Hôm nay,  

Dân “Còi” Và Họ Nguyễn Tại Québec

3/12/201300:00:00(View: 13646)
“Còi”, tiếng lóng mà bà con Việt Nam sống tại Canada ám chỉ người québecois pure laine, nói tiếng Pháp, da trắng, gốc Pháp, sinh ra và sống tại tỉnh bang Québec.

Chữ Nguyễn được họ phát âm ra thành Nu-yen.

Từ năm 75 đến thập niên 80 có hằng trăm ngàn người Việt Nam liều chết vượt biển để tìm tự do và cuối cùng một số người may mắn đã đến được bến bờ tự do.

Theo ước đoán, hiện nay có khoảng trên 25.000 người Việt Nam đang sinh sống tại thành phố Montréal.

Theo thời gian, cộng đồng người Việt Montréal dần dần lớn mạnh thêm, thích nghi và hội nhập một cách êm ái vào xã hội Québec.

Trên bước đường tị nạn, người Việt đã mang theo họ kinh nghiệm sống từ quê hương khói lửa cùng với một tâm quyết sắt đá là phải gầy dựng lại một cuộc đời mới trong tự do và hy vọng một tương lai sáng sủa hơn đang chờ đón con cháu họ…

Họ Nguyễn tại Québec

Theo phỏng đoán có vào khoảng 40% người Việt sống trên thế giới mang họ Nguyễn.

Họ Nguyễn không những đứng trước nhiều họ mang âm hưởng ngoại quốc, nhưng nó còn vượt qua mặt các họ của người “Còi” chẳng hạn như Gélinas, Giguère và Robitaille…

Tại Montreal họ Nguyễn là họ phổ biến đứng thứ nhì sau họ Tremblay của người “Québecois pure laine” nghĩa là “còi” thứ thiệt chánh hiệu con nai. Những người Việt Nam đầu tiên di dân đến Québec. Họ là ai?
dan_coi_nguyen_thuong_chanh
Ông già Nguyễn “pur coton” đang hì hục tập xúc tuyết dưỡng sinh tại Québec. (photo NTC Feb,2013)
Vào đầu thập niên 50 đã thấy có sinh viên Việt Nam (toàn là đàn ông) du học tại Université de Montréal và Université Laval, Québec.

Đa số được giáo hội Công giáo yểm trợ tài chánh hoặc là nhờ vào học bổng của chương trình Colombo.

Sau hiệp định Genève chia cắt đất nước, năm 1957 một số nữ tu VN thuộc dòng carmélites được đưa từ Hà Nội sang định cư tại Canada. Họ sống tại nhà kín Couvent de Dolbeau nằm về phía bắc Québec. Có thể xem những nữ tu nầy là những người Việt Nam tị nạn cộng sản đầu tiên tại Canada.

Theo nhà văn Nguyễn Văn Lực:

…“Sinh viên là lớp đầu tiên trong bốn đợt di dân Việt Nam, đến học hay/và lập nghiệp ở Canada, đặc biệt là tại Quebec từ hai thập niên 1950 và 1960. Đa số là nam sinh viên có hộc bổng của giáo hội công giáo hay từ kế hoạch Colombo. Điểm đáng ghi nhận là 20 nữ tu dòng Carmelite từ Hà Nội sang Quebec đã trở thành những người Việt Nam tị nạn cộng sản đầu tiên tại Canada ngay sau hiệp định Geneva 1954 chia cắt đất nước. Những nữ tu sĩ này sau đó đã định cư tại một nhà tu kín ở vùng Lac St–Jean, phía bắc tỉnh bang Québec, Canada.

… Sau 1963 thì có sự ra đi khá ồ ạt, khá chộn rộn. Nhất là từ năm 1966 trở đi. Ai cũng có thể đi du học được miễn có tiền, học đúng tuổi và xin được chỗ nhận cho học và chỗ ở. Đỗ tú tài hạng thứ cũng được. Sự ra đi du học lúc này dựa vào tình hình chính trị lúc đó. Việc tuyển chọn không còn giữ tính cách nghiêm chỉnh như trước nữa

Tính đến cuối năm 1974, có khoảng 1.500 sinh viên Việt Nam tại Canada, ¾ đi học tại tỉnh bang Quebec (phần lớn ở Université de Montréal, École Polytecnique, HEC tại Montréal hay ở Université de Laval tại thành phố Quebec), phần còn lại rải rác ở các đại học Ontario (Ottawa, Toronto, Windsor,…) vùng Maritimes miền đông Canada hay British Columbia (Vancouver, Victoria) ở miền cực tây.”
dan_coi_phi_cong_mai_nguyen
Phi công thương mại Pilote de ligne Marie Nguyen. (photo Le Québec une histoire de famille)
Nguồn: Eric Richard và Louis–Jacques Dorais, đại học Laval, Quebec, Canada, Statistical Profile of Immigrants of Vietnemese Origin in Québec and Canada: Comparison of 1991, 1996 and 2001 Data, Review of Vietnamese Studies, 2003, Volume 3, No. 1, 9 pages.

(Ngưng trích-Nguyễn Văn Lực-Người Trí thức phải là người biết ngượng)

Du học theo chương trình Colombo.

Đây là chương trình học bổng nhằm mục đích hợp tác kinh tế và phát triển xã hội vùng Đông Nam Á.

Đó là thời diểm cuối thập niên 50 và những năm đầu của 60.

Mục đích của chánh phủ VNCH là mong đợi và kỳ vọng những nhân tài Việt Nam sẽ trở về phục vụ quê hương và xây dựng đất nước.


Thời điểm đó miền Nam bất ổn, chiến tranh cộng sản càng ngày càng gia tăng khốc liệt và tình hình chánh trị tại Sài Gòn vô cùng rối ren. Xuống dường, biểu tình, vật giá gia tăng, áp lực động viên, bắt lính….

Rất nhiều nhân tài VN được đào tạo nhờ vào học bổng Colombo. Họ là những chuyên viên, Ph.D, giáo sư đại học, là kỹ sư vv…Một số ở lại Canada sau khi thành tài và cũng không thể quên là có một số người thiên tả và thân cộng. Một số nhỏ lấy vợ đầm.

(Xin mời đọc bài tham luận: Người trí thức là người phải biết ngượng của Nguyễn Văn Lực)

Thời điểm sau 75

Đó là lúc miền Nam vừa lọt vào tay cộng sản. Dân miền Nam ào ào thoát ra biển để di tìm tự do. Thuyền nhân Việt Nam đã đánh thức lương tâm thế giới tự do.

Họ đên từ các trại tị nạn Đông Nam Á. Dáng điệu ngơ ngác, lo âu và bỡ ngỡ. Tay bồng tay dắt con thơ, lần bước xuống cầu thang khi phi cơ đáp xuống phi trường Montreal.

Từ 79-80, có 44 000 thuyền nhân đã được Canada nhận vào.

Một số lớn đã định cư tại tỉnh bang Quebec. Đa số tập trung vùng Montreal và một số ít hơn tại thành phố Québec.

Kim Nguyễn, nhà làm phim (cinéaste) hai dòng máu.

Cũng như phần đông sinh viên Việt Nam du học Canada trong thập niên 50-60, Hung Nguyen cha của Kim Nguyen đã phải lòng cô Louise Béribé, một phụ nữ québecoise khả ái.

Cậu bé Kim Nguyễn ra đời vào năm 1974. Sau khi theo học về ngành sản xuất điện ảnh tại Đại học Concordia, Kim Nguyễn trở thành giáo sư tại học viện ICARI chuyên về nghệ thuật và nghiên cứu tin học biểu đồ (professeur à lInstitut de création artistique et de recherche en infographie (ICARI), où il enseigne le langage cinématographique et la scénarisation. Il fonde également sa compagnie, Studios Schen).

Cậu là một nhà làm phim (cinéaste)và một đạo diễn tài ba. Đáng kể là phim dài Le Marais. được đề cử nomination trong thể loại phim hay nhất, cốt truyện hay nhất trong giải Jutra 2003 (Quebec). Tiếp theo là phim Tufle (Kalovy Vary International Film Festival, Cộng hòa Tchèque). Năm 2012, phim Rebelle (War Witch) quay tại Cộng hòa Congo đoạt giải nữ diễn viên xuất sắc (Rachel Mwanza, best actress) tại Berlin Film Festival. Rebelle cũng được đề cử để nhận giải Independent Spirit Awards (2012) về thề loại phim quốc tế xuất sắc nhất(Best International film). Rebelle cũng được đề cử để nhận Oscar (2013) về thể loại phim nói tiếng ngoại quốc hay nhất. (meilleur film de langues étrangères).

Và vào đầu tháng 3/2013, lễ phát gỉải thưởng Canadian Screen Awards được tổ chức trọng thể tại Toronto. Phim Rebelle được dề cử cho 12 thể loại và đã đoạt được 10 giải như:

- Phim hay nhất (Best film)

- Kim Nguyễn, doạt giải Thành tựu đạo diễn nhất (Achievement in Direction)

- Kịch bản hay nhất (Best screenplay)

- Diễn viên chánh, Rachel Mwanza đoạt giải nữ diễn viên xuất sắc nhất (Best actress) v,v…

Marie Nguyễn, nữ phi công thương mại gốc Á châu đầu tiên tại Québec.

Marie Nguyễn

27 tuổi, nữ phi công thương mại gốc Á châu đầu tiên tại Québec. Tham vọng của cô, trong tương lai được làm pilote de ligne lái những phi cơ lớn hơn.

Tham khảo:

- Famille de la semaine:NGUYEN

http://lequebecunehistoiredefamille.com/capsule/nguyen/genealogie

Video: http://lequebecunehistoiredefamille.com/capsule/nguyen

- Cinéaste Kim Nguyen
http://lequebecunehistoiredefamille.com/stars/kim-nguyen

Video: Rebelle
http://tiff.net/filmsandschedules/tiff/2012/rebelle

- Pilote de ligne Marie Nguyen
http://lequebecunehistoiredefamille.com/stars/kim-nguyen

Audio:http://www.rcinet.ca/francais/archives/chronique/tam-tam--reportage-d-anne-marie-yvon/12-21_2010-11-30-marie-nguyen-pilote/

- Video: Boat people
http://www.youtube.com/watch?v=agmzNvN4R2o

- Người Canada gốc Việt (Wikipedia)
http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Canada_g%E1%BB%91c_Vi%E1%BB%87t

- Nguyễn Văn Lực-Người trí thức phải là người biết ngượng
http://www.tinparis.net/thamluan/08_06TriThucThienTa_NguyenvanLuc.html

Montreal, March 2013

Print
Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
First PagePrev Page3456789Next PageLast Page

Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.

Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.

Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?

Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.

Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).

Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.

Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.

Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.

Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.

Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.
First PagePrev Page3456789Next PageLast Page
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.