Hôm nay,  

Xem “Nước 2030” Nghĩ Về Phim Việt

28/03/201500:00:00(Xem: 5938)

Trong những ngày qua, vài rạp tại vùng Vịnh San Francisco có chiếu phim do những đạo diễn gốc Việt từ Mỹ về Việt Nam quay và sản xuất, đó là phim “Nước 2030” của Nguyễn-Võ Nghiêm Minh, “Đoạt hồn” (Hollow) của Hàm Trần.

Cuối tuần này, một phim khác của Hàm Trần là “Âm mưu giầy gót nhọn” (How to Fight in Six Inch Heels) sẽ được công ty phát hành Wave Releasing tung ra chiếu tại một số tiểu bang có đông người Việt ở Mỹ. Phim này đoạt giải Cánh Diều vàng 2014 cho vai nữ diễn viên xuất sắc là Kathy Uyên và đã được chiếu trong nước vào cuối năm 2013 với số vé bán kỷ lục.

blank
Đạo diễn Nguyễn-Võ Nghiêm Minh, bên phải, và nhà quay phim Bảo Nguyễn, đứng sau, gặp gỡ khán giả sau buổi chiếu ở Đại học Berkeley hôm 15/3/15. (ảnh Bùi Văn Phú)

Riêng tại San Jose, phim sẽ chiếu tại rạp AMC trong khu thương mại Eastridge và chiều Chủ Nhật 29/3 sẽ có buổi gặp gỡ với đạo diễn và các diễn viên tại rạp.

Vào trung tuần tháng tới có Viet Film Fest lần thứ 8 do Hội Văn học Nghệ thuật Việt Mỹ (VAALA) tổ chức tại Little Saigon, nam California. Đây là sinh hoạt phim ảnh lớn nhất của người Việt hải ngoại với vài chục phim ngắn, dài thuộc các thể loại khác nhau được trình chiếu.

Đoạt hồn là một phim kinh dị đã được chiếu trong Liên hoan Phim Mỹ gốc Á (CAAMFest) tại rạp Pacific Film Archive ở Đại học Berkeley vào tối thứ Sáu 13/3. Nước 2030 chiếu tối Chủ Nhật 15/3 và phim này cũng có hai xuất khác tại San Jose, San Francisco. Sau buổi chiếu ở Berkeley, đạo diễn Nguyễn-Võ Nghiêm Minh và nhà quay phim Bảo Nguyễn đã có buổi giao lưu cùng khán giả.

“Nước 2030” là câu chuyện về nguy cơ biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng không tốt đối với Việt Nam, nhất là vùng mũi đất Cà Mau mà trong thực tế đang bị nước biển xâm thực. Phim lấy ý từ truyện ngắn “Nước như nước mắt” của nhà văn nữ Nguyễn Ngọc Tư.

Lồng trong phim là chuyện tình tay ba, giữa Giang, một nghiên cứu sinh về thực vật biển từ Sài Gòn và Sáo, cô thiếu nữ địa phương, cùng với Thi, thanh niên cùng quê cũng mê Sáo.

blank
Sáo và Giang trong phim Nước 2030. (ảnh Bùi Văn Phú)

Đây là phim khoa học giả tưởng đưa ra viễn cảnh vào năm 2030 nhiều thành phố ở miền nam Việt Nam sẽ chìm sâu dưới biển nước.

Sau “Mùa len trâu” (Buffalo Boy, 2004) mênh mang cảnh lũ lụt, đạo diễn Nguyễn-Võ Nghiêm Minh lại chọn đề tài liên quan đến nước. Hỏi tại sao thích chọn nước là chủ đề, anh nói, nước chiếm ba phần tư mặt địa cầu, nước là sự sống và cũng có sức tàn phá khủng khiếp đối với quả đất.

Như một khán giả khác đã nhận xét sau khi xem phim, sức mạnh của nước có thể ví như Sơn tinh Thủy tinh trong chuyện cổ dân gian của người Việt.

Đạo diễn hy vọng phim sẽ được dùng vào việc giáo dục để quần chúng quan tâm đến ảnh hưởng môi trường do tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, vì khó khăn tài chánh nên phim chưa phổ biến tại Việt Nam.

Nếu xin phép để chiếu trong nước, không rõ phim có sẽ bị kiểm duyệt không vì những cảnh hối lộ công an, hay có lời thoại dùng tên Sài Gòn, thay vì tên gọi chính thức là Thành phố Hồ Chí Minh.

“Nước 2030” cũng như một số phim Việt Nam khác, trong đó có “Bao giờ cho đến tháng Mười” (1984) của Đặng Nhật Minh; “Karma” (1986) của Hồ Quang Minh; “Mùi đu đủ xanh” (1993) của Trần Anh Hùng là những phim với nhiều cảnh rất ít lời thoại, chỉ là những hành động chậm rãi hay cử chỉ ẩn dụ để khán giả suy ra tâm lí nhân vật. Đó chỉ là những phút yên lặng để ống kính giữ lâu trên một vật thể, như máu chảy ra đọng lại trong chiếc chén vỡ trong “Nước 2030” hay cảnh ếch trên cành lá trong “Mùi đu đủ xanh”.

Có phải đó là đặc điểm của phim Việt để nói về người Việt Nam với cá tính trầm lắng, nhiều suy tư, ít biểu lộ thẳng qua lời nói, mà nội tâm là những ẩn dụ được đạo diễn đưa vào trong phim.

Không biết những khán giả khác nghĩ sao, riêng tôi, nhiều khi xem phim Việt cảm thấy khó nắm bắt được tâm lý nhân vật và sự yên lặng chậm rãi của phim còn làm mình dễ buồn ngủ.

Được xem khá nhiều phim do đạo diễn Việt hay gốc Việt sản xuất, một số phim đã để lại trong lòng tôi những ấn tượng hay, đẹp vì cốt truyện phản ánh được một góc, có thể chỉ là góc khuất của xã hội, và đẹp vì những góc nhìn và ngoại cảnh đã được nhà quay phim đưa vào ống kính một cách nghệ thuật.

blank
Đạo diễn Nguyễn-Võ Nghiêm Minh tại Đại học Berkeley hôm 15/3/15. (ảnh Bùi Văn Phú)

“Đời cát” (1999) của đạo diễn Nguyễn Thanh Vân là phim hậu chiến tranh Việt Nam với những hệ lụy tình cảm, những kết thúc ngang trái trong đời sống nhân vật chính là Cảnh, một cán bộ tập kết trở về làng sau chiến tranh.

“Áo lụa Hà Đông” (2006) của Lưu Huỳnh là hoàn cảnh nghèo của hai chị em phải chia nhau một chiếc áo dài để đi học, về thân phận của nhiều phụ nữ Việt thời nay.

“Ba mùa” (1999) của Tony Bùi về cuộc sống đương đại ở Việt Nam, với sen tươi cạnh tranh với sen bằng nhựa, với những con người thật thà bên cạnh cuộc sống đầy giả dối đưa đến sự luyến tiếc một quãng đời đẹp nhất là thuở học trò của một thiếu nữ.

Phim “Mùa ổi” (2002) của Đặng Nhật Minh biểu hiện hệ quả của một xã hội thiếu pháp luật phân minh, qua căn nhà của một chủ nhân tiểu tư sản, sau ngày bộ đội cộng sản tiếp quản Thủ đô Hà Nội năm 1954 thì ngôi nhà dần dần bị cán bộ chiếm đoạt. Hệ lụy của sự thiếu cơ sở luật pháp đó còn kéo dài cho đến hôm nay.

Nhiều đạo diễn gốc Việt đã từ hải ngoại về trong nước làm phim. Sớm nhất là Hồ Quang Minh từ Thụy Sĩ với “Karma” vào năm 1986. Rồi Trần Anh Hùng từ Pháp với “Xích lô”, “Mùa hè chiều thẳng đứng”. Từ Mỹ là Tony Bùi với “Ba mùa”, Lưu Huỳnh với “Áo lụa Hà Đông”, Nguyễn-Võ Nghiêm Minh với “Mùa len trâu”.

Gần đây nhiều đạo diễn trẻ như Victor Vũ, Hàm Trần, Charlie Nguyễn, Johnny Trí Nguyễn cũng từ Mỹ về và đã cho ra đời cả chục tác phẩm như “Dòng máu anh hùng”, “Giao lộ định mệnh”, “Quả tìm máu”, “Bụi đời Chợ Lớn”, “Âm mưu giầy gót nhọn” v.v…

Trong số những phim của đạo diễn Việt từ nước ngoài, vài phim sau khi làm xong đã không được nhà nước cho chiếu là “Xích lô” của Trần Anh Hùng, một phim được khá nhiều giải thưởng quốc tế, và mới nhất là “Bụi đời Chợ Lớn” của Charlie Nguyễn và Johnny Trí Nguyễn. Hai phim này bị cấm vì cơ quan chức năng cho rằng có nội dung mang nhiều hành động bạo lực và đưa lên những hình ảnh xấu của xã hội Việt Nam.

Với nhiều phim được đạo diễn gốc Việt từ hải ngoại về quay trong nước trong một thập niên qua cho thấy nền điện ảnh Việt Nam có triển vọng đi lên.

Tuy nhiên, những nhà làm phim người Việt, cả trong lẫn ngoài nước, vẫn chưa có những tác phẩm thu hút khán giả quốc tế. Đề tài liên quan đến chính trị, chiến tranh ở Việt Nam cùng hệ lụy đã được nhiều đạo diễn người ngoại quốc chọn để khai thác qua các phim như “Born on 4th of July”, “Coming Home”, “Platoon”, “LIndochine”, “Người tình”, “We were Soldiers”, là những phim thu hút đông khán giả.

Vì chưa có người tài giỏi trong lĩnh vực điện ảnh, hay vì chính sách kiểm duyệt đương thời, những nhà làm phim người Việt chưa thực sự được tự do chọn đề tài, nên các chủ đề của phim Việt vẫn còn giới hạn nên chưa tạo được sự chú ý đối với khán giả toàn cầu?
© 2015 Buivanphu.wordpress.com

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.