Hôm nay,  

Cõi Thiên Đường

04/10/201300:00:00(Xem: 7893)
Chuyện rửa tiền và thiên đường trốn thuế ai cũng có nghe nói đến nhưng ít người biết rõ là gì.

Theo Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế, 50% giao dịch tiền tệ quốc tế đều thông qua thiên đường trốn thuế.

* * *

Ngân hàng Thụy Sĩ HSBC bị xì can đan

Tháng 6, 2013 chương trình phóng sự điều tra (journal d'enquête) của đài TV France 2 có cho trình chiếu xì can đan trốn thuế của của các chánh khách, nhà tư bản, kỹ nghệ gia, đại gia, nghệ sĩ, tài tử, nhà kinh doanh,… hầu như trên khắp thế giới.

Riêng Pháp mất lối 60 tỉ euros mỗi năm vì tiền đã bay về cõi thiên đường trốn thuế.

Được biết, năm 2008 Hervé Falciani, một chuyên viên tin học cao cấp của Ngân hàng HSBC,Genève đã bỏ trốn về Pháp với 3 cái đĩa cứng (hard disk) chứa danh sách 121 000 trương mục, tên tuổi và địa chỉ của khách hàng khắp thế giới…. Trong số nầy cũng thấy có cả tên của nhiều nhân viên ngân hàng HSBC, Genève. Có lẽ họ cho mượn tên để ăn tiền "cò"?

Hervé Falciani thố lộ là anh muốn đánh thức dư luận về vấn nạn rửa tiền của người giàu (có ai tin không?).

Lúc đầu, chánh phủ Thụy sĩ coi Hervé như một tên lưu manh ăn cắp tài liệu ngân hàng nên đến khám xét nhà của anh ta. Thấy bất ổn cho tánh mạng, Hervé Falcini lẹ chân vọt qua Pháp và giao danh sách trên cho giới chức trách nhiệm của cơ quan Thuế vụ Bercy. Sau khi gạn lọc, bỏ bớt một số tên rồi thì vẫn còn trên 3000 trương mục được xác nhận là của khách hàng có địa chỉ tại Pháp. Trớ trêu thay chính những người trách nhiệm thuế vụ lại than phiền rằng chánh phủ Pháp đã làm áp lực và gây trở ngại (entraves) trong cuộc điều tra… Nói trắng ra là cấp lãnh đạo chánh phủ muốn bao che một vài tên tuổi có máu mặt chẳng may nằm trong danh sách Falciani. Trong số tên khách hàng có Jerôme Cahuzac,chủ tịch Ủy ban tài chánh và sau nầy là Tổng trưỡng Ngân sách của Tổng thống F. Hollande.

Được biết giám đốc HSBC Paris là Antoine Cahuzac và đồng thời cũng là em ruột của cựu Tổng trưởng ngân sách Jérôme Cahuzac.

Kết cuộc là ngài tổng trưởng phải bay chức trong sự ê chề và nhục nhã.

Nhận thấy tình hình không thuận lợi Hervé Falciani bỏ Pháp và trốn sang Tây Ban Nha.

Thụy Sĩ yêu cầu Tây Ban Nha cho phép dẫn độ Falciani trở về Thuỵ Sĩ về tội ăn cắp danh sách khách hàng nhằm mục đích để bán cho một ngân hàng nào đó tại Á châu.

Tây Ban Nha từ chối, và cho phép Hervé Falciani ở lại Madrid dưới sự bảo vệ vô cùng cẩn mật của giới chức an ninh. Được biết trong danh sách của Falciani có rất nhiều người Tây Ban Nha.
thien-duong-tron-thue-resized
Hình ảnh thiên đường trốn thuế.

Chánh phủ Tây Ban Nha thức thời

Chánh phủ Tây Ban Nha hy vọng sẽ truy thu lại được một số tiền thuế và tiền phạt khấm khá giúp giải quyết phần nào tình hình kinh tế khó khăn của đất nước họ..

Cách thức trốn thuế khá phức tạp,và phải cần đến cả một hệ thống bao gồm những nhà làm luật, luật sư, cố vấn tài chánh, kế toán, cố vấn thuế vụ… và sự thông đồng của những ngân hàng gộc trên thế giới.

Trong video, phóng viên có hỏi Hervé Falcioni là tại sao trong danh sách trốn thuế thấy có nhiều compte dormant tức là trương mục không có tiền trong đó. Hervé trả lời đó là những trương mục làm cầu nối để chuyển tiền đi nơi khác.

Thiên đường trốn thuế (Paradis fiscaux, tax haven)

Chúng ta thường nghe nói các tổ hợp quốc tế, các xí nghiệp, các đại tài phiệt, các nhà bào chế dược phẩm, chánh khách, đại gia thường có nhiều cách trốn thuế một cách hợp pháp.

Theo luật pháp quốc tế, sự hiện hữu của thiên đường trốn thuế đều hợp pháp. Đây không phải là những lãnh thổ "nổi loạn"(rebelles) hay "ăn cướp"(pirates), phát triển âm thầm mà các xứ khác không biết.

Thiên đường trốn thuế tồn tại và phát triển nhờ vào tài sản của các quốc gia Tây phương, đứng đầu là Hoa Kỳ và Châu u.

Nhiều nhân vật đầu não thấy cần phải có sự hiện hữu của các "hôp đen"(boites noires) trong ruột của nguồn máy kinh tế thế giới. Các "hộp đen" che đậy một cách tuyệt vời sự lưu thông, các điểm đi và đến của nguồn vốn đầu tư. Bằng cách nầy họ rất dễ trốn thuế, tạo tham nhũng (corruption), thụt két (détournement), tài trợ ma (financements occultes), và rửa nguồn vốn đầu tư (blanchiments des capitaux).

Sự hiện hữu của thiên đường trốn thuế theo mô hình hiện nay tương đối còn rất mới mẻ. Nó đi đôi với hiện tượng toàn cầu hóa việc trao đổi kinh tế và sự trổi dậy của chủ nghĩa tự do.

Những lý lẽ để duy trì sự có mặt của thiên đường trốn thuế

Nói chung, tất cả mọi người đều chống đối sự có mặt của thiên đường trốn thuế ngoại trừ phần lớn các cấp lãnh đạo và các giới nắm vận mạng kinh tế thế giới (?). Họ đều muốn có những khu vực thuế khóa ưu đãi (privilégié) cũng như sự bí mật về ngân hàng. Không ít xí nghiệp, cấp điều hành cao nhất CEO, nhà chánh trị, siêu sao về nghệ thuật, tài tử điện ảnh và thể thao thường chọn nơi cư trú là những thiên đường trốn thuế.

Nhà báo Elise Lucet vạch trần thủ đoạn của người trốn thuế

Để hiểu rõ thêm vấn đề thiên đường trốn thuế người gõ xin các bạn theo dõi thiên phóng sự video Cash Investigation -Paradis fiscaux của đài France 2 và do nhà báo Elise Lucet thực hiện.

Một bí mật đã giúp các đại tài phiệt trên thế giới đóng càng ít thuế càng tốt, nhờ vậy họ có thể thu vào những lợi nhuận kết xù. Có tất cả là 40 000 tài liệu (lưu trữ tại Luxembourg) trong đó có rất nhiều hồ sơ cho thấy có vấn đề thuế má rất đáng nghi ngờ… Trong phim, công ty dược phẩm Glaxo bị đem ra trước ánh sáng công luận.

Theo nhà báo Elise Lucet của đài France 2 trong phóng sự Cash Investigation-Paradis Fiscaux cho biết: thay gì lợi tức hàng năm phải chịu trên 33% thuế như trường hợp bên Pháp, nhưng họ chỉ phải đóng thuế rất ít nếu chuyển qua làm ăn bên Luxembourg để được hưởng điều kiện bớt thuế.

Và chỉ phải chịu thuế trên một phần nhỏ trên tổng số lợi tức mà thôi…Có nhiều mánh lắm.
thien-duong-thue-resized
Hình ảnh thiên đường trốn thuế.

Các nhà lãnh đạo cao cấp hứa hẹn suông

Danh sách 11 quốc gia bị cựu TT Nicolas Sarkozy tố cáo trước Hội nghị thượng đỉnh Sommet G20.(2009): Antigua-Barbuda, Barbade, Botswana, Brunei, Panama, Seychelles, Trinidad và Tobago, Uruguay và Vunuatu (một đảo ở Nam Thái bình dương).

Các nhà lãnh đạo thế giới như TT Obama, cựu TT Sarkozy, v.v… đều hứa hẹn sẽ đề ra các biện pháp cứng rắn để cải cách thuế khóa hầu dẹp trừ vấn nạn trốn thuế của giới kỹ nghệ và dân nhà giàu và các nhà chánh trị… Nhưng có lẽ còn lâu, lâu lắm mới thực hiện được.

Tổng thống F. Hollande của Pháp thì vừa bị hố to trong vụ xì can đan của cựu tổng trưởng ngân sách Cahuzac. Mất mặt quá vì mang tội rửa tiền. Lúc đầu ông ta thề là không có tiền trong thiên đuờng Suisse nhưng sau đó thì phải thú nhận là có… Chưa chắc là mấy ông khác là hoàng toàn trong sạch đâu.

Tài phiệt vẫn đóng thuế ít hơn giới trung lưu. Giàu vẫn sướng hơn nghèo. Đây là chân lý bất di bất dịch.

Xưa nay thiên hạ thường nói thiên đường trốn thuế là Thụy Sĩ, Hong Kong, Cayman Islands (Bahamas), Luxembourg, Gibraltar, v.v…

Tài phiệt vẫn đóng thuế ít hơn giới trung lưu. Giàu vẫn sướng hơn nghèo. Đây là chân lý bất di bất dịch.

10 thiên đường trốn thuế đứng đầu theo trang Forbes.com (Top 10 Tax Havens Forbes.com)

Delaware, Luxembourg, Suisse, Cayman Islands, City of London, Ireland, Bermuda, Singapore, Belgique, HongKong.

Luxembourg là một quốc gia nhỏ bé với diện tích 2,586 km2 và có một dân số là 524,853 người nhưng lại là một quốc gia kỹ nghệ có tổng sản lượng nội địa GDP (PPP) (Gross domestic product and Purchasing power parity) đứng đầu trên thế giới với 81 900 $/người.

Luxembourg has a population of 524,853 (as of October 2012 in an area of 2,586 square kilometres (998 sq mi).

Luxembourg is a developed country, with an advanced economy and the world's highest GDP (PPP) per capita (81 9 00 $).

Mã lai: Đảo Lubuan, thiên đường nhẹ thuế (trích bài của Vietbao.com Sept/21/2013).

"Đảo Labuan của Mã Lai đang bị các sở thuế khắp thế giới quan sát, vì đảo này đang được nhiều công ty đa quốc vào mở văn phòng để trốn thuế: chuyện khởi sự từ năm 2010, chính phủ Mã Lai muốn thu hút vốn từ các nước Hồi Giáo nên ra luật để thiết lập quy chế đặc biệt về tài chánh Hồi Giaó ở đây; từ đó, nhiều quỹ đầu tư và hãng đa quốc, cũng như các cá nhân siêu giàu cũng mở hội bất vụ lợi ở đảo Labuan. Một cao ốc 20 tầng ở Labuan nhìn ra Biển Đông, đã có văn phòng của nhiều ngân hàng thế giới trong đó có: Crédit Suisse, UBS, BNP Paribas, JP Morgan và Deutsche Bank. Theo FSA, từ tháng 1 tới tháng 5-2013, hơn 540 tỷ đôla đã chạy xuyên qua các quỹ đầu tư ở Lubuan, nhiều hơn gấp đôi trọn năm 2012". (Ngưng trích Vietbao.com)

Công ty ngoại biên (Offshore) là gì?

Là những công ty được phép làm ăn một cách hợp pháp bên ngoài lãnh thổ mà nó được thành lập. Đặt tại những thiên đàng trốn thuế, các công ty offshore bắt buộc phải tuân theo nguyên tắc bí mật ngân hàng và kỹ nghệ. Tuy công ty offshore mang một bộ mặt sinh hoạt kinh tế hợp pháp, nhưng nó là công cụ lý tưởng để che giấu sự pha trộn tiền bẩn vào vốn đầu tư với những lợi nhuận hợp pháp.
thien-duong-thue-lubuan
Hình ảnh thiên đường trốn thuế.

Nguyên tắc rửa tiền

Tiền mặt quá nhiều, tiền bẩn (tham nhũng, ăn cắp, kinh doanh, đầu cơ tích trữ, làm ăn lương lẹo, cướp, buôn bán vũ khí, cần sa ma túy, bài bạc, buôn lậu, v,v…) cần phải giấu bớt để khỏi phải đống thuế.

Có ba giai đoạn:

Placement-Ký thác (còn gọi là rửa trước prélavage hay ngâm immersion) -Đem ký thác các số tiền bất chánh vào hệ thống ngân hàng hay có thể đổi ra thành séc du lịch traveller's cheque, money order...Mục đích, đem số tiền bất chánh ra khỏi nguồn gốc đầu tiên. Giai đoạn này nguy hiểm nhứt.

Empilage hay Layering (tiếng Anh)-phân tán/ xào trộn (dispersion/brassage)- mục đích xóa mất dấu vết, nguồn gốc của đồng tiền bẩn qua các dịch vụ ngân hàng transaction phức tạp và đồng thời cũng để chứng minh quyền sở hữu hợp pháp.

Intégration-Hội nhập (recyclage/essorage) xoáy/ vắt

Tiền trở nên trắng sạch, nguồn gốc "bẩn" bị che mất và tiền hội nhập dễ dàng vào hệ thống kinh tế hợp pháp. Sau đó bạn có thể đem sử dụng tiền một cách hợp lệ.

Kỹ thuật rửa tiền

Đầu tư tiền mặt vào cơ sở kinh doanh của một người "bạn phe ta" hoặc do chính mình làm chủ cơ sở đó (Injecter cet argent liquide dans le chiffre d'affaires d'un commerce complice ou dont je suis propriétaire).

Khai dỏm đó là tiền có được từ cờ bạc đỏ đen (déclarer de faux gains aux jeux)

Mua tác phẩm nghệ thuật từ các cuộc đấu giá (acheter des oeuvres d'art aux enchères)

Mua đồ xài thuộc loại chiến địa, hàng hiệu (acheter des objets de luxes)

Áp dụng kỹ thuật "Hawala" (utiliser la technique Hawala)

Hệ thống Hawala là gì?Lối chuyển tiền trong giới Hồi giáo. Làm ăn trong băng nhóm phe ta, tin tưởng nhau tuyệt đối, rất chặt chẽ, chết sống có nhau, tiền bạc đổi lấy vũ khí,villas,..Nếu bị xét hỏi thì khai đó là tiền thừa hưởng gia tài hay tiền xuất phát từ tập thể tương tợ như cho vay, tặng, hay mua tài vật trong phạm vi gia đình và bạn bè với nhau. Cơ quan Interpol nói rằng Hawala là " một lối chuyển tiền mà không thấy sự di động của đồng tiền" (money transfer without money movement). Không cần có giấy tờ biên nhận. Lấy sự tín nhiệm làm kim chỉ nam trong việc làm ăn với nhau.

Chia nhỏ ra những số tiền ký thác ngân hàng (fractionner les dépôts à la banque). Gởi tiền và tiền lời vào trương mục của mình hoặc của bạn mình.

Mưón dịch vụ chiến địa de luxe- Trả bằng tiền mặt (liquide) các dịch vụ thuộc hạng sang.

Làm hóa đơn giả (rédiger des fausses factures)

Đem tiền ra ngoại quốc (transporter l'argent à l'étranger)- Chuyển đổi tiền ra thành những những tờ giấy bạc có giá trị cao như tờ 500 euros. Sau đó chuyển số tiền trên đến những xứ mà luật lệ rửa tiền không quá gắt gao, như Nga chẳng hạn.

(Après passage au bureau de change pour convertir l'argent liquide en devises; grosses coupures et billets 500 Euros, vous envoyez l'argent liquide vers des pays moins rigoureux sur le blanchiment par exemple la Russie)

Sử dụng dịch vụ của một công ty bảo hiểm (Utiliser les services d'une société d'assurance)

Ký thác số tiền của mình vào một trương mục ẩn danh (Déposer votre argent sur un compte anonyme)

Đơn giản hơn hết, là đem gởi tiền vào một thiên đường trốn thuế (tout simplement déposer votre argent dans un paradis fiscal.)- đặc điểm: lãi suất chịu thuế hàng năm rất hạ (1%- 3%), thậm chí không có thuế (taux réduit ou nul)- Bí mật hoàn toàn (?).

Đa số ngân hàng u Châu và Hoa Kỳ, Canada đều có chi nhánh tại các thiên đường trốn thuế.

Tìm hiểu một chút chơi: Ngân hàng HSBC tại Việt Nam, 235 Đồng Khởi Tp HCM, Q1

HSBC là ngân hàng ngoại quốc tại Việt Nam với số vốn đầu tư lớn nhất: 3000 tỉ đồng VND. HSBC (Vietnam) Ltd 100% sở hữu nằm trong nhóm Hongkong and Shanghai Banking Corporation Limited, thuộc nhóm HSBC Group.
thien-duong-sach-thue
Hình ảnh thiên đường trốn thuế.

Tiền không bẩn, chỉ có người bẩn mà thôi

Trong khi chánh phủ hô hào dân chúng phải có bổn phận khai thuế đầy đủ thì các viên chức quyền thế, tư bản và đại gia… tham nhũng, vơ vét đầy túi, bao che trốn thuế bằng đủ mọi cách.

- Tiền không có mùi vị

"Theo tôi tiền không có mùi vị- Nó chi phối thế giới, và làm cho cả thế giới trở nên thúi tha".

"L'argent n'a pas d'odeur depuis peu je le sais - Il fait marcher le monde et le monde sent mauvais. "Nhạc sĩ MC Solaar

- Ở đâu cũng thế mà thôi

- Ai cũng vậy mà thôi

Xì can đan Vatican Bank liên can trong việc rửa tiền năm 2010. Sếp sòng nhà băng là Ettore Gotti Tedeschi bay chức. Tòa Thánh Vatican (IOR, l'Institutpour les oeuvres de religion) tuyên bố rất ngạc nhiên và hứa sẽ " trong suốt hơn " trong các vấn đề tiền bạc với sự ra đời của cơ quan Financial Information Authority.

Theo báo mạng Le Monde-AFP thì ngân hàng Vatican còn có tên là IOR (Institut pour les Oeuvres de Religion) đã thông đồng, tạo điều kiện thuận lợi trong việc rửa tiền của khách hàng.

"Sư hổ mang" Thái bị tịch thu gần triệu đô (Trích Thời Báo Online oct/2/2013)

Cơ quan Chống Rửa tiền của Thái Lan (AMLO) tuần qua tịch thu số tài sản có tổng trị giá 770.000 Mỹ kim của nhà sư bị đuổi khỏi tăng đoàn Wiraphon Sukphon, vì bị tình nghi lường gạt người dân.

Số tài sản gồm bất động sản trị giá hơn 400.000 Mỹ kim, ba chiếc xe hơi, trong đó có xe Porsche và Mercedes-Benz, một chiếc xe phân khối lớn Harley Davidson, một chiếc Vespa và hơn 6.400 Mỹ kim trong 14 tài khoản ngân hàng.

AFP dẫn lời Đại tá cảnh sát Seehanat Prayoonrat, thư ký của AMLO nói: "Các nhà sư có thể nhận quyên góp và phải sử dụng chúng cho lợi ích công, không phải cho mục đích cá nhân để đem lại sự sung túc cho bản thân". Wiraphon có tên khi làm sư thầy là Luang Pu Nen Kham".(Ngưng trích TB)

Tham khảo

Video: CASH INVESTIGATION FRANCE 2 - Le scandale de l'évasion fiscale: révélations sur les milliards qui nous manquent
http://www.youtube.com/watch?v=8x7gTvfyfFs

Video: Les paradis fiscaux en quatre minutes (et demie) (rất rõ và dễ hiểu)
http://www.lactualite.com/lactualite-affaires/les-paradis-fiscaux-en-quatre-minutes-et-demi/

Video: Cõi thiên đưòng của một nhà Sư Thái Lan sa đọa.
http://www.huffingtonpost.com/2013/06/17/thai-buddhist-youtube-private-jet_n_3452699.html

- Élise Lucet enquête sur le scandale de l'évasion fiscale (Click Select language: Vietnamese để đọc bản dịch việt ngữ)
http://www.jolpress.com/elise-lucet-enquete-sur-le-scandale-de-evasion-fiscale-joltv-820124.html

- Comment blanchir l'argent sale? (Làm sao rửa tiền bẩn)
http://www.preavis.org/formation-mr/Luttins/brochure_blanchiment_1-0.a5.pdf

- Forbes-Top 10 Tax Havens
http://www.forbes.com/2010/07/06/tax-havens-delaware-bermuda-markets-singapore-belgium_slide.html

- A Tiny Malaysian Island Has Quietly Become A Favorite New Global Tax Haven
http://www.worldcrunch.com/business-finance/a-tiny-malaysian-island-has-quietly-become-a-favorite-new-global-tax-haven/malaysia-labuan-taxes-fsa-oecd-haven/c2s13334/#.Uj7xnYafhD0

- Thailand's jet-set monk, Luang Pu Nenkham, hunted on sex charges
http://www.cnn.com/2013/07/18/world/thailand-corrupt-jet-set-monk/index.html

Montreal, Oct 2013

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.
Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,
Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.
Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.
Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.
Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”
Tổng thống Donald Trump đã cố gắng áp đặt Hoa Kỳ lên thế giới và tách đất nước ra khỏi thế giới. Ông bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai bằng cách vung vũ lực cứng của Mỹ, đe dọa Đan Mạch về quyền kiểm soát Greenland, và đề nghị sẽ giành lại kênh đào Panama. Ông đã sử dụng thành công các mối đe dọa về thuế quan trừng phạt để ép buộc Canada, Colombia và Mexico về các vấn đề nhập cư. Ông đã rút khỏi các hiệp định khí hậu Paris và Tổ chức Y tế Thế giới. Vào tháng 4, ông đã khiến thị trường toàn cầu rơi vào hỗn loạn bằng cách công bố thuế quan sâu rộng đối với các quốc gia trên toàn thế giới. Không lâu sau đó, ông đã thay đổi chiến thuật bằng cách rút lại hầu hết các mức thuế bổ sung, mặc dù vẫn tiếp tục gây sức ép cho một cuộc thương chiến với Trung Quốc – mặt trận chủ yếu trong cuộc tấn công hiện nay để chống lại đối thủ chính của Washington...
Tài liệu ghi chép lịch sử Tòa Bạch Ốc cho biết, khi nhân viên dưới thời chính quyền của Woodrow Wilson chuẩn bị dời vị trí của Vườn Hồng, họ nhìn thấy hồn ma của cố Đệ Nhất Phu Nhân Dolley Madison, phu nhân của cố Tổng thống đời thứ tư của Mỹ James Madison. Thế là, để “xoa dịu” bà Madison, họ quyết định không di dời nữa và Vườn Hồng ở nơi đó cho đến tận bây giờ. Ông Jeremiah Jerry Smith làm việc trong Toà Bạch Ốc dưới thời của chính quyền Tổng Thống Ulysses S. Grant vào cuối những năm 1860. Trong suốt 35 năm, ông là một người hầu, quản gia, đầu bếp, gác cửa, dọn dẹp văn phòng. Smith là người được các ký giả, người viết sách tìm đến khi họ muốn biết về tin tức hoặc chuyện hậu cung. Theo tài liệu lịch sử của White House, ông Smith nói từng nhìn thấy hồn ma của Lincoln, Grant, McKinley và một số đệ nhất phu nhân từ năm 1901 đến 1904.
Trong nhóm bạn bè khá thân, chúng tôi có một cặp bạn - anh chồng là người tốt bụng, dễ mến; anh yêu vợ, nhưng lại có tình ý với một người khác. Khi bạn bè nhắc, anh luôn trả lời chắc nịch: “Vợ tôi đơn giản lắm, bả ấy chẳng để ý, cũng chẳng hay biết gì đâu.”Cô vợ cũng là bạn tôi, một người hiền lành, tử tế. Khi nghe tiếng gần tiếng xa, bạn chỉ cười nhẹ nhàng: “Mình chẳng muốn biết, biết chi cho mệt, cứ nhắm mắt, rồi mọi chuyện cũng qua thôi.”


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.