Hôm nay,  

Trang Sử Việt: Lê Sát

06/02/201500:00:00(Xem: 5082)
Trang Sử Việt: Lê Sát
Nguyễn Lộc Yên
LÊ SÁT (? -1437)

Lê Sát quê Thanh Hoá, tham gia khởi nghĩa Lam Sơn từ ban đầu (năm 1418).
Năm 1420, Lê Lợi đem quân đánh quân Minh ở Quan Du, ông và Lý Triện đánh bại quân Minh, giết hàng ngàn quân giặc. Năm 1424, trong trận Khả Lưu, Lê Sát cùng Đinh Lễ, Phạm Vấn đánh tan quân Minh do Trần Trí, Sơn Thọ chỉ huy, chém tiên phong Hoàng Thành, bắt đô úy Chu Kiệt. Năm 1427, hai tướng vây Đông Quan là Đinh Lễ và Lý Triện bị tử trận và nghe tin viện binh nhà Minh sắp sang cứu Vương Thông, ông được lệnh cùng Trần Nguyên Hãn đem quân đánh gấp thành Xương Giang. Sau 3 tháng công phá, quân Lam Sơn hạ được thành.

Tháng 9 năm 1427, Liễu Thăng tiến quân từ Quảng Tây, Mộc Thạnh tiến quân từ Vân Nam để sang nước ta cứu Vương Thông. Khi quân Liễu Thăng đến Xương Giang để vào Đông Quan. Lê Sát cùng Lê Văn Linh, Lưu Nhân Chú đem 2 vạn quân và voi trận, đến ải Chi Lăng đón đánh. Lê Sát đặt phục binh ở Chi Lăng rồi sai tướng giữ ải là Trần Lựu đem quân đánh và giả thua, bỏ ải Pha Lũy chạy về ải Chi Lăng. Quân Minh lấy được ải Pha Lũy hăm hở tiến đến Chi Lăng. Ngày 20-9-1427, đụng độ ở Chi Lăng, Trần Lựu cũng giả thua bỏ chạy. Liễu Thăng dẫn quân đuổi gấp, Lê Sát và Lưu Nhân Chú phục binh, chém được Liễu Thăng và 1 vạn quân Minh ở núi Mã Yên. Ngày 25-9-1427, Lê Sát cùng các tướng giết được tướng Tàu là Lương Minh. Thôi Tụ và Hoàng Phúc sống sót chạy đến thành Xương Giang để phối hợp với Vương Thông. Nhưng khi đến nơi thì thành Xương Giang đã bị quân Lam Sơn chiếm. Thôi Tụ phải đóng quân ngoài đồng trống.

Tháng 10 âm lịch năm 1427, quân Lam Sơn tổng tấn công, thắng quân Minh giòn giã, tiêu diệt 5 vạn địch quân, bắt sống Thôi Tụ, Hoàng Phúc và hơn 3 vạn quân. Lê Sát lập được công lớn. Mộc Thạnh nghe tin Liễu Thăng bị giết không dám tiến quân vội rút lui. Vương Thông ở Đông Quan thấy viện binh bị tiêu diệt nên xin giảng hòa và lo rút quân về nước.

Năm 1428, Lê Lợi lên ngôi, Lê Sát được phong Kiểm hiệu Tư khấu. Năm 1429, được phong Huyện hương hầu.

Lê Sát được Lê Thái Tổ ủy thác phò trợ Thái tử Lê Nguyên Long khi đấy 10 tuổi. Năm 1433, Lê Thái Tổ phong ông chức Đại Tư đồ. Sau khi, Lê Thái Tổ mất, ông nhận di chiếu giúp Lê Thái Tông lên ngôi lúc 11 tuổi. Lê Sát cho con gái là Lê Thị Ngọc Dao vào cung làm vợ vua, được phong Nguyên phi.

Lê Sát xuất thân là võ tướng, lại ít học và nóng tính, nên về chính sự thiếu uyển chuyển. Lê Quí Đôn trong Đại Việt thông sử viết: “Nhiều việc Lê Sát xử lý quá khắt khe, làm bừa và không cân nhắc”. Lê Sát vu tội và cho đánh thuốc độc Lưu Nhân Chú chết. Lê Sát bắt tống giam quan đồng tri Bùi Ư Đài vì can gián. Lê Thái Tông không đồng ý việc này nên trong lòng không vui. Đại thần Bùi Cầm Hổ, Nguyễn Thiên Tích ra sức can ngăn, Lê Thái Tông bèn bác lời tâu của Lê Sát. Lê Sát lại điều Bùi Cầm Hổ ra làm An phủ sứ trấn Lạng Sơn. Đến năm 1437, vua Lê Thái Tông đã hiểu biết (14 tuổi) và biết xử lý công việc triều chính, vua triệu Trịnh Khả là người bị Lê Sát đuổi ra làm quan ở ngoài, được về kinh giữ chức Đồng tổng quản, điều khiển cấm binh để kiềm chế bớt quyền hành của Lê Sát. Lê Thái Tông hạ chiếu: “Lê Sát tự chuyên giữ quyền bính... có công với nhà nước, đặc cách khoan tha, nhưng phải bãi chức tước.”

Sau đó Thái Tông bắt giam người cùng phe Lê Sát là Đặng Đắc. Bùi Ư Đài được phục chức, triệu Bùi Cầm Hổ về kinh, cử Tư khấu Lê Ngân thay Lê Sát chấp chính.

Tháng 7 năm 1437, Lê Thái Tông ra lệnh phế truất con gái Lê Sát là Nguyên phi Lê Ngọc Dao làm thường dân, rồi ra chiếu kết tội tử hình Lê Sát. Lê Sát tự tử tại nhà.

Năm 1453, Lê Nhân Tông xá tội, cấp cho con cháu Lê Sát 100 mẫu ruộng quan điền. Năm 1484, Lê Thánh Tông truy tặng ông chức Thái bảo, Cảnh quốc công.

Cảm niệm: Lê Sát
Lê Sát xông pha diệt giặc Minh
Quyền hành củng cố, chẳng lưu tình?!
Chuyên quyền, sinh sát vương mang tội
Ngẫn nghĩ quan trường, lắm nhục vinh!

Nguyễn Lộc Yên

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước2109211021112112211321142115

Trang đầuTrang trước2109211021112112211321142115
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.