Hôm nay,  

Các Bà Lên Ngôi

05/04/201300:00:00(Xem: 6062)
Ngày Quốc tế Phụ nữ năm nay 8/3/2013 ở Âu châu và riêng ở Pháp có nhiều điều mới lạ rất đáng quan tâm. Không vì các bà xuống đường đông đảo hơn các năm trước mà vì các bà đạt được nhiều thắng lợi quan trọng và nhứt là, năm nay, nảy sanh ra cách tranh đấu và quan niệm về Phụ nữ khác hơn, lạ hơn trước đây.

Thường không có ai có thể quên được cái ngày trọng đại 8-3 được Liên Hiệp Quốc, năm 1977, chánh thức ban hành là Ngày Quốc tế Phụ nữ. Nhứt là các ông, nếu quên là tai họa ập xuống không tài nào đở nổi.

Khi nói về ngày 8/3, tiếng pháp là thứ ngôn ngữ trong sáng nhứt, dễ hiểu nhứt, viết "La journée internationale de la Femme" (Ngày Quốc tế Phụ nữ). Nhưng năm nay các Bà muốn nói lại cho đúng theo ý các Bà "La journée internationale des Droits de la femme " (Ngày quốc tế Nữ quyền) để hàm ý yêu sách của phong trào phụ nữ.

Ở Pháp, các hội phụ nữ, như hội "Osez le féminisme" (Hảy dám tranh đấu cho nữ quyền) năm nay dùng khẩu hiệu "Ngày Quốc tế Nữ quyền" (La Journée Internationle des Droits des Femmes) thay thế cho "Ngày Quốc tế Phụ nữ" (La Journée Internationale de la Femme). Bà Bộ trưởng về Phụ nữ, Bà Najat Vallaud-Belkacem, cũng đã đồng ý gọi ngày 8/3 là "Ngày Nữ quyền ". Bà còn bảo vệ sự thay đổi của bà bằng một thông cáo chánh thức:

"Ngày 8 tháng Ba, như đôi khi cho tới nay, người ta hiểu đó là ngày của phụ nữ (bà nhấn mạnh chữ "la" chỉ giống cái) vinh danh cái gọi là lý tưởng phụ nữ để có dịp đem quà tặng như bông hồng, dầu thơm, nữ trang,... Nhưng không. Ngày đó phải là ngày động viên công quyền để nhằm nhắc nhở sự bình đẳng nam/nữ là một ưu tiên..."

Nhưng sau cùng, người ta vẫn có thể dùng cả hai tên gọi ngày quốc tế phụ nữ.

Và cũng các Bà, nhơn dịp Ngày quốc tế Phụ nữ năm nay, đưa ra 3 cách cử hành lễ. Nhưng trên thực tế, sau 36 năm tranh đấu đầy gay go, gian khổ, ngày nay, địa vị người phụ nữ đã được cải thiện tới đâu? Bình đẳng nam/nữ đã thật sự được san bằng?

Biểu tình ở Âu châu

Báo chí nhận xét năm nay nữ giới âu châu phản ứng về Ngày quốc tế Phụ nữ có 3 cách: đòi hỏi bình đẳng giới tính, tranh đấu chống lại "nam giới chế " (phallocratie) bạo hành hoặc không làm lễ để biểu hiện thái độ khinh bỉ sự lợi dụng thắp hèn ngày phụ nữ của giới thương mải.

"Nam giới chế" do từ nguyên hi-lạp, "phallus" có nghĩa là giới bắn ra tinh trùng và "kratos" có nghĩa là quyền lực, uy quyền.

"Nam giới chế" là một hệ thống quyền lực có đặc tính thống trị văn hóa, xã hội và mang biểu tượng nam giới áp đặt lên phụ nữ. Sơ khởi, "nam giới chế" xuất hiện dựa trên sự tin tưởng rằng chỉ nam giới mới có khả năng sanh sản là khả năng bắn tinh trùng và người phụ nữ sanh đẻ không gì khác hơn là bộ phận tiếp nhận. Đàn ông đươc đánh giá cao và có xu hướng thi hành quyền lực, nhứt là lên phụ nữ, là do có sức mạnh thể chất. Từ đó, đàn ông còn được biểu dương là phái mạnh. Và phụ nữ là phái yếu. Phụ nữ được xem như thứ phó sản bị giới hạn trong vai trò truyền thống sanh sôi nảy nở, tức bảo tồn chủng tộc.

Ngày Phụ nữ vẫn được hiểu là ngày để động viên dư luận tôn trọng và ủng hộ nữ quyền. Trên khắp thế giới, nhiều tổ chức lên tiếng nhắc lại những bất bình đẳng nam/nữ vẫn còn tồn tại trong xã hội.

Ở Bỉ, điều đáng chú ý để nhằm đánh động dư luận về vấn đề phụ nữ, có nhiều cuộc biểu tình được tổ chức dưới những hình thức khác nhau. Những cuộc diển hành đông đảo trên đường phố. Từ ngày 6 tới ngày 15 tháng 3, mọi nhà trong các khu phố thủ đô Bruxelles tổ chức những sanh hoạt về phụ nữ cho tất cả mọi người có thể tham gia. Riêng tại khu phố Molenbeek-Saint-Jean, chương trình còn gồm thêm những tiết mục khá hấp dẩn như nhăm nhi tại chổ, chiếu phim và khiêu vũ, ca nhạc,...

Nhưng trên thực tế, khoản cách về lương bổng giửa nam/nữ ở Âu châu vẫn còn khá quan trọng. Ở Đức, lương của công nhơn phụ nữ thắp hơn nam giới cùng nghành nghề là 22,3%, ở Pháp, từ 22% tới 27%. Nhìn chung phụ nữ âu châu nghèo hơn nam giới mặc dầu các bà có trình độ học vấn tương đương với nam giới.

Cho tới năm nay 2013, trên khắp thế giới, vẫn còn không ít phụ nữ chưa hưởng được chế độ pháp lý, giáo dục hoặc có việc làm.

Ở xứ Congo, phụ nữ được sử dụng làm phương tiện phục vụ chiến tranh và là nạn nhơn những vụ bạo hành và bị đối xử mất nhơn phẩm. Tại một số quốc gia như Ấn độ ngày nay, phụ nữ vẫn còn bị " kết án số phận phụ nữ " ngay từ lúc mới sanh.

Nữ quyền trong ngôn ngữ

Trước đây vài thập niên, trong tiếng pháp không có những danh từ chỉ về nghề nghiệp hay địa vị của người phụ nữ vì ngày xưa người phụ nữ không đảm nhiệm những vai trò ấy hay nghề nghiệp ấy. Như từ "Docteur" (bác sĩ) chớ không có từ để chỉ "nữ bác sĩ " tuy nay đã có nhiều phụ nữ làm bác sĩ. Tổng Bộ trưởng hay Dân biểu,... đều là những danh từ ở thể giống đực (masculin) mà thôi. Và theo qui luật văn phạm pháp, một câu có nhiều từ thuộc giống cái, nhưng có một từ thuộc giống đực, thì cả câu ấy theo giống đực khi viết.

Nay, nhơn ngày 8/3, các Bà đưa ra đề nghị để bảo vệ thật sự địa vị phụ nữ, hảy mạnh dạn sửa đổi luật văn phạm, như một câu có nhiều từ giống đực, có một từ giống cái thì trở thành giống cái và viết những từ liên hệ đến phụ nữ theo giống cái hẳn hoi. Các Bà đưa ra thí dụ cụ thể: Nữ Tổng thống viết theo giống cái "La Présidente", các Tổng Bộ trưởng: La Ministre, Nữ bác sĩ: La Doctoresse, Nự giáo sư: La Professeure, Nữ luật sư: L'avocate,... Các Bà muốn xác nhận địa vị phụ nữ ngay trong ngôn ngữ và sửa đổi luật văn phạm pháp làm cho xã hội sẽ từ từ quen sự thay đổi này.

Nhơn ngày Quốc tế Phụ nữ, ở Thụy sĩ có một tờ báo đặc biệt phụ nữ phát hành một số dàng riêng cho phụ nữ. Đó là tờ báo Le Courrier xưa nay tranh đấu mạnh cho nữ quyền, nay Ngày Quốc tế Phụ nữ, sửa lại tên tờ báo thành La Courrier theo giống cái. Từ trang đầu đến trang cuối, tờ báo đều viết theo giống cái mặc dầu biết điều đó là sai văn phạm và nghe rất chói tai. Nhưng phải làm.


Để làm sáng tỏ việc sửa đổi mẹo luật văn phạm pháp ngữ, Bà Chủ nhiệm báo La Courrier tổ chức họp báo giải thích:

"Sự bình đẳng Nam/Nữ phải được thể hiện qua sự trông thấy, ghi nhận mà sự trông thấy trên ngôn ngữ là thực tế hơn hết. Cái đặc tính liên hệ đến nữ phái hay tính bình đẳng Nam/Nữ mà không nói rỏ ra, viết rỏ ra, thì không làm sao được công khai thừa nhận. Vì vậy trong ấn bản tờ La Courrier này, Ban Biên tập quyết định viết tất cả các từ liên hệ tới phụ nữ đều ở giống cái hết. Nhưng khi có các từ giống đực chỉ riêng đàn ông, chúng tôi không can thiệp. Chúng tôi chỉ viết theo giống cái tất cả khi có từ chỉ giống cái".

Các Bà lên ngôi có đe dọa địa vị các Ông?

Cho tới nay, xã hội này là của đàn ông vì nền giáo dục thế giới mặc nhiên định phận cho phụ nữ trong quan hệ ứng xử nam/nữ là phụ nữ bị thua thiệt trước nam giới. Phụ nữ bị xếp theo "phái yếu" tuy chưa chắc các bà yếu hơn ai. Còn đàn ông sanh ra là "phái mạnh" rồi. Cho nên ngày nay, Giáo hội Vatican vẫn không cho phép phụ nữ làm Linh mục mặc dầu linh mục đang trong tình trạng cực kỳ khang hiếm. Cũng như Phật giáo vẫn chưa chịu để đàn bà làm Huề thượng mặc dầu các bà có tu học và đạo hạnh cao hơn rất nhiều Thầy chùa đang sanh hoạt phật sự hiện nay. Điều này do bị chi phối bởi cái luật bất bình đẳng bất thành văn có từ muôn thuở. Nên Bà Simone de Beauvoir, triết gia pháp, viết "Người ta không phải sanh ra là Đàn bà, mà chính xã hội đã làm cho trở thành đàn bà".

Trong đời sống xã hội, Liên Hiệp quốc và các nhà lãnh đạo quốc gia luôn luôn kêu gọi dành cho phụ nữ nhiều cơ hội phát triển hơn nửa. Trên thực tế, ở nhiều nơi, người phụ nữ khi có cơ hội, đã chứng mình họ không thua kém đàn ông trong những chức vụ xưa nay dành cho đàn ông. Cụ thể hôm 8/3 vừa qua, Hàng không Air France của Pháp đã tổ chức một chuyến bay Paris-Hoa thạnh đốn bằng Airbus 380 do một ê-kiếp hoàn toàn phụ nữ gồp 2 nữ phi công và 22 nữ nhơn viên phi hành đoàn. Và chuyến bay chở 516 hành khách đã đáp xuống đúng giờ tại phi trường quốc tế Hoa-thạnh-đốn.

Chuyến bay đánh dấu ngày quốc tế phụ nữ, hàng năm Hảng Air France vẫn tổ chức cho nhơn viên phi hành phụ nữ bay nhưng mới năm nay, Air France cho bắt đầu bằng máy bay khổng lồ Airbus 380.

Thật trớ trêu khi người phụ nữ thành công trong những công việc xưa nay do đàn ông làm thì đã thấy xuất hiện những lo ngại sự phát triển của nữ giới sẽ trở thành mối đe dọa cho địa vị của các ông. Mối lo sợ bổng ám ảnh các ông thật sự khi có một bài báo chạy tít "Sự kết thúc của đàn ông".

Thế là các ông đã tới thời mạc vận rồi!

Nhưng trên thực tế, người phụ nữ đã đẩy các ông ra ngoài lề xã hội để ngồi chơi xơi nước chưa?

Xưa nay, người phụ nữ việt nam trong tiềm thức vẫn mang nặng trách nhiệm "phụ nữ, gia đình, con cái". Tuy nhiên, với sự phát triển kinh tế và tiến bộ xã hội liên tục trong thời gian qua, nổi ám ảnh tổ tông này cũng đã lần hồi mờ nhạt đi.

Người phụ nữ việt nam ngày nay cũng đã có quan niệm về địa vị người phụ nữ khác hơn:

"Ngày xưa phụ nữ lớn lên mặc nhiên là phải lấy chồng và có con, còn hiện nay thì quan điểm đó cũng bớt nhiều. Ngày nay người ta còn nhìn thấy sự nghiệp, cuộc sống. Còn thế hệ trẻ hơn mình có đầy đủ tự do thoải mái hơn, đi du lịch nhiều hơn, làm việc và sống cho bản thân là ưu tiên".

Tại các nước phát triển như Âu và Mỹ, địa vị trong quan hệ xã hội của người phụ nữ càng thể hiện rõ nét. Các thống kê ở Mỹ vào năm 2011 cho thấy có tới 57% sinh viên tốt nghiệp đại học là nữ giới. Phụ nữ cũng chiếm đa số trong nhiều ngành. Họ chiếm 1/3 số bác sĩ, 54% nhơn viên kế toán, 45% ngành luật và khoảng 50% ngành ngân hàng và bảo hiểm.

Một nghiên cứu khác vào năm 2010 của Hội đồng Cao học Mỹ cho thấy tỷ lệ nữ giới lấy bằng tiến sĩ tại Mỹ trong niên khóa 2008 đến 2009 cũng cao hơn nam giới. Theo nghiên cứu này thì số nữ sinh viên nhận bằng tiến sĩ chiếm 50,4% trong tổng số người nhận bằng tiến sĩ, và xu hướng này theo dự đoán còn tiếp tục. Ông Nathan Bell, Giám đốc Ban Nghiên cứu và Phân tích chánh sách của Hội đồng Cao học Mỹ cho biết:

"Chắc chắn đây là một xu hướng mà chúng tôi đã nhìn thấy từ trước. Trong một vài năm trước đã có nhiều phụ nữ có được các bằng tiến sĩ và đến năm 2009 lần đầu tiên chúng tôi thấy phần nhiều các bằng tiến sĩ tại các ngành là do phụ nữ nắm giữ. Cho nên có thể nói là dựa vào các số liệu của chúng tôi và ở các nguồn khác, chúng tôi có thể thấy được xu hướng này và kết quả là như vậy vào năm 2009, và sẽ tiếp tục vào năm 2010."

Ngày nay, phụ nữ cũng tham gia nhiều hơn vào các ngành công nghệ cao mà trước kia những nghành nghề này thường được nghĩ là chỉ dành cho nam giới. Số liệu thống kê của Hội đồng Cao học Mỹ cho thấy trong năm 2009, số phụ nữ nhận bằng tiến sĩ về công nghệ chiếm 22%, tăng gấp đôi so với cách đây 20 năm.

Tại các nước khác, tỷ lệ phụ nữ tốt nghiệp đại học cũng cao hơn so với nam giới hoặc xấp xỉ nam giới. Cô Jin Wang, tác giả của bản báo cáo về nữ giới xuất bản trong năm nay của Công ty Tư vấn mỹ McKenzy cho biết:

"Chúng tôi nghiên cứu phân tích các dữ liệu về phần trăm phụ nữ tốt nghiệp đại học tại 10 nước và kết quả cho thấy là 60% sinh viên tốt nghiệp là nữ, ví dụ như Trung Quốc, Nhật Bản và Nam Hàn, Indonesia cũng có hơn 50% sinh viên tốt nghiệp đại học là phái nữ ".

Điều kiện học tập và cơ hội nghề nghiệp được cải thiện đã giúp phụ nữ có được mức thu nhập cao hơn so với đàn ông, theo báo cáo của bảng thống kê về lợi tức của các gia đình Mỹ những năm gần đây.

Nguyễn thị Cỏ May

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.
Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.
Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,
Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.
Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.
Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.
Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.