Nhân một dịp tình cờ, tôi may mắn được gặp anh tại “Xóm Dưới”. Ở
anh, qua phong cách, ngôn ngữ đã biểu lộ những gì mà chúng ta có thể
nhận định về anh trong chừng mức nào đó.Sự sôi động, hăm hở trong
nghiệp dĩ có dòng chữ “ nghệ” lúc nào cũng chực tuôn trào trong
anh.(Và trong mọi sinh hoạt văn nghệ, cộng đồng nơi anh đang cư trú lúc
nào cũng bắt gặp bóng dáng anh.)
Như trong phần mở đầu của tập “Thơ Tuyển Phạm Quang Ngọc”, tác giả đã chân thành bộc lộ mà chúng ta cứ ngỡ như một định đề, một lời khẳng quyết:
“Thơ với tôi là hơi thở của đời sống.
Thơ hết. Tôi chết”.
Đó có phải là sự xác tín cho chữ “duyên nghiệp” không? Nghe bi thiết qúa. Đã thế, qua Đoạn trường tân thanh, cụ Nguyễn Du đã lập đi lập lại biết bao lần:
“Bắt phong trần phải phong trần” cho đến:
“Văn tự hà tằng vi ngã dụng
Cơ hàn bất giấc thụ nhân liên”.
Thơ hết, tôi chết và tôi vẫn “khiêm nhường trong đời sống “vì thơ. Mặc.
Những bài tình trong thơ anh vẫn vương vít hình bóng người mẹ rất đằm thắm, nhẹ nhàng:
“Quê anh đó,mẹ gìa khăn mỏ qụa
Mái tranh nghèo như manh yếm che thân
Giặc đốt phá, giặc tràn qua xóm nhỏ
Nhưng lòng người vẫn đượm những mùa xuân”
( Kỷ niệm trang 12)
hay
“Mẹ đầu hai thứ tóc
Ngồi khóc gọi hồn con
Đầu thai nụ cười ròn
Bện lòng gương ý lược”
(Mẹ trang 41)
Từ “Trong tôi nhịp thở theo tim mẹ” đến “ Mẹ về reo ánh nắng đùa vui”, đó là ảnh hình của đấng sinh thành đã khắc ghi trong tâm trí rã rời của tác gỉa:
“ Tiếng chim xào xạc trong lùm tre
Ngỡ mẹ hồn thiêng thác trở về
Chán cảnh trần gian không có mẹ
Gai nào đâm thấu nỗi buồn tê”
(Mẹ trang 53)
Tâm hồn đơn gỉan, thanh khiết của tác giả cùng ước mơ vào đời bằng sự:” Chờ buông dây thế tục- Ta nép bóng cảnh chùa”, dáng vấp mẹ vẫn là hình tượng trên đỉnh đời cao chất ngất:
“Vào đời thân núi độc
Mẹ gìa nắng hai sương
Chốn phồn hoa xa lánh
Ngủ hiên mây vô thường”
(Nhập thế trang 80)
Có thể vào thời đại tang thương,tác gỉa không còn sự chọn lựa nào khác khi phải mang người con thân yêu về nội. Bóng dáng mẹ lại được khơi nhắc qua hình bóng:
“Mẹ anh áo vạt thân bâu
Thương ngôi tổ mộ vườn sau qua ngày”.
Người mẹ lam lũ, khắc khổ cũng chính là chân ảnh của bao mái đầu bạc vào buổi nhiễu nhương thế sự.
Mẹ là khói ấm bếp nhà, là bát canh rau hiền nuôi đàn con nên hình nên vóc, chúng ta đi từ sự ngạc nhiên nầy sang ngạc nhiên khác khi tuần tự mở từng trang thơ:
“Giấc trưa tay bắt mặt mừng
Giấc chiều, bóng mẹ rưng rưng hiện về”
(Dành riêng tôi trang 104)
hoặc:
“ Chiều tê ngóng mẹ về
Gầy nồi cơm chín tới
Nhóm lửa tình chân quê”
( Chân quê trang 112)
Một điểm đặc biệt khác trong thơ anh, người cha được nhắc nhở với tâm sự trùng trùng của hồn gìa đồng gánh chịu đớn đau như chính anh trong bóng tối lao tù:
“Ơn cha bóng núi gìa lam
Vực tầng đá tảng qua hàng lệ mưa
Phù sinh thác gởi sống nhờ
Dẫu rằng kiếp bụi chẳng chờ giải oan
(Ơn cha trang 98)
Nơi con người tác giả rõ ra là một chàng “ hiếu tử” chăng?. Vì qua thi tập, chúng ta thoáng lại được tác gỉa nhắc nhở về cha mẹ, mà trong đó cội nguồn là niềm nhớ quê hương:
“Ta ngồi nhớ một dòng sông
Nguồn nương bóng mẹ thân lồng bóng cha
Hỏi sao chân nước bạc nhoà
Anh em thất tán trôi xa tụ về”
(Sang canh 101)
Tôi yêu nhất câu: ”Nguồn nương bóng mẹ thân lồng bóng cha”.
Tác gỉa mộc mạc diễn tả rất thực đời sống thôn làng qua những quê nghèo lắm mưa nguồn gió bấc, nghề nung đất, tiếng cu buồn, ngôi nhà tranh, hàng tre buồn. Những ảnh hình đó là bức tranh sinh động cuả thôn làng miền quê:
“Nhưng cuộc sống bỗng trào dâng uất hận
Cha căm hờn cuốc đất ném đi xa
Lò bốc cháy, nhà tan thành tro bụi
Dòng sông Hồng dâng máu ngập phù sa”
( Giọt nắng hồng trang 115)
.
Tình yêu đôi lứa vẫn là chủ đề chánh trong thi tập, những chữ “ chiêu hồn con bướm dại” hay “ Khi em đến, cây cao vừa xanh lá” để rồi:
“Chỉ còn lại dấu giày in trên cát
Và cuộc tình như tiếng vọng xa xôi”
(Kỷ niệm trang 12)
Một bài tình quê hương nhẹ nhàng, dễ thưong qua những lời trao đổi của đôi trai gái. Đất người vẫn không che lấp nỗi những con đường, giọt nắng, cánh đồng và tiếng chim hót của quê xưa.
“Trời Sydney sao nhớ nắng quê nhà” sang “ Gọi em về trông vườn cải trổ hoa” hay “ Con đường làng mùi ẩm mục rêu sương”.
Đặc sản của những làng quê, thôn xóm vẫn sống miên man trong tâm trí mỗi con người, nhất là tâm trạng của những người ly hương. Nét đẹp bài này như những bài thơ tranh thời tiền chiến:
“Em không đến khơi tình quê sống lại
Cốm làng Vòng, mùa luá nếp đang xanh
Tóc em vừa mùi hoa bưởi hoa chanh
Anh ngây ngất từng trưa và chợt nhớ”
(Nắng quê hương trang 18)
Ở một lúc tản mạn nào đó, tác giả trải lòng mình rất thật thà, thấm đẩm vương chút cuồng mê:
“ Ngồi đây nhớ tóc em bay
Sợi vương trán nhỏ, sợi giây muộn phiền
Sợi dòn như giọt nắng lên
Sợi thân kẽm nhọn riêng miền ngục sâu
Sợi vờn hồn vút lao chao…”
( Tóc mơ trang 31)
Một gỉa dụ đáng yêu nhưng cũng đầy tha thiết, oằn oại, đó chỉ là minh chứng cho tình yêu:
"Nếu như em là mây
Anh sẽ là núi biếc
Nếu em còn ngủ say
Anh ru lời tha thiết
…………………….
Một điều nếu em biết
Anh đẫm một hồn thơ
Thơ làm đeo em miết
Sao em mãi hững hờ”
(Nếu như trang 43)
Đôi mắt người con gái được tác gỉa thi vị hóa qua những từ” lòng độ lượng, em từ bi, tâm Bát Nhã và Em hiện hữu giữa trần gian vô thức”:
“Phải vì em câu kinh nhoà nhận thức
Vẫn tin trời ban mật lệnh trần gian
Vẫn tin yêu là chân bước rộn ràng
Bóng diện địa còn có em hiện thực”
(Đôi mắt ấy trang 86)
Tác gỉa một thời vai áo trận, nên trong thi tập bàng bạc những bài viết về người chiến sĩ. Ngông nghênh hay đang ngất ngưỡng cùng men rượu sau những ngày gian khổ.
“Ê, thằng lính cận đấu văn chương
Xếp bút, treo nghiên, bỏ mái trường
Bàn luận anh hùng, gan cóc tía
Phạm Thái hề, ta cũng chẳng gờm
(Ly chiến sĩ trang 16)
Trong lúc “ Ngậm một mối căm hờn trong củi sắt”, tù ước vọng có ngày tung cánh bay cao. Nhớ dĩ vãng qua hiện thực đời sống, tác giả không khỏi ngậm ngùi.
“Xưa tù nằm chiếu đất
Nghe nhạc dế ru tai
Một chút người chân thật
Không thù hận xẻ hai”
Và chung thủy trong tâm tưởng:
“Nhưng tù tôi vẫn biết
Còn một khối mang mang
Trong ngục tù khủng khiếp
Không buông súng quy hàng”
(Chuyện tù trang 26)
Vật vã giữa xứ người, quanh co trong cuộc sống, sự đổi thay cách nhìn hẳn là điều tất yếu, nhưng hồn chiến sĩ của tác gỉa lúc nào cũng dâng lên chất ngất. Ở anh, một người lính thuần thành sẳn sàng chờ nghiêm lệnh để tiếp nối cuộc di hành còn dang dở. Khí phách thay một tay súng, tay đàn hoà thêm tay bút:
“Có tên lính sau ngày buông súng
Sợ nỗi gì? chết cũng bằng không!
Chỉ sợ phồn hoa ôm gía áo
Mơ một ngày quân chuyển qua sông
Tưởng đã an nhiên nơi xứ lạ
Bỗng một ngày vang khúc hồ trường
Bạn hữu vây quanh cười ha hả
Tóc điểm sương vẫn phải lên đường”
(Tự nhủ trang 60)
Tự kiểm:“ Bẩy lăm ta mất số quân, buông súng trận,nghiến răng uất hận, máu sôi căm hờn”, những dòng chữ như giọng nói ở nốt nhạc cao vút của tác gỉa ngoài đời thường:
“Vì ai tay súng phải buông?
Chiến y, nón sắt, đầy đường ngổn ngang
Vì ai rã ngũ tan hàng?
Màu cờ, sắc áo, cư tang một đời”
(Số quân trang 65)
“Từ lúc thu quân ở tuyến đầu- Từ lúc tan hàng thân rã ngũ“, chúng ta cảm nhận thêm tình chiến hửu, hồn quân nhân dạt dào chảy không ngừng nghỉ trong huyết quản anh:
“Tự hỏi ta ơi sống thế sao?
Sao không thét hận, sóng dâng trào?
Sao không nhập cốt xương đồng đội
Chiến sĩ, hề trông, chiến sĩ nào?
(Đã chán từ lâu trang 77)
Một lời trăn trối chăng?.Một tấm lòng dâng trọn cho đất nước quê hương được thể hiện trong màu áo trận. Chàng lính ấy vẫn đậm đà trĩu nặng ưu tư cho đến ngày xuôi tay:
“Khi tôi chết
Gắn hộ ngực tôi
Huy chương một thời
Làm người lính chiến
Thác vinh sống hiển
Chẳng hổ làm người”
(Khi tôi chết trang 92)
Trong thi tập, thỉnh thoảng chúng ta bắt gặp tác gỉa gợi lại những vết hằn năm tháng qua đời tù ngục. Khí hàn Xuyên Mộc phủ lấp những hình tù đói khát, lao động gian truân; kẻ còn người mất.
“Sa Ác, mồ chôn đời tù ngục
Đất vùi lấp vội giữa rừng hoang
Tiếng cọp xua tan niềm uất hận
Hồn oan vất vưởng giữa non ngàn”
(Chiều ngang Sa Ác trang 93)
Tình yêu quê hương da diết lẫn trong thân phận nhục nhằn của kiếp người trong một đất nước đầy tai ương, khổ lụy, tác gỉa luôn vẫn là người đẫm màu hy vọng. Đẹp quê là bức họa tác gỉa luôn vẽ trong tim óc điểm xuyết trong tình lân bang thôn xóm:
“Em còn nhớ quê ta từng gịot nắng
Cũng vỡ oà quấn quit lấy bàn chân
Hoa cúc về ong bướm ngủ đầy sân
Anh nghe cả tiếng con chim tung cánh
………
Quê ta dẫu cánh đồng khô, nước mặn
Nhưng lòng người tràn ngập sóng tình thương”
(Nắng quê hương trang 18)
Trong bài “ Chúc riêng ta”, tác gỉa rất chân thành trong câu chúc, nhân hậu trong tâm hồn qua những câu dung dị, không hoa mỹ ngôn từ, biểu lộ tính rất người nơi anh:
“Chúc ngoan con nắng gần nhà
Chúc thương cây bưởi trổ hoa cuối mùa
Chúc gầy em vẫn như xưa
Chúc sao con hỏi sững sờ bố đâu?
………
Chúc quê hương hết đọa đầy
Bình nguyên còn thuở luống cày trổ bông
Hay trần trụi, cảm khái, ai hoài:
“Vui gì một kiếp vong thân
Còn trong tiếng nấc một phần mộ ta”
(Treo thân trang 88)
Nỗi niềm ray rức ấy cho đến ngày chung cuộc, tác gỉa vẫn băn khoăn tự hỏi:
“Tôi ngồi tôi với bao la
Không ai tôi vẫn thiết tha với người
Mai sau bên nấm mộ đời
Có bông hoa dại vì tôi nở vàng”
(Tôi ơi trang 98)
Tác giả dường như có sợi dây vô hình ràng buộc khôn nguôi trong tâm trí dù chỉ là một động tác, một hình sông dáng núi thoáng ẩn hiện đâu đó cũng dấy lên trong lòng anh những ưu tư xao xuyến.” Thấy quê hương trong ảo giác mờ…Thương quê nhà đất nước tả tơi”:
“Tưởng lần hồi quên cơn quốc nạn
Treo lầm than, say chén men nồng
Nghe tiếng hát trẻ thơ trong nắng
Ngẫm ra mình thiếu cảnh non sông”
(Nghĩ cho cùng trang 114)
Trong thi tập, dụng ngữ của anh có lúc như mũi dao nhọn xoáy thẳng vào lòng người đọc, một vô tình hay cố ý, nhưng dù sao đó cũng là điểm đặc biệt trong thi tập này. Với tôi,theo ý nghĩ thô thiển, đó là chủ ý của anh.
Những “Nỗi buồn thắt cổ, tịch cốc lòng chàng, sợi rướn chân luân hồi,cầu duyên mà vẫn tư dương bản, rủ nhau khai vị một mùa yêu,buồn tá hoả bờ vai..”, đã gây những phấn kích bất ngờ.
Chưa dứt, tác giả còn phù du trong đôi bờ sinh tử rất phù phiếm âm dương:
“Cái tâm đẫm trận mưa tình
Cổ thi ươm háng, xuất tinh luân hồi”
(Lục bát trang 51)
Trần tục qua những:” Cái quần tốc gío bắp chân thô, thành gã say đứng đái bên đường, thơ tôi bì bọp nẻo vào âm dương, ngồi trên đống chữ xịt mùi hôi…”.
Trong “Thơ tuyển Phạm Quang Ngọc”, những chủ đề nêu trên đã hài hoà đi suốt đến bài kết. Thơ anh nói “những điều tự đáy lòng, hãy tha thứ và độ lượng”.
Tác gỉa có thể ngại ngùng bày tỏ những gì thầm kín chăng?. Trong vô số loài hoa: vương gỉa, đài các, áo tiểu thư, vẫn còn có những cánh hoa hèn, hoa không tên mọc đâu đó giữa cánh rừng hoang vu hay cỏ nội hương đồng. Tác gỉa đã có chủ ý riêng cho mình,thiết nghĩ đó là sự dè chừng khi biểu cảm.
.
Tập thơ do Pacific Graphics & Printing in năm 2012 tại Úc Châu
Hình bìa: Hoạ sĩ Đinh Cường
Trình bày: Lã Anh Dũng
Bạt: Lê Nguyên Tịnh
Giới thiệu: Lâm Hảo Khôi
Lâm Hảo Dũng
Van, BC, Can -11/2013
Như trong phần mở đầu của tập “Thơ Tuyển Phạm Quang Ngọc”, tác giả đã chân thành bộc lộ mà chúng ta cứ ngỡ như một định đề, một lời khẳng quyết:
“Thơ với tôi là hơi thở của đời sống.
Thơ hết. Tôi chết”.
Đó có phải là sự xác tín cho chữ “duyên nghiệp” không? Nghe bi thiết qúa. Đã thế, qua Đoạn trường tân thanh, cụ Nguyễn Du đã lập đi lập lại biết bao lần:
“Bắt phong trần phải phong trần” cho đến:
“Văn tự hà tằng vi ngã dụng
Cơ hàn bất giấc thụ nhân liên”.
Thơ hết, tôi chết và tôi vẫn “khiêm nhường trong đời sống “vì thơ. Mặc.
Những bài tình trong thơ anh vẫn vương vít hình bóng người mẹ rất đằm thắm, nhẹ nhàng:
“Quê anh đó,mẹ gìa khăn mỏ qụa
Mái tranh nghèo như manh yếm che thân
Giặc đốt phá, giặc tràn qua xóm nhỏ
Nhưng lòng người vẫn đượm những mùa xuân”
( Kỷ niệm trang 12)
hay
“Mẹ đầu hai thứ tóc
Ngồi khóc gọi hồn con
Đầu thai nụ cười ròn
Bện lòng gương ý lược”
(Mẹ trang 41)
Từ “Trong tôi nhịp thở theo tim mẹ” đến “ Mẹ về reo ánh nắng đùa vui”, đó là ảnh hình của đấng sinh thành đã khắc ghi trong tâm trí rã rời của tác gỉa:
“ Tiếng chim xào xạc trong lùm tre
Ngỡ mẹ hồn thiêng thác trở về
Chán cảnh trần gian không có mẹ
Gai nào đâm thấu nỗi buồn tê”
(Mẹ trang 53)
Tâm hồn đơn gỉan, thanh khiết của tác giả cùng ước mơ vào đời bằng sự:” Chờ buông dây thế tục- Ta nép bóng cảnh chùa”, dáng vấp mẹ vẫn là hình tượng trên đỉnh đời cao chất ngất:
“Vào đời thân núi độc
Mẹ gìa nắng hai sương
Chốn phồn hoa xa lánh
Ngủ hiên mây vô thường”
(Nhập thế trang 80)
Có thể vào thời đại tang thương,tác gỉa không còn sự chọn lựa nào khác khi phải mang người con thân yêu về nội. Bóng dáng mẹ lại được khơi nhắc qua hình bóng:
“Mẹ anh áo vạt thân bâu
Thương ngôi tổ mộ vườn sau qua ngày”.
Người mẹ lam lũ, khắc khổ cũng chính là chân ảnh của bao mái đầu bạc vào buổi nhiễu nhương thế sự.
Mẹ là khói ấm bếp nhà, là bát canh rau hiền nuôi đàn con nên hình nên vóc, chúng ta đi từ sự ngạc nhiên nầy sang ngạc nhiên khác khi tuần tự mở từng trang thơ:
“Giấc trưa tay bắt mặt mừng
Giấc chiều, bóng mẹ rưng rưng hiện về”
(Dành riêng tôi trang 104)
hoặc:
“ Chiều tê ngóng mẹ về
Gầy nồi cơm chín tới
Nhóm lửa tình chân quê”
( Chân quê trang 112)
Một điểm đặc biệt khác trong thơ anh, người cha được nhắc nhở với tâm sự trùng trùng của hồn gìa đồng gánh chịu đớn đau như chính anh trong bóng tối lao tù:
“Ơn cha bóng núi gìa lam
Vực tầng đá tảng qua hàng lệ mưa
Phù sinh thác gởi sống nhờ
Dẫu rằng kiếp bụi chẳng chờ giải oan
(Ơn cha trang 98)
Nơi con người tác giả rõ ra là một chàng “ hiếu tử” chăng?. Vì qua thi tập, chúng ta thoáng lại được tác gỉa nhắc nhở về cha mẹ, mà trong đó cội nguồn là niềm nhớ quê hương:
“Ta ngồi nhớ một dòng sông
Nguồn nương bóng mẹ thân lồng bóng cha
Hỏi sao chân nước bạc nhoà
Anh em thất tán trôi xa tụ về”
(Sang canh 101)
Tôi yêu nhất câu: ”Nguồn nương bóng mẹ thân lồng bóng cha”.
Tác gỉa mộc mạc diễn tả rất thực đời sống thôn làng qua những quê nghèo lắm mưa nguồn gió bấc, nghề nung đất, tiếng cu buồn, ngôi nhà tranh, hàng tre buồn. Những ảnh hình đó là bức tranh sinh động cuả thôn làng miền quê:
“Nhưng cuộc sống bỗng trào dâng uất hận
Cha căm hờn cuốc đất ném đi xa
Lò bốc cháy, nhà tan thành tro bụi
Dòng sông Hồng dâng máu ngập phù sa”
( Giọt nắng hồng trang 115)
.
Tình yêu đôi lứa vẫn là chủ đề chánh trong thi tập, những chữ “ chiêu hồn con bướm dại” hay “ Khi em đến, cây cao vừa xanh lá” để rồi:
“Chỉ còn lại dấu giày in trên cát
Và cuộc tình như tiếng vọng xa xôi”
(Kỷ niệm trang 12)
Một bài tình quê hương nhẹ nhàng, dễ thưong qua những lời trao đổi của đôi trai gái. Đất người vẫn không che lấp nỗi những con đường, giọt nắng, cánh đồng và tiếng chim hót của quê xưa.
“Trời Sydney sao nhớ nắng quê nhà” sang “ Gọi em về trông vườn cải trổ hoa” hay “ Con đường làng mùi ẩm mục rêu sương”.
Đặc sản của những làng quê, thôn xóm vẫn sống miên man trong tâm trí mỗi con người, nhất là tâm trạng của những người ly hương. Nét đẹp bài này như những bài thơ tranh thời tiền chiến:
“Em không đến khơi tình quê sống lại
Cốm làng Vòng, mùa luá nếp đang xanh
Tóc em vừa mùi hoa bưởi hoa chanh
Anh ngây ngất từng trưa và chợt nhớ”
(Nắng quê hương trang 18)
Ở một lúc tản mạn nào đó, tác giả trải lòng mình rất thật thà, thấm đẩm vương chút cuồng mê:
“ Ngồi đây nhớ tóc em bay
Sợi vương trán nhỏ, sợi giây muộn phiền
Sợi dòn như giọt nắng lên
Sợi thân kẽm nhọn riêng miền ngục sâu
Sợi vờn hồn vút lao chao…”
( Tóc mơ trang 31)
Một gỉa dụ đáng yêu nhưng cũng đầy tha thiết, oằn oại, đó chỉ là minh chứng cho tình yêu:
"Nếu như em là mây
Anh sẽ là núi biếc
Nếu em còn ngủ say
Anh ru lời tha thiết
…………………….
Một điều nếu em biết
Anh đẫm một hồn thơ
Thơ làm đeo em miết
Sao em mãi hững hờ”
(Nếu như trang 43)
Đôi mắt người con gái được tác gỉa thi vị hóa qua những từ” lòng độ lượng, em từ bi, tâm Bát Nhã và Em hiện hữu giữa trần gian vô thức”:
“Phải vì em câu kinh nhoà nhận thức
Vẫn tin trời ban mật lệnh trần gian
Vẫn tin yêu là chân bước rộn ràng
Bóng diện địa còn có em hiện thực”
(Đôi mắt ấy trang 86)
Tác gỉa một thời vai áo trận, nên trong thi tập bàng bạc những bài viết về người chiến sĩ. Ngông nghênh hay đang ngất ngưỡng cùng men rượu sau những ngày gian khổ.
“Ê, thằng lính cận đấu văn chương
Xếp bút, treo nghiên, bỏ mái trường
Bàn luận anh hùng, gan cóc tía
Phạm Thái hề, ta cũng chẳng gờm
(Ly chiến sĩ trang 16)
Trong lúc “ Ngậm một mối căm hờn trong củi sắt”, tù ước vọng có ngày tung cánh bay cao. Nhớ dĩ vãng qua hiện thực đời sống, tác giả không khỏi ngậm ngùi.
“Xưa tù nằm chiếu đất
Nghe nhạc dế ru tai
Một chút người chân thật
Không thù hận xẻ hai”
Và chung thủy trong tâm tưởng:
“Nhưng tù tôi vẫn biết
Còn một khối mang mang
Trong ngục tù khủng khiếp
Không buông súng quy hàng”
(Chuyện tù trang 26)
Vật vã giữa xứ người, quanh co trong cuộc sống, sự đổi thay cách nhìn hẳn là điều tất yếu, nhưng hồn chiến sĩ của tác gỉa lúc nào cũng dâng lên chất ngất. Ở anh, một người lính thuần thành sẳn sàng chờ nghiêm lệnh để tiếp nối cuộc di hành còn dang dở. Khí phách thay một tay súng, tay đàn hoà thêm tay bút:
“Có tên lính sau ngày buông súng
Sợ nỗi gì? chết cũng bằng không!
Chỉ sợ phồn hoa ôm gía áo
Mơ một ngày quân chuyển qua sông
Tưởng đã an nhiên nơi xứ lạ
Bỗng một ngày vang khúc hồ trường
Bạn hữu vây quanh cười ha hả
Tóc điểm sương vẫn phải lên đường”
(Tự nhủ trang 60)
Tự kiểm:“ Bẩy lăm ta mất số quân, buông súng trận,nghiến răng uất hận, máu sôi căm hờn”, những dòng chữ như giọng nói ở nốt nhạc cao vút của tác gỉa ngoài đời thường:
“Vì ai tay súng phải buông?
Chiến y, nón sắt, đầy đường ngổn ngang
Vì ai rã ngũ tan hàng?
Màu cờ, sắc áo, cư tang một đời”
(Số quân trang 65)
“Từ lúc thu quân ở tuyến đầu- Từ lúc tan hàng thân rã ngũ“, chúng ta cảm nhận thêm tình chiến hửu, hồn quân nhân dạt dào chảy không ngừng nghỉ trong huyết quản anh:
“Tự hỏi ta ơi sống thế sao?
Sao không thét hận, sóng dâng trào?
Sao không nhập cốt xương đồng đội
Chiến sĩ, hề trông, chiến sĩ nào?
(Đã chán từ lâu trang 77)
Một lời trăn trối chăng?.Một tấm lòng dâng trọn cho đất nước quê hương được thể hiện trong màu áo trận. Chàng lính ấy vẫn đậm đà trĩu nặng ưu tư cho đến ngày xuôi tay:
“Khi tôi chết
Gắn hộ ngực tôi
Huy chương một thời
Làm người lính chiến
Thác vinh sống hiển
Chẳng hổ làm người”
(Khi tôi chết trang 92)
Trong thi tập, thỉnh thoảng chúng ta bắt gặp tác gỉa gợi lại những vết hằn năm tháng qua đời tù ngục. Khí hàn Xuyên Mộc phủ lấp những hình tù đói khát, lao động gian truân; kẻ còn người mất.
“Sa Ác, mồ chôn đời tù ngục
Đất vùi lấp vội giữa rừng hoang
Tiếng cọp xua tan niềm uất hận
Hồn oan vất vưởng giữa non ngàn”
(Chiều ngang Sa Ác trang 93)
Tình yêu quê hương da diết lẫn trong thân phận nhục nhằn của kiếp người trong một đất nước đầy tai ương, khổ lụy, tác gỉa luôn vẫn là người đẫm màu hy vọng. Đẹp quê là bức họa tác gỉa luôn vẽ trong tim óc điểm xuyết trong tình lân bang thôn xóm:
“Em còn nhớ quê ta từng gịot nắng
Cũng vỡ oà quấn quit lấy bàn chân
Hoa cúc về ong bướm ngủ đầy sân
Anh nghe cả tiếng con chim tung cánh
………
Quê ta dẫu cánh đồng khô, nước mặn
Nhưng lòng người tràn ngập sóng tình thương”
(Nắng quê hương trang 18)
Trong bài “ Chúc riêng ta”, tác gỉa rất chân thành trong câu chúc, nhân hậu trong tâm hồn qua những câu dung dị, không hoa mỹ ngôn từ, biểu lộ tính rất người nơi anh:
“Chúc ngoan con nắng gần nhà
Chúc thương cây bưởi trổ hoa cuối mùa
Chúc gầy em vẫn như xưa
Chúc sao con hỏi sững sờ bố đâu?
………
Chúc quê hương hết đọa đầy
Bình nguyên còn thuở luống cày trổ bông
Hay trần trụi, cảm khái, ai hoài:
“Vui gì một kiếp vong thân
Còn trong tiếng nấc một phần mộ ta”
(Treo thân trang 88)
Nỗi niềm ray rức ấy cho đến ngày chung cuộc, tác gỉa vẫn băn khoăn tự hỏi:
“Tôi ngồi tôi với bao la
Không ai tôi vẫn thiết tha với người
Mai sau bên nấm mộ đời
Có bông hoa dại vì tôi nở vàng”
(Tôi ơi trang 98)
Tác giả dường như có sợi dây vô hình ràng buộc khôn nguôi trong tâm trí dù chỉ là một động tác, một hình sông dáng núi thoáng ẩn hiện đâu đó cũng dấy lên trong lòng anh những ưu tư xao xuyến.” Thấy quê hương trong ảo giác mờ…Thương quê nhà đất nước tả tơi”:
“Tưởng lần hồi quên cơn quốc nạn
Treo lầm than, say chén men nồng
Nghe tiếng hát trẻ thơ trong nắng
Ngẫm ra mình thiếu cảnh non sông”
(Nghĩ cho cùng trang 114)
Trong thi tập, dụng ngữ của anh có lúc như mũi dao nhọn xoáy thẳng vào lòng người đọc, một vô tình hay cố ý, nhưng dù sao đó cũng là điểm đặc biệt trong thi tập này. Với tôi,theo ý nghĩ thô thiển, đó là chủ ý của anh.
Những “Nỗi buồn thắt cổ, tịch cốc lòng chàng, sợi rướn chân luân hồi,cầu duyên mà vẫn tư dương bản, rủ nhau khai vị một mùa yêu,buồn tá hoả bờ vai..”, đã gây những phấn kích bất ngờ.
Chưa dứt, tác giả còn phù du trong đôi bờ sinh tử rất phù phiếm âm dương:
“Cái tâm đẫm trận mưa tình
Cổ thi ươm háng, xuất tinh luân hồi”
(Lục bát trang 51)
Trần tục qua những:” Cái quần tốc gío bắp chân thô, thành gã say đứng đái bên đường, thơ tôi bì bọp nẻo vào âm dương, ngồi trên đống chữ xịt mùi hôi…”.
Trong “Thơ tuyển Phạm Quang Ngọc”, những chủ đề nêu trên đã hài hoà đi suốt đến bài kết. Thơ anh nói “những điều tự đáy lòng, hãy tha thứ và độ lượng”.
Tác gỉa có thể ngại ngùng bày tỏ những gì thầm kín chăng?. Trong vô số loài hoa: vương gỉa, đài các, áo tiểu thư, vẫn còn có những cánh hoa hèn, hoa không tên mọc đâu đó giữa cánh rừng hoang vu hay cỏ nội hương đồng. Tác gỉa đã có chủ ý riêng cho mình,thiết nghĩ đó là sự dè chừng khi biểu cảm.
.
Tập thơ do Pacific Graphics & Printing in năm 2012 tại Úc Châu
Hình bìa: Hoạ sĩ Đinh Cường
Trình bày: Lã Anh Dũng
Bạt: Lê Nguyên Tịnh
Giới thiệu: Lâm Hảo Khôi
Lâm Hảo Dũng
Van, BC, Can -11/2013
Gửi ý kiến của bạn
