Hôm nay,  

Cưỡng Bách Hôn Nhân

09/02/201000:00:00(Xem: 6468)

Cưỡng  Bách  Hôn  Nhân

Phó Tế Nguyễn Mạnh San trong Hội Thảo Pháp Lý Vào Ngày 23 Tháng 1, Năm 2010

Phó  Tế  Nguyễn  Mạnh  San
(LTS: Đây là đề tài thứ mười mà thầy Phó Tế N.M. San đã thuyết trình cho quý vị cử tọa của Hội Thân Hữu Việt Mỹ (Vietnamese American Association), tại thành phố Oklahoma City, Oklahoma vào ngày 23 tháng 1 năm 2010 vừa qua. Trong dịp này thầy Phó Tế đã mạn phép xin được thay mặt cho hàng ngàn những người tỵ nạn thuộc các sắc tộc Việt, Miên, Lào, Iran, Iraq, Nga, Cuba, v.v… để vinh danh Cụ Nguyễn Đình Thư, Sáng lập viên và là vị Chủ Tịch đầu tiên của Hội, cũng như cảm ơn Hội THVM, một Hội thiện nguyện bất vụ lợi, về những thành quả và sự liên tục giúp đỡ người Tỵ Nạn từ năm 1977 cho đến ngày hôm nay. Xin quý độc giả theo dõi câu chuyện liên quan đến đời sống và Pháp luật tại Hoa Kỳ dưới đây.)
Người ta vẫn thường nói ép dầu ép mỡ, ai nỡ ép duyên. Quả thật như thế, vì ngay cả hai người yêu thương nhau thật tình đi chăng nữa, cũng chưa chắc chắn gì có thể đem lại hạnh phúc cho nhau nói chi đến con cái bị Cha Mẹ ép buộc phải lấy nhau, thì làm sao có thể mang lại hạnh phúc cho nhau được. Nói như thế là khi chúng ta còn ở quê nhà, Cha mẹ đặt con cái ngồi đâu thì con cái phải vâng lời Cha mẹ ngồi đấy, có nghĩa là Cha Mẹ bảo con lấy ai thì phải lấy người đó, không được quyền cãi lại lời Cha Mẹ. Đó là chuyện xẩy ra từ xa xưa ở quê nhà trước ngày mất nước.
Nhưng từ khi chúng ta đến sinh sống tại Hoa Kỳ, thì truyền thống Cha mẹ đặt con ngồi đâu con phải ngồi đấy không còn tồn tại nữa, trái lại con cái đặt cha mẹ ngồi đâu, Cha Mẹ phải ngồi đấy, có nghĩa là con cái tự quyền lựa chọn Tây, Tàu, Nhật, Đại Hàn, Ấn Độ, Nga, Mỹ, Phi Châu, Trung Đông, v.v… mà con cái muốn lấy người đó làm chồng hay làm vợ, thì Cha Mẹ không có quyền từ chối, bằng không, chúng nó sẽ cưới hỏi nhau trước pháp luật, không cần đến sự hiện diện của Cha Mẹ đôi bên, kể như cô dâu chú rể đều coi như là mồ côi Cha Mẹ; cho tới một ngày đẹp trời nào đó Cha Mẹ thương nhớ con quá, bằng cách tỏ thái độ bằng lòng chấp nhận nó là con dâu hay con rể của nhà mình, thì tình nghĩa phận làm con cái đối với Cha mẹ mới được phục hồi kể từ ngày đó.
Như chúng ta đã biết cách đây gần 2 năm, chính quyền Hoa Kỳ đã khám phá ra một số đông những cặp vợ chồng lập hôn thú giả vờ lấy nhau (fraud marriage) một cách trực tiếp hoặc qua trung gian của một số cơ sở dịch vụ thương mại tư, để đem cô dâu từ Việt Nam hay từ bên Trung Quốc sang Hoa Kỳ, mà trên thực tế cô dâu chú rể không hề chung sống vớí nhau bao giờ. Tất cả những vụ đưa người vào Hoa Kỳ bất hợp pháp này, đều bị truy tố ra tòa xét xử về tội vi phạm Luật Di Trú Hoa Kỳ.
Mục đích chính của bài viết này là chúng tôi muốn kể lại một câu chuyện của một cặp giả vờ lấy nhau  làm vợ làm chồng, có liên hệ đến pháp lý như vừa mới nêu ở phần trên. Tuy nhiên, đi sâu vào chi tiết của câu chuyện này, thì ngoài tội người chồng hờ và người vợ hờ vi phạm luật Di Trú ra, riêng người chồng hờ còn vi phạm thêm một trọng tội khác nữa, đó là tội phạm cưỡng bách hôn nhân, chỉ vì thấy cô vợ hờ của mình quá xinh xắn, như một nụ bông hồng vừa mới chớm nở ra những cánh hoa mịn màng thơm ngát, vào một buổi sáng sớm tinh sương của một ngày đầu xuân và câu chuyện này được diễn tiến như sau:
Lần đầu tiên trở về thăm quê hương trong 3 tuần lễ, tình cờ trong thời gian này anh Hanh được một người em họ của mình, biết rõ anh vẫn còn độc thân, nên người em họ mới ngỏ ý với anh là nếu anh bằng lòng lập hôn thú với một cô sinh viên đang theo học năm thứ nhất tại một trường Đại Học Mỹ Thuật mà người em họ quen thân với tất cả gia đình cô ta; và cô ta chỉ yêu cầu anh Hanh giả vờ lấy cô ta làm vợ nhưng trên thực tế cô ta coi anh như một người bạn cô ta mà thôi. Vì phải nhờ vào giấy giá thú là vợ anh, thì cô ta mới hội đủ điều kiện để được phép sang Hoa Kỳ, tiếp tục ghi danh vào học ngành Mỹ Thuật, với hy vọng sau này sẽ trở thành một họa sĩ nổi danh mà cô ta hằng mơ ước từ lúc còn ở bậc trung học. Sau khi cô ta đã cư ngụ tại Hoa Kỳ đủ 2 năm trở lên và có thẻ thường trú rồi, anh sẽ lập thủ tục ly dị cô ta, để cô ta không bị trục xuất trả về nguyên quán, thì cha mẹ cô ta sẽ đền đáp anh một số tiền xứng đáng bằng Mỹ kim tiền mặt và sẽ trao tận tay anh vài ngày, trước khi anh lên đường trở về Hoa Kỳ. Nhận thấy số tiền đền đáp này quá lớn, tưởng chừng như mình vừa mới trúng số lô độc đắc 25 ngàn đồng, nên anh liền nhận lời đề nghị của người em họ và vài ngày sau anh cùng cô ta đến cơ quan chính quyền để ký giấy giá thú với nhau. Giữ đúng như lời giao ước trước đây, Cha mẹ cô ta đã trao tận tay anh Hanh đầy đủ số tiền đền đáp như đã hứa với anh, trước khi anh đáp máy bay trở về Hoa Kỳ.
Về tới Hoa Kỳ, anh liền lập thủ tục bảo trợ cho cô ta sang Hoa kỳ theo diện đoàn tụ vợ chồng tại sở Di Trú và chưa đầy 9 tháng sau ngày anh nạp đơn bảo trợ, cô ta vui mừng gọi điện thoại báo tin cho anh biết ngày giờ, tên hãng máy bay để anh ra phi trường đón nàng. Giữ đúng y như lời cam kết của anh với cha mẹ nàng, anh thuê dùm cho nàng một căn phòng trong khu chung cư gần một trường Đại Học Cộng Đồng (Community college), để cho nàng không cần phải lái xe đi học mỗi ngày. Thỉnh thoảng vào những ngày cuối tuần, anh lái xe đến thăm nom nàng, xem nàng có cần mua bán gì thì anh chở nàng đi. Khoảng 6 tháng sau, cũng vào ngày cuối tuần, anh đến đón nàng về nhà anh chơi và cũng như mọi khi nàng đến nhà anh, đều thấy có mặt một vài người bạn thân của anh chờ sẵn ở nhà anh, nhưng lần này ngoài anh, ra nàng không thấy có ai hết ở trong nhà. Thế rồi anh trịnh trọng nói cho nàng biết, kể từ hôm nay nàng phải về chung sống với anh trong căn nhà này, vì trên giấy tờ pháp lý, nàng là người vợ chính thức của anh, kể từ ngày nàng đặt chân đến Hoa kỳ và nàng phải hành sử bổn phận của một người vợ đối với chồng. Nếu nàng không chịu bằng lòng làm vợ anh, thì bắt buộc anh phải bắn chết nàng ngay tại chỗ trong căn nhà này và anh sẽ tự sát theo nàng. Nói xong, anh đứng dậy, lấy tay thọc vào túi quần, để rút ra một khẩu súng lục nhỏ (chẳng biết súng thật hay giả), chĩa đầu súng thẳng vào mặt nàng. Vừa thấy khẩu súng chân tay nàng đã run lên cầm cập như người đang bị lên cơn sốt rét ngã nước và miệng lắp bắp trả lời: Em van xin anh đừng bắn em, em xin hoàn toàn vâng lời anh. Hầu hết người Việt Nam chúng ta ở tuổi trung niên trở lên, đều hiểu rõ nghĩa bóng cũng như nghĩa đen của câu “Tiền trao cháo múc”, thế mà anh chàng này không những lấy tiền của người ta rồi, lại còn tham lam đòi múc cháo ăn nữa, đúng là ở đời lắm chuyện oái oăm.


Sự việc này nếu xẩy ra ở Tiểu Bang Oklahoma và nạn nhân trong cuộc đã là một thuờng trú nhân chưa làm hôn thú, thì nạn nhân chắc chắn sẽ tố cáo trước pháp luật, là bị uy hiếp bằng vũ khí, phải chấp nhận lấy anh ta làm chồng và theo đạo luật Oklahoma số 21, điều khoản 1118, liệt kê các Tội Danh và các Hình Phạt (Title 21, Crimes and Punishments, Section 1118) quy định rằng: Bất luận ai có hành động cưỡng bách bằng vũ lực, hăm dọa hay ép buộc người phụ nữ lấy mình làm chồng, là phạm tội đại hình và có thể bị bỏ tù không quá 10 năm (Every person who takes any woman unlawfully against her will, with intent to compel her by force, menace or duress to marry him or marry other person, shall be guilty of felony and he is punishable by imprisonment in the penitentiary not exceeding ten (10) years). Khổ một nỗi là cô nàng này đã làm giá thú với anh Hanh từ Việt Nam rồi và chưa có thẻ thuờng trú. Hơn nữa, nếu sự thật được phơi bày trước ánh sáng công lý, là Cha mẹ cô này đã trả tiền cho anh Hanh, để anh giả vờ lấy cô làm vợ, đem cô sang đây. Như thế cô này sẽ bị trục xuất trả về nguyên quán, còn anh Hanh sẽ được chính quyền mời đi nghỉ mát ở một nơi xà lim ít nhất vài năm, vì phạm tội hình sự. Tuy nhiên trong trường hợp như thế này, giả thử nạn nhân không dám tố cáo anh Hanh là cưỡng bách cô ta phải lấy anh làm chồng, vì những lý do vừa được nêu ra ở phần trên, nhưng nếu muốn, nạn nhân vẫn có thể tố cáo anh dùng vũ khí để cưỡng hiếp dâm cô, cho dù trên giấy tờ pháp lý cô ta là vợ chánh thức của anh (điều này áp dụng đối với tất cả vợ chồng dù có quốc tịch hay không có quốc tịch). Bởi vì, chúng ta nên hiểu rằng người vợ hay người chồng không phải là một món đồ chơi của con nít, hễ thích lúc nào, mang nó ra chơi. Hành động như thế, vô tình hay hữu ý, một trong hai người đã vi phạm đến quyền bình đẳng, sự tự do, vấn đề sức khỏe và ý muốn của cá nhân mỗi người, cần phải luôn luôn được tôn trọng trong đời sống gia đình cũng như ngoài xã hội. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi không thể tiếp tục trình bày thêm những chi tiết pháp lý của sự tố cáo hiếp dâm này nếu có, vì nó hoàn toàn chuyển sang một đề tài pháp luật khác, nói về tội Cưỡng Hiếp Dâm bằng vũ lực đối với người phối ngẫu vợ hay chồng của mình. Nói tới đây, có lẽ nhiều người trong chúng ta thuờng nghe thấy, hành động hiếp dâm chỉ xảy ra đối với người khác, chứ không xảy ra đối với người vợ hay chồng của mình. Vấn đề này, chúng tôi sẽ trình bày cùng đọc giả trong một dịp thuận tiện khác nếu thời gian cho phép.
Cũng một tình trạng và hoàn cảnh tương tự như câu chuyện vừa được kể trên đây, nhưng nội dung của câu chuyện này lại hoàn toàn khác biệt, thay vì cô dâu ở trong câu chuyện trên, đã phải trả một số tiền khá lớn cho chú rể ngoại kiều lập hôn thú để được sang Hoa Kỳ, mà cô dâu vẫn không được toại nguyện theo điều mình mơ ước. Nhưng ngược lại cô dâu trong câu chuyện này, không những không phải trả một đồng xu cắc bạc nào cho chú rể ngoại kiều, mà vẫn được chú rể bảo trợ sang Hoa Kỳ và kết quả lại quá tốt đẹp, ngoài sức tưởng tượng của mọi người biết rõ từ đầu câu chuyện này xẩy ra như sau:
Ông Vương có một cậu con trai đã lập gia đình được hơn 3 năm, nhưng chưa kịp có con thì cô vợ đã ly dị cậu, để bước sang thuyền khác. Cậu con trai này rất có hiếu với Cha Mẹ cậu và cậu luôn luôn làm tất cả những điều gì có thể làm vui lòng Cha mẹ. Ông Vương có một người bạn học cũ, rất thân thiết nhau như anh em ruột thịt, từ khi hai người cùng học chung  một lớp với nhau, Ông bạn thân này cùng gia đình còn ở Việt Nam, vì không có điều kiện để định cư tại Hoa Kỳ. Ông có một người con gái duy nhất vừa có nhan sắc lại rất thông minh, nói năng hoạt bát, hiện cô đang theo học năm thứ 2 ngành quản trị tài chánh tại môt trường Đại Học. Cha mẹ nghèo, không có tiền bạc để gửi con đi du học, nhưng vẫn mơ ước làm sao cho con được sang Hoa Kỳ, để tiếp tục học ngành này, thì tương lai con mình sẽ sáng lạng hơn nhiều, nên ông đã ngỏ ý nhờ ông Vương, cố gắng tìm phương cách nào có thể giúp đỡ con gái ông sang Hoa Kỳ du học, thì gia đình ông sẽ không bao giờ quên ơn trời biển này. Vì quý mến tình nghĩa bạn học chung với nhau đã mấy chục năm, nên ông Vương bảo con trai mình về Việt-Nam giả vờ lấy cô gái này làm vợ, bằng cách lập hôn thú với cô ta, để đưa cô ta sang đây, rồi chờ đợi khi nào cô ta chính thức có thẻ thường trú, cộng thêm thời gian cư trú của cô ta ở đây được đủ 2 năm, tới lúc đó con trai ông mới làm giấy ly dị cô, để cho cô ta sẽ không bị trục xuất trả về Việt Nam. Vâng lệnh Cha Mẹ, cậu liền về Việt Nam để lập Hôn Thú với cô gái này.
Sang đến Hoa Kỳ đuợc vài tháng, cô gái này được ông Vương cho phép tạm trú nhà của ông, để có thì giờ chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ ghi danh vào học ngành quản trị tài chánh tại một trường đại học cộng đồng (community college) như đã được dự tính trước đây. Nhờ sống cùng chung một nhà với gia đình Cha mẹ của anh chồng hờ này, nên cô biết được anh đang làm nghề chở nước đá, hàng ngày phải lái xe đi giao nước đá cho một số tiệm chạp phô (Convenience stores) và nhiều lần cô thấy tận mắt, anh phải khuân vác nhiều bịch nước đá nặng, chất đầy lên xe, rồi phải dỡ xuống khỏi xe, đem chất vào tủ đựng đá trong tiệm, và cứ thế lái xe chạy ngược chạy xuôi 10 tiếng mỗi ngày, để bốc hàng và giao hàng, mà tiền lương kiếm được chỉ vừa đủ cho anh tiêu xài hàng tháng. Nhìn thấy rõ cảnh cực nhọc của người chồng hờ này, trái tim cô đã bị rung động, làm cho cô cảm thấy yêu anh hết lòng và trước khi cô định tỏ tình yêu với anh, để chính thức  nhận lãnh bổn phận làm vợ anh, như hai người đã ký giấy hôn thú tại Việt Nam. Cô liền đi đến quyết định, thay vì tiếp tục học lấy bằng quản trị tài chánh, cô chuyển sang học nghề sửa móng tay (nails). Nhờ có năng khiếu thẩm mỹ, với đôi bàn tay khéo léo của cô ta và sự làm việc chăm chỉ 7 ngày một tuần, cô đã có nhiều khách hàng trung thành đến với cô, giúp cô kiếm tiền vào như nước, chưa đầy một năm sau, với số tiền dành dụm của cô, thừa thắng xông lên, cô sang luôn cửa tiệm của chủ cô đang làm. Thế rồi chỉ môt tháng sau ngày làm chủ tiệm, cô tự nguyện nhận lãnh bổn phận làm vợ chánh thức của con trai ông Vương và chồng cô nghiễm nhiên trở thành ông chủ mới của tiệm nail khá lớn của cô, gồm có 10 cộng sự viên làm việc trong tiệm mỗi ngày, dưới quyền điều khiển của chồng cô.
Sau này chúng tôi tình cờ gặp lại người vợ của anh Hanh, trong câu chuyện đầu tiên trên đây, chị ta cho chúng tôi biết là chị đã có một con với anh Hanh, nhưng chị đã ly dị anh vì anh mắc căn bịnh ma men (Alcoholic addition) cộng thêm cái tật mỗi khi mở miệng nói câu nào với ai, thì anh phải sổ một câu chữ nho trước đã. Do đó chị không thể chịu đựng nổi hai căn bịnh trầm kha này của người chồng bất đắc dĩ mà chị phải lấy. Hơn nữa, chị gần như sắp sửa bị điếc cả hai lỗ nhĩ, chỉ vì cứ phải nghe đi nghe lại hoài chồng mình sổ chữ nho mỗi ngày tới mấy chục lần.
Cách đây hơn một năm, chúng tôi gặp lại ông Vương, ông vui vẻ và tỏ thái độ hãnh diện, khoe chúng tôi là vợ chồng con trai ông đã sang thêm một tiệm nail khác, cách tiệm nail cũ không xa là bao. Vợ chồng hai cháu sống rất hạnh phúc, có một tí nhau và vợ đã khuyên chồng đi học lớp buổi tối, mỗi tuần 3 ngày về ngành quản trị xí nghiệp tại một trường Đại Học Cộng Đồng (community college) trong vòng 2 năm, để sau này chúng nó sẽ dự định làm ăn lớn hơn, trên thị trường thương mại, với mục đích sẽ cung ứng đầy đủ những dụng cụ và những sản phẩm của ngành nail, cho những tiệm nails trên toàn quốc. Quả đúng với câu “Nhất nghệ tinh nhất thân vinh” trong một quốc gia được coi là văn minh nhất thế giới, bao gồm sự tự do dân chủ đích thực và chính quyền cũng như người dân đều triệt để tôn trọng pháp luật trên hết tất cả quyền lợi cá nhân cũng như quyền lợi tập thể, trong một Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ này.
Phó Tế Nguyễn Mạnh San
Phụ  Tá Trưởng Phòng Tố Tụng
Tòa Án Liên Bang Hoa Kỳ
Oklahoma City, Oklahoma

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.