Hôm nay,  

Lời Tượng Mẹ

10/10/201100:00:00(Xem: 7158)
Lời Tượng Mẹ

Nguyệt Quỳnh
Đất Quảng nghèo. Cái nghèo đã ăn sâu vào trong tiềm thức người dân xứ Quảng; tháng ngày cứ phải oằn mình trong những cơn bão, những cơn mưa, những cơn đói. Người dân xứ Quảng đi xa khi nhớ về quê là nhớ những nồi cơm mẹ nấu có khoai mài, khoai sắn; nhớ những chiều bão rơi và nhớ mẹ. Mẹ là hình bóng thiêng liêng của những hy sinh vô bờ bến. Mẹ đâu biết gì về ý thức hệ, về các thế lực đối đầu quốc tế, về cộng sản hay tư bản. Mẹ chỉ dốc hết ruột gan, ruộng rẫy, dốc cả cuộc đời ra lo cho các con dù chúng đứng bên nào của chiến tuyến.
Để rồi cuối cùng sau chiến tranh, những ngày hoà bình đầu tiên, mẹ phải chứng kiến cảnh nồi da xáo thịt. Mẹ đã phải đứng nhìn hàng trăm ngàn đứa con chết rục trong các trại tù cải tạo và những đứa con khác đưa đất nước vào hoang tàn, tụt hậu.
Trên mình mẹ mang nhiều thương tật
tóc mẹ bạc, rồi lại bạc thêm
nhưng đêm đêm
từng nhát cuốc vẫn xoáy vào ruột đất.
(Mẹ đào hầm - Bùi Minh Quốc)
Từng nhát cuốc của mẹ ngày nào vẫn xoáy vào ruột đất, xoáy vào lòng con những đêm quân hành. Mẹ đã mất năm con, mẹ đã mất bảy con, mẹ đã mất chín con trong chiến tranh. Mẹ đưa con mẹ, da thịt mẹ ra chiến trường không phải để có một đất nước như ngày hôm nay! Và, dĩ nhiên, không phải để được dựng tượng đài.
Đất Quảng vẫn nghèo, dân vẫn khổ. Chế độ dành cho những đứa con thương binh, những bà mẹ Việt Nam vài hột cơm bố thí rơi rớt đó đây. Vậy mà cái dự án dựng tượng đài lấy tên mẹ lên đến 410 tỷ đồng. Các con mẹ đâu hết rồi" Còn ai đây, những bọn tham nhũng, bọn thời cơ đang đục rỗng tượng mẹ! Các con ở đâu" Đất nước chưa yên bình sao con đã vội cởi áo lính"!
Xin đừng dựng tượng đài cho mẹ trên mảnh đất nghèo xơ, nghèo xác này. Mảnh đất mẹ để lại cho con từ ngàn xưa đâu có những tượng đài tráng lệ, nhưng mỗi vốc đất trên nắm tay con là xương là thịt, là dấu tích của những hy sinh vô bờ, của những vinh quang kỳ vĩ. Chưa bao giờ đất mẹ lại có nhiều tượng đài như ngày hôm nay, những tượng đài vô cảm, đứng kiêu hãnh nhìn ra biển đông khi các con mẹ bị tàu Trung Quốc rượt đuổi, bức hại …
Dựng tượng đài cho mẹ làm chi trên mảnh đất nghèo khó này và hàng ngàn vùng nghèo khác trên cả nước. Mẹ đứt ruột nhìn các chắt, các chít của mẹ bơi qua sông đi học như ở Quế Sơn. Ai quên được cảnh những cháu học sinh thơ dại chết chìm ở Nghệ An. Vào đúng ngày 19 tháng 5 năm nào, khi lãnh đạo rình rang khánh thành tượng đài Hồ Chí Minh, trị giá 50 tỉ đồng, ở Nghệ An thay vì làm một cây cầu đơn sơ cho trẻ em đi học. Chỉ tám tiếng đồng hồ sau khi tượng đài được khánh thành, một thảm họa kinh hoàng đã xảy đến. Mưa gió đã lật úp chiếc xuồng nan, lấy đi sinh mạng của 18 em học sinh tiểu học!

Còn nhớ không, những ngày kháng chiến chống Pháp" Mẹ đã từng dốc hết tiền bạc của cải ra nuôi cách mạng. Sau chiến thắng, những đứa con trở về, đem theo những tên cố vấn từ Trung Quốc cùng cái chiến dịch Cải Cách Ruộng Đất ngoại lai kinh hoàng phủ xuống nông thôn miền Bắc. Người mẹ kháng chiến có nhiều công lao lớn với cách mạng Việt Nam như mẹ Nguyễn Thị Năm cũng chính là người phụ nữ đầu tiên bị đấu tố, tử hình ở Thái Nguyên. Phát súng đầu tiên của Cải Cách Ruộng Đất bắn vào tim mẹ! Và cái chết của mẹ phải chăng mở đầu cho những tháng năm dân tộc chìm đắm trong một cơn hậu chấn kinh hoàng.
Ngày nào mẹ tiễn đưa lũ con ra biên giới phía Bắc chống ngoại xâm. Mẹ cắt ruột khi các con mẹ nằm xuống ở địa đầu đất nước để rồi mấy năm sau đó mỗi độ xuân về cái guồng máy tuyên truyền lại rêu rao tên mẹ với những tước hiệu mà mẹ chẳng bao giờ muốn. Những dấu tích đớn đau còn nằm ở Lạng Sơn, ở Đồng Đăng, vậy mà nay mẹ lại phải chứng kiến cũng chính chủ nhân cái guồng máy ấy đem mộ bia các con ra đập phá, san bằng để làm hài lòng những kẻ xâm lược phương bắc.
Số phận mẹ cũng không hơn các con là bao. Ngày xưa mẹ đã đào hầm từ những ngày tóc mẹ còn xanh. Mẹ đã dùng nhà mẹ, đất mẹ, hầm của mẹ để chở che những đoàn quân cách mạng. Lãnh đạo Đảng tuyên dương mẹ là Mẹ Liệt Sĩ, Mẹ Anh Hùng. Nhưng nay, những đứa ngày nào mẹ che dấu trong hầm tối, bây giờ đang rình rập để tước đoạt từng mét vuông đất cuối cùng và cuối đời của Mẹ. Căn nhà của “Mẹ Anh Hùng” cũng bị cướp, bị ủi sập để lấy đất bán cho tư nhân. Tấm bằng Mẹ Liệt Sĩ mà mẹ ôm theo trong đoàn người thống khổ đi đòi công lý cũng chẳng giúp được gì khi công an xông đến đánh, đạp, và dẫm nát luôn tấm bằng oan nghiệt đó. Có người như Mẹ Thái Thị Tiễn, 86 tuổi, nói trong nức nở: “…Khi gia đình tôi bị cưỡng chế hơn 5.000 m2 đất, tôi đã phải ôm Bằng Tổ quốc ghi công để mong nhận được một chút liêm sỉ của chính quyền. Nhưng không ngờ đến tấm Bằng Tổ quốc ghi công của tôi cũng bị cướp đến nay chưa trả…”
Nhưng đâu phải chỉ riêng mẹ. Nhân dân không tiền bây giờ đều bị đối xử như rác rưởi dưới cống rãnh. Những đứa núp bóng mẹ ngày nào bây giờ ngồi chễm chệ chỉ tay cho đám côn đồ xịt nước cống cho đám côn đồ xịt nước cống, giật thúng rau, hất gánh hàng của mẹ tại các chợ, các vỉa hè…
Dùi cui vung dọc phố
Mẹ già táo tác gánh rau
Chân run té nhào giữa lộ
Còi hú, mẹ ơi dậy mau
Cho rộng đường xe "đầy tớ".
(Một Thoáng Phố Phường - Bùi Minh Quốc)
Nhưng mẹ có xá gì những điều đó. Mẹ sẵn sàng tha thứ hết như đã tha thứ biết bao lần. Nhưng chỉ có một loại người mà mẹ không thể và không bao giờ tha thứ; đó là những kẻ đang cắt từng vùng đất nước đã thấm đẫm máu các con mẹ, thấm đẫm mồ hôi nước mắt của mẹ đem dâng bán, trao đổi với ngoại bang. Và con ơi, chính những kẻ ấy đòi đem mẹ ra tạc tượng!
Đừng tìm mẹ nơi tượng đài vô hồn, vô cảm. Hãy tìm mẹ nơi đèo Eo Gió, ở núi Đình Cương, ở huyện Quế Sơn. Tượng của mẹ là đá đã tạc vào ngàn năm, tạc vào đất quê hương bóng của những đêm đơn chiếc khói nhang, của mấy mươi năm trường đi kêu oan, của những gánh hàng tao tác, của những oan khuất không ngừng.
Con ơi! Đó mới là tượng của mẹ hôm nay.
Nguyệt Quỳnh
9/2011

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.