Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương
Đào Như
Tổng thống Hoa Kỳ, Barack Obama, từng xác định: Châu Á là biểu tượng cho sự thách đố an ninh và cũng là cơ hôi phát triển kinh tế- Asia represents both a Security challenge and an Economic Opportunity- Nhận định này của Tổng thống Obama minh xác một lần nữa: Châu Á Thái Bình Dương có tốc đô tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới với hơn 2,5 tỷ người tìêu dùng, chiếm 60% thu nhập toàn cầu. Do đó Châu Á Thái Bình Dương cung cấp những cơ hội thương mại khổng lồ.
Những nhận định trên của Tổng Thống Obama cũng chỉ là những phản ứng tất yếu trước sự chuyển hướng mạnh mẻ của nền kinh tế toàn cầu về châu Á và sự trỗi dậy của Trung Quốc như một cường quốc thế giới, mặc dầu trong hiện tình Mỹ chỉ nhìn nhận Trung Quốc như một cường quốc khu vực, chưa phải toàn cầu. Thêm vào đó, các sự kiện lịch sử của thời đại: - Cuộc tấn công khủng bố 11 tháng 9-2001 - Sau đó là cuộc chiến Afghanistan, cuộc tiến công Iraq, - Cuộc suy thoái kinh tế 2008- Phong trào Mùa Xuân Á Râp- Sự khủng hoảng kinh tế về nợ nần của châu Âu…Vì vướng bận với những sự kiện lịch sử trên, thanh thế chính trị, quân đội và kinh tế của Mỹ đã bị suy giảm tương đối nhanh. Do đó nẩy sinh những nghi ngại về độ tin cậy của các liên minh Mỹ ổ khu vực châu Á Thái Bình Dương là điều đương nhiên. Trong thực tiển, Washington vẫn liên tục khẳng định vẫn tiếp tục giữ vai trò cường quốc của khu vực Chậu Á Thái Bình Dương và Chính phủ Obama đã hiện thực các tuyên bố đó bằng cách ra sức tập trung các hoạt động ngoại giao với châu Á, bố trí lại lực lượng quân đội, sắp xếp lại mối quan hệ trong vùng thành đối tác kinh tế, thương mại và an ninh. Tất cả được nâng cấp lên hàng chiến lược.
Tháng 11-2011 tại thượng đỉnh APEC-19, Hawaii, không phải vô tình mà Chính Tổng thống Obama đã củng cố liên minh truyền thống với Nhật, nam Triều Tiên và Australia. Cũng tại thượng đỉnh APEC-19, tại Honululu Tổng thống Obama đã cố gắng đẩy mạnh sự hình thành cơ cấu của tổ chức Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương. TPP-Trans-Pacific-Partnership. Có thể nói, đẩy mạnh sự hình thành tổ chức Đối Tác Xuyên Thái Binh Dương-TPP- là một vấn đề cốt lõi của chuyến công du 9 ngày tại châu Á của Tổng thống Obama hồi tháng 11-2011 vừa rồi.
Tiền thân của Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-ĐTXTBD-TPP-là Hiệp định P4- (Pacific 4)- đề xuất của 4 quốc gia: Singapore, Chile, New Zealand, và Brunei vào ngày 3-6-2005 và có hiệu lực kể từ ngày 28-5-2006. Cùng muc đích với tổ chức Mậu Dịch Tự Do-Free Trade-Organization-Pacific 4 thành lập khu mậu dịch xóa 90% rào cản thuế và theo giao kèo đến năm 2015 sẽ không còn mức rào cản thuế giữa các 4 thành viên hiện hữu.
Tháng 9-2008- Hoa kỳ xin đàm phán để gia nhập.
Tháng 10-2008- Các nước Úc, Peru và Việt Nam
Tháng 10-2010 – Malaysia.
Các quốc gia Nhật, Đài Loan, Nam Triều Tìên, Canada, và Philippines cũng đang xin đàm phán để gia nhập
Hiện nay là có 9 quốc gia: Singapore, Chile, New Zealand, Brunei, Hoa Kỳ, Úc, Peru, Malaysi, và ViệtNam đã qua 7 vòng đàm phán trong tiến trình thực hiện một hiệp định thương mại chung.
Như vậy, chúng ta thấy Hoa Kỳ xin gia nhập vào Pacific-4 vào tháng 9-2008, nghĩa là 2 năm 4 tháng sau khi tổ chưc này chánh thức thành lập và có hiệu lực. Nhưng vì Hoa Kỳ là một quốc gia tầm cỡ về kinh tế, thương mại, và chính trị, nên rất sớm Hoa Kỳ chiếm lĩnh vị lãnh đạo tổ chức này. Điều này, có lẽ cũng là sư đồng tình của các thành viên Pacific-4, vì họ mong muốn P-4 phát triển mạnh hơn tầm cỡ hơn. Qua cách nhìn của Hoa Kỳ, Pacific-4 mang một màu sắc của một tổ chức đa dạng hơn, gần giống như tổ chức APEC, sẽ có nhiều quốc gia trên biển và bờ biển Thái Bình Dương tham gia. Như vậy qua “Lăng Kính Barack Obama”, Pacific-4 biến dạng, hoá thân thành Trans-Pacific- Partnership-TPP-Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-
Tại Honululu, tháng 11-2011, Tổng thống Barack Obama cố tình đẩy mạnh sự hình thành TPP với mục đích phát triển, phục hưng kinh tế Mỹ, nâng sức cạnh tranh sản phẩm của Mỹ, lấy lại lòng tin và độ tín cẩn bền vững của các đối tác trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương. TPP là một thể chế kinh tế chính trị đa phương liên kết chặt chẽ 9 quốc gia thành viên hiện tại: Australia, Brunei, Chile, Malaysia, New Zealand, Peru, Singapore, USA, VN…và nhiều quốc gia khác trong tương lai, để bảo vệ dây chuyền cung cầu, sở hữu trí tuệ, luật đầu tư, luật cạnh tranh, luật công ty nhà nước, quốc doanh và các bảo đảm các vấn đề thương mại khác.
Khi biết được tin này, ngay lập tức Trung Quốc mạnh dạn tố cáo TPP là một tổ chức vượt cả tầm vóc kinh tế mang nặng sắc thái chính trị có mục đích đối trọng với sức vương lên của TQ trong hiện tại. Tuy nhiên, liền sau đó người phát ngôn Bộ ngoại giao TQ phát biểu TQ cũng đang nghiên cứu có nên tham gia tổ chức này hay không một khi TQ được mời. Nhưng dù sao TQ cũng phải cảm nhận một điều là điều lệ hàng đầu của tổ chức TPP là bảo vệ quyền lợi trí tuệ và luật đầu tư, luật xí nghệp quốc doanh, luật cạnh tranh… là những rào cản lớn mà Mỹ cố tình giương ra để gạn lọc TQ ra khỏi tổ chức này. Đó là chưa kể đến việc Ủy Ban Giám Sát Quốc Tế của Quốc hội Hoa Kỳ vừa công bố bản báo cáo dài 120 trang vào ngày 29-11-2011 nêu lên những tệ trạng sai trái trong tổ chức các công nghiệp quốc doanh của Trung Quốc, với những lời chỉ trích và phê phán nặng nề. Điều này nhắc nhở chính phủ Barack Obama phải duyệt xét thận trọng Trung Quốc khị quốc gia này tìm cách tiếp cận TPP- Trong khi đó Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda đang chịu áp lực của các tập đoàn Nông nghiệp Nhật mong muốn Nhật tích cực tham gia TPP. Chính bản thân của Thủ tướng Nhật, do sự cổ súy của các tập đoàn kinh tế Nhật, ông cũng mong muốn gia nhập tổ chức TPP. Trong thực tế thì Nhật đang tiến hành thủ tục gia nhập TPP. Nếu một khi Nhật đã thật sư gia nhâp TPP, thì đây là một yếu tố vô cùng to lớn đẩy mạnh thế lực, uy tín và tiềm năng kinh tế và chính trị của TPP ngang ngữa với bất cứ tổ chức kinh tế chính trị nào trên thế giới: G8, G20, EU, BRIC…Đó là chưa kể một số cường quốc kinh tế ở đông Á cũng như Trung Mỹ đang nhìn vào TPP và nhiều hy vọng sẽ tham gia vào tồ chúc này như đã nói ở trên, như Nam Triều Tiên, Canada, Đài Loan…Nhận định được sư kiện sâu sắc này, TQ đang miệt mài tổ chức một khối Đông Á đối trọng với TPP, với sư tham gia của TQ, Nhật, Nam Triều Tiên và có thể có cả Australia mặc dầu Australia đang có nhiều quan hệ, ràng buộc với MỸ.
Hoa Kỳ trong những năm gần đây, nền kinh tế và uy tín bị mòn mỏi vì theo đuổi cuộc chiến Iraq và Afghanistan, xao lãng hay ít ra bị lạc hướng phần nào các vấn đề kinh tế và chính trị đang nẩy sanh phát triển mạnh mẻ bờ Tây Thái Bình Dương. Trong khi đó TQ đẩy mạnh hàng loạt các thỏa thuận thương mại đa phương hay song phương trên khắp châu Á và phô trương sức mạnh quân sự ở Biển Đông, thách thức ViệtNam, Mỹ và thế giới. Qua quá trình thành lập Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-TPP- Mỹ sẽ đi thẳng vào trung tâm cấu trúc thương mại châu Á và tạo đối trọng với TQ và xua tan những quan ngại là Mỹ đã nhường lại khu vực Châu Á Thái Bình Dương cho TQ. Nhất là với sự tham gia tích cực của Nhật, việc này lại càng có ý nghĩa hơn. Mỹ quyết tâm trở lại bờ Tây Thái Bình Dương và sẽ trụ ở đây như một thế lực chủ chốt của khu vực, chính tri, quân sư lẫn kinh tế.
Như vậy tại châu Á-Thái Bình Dương có hai quá trình thương mại kinh tế và chính trị cạnh tranh nhau: Một đang hợp tác với TQ và các quốc gia châu Á khác, và một sẽ tâp trung xung quanh Mỹ-TPP. Riêng với ViệtNam, đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một tổ chức kinh tế chính trị- TPP- không có sự tham gia của Trung Quốc. Qua quá trình gia nhập TPP, hy vọng Việt Nam sẽ tìm thấy cơ hội phát triển kinh tế và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, và uy tín kinh tế chính trị của mình hầu giảm bớt áp lực từ Bắc Kinh, giảm thiểu tối đa sự thâm thụt trên cán cân mậu dịch với TQ đã lên đến hàng chục tỷ Mỹ kim./.
Đào Như
Oak park, Illinois, USA
8-Jan-2012
[email protected]
Đào Như
Tổng thống Hoa Kỳ, Barack Obama, từng xác định: Châu Á là biểu tượng cho sự thách đố an ninh và cũng là cơ hôi phát triển kinh tế- Asia represents both a Security challenge and an Economic Opportunity- Nhận định này của Tổng thống Obama minh xác một lần nữa: Châu Á Thái Bình Dương có tốc đô tăng trưởng nhanh nhất trên thế giới với hơn 2,5 tỷ người tìêu dùng, chiếm 60% thu nhập toàn cầu. Do đó Châu Á Thái Bình Dương cung cấp những cơ hội thương mại khổng lồ.
Những nhận định trên của Tổng Thống Obama cũng chỉ là những phản ứng tất yếu trước sự chuyển hướng mạnh mẻ của nền kinh tế toàn cầu về châu Á và sự trỗi dậy của Trung Quốc như một cường quốc thế giới, mặc dầu trong hiện tình Mỹ chỉ nhìn nhận Trung Quốc như một cường quốc khu vực, chưa phải toàn cầu. Thêm vào đó, các sự kiện lịch sử của thời đại: - Cuộc tấn công khủng bố 11 tháng 9-2001 - Sau đó là cuộc chiến Afghanistan, cuộc tiến công Iraq, - Cuộc suy thoái kinh tế 2008- Phong trào Mùa Xuân Á Râp- Sự khủng hoảng kinh tế về nợ nần của châu Âu…Vì vướng bận với những sự kiện lịch sử trên, thanh thế chính trị, quân đội và kinh tế của Mỹ đã bị suy giảm tương đối nhanh. Do đó nẩy sinh những nghi ngại về độ tin cậy của các liên minh Mỹ ổ khu vực châu Á Thái Bình Dương là điều đương nhiên. Trong thực tiển, Washington vẫn liên tục khẳng định vẫn tiếp tục giữ vai trò cường quốc của khu vực Chậu Á Thái Bình Dương và Chính phủ Obama đã hiện thực các tuyên bố đó bằng cách ra sức tập trung các hoạt động ngoại giao với châu Á, bố trí lại lực lượng quân đội, sắp xếp lại mối quan hệ trong vùng thành đối tác kinh tế, thương mại và an ninh. Tất cả được nâng cấp lên hàng chiến lược.
Tháng 11-2011 tại thượng đỉnh APEC-19, Hawaii, không phải vô tình mà Chính Tổng thống Obama đã củng cố liên minh truyền thống với Nhật, nam Triều Tiên và Australia. Cũng tại thượng đỉnh APEC-19, tại Honululu Tổng thống Obama đã cố gắng đẩy mạnh sự hình thành cơ cấu của tổ chức Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương. TPP-Trans-Pacific-Partnership. Có thể nói, đẩy mạnh sự hình thành tổ chức Đối Tác Xuyên Thái Binh Dương-TPP- là một vấn đề cốt lõi của chuyến công du 9 ngày tại châu Á của Tổng thống Obama hồi tháng 11-2011 vừa rồi.
Tiền thân của Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-ĐTXTBD-TPP-là Hiệp định P4- (Pacific 4)- đề xuất của 4 quốc gia: Singapore, Chile, New Zealand, và Brunei vào ngày 3-6-2005 và có hiệu lực kể từ ngày 28-5-2006. Cùng muc đích với tổ chức Mậu Dịch Tự Do-Free Trade-Organization-Pacific 4 thành lập khu mậu dịch xóa 90% rào cản thuế và theo giao kèo đến năm 2015 sẽ không còn mức rào cản thuế giữa các 4 thành viên hiện hữu.
Tháng 9-2008- Hoa kỳ xin đàm phán để gia nhập.
Tháng 10-2008- Các nước Úc, Peru và Việt Nam
Tháng 10-2010 – Malaysia.
Các quốc gia Nhật, Đài Loan, Nam Triều Tìên, Canada, và Philippines cũng đang xin đàm phán để gia nhập
Hiện nay là có 9 quốc gia: Singapore, Chile, New Zealand, Brunei, Hoa Kỳ, Úc, Peru, Malaysi, và ViệtNam đã qua 7 vòng đàm phán trong tiến trình thực hiện một hiệp định thương mại chung.
Như vậy, chúng ta thấy Hoa Kỳ xin gia nhập vào Pacific-4 vào tháng 9-2008, nghĩa là 2 năm 4 tháng sau khi tổ chưc này chánh thức thành lập và có hiệu lực. Nhưng vì Hoa Kỳ là một quốc gia tầm cỡ về kinh tế, thương mại, và chính trị, nên rất sớm Hoa Kỳ chiếm lĩnh vị lãnh đạo tổ chức này. Điều này, có lẽ cũng là sư đồng tình của các thành viên Pacific-4, vì họ mong muốn P-4 phát triển mạnh hơn tầm cỡ hơn. Qua cách nhìn của Hoa Kỳ, Pacific-4 mang một màu sắc của một tổ chức đa dạng hơn, gần giống như tổ chức APEC, sẽ có nhiều quốc gia trên biển và bờ biển Thái Bình Dương tham gia. Như vậy qua “Lăng Kính Barack Obama”, Pacific-4 biến dạng, hoá thân thành Trans-Pacific- Partnership-TPP-Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-
Tại Honululu, tháng 11-2011, Tổng thống Barack Obama cố tình đẩy mạnh sự hình thành TPP với mục đích phát triển, phục hưng kinh tế Mỹ, nâng sức cạnh tranh sản phẩm của Mỹ, lấy lại lòng tin và độ tín cẩn bền vững của các đối tác trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương. TPP là một thể chế kinh tế chính trị đa phương liên kết chặt chẽ 9 quốc gia thành viên hiện tại: Australia, Brunei, Chile, Malaysia, New Zealand, Peru, Singapore, USA, VN…và nhiều quốc gia khác trong tương lai, để bảo vệ dây chuyền cung cầu, sở hữu trí tuệ, luật đầu tư, luật cạnh tranh, luật công ty nhà nước, quốc doanh và các bảo đảm các vấn đề thương mại khác.
Khi biết được tin này, ngay lập tức Trung Quốc mạnh dạn tố cáo TPP là một tổ chức vượt cả tầm vóc kinh tế mang nặng sắc thái chính trị có mục đích đối trọng với sức vương lên của TQ trong hiện tại. Tuy nhiên, liền sau đó người phát ngôn Bộ ngoại giao TQ phát biểu TQ cũng đang nghiên cứu có nên tham gia tổ chức này hay không một khi TQ được mời. Nhưng dù sao TQ cũng phải cảm nhận một điều là điều lệ hàng đầu của tổ chức TPP là bảo vệ quyền lợi trí tuệ và luật đầu tư, luật xí nghệp quốc doanh, luật cạnh tranh… là những rào cản lớn mà Mỹ cố tình giương ra để gạn lọc TQ ra khỏi tổ chức này. Đó là chưa kể đến việc Ủy Ban Giám Sát Quốc Tế của Quốc hội Hoa Kỳ vừa công bố bản báo cáo dài 120 trang vào ngày 29-11-2011 nêu lên những tệ trạng sai trái trong tổ chức các công nghiệp quốc doanh của Trung Quốc, với những lời chỉ trích và phê phán nặng nề. Điều này nhắc nhở chính phủ Barack Obama phải duyệt xét thận trọng Trung Quốc khị quốc gia này tìm cách tiếp cận TPP- Trong khi đó Thủ tướng Nhật Yoshihiko Noda đang chịu áp lực của các tập đoàn Nông nghiệp Nhật mong muốn Nhật tích cực tham gia TPP. Chính bản thân của Thủ tướng Nhật, do sự cổ súy của các tập đoàn kinh tế Nhật, ông cũng mong muốn gia nhập tổ chức TPP. Trong thực tế thì Nhật đang tiến hành thủ tục gia nhập TPP. Nếu một khi Nhật đã thật sư gia nhâp TPP, thì đây là một yếu tố vô cùng to lớn đẩy mạnh thế lực, uy tín và tiềm năng kinh tế và chính trị của TPP ngang ngữa với bất cứ tổ chức kinh tế chính trị nào trên thế giới: G8, G20, EU, BRIC…Đó là chưa kể một số cường quốc kinh tế ở đông Á cũng như Trung Mỹ đang nhìn vào TPP và nhiều hy vọng sẽ tham gia vào tồ chúc này như đã nói ở trên, như Nam Triều Tiên, Canada, Đài Loan…Nhận định được sư kiện sâu sắc này, TQ đang miệt mài tổ chức một khối Đông Á đối trọng với TPP, với sư tham gia của TQ, Nhật, Nam Triều Tiên và có thể có cả Australia mặc dầu Australia đang có nhiều quan hệ, ràng buộc với MỸ.
Hoa Kỳ trong những năm gần đây, nền kinh tế và uy tín bị mòn mỏi vì theo đuổi cuộc chiến Iraq và Afghanistan, xao lãng hay ít ra bị lạc hướng phần nào các vấn đề kinh tế và chính trị đang nẩy sanh phát triển mạnh mẻ bờ Tây Thái Bình Dương. Trong khi đó TQ đẩy mạnh hàng loạt các thỏa thuận thương mại đa phương hay song phương trên khắp châu Á và phô trương sức mạnh quân sự ở Biển Đông, thách thức ViệtNam, Mỹ và thế giới. Qua quá trình thành lập Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương-TPP- Mỹ sẽ đi thẳng vào trung tâm cấu trúc thương mại châu Á và tạo đối trọng với TQ và xua tan những quan ngại là Mỹ đã nhường lại khu vực Châu Á Thái Bình Dương cho TQ. Nhất là với sự tham gia tích cực của Nhật, việc này lại càng có ý nghĩa hơn. Mỹ quyết tâm trở lại bờ Tây Thái Bình Dương và sẽ trụ ở đây như một thế lực chủ chốt của khu vực, chính tri, quân sư lẫn kinh tế.
Như vậy tại châu Á-Thái Bình Dương có hai quá trình thương mại kinh tế và chính trị cạnh tranh nhau: Một đang hợp tác với TQ và các quốc gia châu Á khác, và một sẽ tâp trung xung quanh Mỹ-TPP. Riêng với ViệtNam, đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia một tổ chức kinh tế chính trị- TPP- không có sự tham gia của Trung Quốc. Qua quá trình gia nhập TPP, hy vọng Việt Nam sẽ tìm thấy cơ hội phát triển kinh tế và nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, và uy tín kinh tế chính trị của mình hầu giảm bớt áp lực từ Bắc Kinh, giảm thiểu tối đa sự thâm thụt trên cán cân mậu dịch với TQ đã lên đến hàng chục tỷ Mỹ kim./.
Đào Như
Oak park, Illinois, USA
8-Jan-2012
[email protected]
Gửi ý kiến của bạn
