Hôm nay,  

Ly Dị

04/11/201400:00:00(Xem: 6834)

Lời tác giả: Đây là câu chuyện của hai kẻ yêu nhau nhưng không thể sống chung trong hoàn cảnh xã hội Mỹ phóng tác qua bài hát "Les Divorces" của Michel Delpech. Mọi chi tiết đều tưởng tượng và nếu có trùng hợp ngoài đời sẽ chỉ là sự ngẫu nhiên. Quý vị có thể nghe bài “Les Divorces” qua you tube sau đây: www.youtube.com/watch?v=5SYWl-LnevY

*

Hôm nay, ngày Thứ Hai đầu tuần...

Thân nghỉ sở làm để đến gặp Dung, người vợ mà chàng sắp ly hôn. Xe vừa đậu bên lề đường, chàng tần ngần lặng nhìn căn nhà vợ chồng đã mua cách đây gần thập niên và thấy lòng quặn đau, một cảm giác chao đảo khó diễn tả! Mái ấm này có kiến trúc đương thời, xây hai tầng bề thế vẫn dãi nắng dầm mưa chẳng mảy may thay đổi thế mà tiếc thay, lòng người ở nơi đó sau nhiều năm tháng chung sống lại lộ rõ những khác biệt nên ngang trái từng ngày lún sâu vào chuyện nhân duyên... Mấy ai đoán trước được đường đời trăm vạn nẻo mai này sẽ chuyển hướng số phận chúng ta về đâu? Khi xưa, cũng đã tưởng nơi đây mãi mãi là chỗ “vạn đại Dung Thân” như tên vợ và tên chồng hai chữ ghép lại thành một ý nghĩa nhàn hạ... ngờ đâu nửa đường đứt gánh và cảnh biệt ly đang đến gần.

Lúc còn bé Thân theo cha mẹ di tản từ quê nhà đến Canada rồi lớn lên gặp Dung ở miền nắng ấm Cali. Hai người kết duyên và chàng hân hoan định cư “ở rể” đất nước này nên gia đình vừa dọn vào nhà mới là Thân trồng ngay Cây phong “Japenese Trident Maple” ở mặt tiền. Giản dị như câu nói “chúng ta đi mang theo quê hương” chỉ vì quốc kỳ Canada cũng gọi là Lá phong và hơn hết nó còn là chứng tích cho sự đổi đời, đổi cả nơi chốn hãnh diện đi theo tiếng gọi tình yêu của chàng. Mối tình đầu thường đẹp như văn chương diễn tả nhưng luôn mang sẵn khuyết điểm vì thiếu kinh nghiệm ít hay nhiều. Lần đầu yêu Dung, cả một quãng đời trôi nổi... Con tim bỗng dưng cô đơn, sớm chiều cảm thấy lẻ loi vì vắng hình bóng nàng nên dẫu nghìn dặm xa cách, Thân cũng nhanh chóng chuyển về Orange County hay “Quận Cam” cho thỏa niềm mơ ước sống cùng người yêu dưới một mái nhà.

Thế rồi dòng đời âm thầm trôi nhưng thực tế tình yêu và cuộc sống có bao giờ êm đềm chung một giấc mơ đâu? Khi hai tâm hồn bị đau thương xô xát tận cùng, Thân đành phải dọn ra riêng cách đây vài tháng để chuyện vợ chồng hạ hồi phân giải nhưng oái oăm thay, chính sự ly thân tạm thời đó lại nẩy sinh tâm trạng hoài nghi bất an cho cuộc tình đang hồi sôi động nên quan hệ hai người bị bế tắc... mỗi ngày một thêm lạnh lùng cách xa.

Cuối cùng thì mất mát khổ hạnh vẫn quy vào bé Liên, cô con gái duy nhất của Dung với Thân. Từ nay và mãi về sau, nó sẽ không còn thấy cha mẹ chiều chiều ngồi bên nhau âu yếm cười đùa. Năm nó mới chào đời, tiếng khóc rộn rã ngày đêm lại là tiếng cười hạnh phúc của gia đình nhưng chẳng bao lâu, nó thường thấy cảnh bố gắt gỏng và mẹ lúc to tiếng lúc nức nở che mặt ủ rũ nằm khóc một mình...

Bố nó thích kể chuyện vui rồi làm tàu bay nhấc bổng tấm thân bé nhỏ ấy lên để được nghe tiếng pháo cười rũ rượi. Mẹ thì hay ôm nó vào lòng hôn lấy hôn để... có khi mạnh quá nên nó thường cau có tỏ vẻ bất bình! Tuổi nhỏ thấy cái gì cũng lắp bắp đặt câu hỏi nên cả bố và mẹ đều dặn dò dạy bảo đủ điều... Những lúc ấy, nhìn nó dương cặp mắt nai ngơ ngác, chăm chú nghe cắt nghĩa chuyện lạ trên đời mà thấy thương yêu vô cùng. Liên như con mèo con đáng mến tuổi vừa lên năm, bề ngoài xinh xắn giống con chó bông quanh quẩn trong nhà. Nhớ năm xưa, Dung đã đồng ý với chồng đặt tên con là “Lien” theo ngoại ngữ Tây phương là mối liên kết sắt son vợ chồng nhưng bây giờ chuyện đời “mưu sự tại nhân, hành sự tại thiên” biết làm sao hơn? Tuy nhiên ở hoàn cảnh hiện tại, vai trò của Liên vẫn là gạch nối chính đáng giữa hai người vì mọi khó khăn sắp xếp chuyện ly dị này đều đặt trọng tâm vào đời sống tương lai sẽ chỉ còn nửa mẹ nửa cha của nó.

Sáng nay từng bước ngập ngừng trên lối đi trở lại nhà, cây Trident Maple Nhật Bổn thân nhỏ, lá nhỏ rụng đầy sân tưởng như đang nhìn Thân nhỏ lệ rồi theo tiếng gió vi vu thì thào xin chàng đừng bỏ nó ở lại một mình dẫu cho cuộc bể dâu này ngày mai sẽ biến đổi ra sao. Trời tháng mười đã vào thu, lá phong “đinh ba” theo mùa đổi thành vàng nâu, vài cành có lá sớm điểm màu úa đỏ giống màu máu tim tan vỡ khác gì tâm hồn chàng ngay giờ phút này... Nghiệm thấy đúng như câu nói của người bản xứ: “You will never know true happiness until you have truly loved and you will never understand what pain really is until you have lost it” tạm hiểu là: “Yêu chân tình mới hiểu được thế nào là hạnh phúc lứa đôi rồi khi mất nó sẽ thấm nỗi đau thương... đoạn trường ai có qua cầu mới hay.”

Thân ngần ngại thò tay bấm nút chuông căn nhà của mình như một người khách lạ. Quả tình “người khách lạ” thân quen hôm nay có hẹn với bà chủ nhà để kiểm điểm và cùng bàn bạc vấn đề ly dị đã gần hồi chung cuộc. Cửa mở... giản dị bộ y phục gọn gàng Dung hững hờ đứng trước Thân như chờ đợi sẵn, vẻ phờ phạc có lẽ vì những đêm không ngủ lộ rõ trên khuôn mặt giai nhân. Nàng nhìn vội vào mắt Thân, chào nhanh không thành tiếng rồi muốn dấu nỗi tuyệt vọng, cúi đầu lặng lẽ quay gót trở vào. Thân khựng lại vài giây, hoang mang nghĩ đến đôi môi, ánh mắt ấy đã bao lần chới với chia sẻ cùng chàng những nụ hôn dài ngừng thở mới chỉ hơn một năm thôi thế mà sáng nay như gáo nước lạnh đã hòa tan tất cả vào cõi vô thường. Xót xa, bất lực... Tâm hồn cảm thấy bị xát muối và mất tự chủ, chàng theo vợ vào phòng khách với trạng thái nửa hoang vắng nửa thất lạc trước cảnh cũ người cũ. Hít một hơi dài cho tỉnh người, chàng ngồi bất động đưa mắt nhìn Dung dò hỏi bao nhiêu “breaking news” nào nữa sẽ sắp xảy ra đây?

Một phút lặng thinh, Thân lên tiếng cố tình làm tan băng tuyết đang ở giữa biên giới ly dị và tình yêu. Lời “tỏ tình” cho dù muộn màng nhưng ý nghĩa nhất vẫn là thăm hỏi cô con gái đáng thương đáng tội...

- Em đưa bé Liên đến trường rồi à?

- Dạ! Ban sáng dắt nó đi học sớm để tiện cho việc gặp anh hôm nay.

- Nếu chuyện hai đứa mình thanh toán xong, em dự tính sẽ ở lại căn nhà này với nó?

- Ủa... Em đã nói rõ với anh ý định ấy rồi mà! Anh quên à?

- Vẫn biết thế nhưng anh nghe phong phanh em đang quen một người đàn ông khác nên...

- Ai nói với anh? Những chi tiết này anh nên hỏi thẳng em chứ...

- Thỉnh thoảng có dịp ghé ngang qua nhà, anh hay thấy chiếc xe lạ đậu trên “driveway” và mỗi lần đi chơi với bé Liên, nó cứ thắc mắc kể lể về người đàn ông bạn của mẹ rồi không ngừng hỏi anh...

- Úi giời! Đi nghe tâm sự con nít thì anh đổ thóc giống ra ăn... Sẽ chỉ làm vấn đề thêm rắc rối...

- Do những sự kiện không rõ ràng ấy, xét ra anh cần có luật sư và dĩ nhiên em cũng vậy.

- Ok... Anh tính sao cũng được.

Dung vừa nói xong lời cuối có tính “ba phải” và ít nhiều thách đố, nàng khoanh tay trước ngực nhìn Thân... Nhận thấy bản chất gay go trong vấn đề ly dị bắt đầu xuất hiện... hết tình thì đến tiền mà hai người như đang ở hai hành tinh khác nhau nên chàng tìm cách tránh né sang chuyện bé Liên:


- Mỗi tuần một ngày trường bé Liên không có lớp, anh sẽ cố xin nghỉ ở nhà với con để em khỏi gửi nhờ ông bà ngoại nữa. Ngoài ra lúc nào bận rộn, em cũng có thể báo trước rồi anh sẽ đến đón nó. Riêng cuối tuần thì anh và em...

Nói đến đây, Thân ngừng lại vì bất ngờ thấy hai hàng lệ lóng lánh vừa từ khóe mắt Dung chảy dài trên má. Thói đời, nước mắt đàn bà vẫn là loại vũ khí tâm lý đặc biệt có hiệu lực nhưng ở thời điểm này, đối diện với nỗi buồn của vợ, chàng nghĩ rằng nàng đang khóc vì hoàn cảnh ly tan khó giải quyết hơn là xót xa cho chuyện tình yêu đã mất! Khi duyên kiếp lỡ làng, lòng người thiển cận thường nhìn sự việc như vừa xảy ra mới ngày một ngày hai rồi thiên vị trách móc chỉ một bên chứ thực tế, chuyện ly dị thường có cả một “tiểu sử” gay cấn... bất đồng về tình cảm và vật chất giữa hai người kéo dài nhiều năm nhiều tháng.

Dung là một phụ nữ thông minh dễ dàng có địa vị khả quan ngoài xã hội. Thân luôn tin rằng sau chàng, nàng sẽ nhanh chóng vươn lên khỏi vũng lầy và tìm được hạnh phúc cho riêng mình. Tuy thế, đàn bà dù cương quyết đến đâu cũng vẫn chất chứa tính yếu mềm. Người đàn ông như Thân trưởng thành ở một nước văn minh, thay vì ghen tuông ngược dòng định mệnh, chàng thực tâm cầu mong nàng sẽ sanh thêm một bé trai cho Liên với người yêu mới tâm đầu ý hợp để nó có chị có em vui đùa... Khốn thay vì thấp thoáng có sự hiện diện ngẫu nhiên của người thứ ba vào lúc này mà vấn đề ly dị trở thành phức tạp. Đó chính là một “dilemma”!

Tỏ bầy như thế tưởng như Thân vẫn còn yêu vợ? Có lẽ... nhưng yêu mà không sống được với người mình yêu cũng là một trường hợp thường xảy ra trong đời sống tân tiến ngày nay. Bỗng chàng nhớ câu “anonymous” quen thuộc: “If you love someone, let them go. If they return to you, it was meant to be. If they dont, their love was never yours to begin with” tạm dịch là: “Nếu yêu ai hãy cứ để người ấy tự do ra đi... Họ trở lại nghĩa là đã yêu mình chân thật còn không thì coi như người ấy chưa bao giờ thật sự có tình yêu với mình”.

Bạn bè có người tốt kẻ xấu, lạ lùng thay họ tự coi như có bổn phận... mỗi người đứng ở một vị thế trong câu chuyện đổ vỡ thương tâm này. Người đứng bên này kẻ đứng bên kia cứ thế dèm pha nói xa nói gần, có khi lời lẽ bàn bạc đầy tính kích động làm thương tổn hoặc tạo thù oán giữa vợ chồng Thân mà dửng dưng vô tình. Nghĩ thế nên chàng muốn dặn dò Dung lời yêu thương tế nhị:

- Em à... Sự thể đã như thế này rồi! Mai đây hai đứa mình cho dù ở hoàn cảnh đối nghịch nào cũng ráng đừng để tâm thù hằn ghét bỏ nhau em nhé! Nếu xảy ra chắc chắn sẽ là điều đáng tiếc vì lòng anh không bao giờ muốn. Em hứa với anh được không?

Dung vẫn lặng yên, bâng quơ nhìn xuống không trả lời. Bằng giọng dụi dàng Thân nói tiếp:

- Chuyện gì phải đến sẽ đến thôi... Ngày mai ngày mốt trước quan tòa, anh sẽ nhắm mắt tự nguyện nghe theo lời luật sư mà quên đi những điều tốt đẹp trong chuyện hai đứa mình để lên án buộc tội em. Mong em hiểu đó chỉ là hoàn cảnh bắt buộc và...

Câu nói đứt quãng... chàng ngừng vì Dung vừa vụt quay đi, dấu mặt vào hai tay khóc nấc thành tiếng. Mủi lòng, tiến lại gần định ôm lấy vai Dung tìm cách an ủi nhưng tức thì Thân lùi lại vì sợ sẽ có phản ứng cự tuyệt... Băn khoăn một hồi lâu, chàng mới cất tiếng:

- Quả tình là xấu hổ và xấu xa vì hai đứa phải trả tiền cho kẻ lạ sử dụng mọi phương tiện đổ lỗi cho nhau để tìm thắng lợi nhưng em...

Thân rung lên vì xúc động, lời nói chất chứa đau thương nên nghe như tiếng lòng bị dồn nén khóc thầm... Sau vài giây ngập ngừng lấy hết can đảm, từng lời chàng thốt ra chậm chạp:

- Em ơi! Hãy nhìn thẳng vào mắt anh và hứa với anh rằng... Một lần cuối... mặt đối mặt để anh nói với em điểu này! Hứa với anh... là đám mây đen không ngừng ở đây, nó nhanh chóng bay đi rồi mọi chuyện sẽ thay đổi khá hơn... mọi chuyện sẽ thay đổi tốt hơn bây giờ. Quả tình... nghĩ xem... chúng ta cũng đâu còn giải pháp nào khác đâu?

Dung ngước mắt lên nhìn Thân, cặp mắt như nhỏ lại vì sưng nước và bờ môi mọng đỏ vì chất muối mặn chảy vào. Nàng duỗi người trong lòng ghế lắng nghe Thân nhưng tuyệt đối không thêm thắt lời nào.

- Một lần cho tất cả và hai đứa mình đều phải ý thức rằng cuộc ly hôn dù có mất mát... nó cũng là điều tốt cho tương lai...

Thời gian qua nhanh, thấm thoát đã đến giờ bé Liên tan trường và nhất là chàng nhận thấy Dung giữ yên lặng vì suy tư hay mệt mỏi... Nàng tỏ vẻ không còn muốn nghe thêm nên Thân vội đứng lên nói câu giã từ và đề nghị sẵn xe đậu ngoài đường, chàng sẽ đến trường đón bé Liên...

Trên đường về nhà, chàng cố tình đậu xe cách xa cả một dẫy phố để có dịp tản bộ với Liên. Nó tung tăng chạy nhảy sau những giờ gò bó trong lớp, tâm hồn non dại chưa biết tháng ngày khổ hạnh đang chờ đợi vì cảnh thiếu cha hay thiếu mẹ. Nó đi bên cạnh Thân vừa cười vừa nói không ngừng vì tình cờ hôm nay được bố đón ở trường. Trong đôi mắt nai tơ ấy, có lẽ hình ảnh chàng vẫn còn là thần tượng tuyệt đối... Với ý nghĩ tích cực đó, chàng tự hứa sẽ giúp con gái có cuộc sống hài hòa dù ở bất cứ hoàn cảnh bất thường nào. Đến trước cửa nhà, chàng hôn con tha thiết thật lâu, trao bàn tay nó cho Dung, chào nàng rồi lặng lẽ bước ra khỏi tổ ấm năm xưa...

Nhớ đến nhà văn nữ Spanish - Cuban Anais Nin với những lời cuối để chôn cuộc tình: “Love never dies a natural death. It dies because we dont know how to replenish its source. It dies of blindness and errors and betrayals. It dies of illness and wounds. It dies of weariness, of withering, of tarnishing” hiểu là: “Tình yêu không chết tự nhiên bất ngờ. Nó chết vì chúng ta không biết bổ sung nguồn sống. Chết vì mù quáng, sai lầm và phản bội. Chết vì bệnh hoạn, bị thương tổn. Chết vì chán chường mệt mỏi, héo tàn hay nhơ nhuốc”. Thân tự hỏi chẳng biết chuyện tình của mình ở vào trường hợp nào? Một lý do, hai lý lẽ hoặc tất cả những lời buộc tội của Anais Nin đang sắp sửa chôn đi mối tình đầu một thời hoa mộng của chàng và Dung?

Tuy thế, quan trọng hơn cả vẫn là vấn đề luật sư. Kinh nghiệm của vợ chồng một người bạn của Thân, ra tòa ly dị xong xuôi thì cả gia tài mất hết... Có lúc họ thấy hai vị luật sư ngồi bên nhau đánh chén trong một nhà hàng sang trọng để cùng bàn bạc (?). Người bản xứ ở đây thường nhận xét: “Love is grand, divorce is a hundred grand” ý muốn nói “Love is grand (i.e. great) but divorce will cost you a hundred grand (i.e. one hundred thousand dollars). Đây là một lời nói đùa chơi chữ có ý nghĩa như câu chuyện kể trên... Hy vọng vợ chồng chàng đã cùng hiểu rõ vấn đề trước khi tiến xâu vào cuộc tranh cãi.

Thân quay lại nhìn cây Phong Nhật Bổn và muốn nhắn nó hãy cứ nhẫn nại ở yên chỗ cũ. Lá thu rụng rồi xuân đến lại mọc lá xanh. Cuộc đời là cõi đi về! Tất cả đều giống nhau và ở đâu cùng thế... Tình yêu biết đâu chừng cũng thế... Cũng là cõi đi về có nhau ở vào một thời điểm khác biết đâu chừng? Que sera, sera...

2014/10/25

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.