vỉa hè đường Điện Biên phủ!".

Cảnh sát đã ra đòn đánh trúng chỗ yếu nhất của mọi người. Sinh viên và học sinh không thể bỏ mất xe được. Mọi người đã tự giải tán, trước khi giải tán các em còn kịp dặn nhau: chủ nhật tới lại tiếp tục.

Tôi lững thững đi về phía bệnh viện XanhPôn. Ngang qua tượng đài "I lich vĩ đại" Tôi thầm hỏi: Thưa ông! ông vẫn đứng ở đây ư! Người Việt Nam chúng tôi quả là "Thuỷ chung có trước, có sau!" Hôm nay ông nghĩ gì về lớp con cháu chúng tôi!"... Riêng tôi, trong lòng tôi tràn ngập niềm vui thật khó tả khi tận mắt chứng kiến thế hệ 8X, 9X bầy tỏ lòng yêu tổ quốc của mình một cách mạnh mẽ và trong trẻo đến thế. Tại sao chỉ có 8X, 9X" vậy các X khác đâu hết cả rồi! Họ không có mặt ở đây là vì họ đã có một tình yêu nào khác còn lớn hơn cả tình yêu đất nước hay sao" Rẽ vào thăm tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang, tôi được anh cho biết cùng với Hà Nội trước cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở Sài Gòn vài trăm sinh viên và học sinh đã làm sống lại những ngày hát cho đồng bào tôi nghe! Những đêm không ngủ! Những đêm thắp nến chắp tay nguyện cầu cho bồ câu xuất hiện! Những bài hát: Tự nguyện! Dậy mà đi hỡi đồng bào ơi! Nối vòng tay lớn!... Những ca khúc lừng danh của Trịnh Công Sơn, Tôn Thất Lập... đã làm sống dậy những ngày hào hùng trước 1975, là sự giáng trả đầy ý nghĩa cho người hàng xóm không mấy tử tế phương Bắc.

***

Chủ nhật 16/12/2007

Ngay tối 15/12/2007 tôi đã nhận được tin dữ, gần như toàn bộ những người dân chủ đã có lệnh phải bị cầm chân tại gia đình trong ngày 16/12/2007. Tức là người ta nghi ngờ những người dân chủ là tác giả của kịch bản biểu tình! Riêng cá nhân tôi, tôi có vẻ như được hưởng một đặc ân nào đó thì phải.

Sáng 16/12/2007 tôi rời nhà rất sớm bằng xe đạp. Tôi chủ động chọn phương tiện đó để dễ dàng tiếp cận và dễ cơ động tới các địa điểm nhạy cảm. Suốt từ 7h30' đến 10h00' sáng tôi không biết bao lần lòng ròng qua khu vực vườn hoa trước cửa đại sứ quán Trung Quốc, lăng cụ Hồ, vườn hoa Mai Xuân Thưởng... Trong lòng tôi như có lửa đốt khi thấy toàn bộ vườn hoa đã tràn ngập bóng công an mặc sắc phục, cảnh sát cơ động xùm xụp mũ sắt trên đầu, tay cầm gậy đứng dàn hàng ngang. Lẽ nào cái không khí bắt bớ và sẵn sàng đàn áp thẳng tay này đã đập tan cuộc biểu tình ngày hôm nay. Các em học sinh và sinh viên, các em đang ở đâu rồi!

Tôi đang hết sức buồn phiền và bối rối vì những gì đang nhìn thấy thì bà vợ tôi gọi điện thoại đến: "Anh vừa ra khỏi nhà thì công an ập đến. Họ bảo xin bà giáo thông cảm, có lệnh khẩn của cấp trên yêu cầu chúng tôi can thiệp bằng mọi cách để ông giáo không được đi đâu trong ngày hôm nay. Em bảo: Chồng tôi dù ở nhà hay đi đâu, anh ấy không bao giờ làm việc gì phi nghĩa và phạm pháp. Nghe em nói thế họ vẫn kiên nhẫn: Xin bà giáo thông cảm, việc chính trị chúng tôi không am hiểu. Đây là lệnh trên, đã là lệnh chúng tôi có nhiệm vụ phải thừa hành. Em cười và bảo họ: Các ông đến muộn mất rồi chồng tôi đi Hà Nội từ sớm".

Tôi dặn dò bà vợ tôi vài câu rồi cũng quyết định ra về mà trong lòng dằng dặc những day dứt.

Đường về hôm nay sao mà xa xôi và buồn bã đến thế. Lẽ nào lòng yêu nước hừng hực như triều dâng thác đổ hôm chủ nhật trước đã bị răn đe bằng không khí phũ phàng sặc mùi bạo lực như những gì tôi đã nhìn thấy sáng ngày hôm nay. Lẽ nào mới chỉ có thế thôi, bình xịt vẫn còn đóng khoá, lưu đạn cay vẫn còn nguyên chốt, vòi rồng phun nước chưa phải sử dụng, côn gỗ rất dài chưa phải vung lên! đội hình của học sinh và sinh viên đã tan vỡ. Tôi chạnh lòng và xấu hổ thay cho thế hệ tuổi tôi. Tại sao và điều gì đã níu kéo, đã cầm giữ đôi chân của thế hệ cũng đã từng một mùa, hai mùa kháng chiến! Vì sao chẳng có mấy những gương mặt già nua tuổi tác trong đội ngũ của các cháu học sinh sinh viên ngày nay! Tôi sực nhớ tuyên ngôn bất hủ của cố nhà văn Nguyễn Minh Châu để lại: "Là cái thằng nhà văn Việt nam lúc này mà không dám nói gì về dân chủ là loại vô nhân cách".

Theo tôi chủ nhật trước con cháu của chúng ta đã dậy cho những kẻ bá quyền phương Bắc một bài học, các cháu cũng đã gián tiếp nhắc nhở cha anh của mình rằng: Thái độ vô cảm trước vận mệnh của tổ quốc là thái độ không thể chấp nhận được.

Tại sao" Tại sao các nhà lãnh đạo quốc gia không ý thức được: Để đương đầu thành công với gã Đại Hán tồi tệ này, ông cha chúng ta đã biết huy động toàn bộ sức mạnh của dân tộc để có được những Bình than, những Diên hồng, mới có tiếng thét vang động đất trời Đông A: Sát thát! Mới có ba lần đại thắng quân Nguyên, mới có Bạch Đằng, mới có Chi Lăng, mới có Bình Ngô Đại Cáo, mới có Rạch gầm, xoài mút, mới có Đống Đa và 12 ngày đêm Điện Biên Phủ trên bầu trời Hà Nội...

Ngày 16/12 lẽ ra sẽ là một ngày buồn đối với tôi nếu như buổi tối hôm đó không có nhiều tốp học sinh cũ của tôi đến thăm tôi. Gặp tôi, các em mừng vui và hối hả kể: Khi biết không thể đến được cổng sứ quán Trung quốc, ngay từ sáng sớm chúng em đã lặng lẽ tản về các khu dân cư và biểu tình đã bùng phát hàng ngàn người với cờ tổ quốc, với pa nô khổ lớn in bia chủ quyền, khẩu hiệu khổ lớn bằng tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Trung quốc... đã có bắt bớ, đã có căng thẳng giữa sinh viên và lực lượng đàn áp. Một em đưa tặng tôi một tập ảnh mà em Download từ trên mạng. Thật thú vị trong tập ảnh đó có cả tấm ảnh tôi với gương mặt nhàu nát đang vung tay đứng bên sinh viên trong buổi sáng 9/12/2007. Đúng là ngày 16/12, công an và CSCDD đã khoá cứng được vườn hoa trước cửa sứ quán Trung quốc nhưng họ không bao giờ khoá được lòng yêu nước của sinh viên học sinh chúng ta.

Tiễn các em ra về, tôi buồn bã nói với các em: " Chủ nhật tới thầy giáo khó mà được tự do để cùng với các em thể hiện lòng yêu đất nước của mình, để cùng các em nói với người láng giềng phương Bắc không mấy tử tế rằng: Đất nước chúng tôi là có chủ! Xin các quý vị hãy nhớ lại những gì đã từng xảy ra trong quá khứ!".

Học sinh ra về, tôi cũng tắt đèn đi ngủ sau một ngày vất vả và buồn phiền. Giấc ngủ chỉ chập chờn không chịu đến. Tôi cứ trằn trọc mãi một suy nghĩ: Sáng nay và có thể nhiều buổi sáng khác nữa, những người dân chủ lộ diện như chúng tôi sẽ bị cách ly khỏi biến cố này. Thế nhưng biểu tình sẽ vẫn tiếp tục nổ ra và có chiều không kiểm soát được. Những gì mà những người dân chủ đã làm cho chính quyền đảng trị và công an trị khó chịu bấy lâu nay thực ra chẳng là gì so với những gì "Tảng băng chìm" bất ngờ phát lộ. Diễn biến này là không lạ, không hề bất ngờ. Điều gì phải đến đã đến và sẽ còn đến. Tiến trình dân chủ hoá sẽ phải đến với người Việt Nam. Dân tộc Việt Nam không hề có tội tình gì, chúng tôi hoàn toàn xứng đáng được hưởng những gì mà các dân tộc văn minh khác đã được hưởng.

***

NN và NP thân mến!

Để khép lại những trang tâm sự này, tôi xin trích đoạn một số câu chữ trong Thư toà soạn được đăng trang trọng trên trang 1 Bán Nguyệt San tổ quốc số 31:

(Tiếng nói từ suy từ và ước vọng của nhân dân Việt Nam).

"Việc thanh niên Hà Nội và Sài Gòn biểu tình chống Trung Quốc sát nhập hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa nói lên lòng yêu nước và ý trí giữ nước của tuổi trẻ Việt nam. Lần đầu tiên một cuộc biểu tình có nội dung chính trị không do Đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam tổ chức không hề bị đàn áp. Đó là một sự kiện đáng ghi nhận và mở ra một hy vọng".

Đoạn khác:

"Không một chính quyền nào muốn mất đất và biển cho nước ngoài cho nước ngoài cả. Nói Đảng cộng sản Việt Nam dâng đất và biển cho Trung quốc là quá đáng. Tuy vậy Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn có trách nhiệm lớn, rất lớn."

Đoạn khác:

"Muốn có sức mạnh để đương đầu phải có đoàn kết dân tộc trong quyết tâm giữ nước, điều kiện chỉ có thể có được nếu đất nước là của mọi người thay vì là của riêng một Đảng, nói cách khác nếu có dân chủ. Chính chế độ độc Đảng đã khiến chúng ta bất lực và bị lấn chiếm."

Tôi nghĩ rằng người viết lên những dòng chữ này, tờ báo đã đăng tải lá thư này khi đứng trước hiện tình đất nước họ thực sự cũng có một "Tâm thượng quang khuê tảo".

Tôi nghĩ rằng hai bạn cũng đồng suy nghĩ với tôi. Lại một mùa giáng sinh nữa đang về với quê hương xứ sở. Tôi chúc hai bạn và cũng cầu chúc cho dân tộc Việt nam chúng ta dù đang ở đâu trên mặt đất vẫn còn quá nhiều điều cuồng nộ và phi lý này sớm có được những Noel hạnh phúc.

Thân mến chào tạm biệt hai bạn!

Nguyễn Thượng Long

Nguyên Giáo viên PTTH thuộc tỉnh Hoà Bình - Hà Tây

- Nguyên Thanh tra Giáo dục kiêm nhiệm

- Người đương thời GD & ĐT 20

  Ứng cử ĐBQH 12

Địa chỉ: thôn Văn La - xã Văn Khê - Tp Hà Đông - Tỉnh Hà Tây

Điện thoại nhà riêng: 0343.521.066 - Di động: 0953.298.198

 Nơi gửi:

- Tổng bí thư ĐCSVN Nông Đức Mạnh

- Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết

- Thủ tướng chính phủ Nguyễn Tấn Dũng

- Chủ tịch quốc hội Nguyễn Phú Trọng

- Tổng cục an ninh

- Một số phương tiện thông tin đại chúng

- Cùng các bạn bè

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tháng Năm, 2024, trong phiên tòa xét xử bị cáo, tức cựu Tổng thống Donald Trump, liên quan các khoản chi phí cho nữ diễn viên phim khiêu dâm Stormy Daniels dưới dạng tiền bịt miệng, có một cựu công tố viên, bộ trưởng tư pháp từ Flordia đến tòa New York. Bà ngồi bên dưới theo dõi để ủng hộ Trump. Đó là Pam Bondi. Sau khi bồi thẩm đoàn phán quyết Trump có tội trong 34 tội danh, Bondi đã xuất hiện trên Fox News, cùng với Kash Patel, phát biểu rằng “một niềm tin rất lớn đã bị mất vào hệ thống tư pháp tối nay.” Bà còn nói thêm: “Người dân Mỹ đã nhìn thấu điều đó.”
Chiều thứ Sáu, chúng tôi ăn trưa với một người bạn mới ở Huntington Beach. Không biết vì men bia hay vì chọn quán giữa một thành phố “đỏ”, câu chuyện đang nhẹ nhàng bỗng rẽ thẳng vào chính trường. Nhắc đến những gì xảy ra kể từ ngày tổng thống Trump nắm quyền sinh sát, cô bạn tôi đề cập đến vật giá leo thang, vừa lạm phát vừa thuế quan, kinh tế bất ổn, đời sống bất an… Anh bạn mới của chúng tôi nghe đến đây lên tiếng cắt lời: “Dẫu có thế, so với nhiều người, nhiều xứ khác, người Mỹ vẫn còn đang sống trong may mắn. Và chúng ta nên biết ơn điều đó.” Anh khiến tôi liên tưởng đến thuyết “dân túy tàn bạo”, được Jay Kuo nhắc đến trong bài báo mới đăng của Ông trên Substack tuần qua.
Tuần trước, tình cờ tôi đọc được một bài viết của tác giả Vũ Kim Hạnh được chia sẻ lại qua Facebook. Bài viết có tựa đề là "Cơ hội vàng ở Mỹ sau mức thuế đối ứng 20%", trong đó bà nhắc riêng về kỹ nghệ xuất cảng gỗ của Việt Nam sang Hoa Kỳ và thế giới. Trước khi đi vào chi tiết của bài viết, có thể nhắc sơ về bà Vũ Kim Hạnh ắt đã quen thuộc với nhiều người trong nước. Bà từng là Tổng Biên Tập báo Tuổi Trẻ, cũng như nằm trong nhóm sáng lập tờ tuần báo Sài Gòn Tiếp Thị, từng là những tờ báo khá thành công tại Việt Nam.
Franklin D. Roosevelt (1882-1945), Tổng Thống Hoa Kỳ thứ 32 và là vị tổng thống Mỹ duy nhất phục vụ hơn 2 nhiệm kỳ, đã từng nói rằng, “Tự do của nền dân chủ không an toàn nếu người dân dung túng sự gia tăng của quyền lực cá nhân tới mức trở thành mạnh hơn chính nhà nước dân chủ đó. Điều đó trong bản chất là chủ nghĩa phát xít: quyền sở hữu của chính phủ thuộc về một cá nhân, một nhóm người, hay bất cứ thế lực cá nhân nào đang kiểm soát.” Lời cảnh giác đó của TT Roosevelt quả thật đã trở thành lời tiên tri đang ứng nghiệm trong thời đại hiện nay của nước Mỹ. Tổng Thống Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu và gần 8 tháng của nhiệm kỳ hai đã thể hiện rõ ý chí và hành động của một nhà lãnh đạo muốn thâu tóm mọi quyền lực trong tay mình bất chấp những việc làm này có phá vỡ nền tảng tự do và dân chủ mà nước Mỹ đã nỗ lực không ngừng để tạo dựng và giữ gìn trong suốt hai trăm năm mươi năm qua hay không!
Từ lâu trong chính trị Mỹ vẫn tồn tại một quy tắc bất thành văn, khi thì nói lên to rõ “chúng ta tốt đẹp hơn như thế này,” hoặc có khi chỉ thì thầm, nhẹ nhàng, rằng đảng Dân Chủ không nên sa vào bùn lầy. Nhiều thập niên qua, “quy tắc” này đã định hình cả vận động tranh cử lẫn cách cầm quyền lãnh đạo. Tổng thống Barack Obama, bằng sự điềm tĩnh, được xem là bậc thầy về nghệ thuật này, ngay cả khi Donald Trump mở màn thuyết âm mưu “giấy khai sinh giả.” Tổng thống Joe Biden cũng vậy. Ông lèo lái đất nước sau đại dịch bằng chiến lược đặt niềm tin vào sự văn minh, đoàn kết, tin rằng lời kêu gọi phẩm giá có thể giữ thăng bằng cho con thuyền trong cơn chao đảo vì sóng dữ.
Trong nhiều tháng qua, các tài khoản chính thức của Bạch Ốc và Bộ Nội An trên mạng X liên tục tung ra hình ảnh và video (meme) dị hợm: từ ảnh ghép kèm âm thanh chế giễu, những đoạn đăng kiểu TikTok, cho đến tranh vẽ bằng trí tuệ nhân tạo. Đây không phải trò vui của vài nhân viên rảnh rỗi, mà là một chiến dịch có chủ ý, lặp đi lặp lại, như muốn răn: ai mới thực sự được coi là người Mỹ. Trang NPR ngày 18 tháng 8 nhận định: “Các tài khoản chính thức của chính quyền Trump đang khai thác đủ kiểu meme, hình ảnh AI với giọng điệu đầy thách thức trong các bài đăng trên mạng xã hội.”
Trước khi quay lại cùng cuộc họp song phương giữa Trump và Putin tại Alaska, hãy quay lại những cuộc họp giữa Donald Trump và lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu của Donald Trump. Lần đầu tiên, một đương kim tổng thống Hoa Kỳ đã hạ mình sang Châu Á đến ba lần, lần đầu tại Singapore, rồi Việt Nam và cuối cùng ngay tại khu phi quân sự giữa Nam-Bắc Hàn, để gặp và nâng cao vị thế một tay "Chí Phèo" cộng sản mặt sữa nhưng khét tiếng độc ác lên vị thế chính thức ngang hàng với Hoa Kỳ trên chính trường quốc tế.
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.