Hôm nay,  

Dân “Còi” Và Họ Nguyễn Tại Québec

3/12/201300:00:00(View: 13647)
“Còi”, tiếng lóng mà bà con Việt Nam sống tại Canada ám chỉ người québecois pure laine, nói tiếng Pháp, da trắng, gốc Pháp, sinh ra và sống tại tỉnh bang Québec.

Chữ Nguyễn được họ phát âm ra thành Nu-yen.

Từ năm 75 đến thập niên 80 có hằng trăm ngàn người Việt Nam liều chết vượt biển để tìm tự do và cuối cùng một số người may mắn đã đến được bến bờ tự do.

Theo ước đoán, hiện nay có khoảng trên 25.000 người Việt Nam đang sinh sống tại thành phố Montréal.

Theo thời gian, cộng đồng người Việt Montréal dần dần lớn mạnh thêm, thích nghi và hội nhập một cách êm ái vào xã hội Québec.

Trên bước đường tị nạn, người Việt đã mang theo họ kinh nghiệm sống từ quê hương khói lửa cùng với một tâm quyết sắt đá là phải gầy dựng lại một cuộc đời mới trong tự do và hy vọng một tương lai sáng sủa hơn đang chờ đón con cháu họ…

Họ Nguyễn tại Québec

Theo phỏng đoán có vào khoảng 40% người Việt sống trên thế giới mang họ Nguyễn.

Họ Nguyễn không những đứng trước nhiều họ mang âm hưởng ngoại quốc, nhưng nó còn vượt qua mặt các họ của người “Còi” chẳng hạn như Gélinas, Giguère và Robitaille…

Tại Montreal họ Nguyễn là họ phổ biến đứng thứ nhì sau họ Tremblay của người “Québecois pure laine” nghĩa là “còi” thứ thiệt chánh hiệu con nai. Những người Việt Nam đầu tiên di dân đến Québec. Họ là ai?
dan_coi_nguyen_thuong_chanh
Ông già Nguyễn “pur coton” đang hì hục tập xúc tuyết dưỡng sinh tại Québec. (photo NTC Feb,2013)
Vào đầu thập niên 50 đã thấy có sinh viên Việt Nam (toàn là đàn ông) du học tại Université de Montréal và Université Laval, Québec.

Đa số được giáo hội Công giáo yểm trợ tài chánh hoặc là nhờ vào học bổng của chương trình Colombo.

Sau hiệp định Genève chia cắt đất nước, năm 1957 một số nữ tu VN thuộc dòng carmélites được đưa từ Hà Nội sang định cư tại Canada. Họ sống tại nhà kín Couvent de Dolbeau nằm về phía bắc Québec. Có thể xem những nữ tu nầy là những người Việt Nam tị nạn cộng sản đầu tiên tại Canada.

Theo nhà văn Nguyễn Văn Lực:

…“Sinh viên là lớp đầu tiên trong bốn đợt di dân Việt Nam, đến học hay/và lập nghiệp ở Canada, đặc biệt là tại Quebec từ hai thập niên 1950 và 1960. Đa số là nam sinh viên có hộc bổng của giáo hội công giáo hay từ kế hoạch Colombo. Điểm đáng ghi nhận là 20 nữ tu dòng Carmelite từ Hà Nội sang Quebec đã trở thành những người Việt Nam tị nạn cộng sản đầu tiên tại Canada ngay sau hiệp định Geneva 1954 chia cắt đất nước. Những nữ tu sĩ này sau đó đã định cư tại một nhà tu kín ở vùng Lac St–Jean, phía bắc tỉnh bang Québec, Canada.

… Sau 1963 thì có sự ra đi khá ồ ạt, khá chộn rộn. Nhất là từ năm 1966 trở đi. Ai cũng có thể đi du học được miễn có tiền, học đúng tuổi và xin được chỗ nhận cho học và chỗ ở. Đỗ tú tài hạng thứ cũng được. Sự ra đi du học lúc này dựa vào tình hình chính trị lúc đó. Việc tuyển chọn không còn giữ tính cách nghiêm chỉnh như trước nữa

Tính đến cuối năm 1974, có khoảng 1.500 sinh viên Việt Nam tại Canada, ¾ đi học tại tỉnh bang Quebec (phần lớn ở Université de Montréal, École Polytecnique, HEC tại Montréal hay ở Université de Laval tại thành phố Quebec), phần còn lại rải rác ở các đại học Ontario (Ottawa, Toronto, Windsor,…) vùng Maritimes miền đông Canada hay British Columbia (Vancouver, Victoria) ở miền cực tây.”
dan_coi_phi_cong_mai_nguyen
Phi công thương mại Pilote de ligne Marie Nguyen. (photo Le Québec une histoire de famille)
Nguồn: Eric Richard và Louis–Jacques Dorais, đại học Laval, Quebec, Canada, Statistical Profile of Immigrants of Vietnemese Origin in Québec and Canada: Comparison of 1991, 1996 and 2001 Data, Review of Vietnamese Studies, 2003, Volume 3, No. 1, 9 pages.

(Ngưng trích-Nguyễn Văn Lực-Người Trí thức phải là người biết ngượng)

Du học theo chương trình Colombo.

Đây là chương trình học bổng nhằm mục đích hợp tác kinh tế và phát triển xã hội vùng Đông Nam Á.

Đó là thời diểm cuối thập niên 50 và những năm đầu của 60.

Mục đích của chánh phủ VNCH là mong đợi và kỳ vọng những nhân tài Việt Nam sẽ trở về phục vụ quê hương và xây dựng đất nước.


Thời điểm đó miền Nam bất ổn, chiến tranh cộng sản càng ngày càng gia tăng khốc liệt và tình hình chánh trị tại Sài Gòn vô cùng rối ren. Xuống dường, biểu tình, vật giá gia tăng, áp lực động viên, bắt lính….

Rất nhiều nhân tài VN được đào tạo nhờ vào học bổng Colombo. Họ là những chuyên viên, Ph.D, giáo sư đại học, là kỹ sư vv…Một số ở lại Canada sau khi thành tài và cũng không thể quên là có một số người thiên tả và thân cộng. Một số nhỏ lấy vợ đầm.

(Xin mời đọc bài tham luận: Người trí thức là người phải biết ngượng của Nguyễn Văn Lực)

Thời điểm sau 75

Đó là lúc miền Nam vừa lọt vào tay cộng sản. Dân miền Nam ào ào thoát ra biển để di tìm tự do. Thuyền nhân Việt Nam đã đánh thức lương tâm thế giới tự do.

Họ đên từ các trại tị nạn Đông Nam Á. Dáng điệu ngơ ngác, lo âu và bỡ ngỡ. Tay bồng tay dắt con thơ, lần bước xuống cầu thang khi phi cơ đáp xuống phi trường Montreal.

Từ 79-80, có 44 000 thuyền nhân đã được Canada nhận vào.

Một số lớn đã định cư tại tỉnh bang Quebec. Đa số tập trung vùng Montreal và một số ít hơn tại thành phố Québec.

Kim Nguyễn, nhà làm phim (cinéaste) hai dòng máu.

Cũng như phần đông sinh viên Việt Nam du học Canada trong thập niên 50-60, Hung Nguyen cha của Kim Nguyen đã phải lòng cô Louise Béribé, một phụ nữ québecoise khả ái.

Cậu bé Kim Nguyễn ra đời vào năm 1974. Sau khi theo học về ngành sản xuất điện ảnh tại Đại học Concordia, Kim Nguyễn trở thành giáo sư tại học viện ICARI chuyên về nghệ thuật và nghiên cứu tin học biểu đồ (professeur à lInstitut de création artistique et de recherche en infographie (ICARI), où il enseigne le langage cinématographique et la scénarisation. Il fonde également sa compagnie, Studios Schen).

Cậu là một nhà làm phim (cinéaste)và một đạo diễn tài ba. Đáng kể là phim dài Le Marais. được đề cử nomination trong thể loại phim hay nhất, cốt truyện hay nhất trong giải Jutra 2003 (Quebec). Tiếp theo là phim Tufle (Kalovy Vary International Film Festival, Cộng hòa Tchèque). Năm 2012, phim Rebelle (War Witch) quay tại Cộng hòa Congo đoạt giải nữ diễn viên xuất sắc (Rachel Mwanza, best actress) tại Berlin Film Festival. Rebelle cũng được đề cử để nhận giải Independent Spirit Awards (2012) về thề loại phim quốc tế xuất sắc nhất(Best International film). Rebelle cũng được đề cử để nhận Oscar (2013) về thể loại phim nói tiếng ngoại quốc hay nhất. (meilleur film de langues étrangères).

Và vào đầu tháng 3/2013, lễ phát gỉải thưởng Canadian Screen Awards được tổ chức trọng thể tại Toronto. Phim Rebelle được dề cử cho 12 thể loại và đã đoạt được 10 giải như:

- Phim hay nhất (Best film)

- Kim Nguyễn, doạt giải Thành tựu đạo diễn nhất (Achievement in Direction)

- Kịch bản hay nhất (Best screenplay)

- Diễn viên chánh, Rachel Mwanza đoạt giải nữ diễn viên xuất sắc nhất (Best actress) v,v…

Marie Nguyễn, nữ phi công thương mại gốc Á châu đầu tiên tại Québec.

Marie Nguyễn

27 tuổi, nữ phi công thương mại gốc Á châu đầu tiên tại Québec. Tham vọng của cô, trong tương lai được làm pilote de ligne lái những phi cơ lớn hơn.

Tham khảo:

- Famille de la semaine:NGUYEN

http://lequebecunehistoiredefamille.com/capsule/nguyen/genealogie

Video: http://lequebecunehistoiredefamille.com/capsule/nguyen

- Cinéaste Kim Nguyen
http://lequebecunehistoiredefamille.com/stars/kim-nguyen

Video: Rebelle
http://tiff.net/filmsandschedules/tiff/2012/rebelle

- Pilote de ligne Marie Nguyen
http://lequebecunehistoiredefamille.com/stars/kim-nguyen

Audio:http://www.rcinet.ca/francais/archives/chronique/tam-tam--reportage-d-anne-marie-yvon/12-21_2010-11-30-marie-nguyen-pilote/

- Video: Boat people
http://www.youtube.com/watch?v=agmzNvN4R2o

- Người Canada gốc Việt (Wikipedia)
http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Canada_g%E1%BB%91c_Vi%E1%BB%87t

- Nguyễn Văn Lực-Người trí thức phải là người biết ngượng
http://www.tinparis.net/thamluan/08_06TriThucThienTa_NguyenvanLuc.html

Montreal, March 2013

Print
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
First PagePrev Page2345678Next PageLast Page

Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.

Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.

Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.

Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.

Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.

Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.

Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.

Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.

Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.
First PagePrev Page2345678Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.