Hôm nay,  

Nước Mỹ Bị Dồn Nén

29/12/201500:00:00(Xem: 15624)

... giữa một bà cụ gian xảo và một ông già playboy mát giây...

Ông tỷ phú Donald Trump càng ngày càng được hậu thuẫn mạnh, hoàn toàn trái với mọi tiên đoán hay suy luận của các chuyên gia cũng như truyền thông. Những con số mới nhất cho thấy hậu thuẫn của ông lảng vảng đâu khoảng từ 25% tới 50% cử tri CH, tùy tiểu bang, tùy thời điểm, và tùy cơ quan thăm dò.

Điều đáng nói là mỗi lần ông này tuyên bố một câu mà thiên hạ cho là quá lố bịch hay quá ngông cuồng thì y như rằng hậu thuẫn của ông lại tăng vọt lên.

Vài ví dụ điển hình.

Một lần bàn về bà ứng viên Carly Fiorina, ông Trump mỉa mai chê bai bà này quá xấu xí, làm sao làm tổng thống được. Giới truyền thông, nhất là mấy bà nhà báo, tả cũng như hữu, nhao nhao đả kích thái độ “xúc phạm, khinh thường phụ nữ” của ông. Ông Trump xin lỗi? Không, ông chẳng xin lỗi xin phải gì hết. Lên TV tranh luận, bỏ nhỏ một câu “tôi thấy bà ấy cũng đẹp thôi”. Việt Nam ta gọi đây là chuyện “giỡn mặt”. Dù vậy, tỷ lệ hậu thuẫn vẫn chẳng thấy giảm sút gì hết.

Một lần khác. Ông Trump miệt thị một anh nhà báo có tật ở cánh tay. Ông nhái giọng cà lăm của anh ta rồi phẩy phẩy cánh tay y hệt anh nhà báo. Cả truyền thông bị “sốc”. Sao ông Trump có thể tàn nhẫn và vô ý thức đến vậy? Mang chuyện tật nguyền của người ta ra làm trò như vậy. Coi như cuộc chạy đua của ông Trump đến ngày tàn? Nhưng không, vài ngày sau tỷ lệ hậu thuẫn của ông này lại tăng vọt tiếp tục. Chỉ vì đa số cử tri của ông ghét giới truyền thông phe ta suốt ngày phủ phục tung hô Đấng Tiên Tri. Ngay khi ông Trump miệt thị một nhà báo cấp tiến khuyết tật, khối cử tri bảo thủ của ông chẳng thấy có gì đáng khiếu nại, còn hoan hô nữa.

Cái thái độ phe đảng của truyền thông phe ta ngày càng lố bịch, không ai có thể chấp nhận được nữa. Con cái của các tổng thống thường là bất khả xâm phạm, vùng cấm địa, với lý do rất cao cả là trẻ con vô tội, không thể ghét bố mẹ chúng rồi mang chúng ra đánh. Cũng đúng thôi. Nhưng bây giờ Washington Post đăng tranh hí họa TNS Ted Cruz của CH làm trò xiếc với hai con khỉ con bằng máy. Hai con khỉ con chính là hai cô con gái nhỏ của ông Cruz. Bức tranh sau đó đã bị thu hồi không đăng trong ấn bản sau của báo, nhưng đã được phổ biến trên mạng, cả thế giới đều đã thấy. Cho dù đã thu hồi, nhưng việc cho đăng trong ấn bản đầu cũng đủ nói lên cách cư xử của truyền thông dòng chính với khối CH. Đã có nhà báo nào dám làm vậy với hai cô con gái của TT Obama hay với con gái của TT Clinton không?!

Trong khi tất cả thiên hạ, nhất là các chính khách, cố gắng tránh những thái độ hay lời nói mang ẩn ý kỳ thị chủng tộc, thì ông Trump chẳng có vẻ gì là muốn dấu diếm tính kỳ thị của mình. Ông công khai tố tất cả khối di dân bất hợp pháp từ biên giới Mễ tràn qua là đám trộm cướp, chuyên hiếp dâm phụ nữ,...

Ông cũng nhiều lần phô bầy thái độ kỳ thị dân Á Châu. Ông miả mai dân Tàu và Nhật chỉ là đám con buôn suốt ngày chỉ nghĩ đến mua bán, đổi chác; mỗi lần nói về dân Á Châu là ông nhái tiếng Anh ngọng của dân Tầu. Một sinh viên với vẻ mặt Á Châu có lần đặt một câu hỏi cho ông Trump, vừa mở miệng bị ông này hỏi ngay “anh là người nước nào?” Anh sinh viên trả lời “tôi là người Mỹ”. Có nghiã là ông Trump không coi anh gốc Á Châu này là dân Mỹ. Chỉ có dân da trắng như ông thì mới đích thực là dân Mỹ, còn lại toàn là đám di dân hay tỵ nạn ăn bám. Những ông bà tỵ nạn Việt trước khi hoan hô ông Trump nên nhìn lại ông này cho kỹ. Ông Trump trước đây làm tổng thống thì đã không có anh HO nào được vào Mỹ, ngồi Phước Lộc Thọ uống cà phê đọc báo cả ngày.

Chuyện gì đang xẩy ra? Dân Mỹ mất trí rồi sao? Tại sao lại có thể hồ hởi, hầu như vui vẻ hả hê hay thích thú hoan nghênh những thái độ và lời nói ngạo mạn, xấc xược quá lố như vậy được? Hay là cái ghế tổng thống đã mất hết tính uy nghiêm để trở thành chỗ đổ dồn những ấm ức, giận dữ? Tổng thống có quyền ăn nói vung vít sao cho sướng miệng mình và sướng lỗ nhĩ cử tri, bất cần hậu quả?

Phải nói cho ngay, cứ tính đổ đồng hai chính đảng lớn CH và DC, mỗi đảng có được hậu thuẫn của 40% dân Mỹ, phần 20% còn lại độc lập, không thiên về bên nào hết; như vậy thì cái số 25% tới 50% cử tri CH ủng hộ ông Trump có thể coi như chỉ là khoảng từ 10% đến 20% của tất cả dân Mỹ. Nói cách khác, những người giận quá mất khôn quay qua ủng hộ ông Trump thật ra không lớn lao ghê gớm gì lắm, nhưng cũng đáng lo ngại. Vì thật sự, một người với tư cách ngông nghênh như ông Trump không xứng đáng để được tới 1% ủng hộ chứ đừng nói tới 10%-20%.

Nhìn vào sự thành công của ông Trump, nhất là việc tỷ lệ hậu thuẫn tăng vọt sau mỗi câu tuyên bố tát vào mặt thiên hạ, ta phải nhìn nhận ông Trump là người có một khả năng rất đặc biệt: rất hiểu tâm lý những người ủng hộ ông. Ông biết đánh trúng cái tâm lý đó, khai thác tối đa sự tức giận của họ, và thành công rực rỡ, chứng minh tất cả các chuyên gia tự phong và truyền thông đều sai bét, thua ông xa.

Một cách tổng quát, ta có thể nhận định một số không nhỏ dân Mỹ, đặc biệt là dân da trắng từ lớp thợ thuyền đến trung lưu, đã bị dồn nén, bức tức và lo sợ trong suốt bẩy năm dưới TT Obama, bây giờ quá vui mừng khi thấy có người dám nói lên những ấm ức của họ, nói huỵch tẹt hết mà chẳng thắc mắc một giây phút nào về những hậu quả chính trị.

Đám người này nhìn thấy quá nhiều chuyện mà họ cho là trái tai gai mắt mà không làm gì được.

Hiển nhiên điều gai mắt nhất là chuyện “phải đạo chính trị” càng ngày càng điên dưới ảnh hưởng của khối cấp tiến, một đề tài đã được bàn qua trên cột báo này mới đây. Theo một thăm dò mới nhất, 70% dân Mỹ bực mình về những cái vô lý của phải đạo chính trị do các chính khách cấp tiến và truyền thông dòng chính phổ biến. Những nhóm dân thiểu số như Hồi giáo, da màu, đồng tính, chuyển giới, ngay cả phụ nữ,... bất thình lình trở nên bất khả xâm phạm, không ai được nói bóng nói gió đụng chạm đến họ. Cái phải đạo chính trị này đưa đến tình trạng dân da trắng cảm thấy như mang nước da trắng tự nó đã là một cái tội tầy đình đáng phỉ nhổ rồi.

Tại đại học Yale, sinh viên da đen với hậu thuẫn của sinh viên cấp tiến, công khai đi xin chữ ký, đòi hủy bỏ tu chính án thứ nhất của Hiến Pháp –First Amendment- bảo đảm tự do ngôn luận, vì họ cho rằng tự do ngôn luận chỉ đưa đến những phát biểu xúc phạm họ. Nôm na ra, những sinh viên da đen tự cho mình quyền bất khả xâm phạm, không ai được đụng đến họ, trong khi họ có toàn quyền “tự bảo vệ”, tức là quyền sỉ vả bất cứ ai họ không ưa. Còn đòi khu đại học riêng, lớp riêng, thầy giáo da màu riêng. Cái oái ăm là trước đây dân da màu đòi hội nhập tuyệt đối, không được phân biệt, kỳ thị màu da, bây giờ ngược lại, có phong trào đòi tách biệt ra lại, nhưng đòi được ưu tiên hơn dân da trắng. Trước đây, hội nhập –integration- là xu thế thời đại, bây giờ đa dạng văn hoá –cultural diversity- mới là mốt thời thượng.

Một nhà báo đã nhận định lúc trước dân da đen bị ngồi hàng cuối xe buýt, đòi được ngồi chung, rồi sau khi được ngồi chung thì bây giờ đòi lên hàng đầu, đẩy dân da trắng xuống hàng cuối.

Ông Trump cũng hiểu rõ ý nghĩ của dân trung lưu hay lao động da trắng trong vấn đề di dân bất hợp pháp. Họ nhìn thấy cả chục triệu di dân qua ở lậu, mà chính quyền chẳng thể ngăn cản, hay chẳng muốn ngăn cản. Qua tin tức báo chí, họ thấy mỗi ngày cả ngàn đứa trẻ không bố mẹ được đẩy qua biên giới Mễ chạy vào Mỹ. Một gánh nặng xã hội, y tế, giáo dục, và tài chánh vĩ đại cho họ. Rồi mấy đứa trẻ đó cuối cùng cũng được cho ở lại vì TT Obama đã ra lệnh cấm trục xuất trẻ vị thành niên, đưa đến giai đoạn đoàn tụ gia đình, bố mẹ anh em, cả nhà qua theo.

Một nghiên cứu của Bộ An Ninh Quốc Nội cho thấy con số di dân bất hợp pháp bị trục xuất khỏi Mỹ đã giảm đều đặn trong suốt mấy năm dưới TT Obama, từ 409.000 năm 2012 xuống mức thấp nhất là 235.000 trong 2015. Trong số này, có 165.522 bị đuổi trở ra khi bị bắt trong lúc băng qua biên giới, có nghiã là họ thật sự không phải là bị “trục xuất” vì chưa vào đến đất Mỹ, chỉ là cách tính thống kê “ăn gian” của Nhà Nước Obama để cho có vẻ là trục xuất rất nhiều. Sự thật là trong năm 2015, chỉ trục xuất có 69.478 người trong đó có 63.127 phạm tội và 6.351 không phạm tội. Nói cách khác, không kể những người phạm tội, chính quyền Obama trong năm 2015 chỉ trục xuất có hơn 6.000 di dân lậu, tức là 0,5% tổng số di dân ở lậu, được ước lượng khoảng ít nhất là 12 triệu.

Bây giờ, chính quyền Obama lại còn muốn cho cả khối dân Hồi giáo vào nữa. Trong 5 năm qua, gần 700.000 người đã được nhận vào, cho đến nay 90% vẫn sống bằng trợ cấp do khối da trắng trung lưu đóng thuế để nuôi.

Đảng DC hoan nghênh di dân vì tuyệt đại đa số di dân bỏ phiếu cho đảng DC vì đảng này là đảng của trợ cấp và cũng là đảng mở rộng cửa đón họ vào. Gọi là lưỡng lợi, có qua có lại mới toại lòng nhau.

Vấn đề bây giờ lại là cái nạn khủng bố Hồi giáo trà trộn chui vào nữa. Cái bà khủng bố Malik làm hôn thú gấp với một anh chồng Hồi từ Mỹ qua đón về, chẳng qua thủ tục thanh lọc chờ đợi gì hết. Qua tới Mỹ một năm sau, tuyên thệ thi hành sứ mạng xong, vác súng đi bắn giết loạn đả.

Chính sách chống khủng bố của TT Obama có thể tóm lược lại là hết sức giản dị và quả thật là ngây ngô: theo ông, khối cực đoan Hồi ghét và chống Mỹ vì Mỹ can thiệp vào Trung Đông, yểm trợ các chế độ độc tài tại đó, đánh Hồi giáo tại Afghanistan, chiếm Iraq vì dầu hỏa. Đó là những sai lầm của anh cao bồi Bush. Bây giờ TT Obama lật ngược chiến lược, một mặt giúp lật đổ những chính quyền độc tài như tại Tunisia, Ai Cập, Libya, và Syria; mặt khác rút hết quân lính ra khỏi Trung Đông không can thiệp vào thế giới của họ nữa. Thêm vào đó, đặc biệt thi hành một chính sách “phải đạo”, kính trọng tôn giáo và văn minh Hồi giáo, và chân thành cúi đầu xin lỗi họ về tất cả những tội lỗi thật hay tưởng tượng của Mỹ từ ngày lập quốc đến giờ để cho họ vui lòng. Như vậy “hy vọng” dân Hồi sẽ mãn nguyện và Mỹ sẽ được tha mạng, không bị đánh nữa.

Chỉ tiếc là mỗi lần Mỹ lùi một bước là khối cuồng tín Hồi giáo tiến hai bước. Bây giờ đánh luôn tới cả Cali. Mấy ông cao bồi Mỹ nhìn cảnh này không bực mình mới là chuyện lạ.

Từ bực mình bất mãn, bây giờ chuyển qua sợ hãi. Ra đường thấy cả đám dân có vẻ Ả Rập là run. Lên máy bay mà thấy vài ba ông có tướng Ả Rập là phập phòng lo sợ, không biết có phải là khủng bố chuẩn bị đánh cướp hay đặt bom máy bay không. Mấy bà đi shopping thấy một đám mấy bà chùm áo đen từ đầu đến chân cũng muốn tránh xa xa một chút.

Trong nỗi sợ hãi đó, thì họ nhìn vào ông tổng thống. Chỉ thấy ông này tỉnh bơ đi Hawaii tắm biển đánh gôn, vỗ về “tôi đã kềm chế được chúng rồi”, “chúng không có khả năng đánh chúng ta đâu”. Một thái độ chẳng những có vẻ coi thường sự sợ hãi thật sự của họ, mà lại còn được mau mắn chứng minh là lạc quan tếu một cách cụ thể nhất qua hai cuộc tấn công của khủng bố ngay sau đó tại Paris và San Bernardino.

Nhìn xa hơn về tương lai, khối dân da trắng thấy rõ họ đang từ khối đa số dần dà biến thành khối thiểu số. Những tài liệu về dân số Mỹ cho thấy đang có những chuyển động lớn trong khối dân Mỹ. Dân da trắng càng ngày càng ít đi trong khi khối dân da màu, từ da đen đến da vàng, dân Mễ, dân Trung Đông,... càng ngày càng đông, đông hơn vì chính sách nhập cư quá dễ dãi của TT Obama, và cũng đông hơn vì những khối dân này chịu khó mang bầu nhiều hơn dân da trắng.

Đám dân trung lưu da trắng này lo sợ sẽ bị kỳ thị ngược lại, bị mất quyền lợi, bị đàn áp, bị... đẩy xuống hàng ghế cuối trên xe buýt. Bằng chứng rõ ràng từ nhiều năm qua: nhân danh chính sách đền bù cho công bằng gọi là “affirmative action”, không ít anh sinh viên hay công nhân da trắng đã bị bắt phải nhường chỗ cho các sinh viên và công nhân da màu ít khả năng và ít kinh nghiệm hơn.

Rồi họ cũng thấy ông tổng thống, là người có trách nhiệm bảo vệ họ lại cũng không phải là dân... da trắng nữa, mà lại thuộc khối đa số mới, và ông này cũng rõ ràng lại thiên về phiá khối đa số mới.

Khi một anh du đãng cướp vặt da đen bị cảnh sát bắn chết thì TT Obama lên TV mạnh mẽ kết án rồi cử đại diện Tòa Bạch Ốc đi dự đám ma tên du đãng, trong khi cảnh sát trắng bị dân da đen bắn chết thì TT Obama chỉ cho phát ngôn viên lên án vài câu cho có lệ. Khi cảnh sát bắt một ông giáo sư đen thì tổng thống mau mắn chửi cảnh sát ngu xuẩn ngay, cho dù chưa biết rõ chuyện gì đã xẩy ra. Thái độ như vậy có trấn an được khối dân da trắng không?

Trong khi các công ty hãng xưởng đóng cửa hàng loạt vì những khó khăn kinh tế, TT Obama ngó lơ, để tỷ lệ thất nghiệp tăng lên đến trên dưới 10%, rồi nằm ở mức đó cả năm sáu năm trời. Kinh tế Mỹ ngày nay cũng là kinh tế của máy móc và computer, càng ngày càng cần ít nhân công, cho nên dù kinh tế tăng trưởng lại nhưng jobs vẫn không có. Nhưng dường như ưu tiên của TT Obama không phải là lo kiếm jobs mà lo tái phân phối lợi tức. Ông chỉ tìm cách giúp dân da màu bằng cách cho họ vào làm công chức hết. Số lượng công chức tăng vọt, với đại đa số công chức mới là dân thiểu số da đen hay da nâu. Ai có việc gì cần liên lạc với một văn phòng chính phủ, bảo đảm sẽ có 90% hy vọng gặp phải một bà đen hay một ông Mễ.

Một nhà báo da đen, ông Isaac Bailey đã viết bài trên báo Sun News tại South Carolina kêu gọi TT Obama cần trực diện sự nghi kỵ và lo sợ của khối dân da trắng, trong tư cách quốc trưởng có trách nhiệm với toàn dân, đen cũng như trắng. Ông nêu vấn đề hàng vạn dân da trắng đã bị mất jobs, mà tổng thống tỉnh bơ lo chuyện Obamacare hay tăng Medicaid cho đám dân da màu. Đã vậy, không biết bao nhiêu nhà máy đã bị đóng cửa hay bao nhiêu dự án bị hủy bỏ vì chính sách bảo vệ môi sinh của TT Obama khiến không ít dân da trắng mất việc làm hay không có cơ hội có việc làm (ghi chú của kẻ viết: việc hủy bỏ dự án xây ống dẫn dầu Keystone từ Canada tới Texas là bằng chứng rõ ràng nhất), sao TT Obama không đi gặp giới thợ thuyền da trắng đó để nghe họ khiếu nại, để giải thích và trấn an họ? Theo anh nhà báo này, TT Obama đã chú tâm quá nhiều vào khối dân da màu mà hoàn toàn lơ là dân da trắng, chỉ làm họ lo sợ thêm và hố cách biệt trắng đen lớn sâu hơn nữa. Một cái nhìn thực tế mà cũng hơi lạ từ một nhà báo da đen!

Chính trị Mỹ, sau 7 năm lãnh đạo của ông tổng thống của “đại đoàn kết toàn dân”, không còn trắng, đen, xanh, đỏ, giàu, nghèo, v.v... đã trở thành một thứ chính trị phe đảng nặng nề nhất trong lịch sử cận đại Mỹ. Chính sách của TT Obama đã tạo nên bực mình, bất mãn, lo lắng toàn diện, đưa đến chiến thắng của những khuynh hướng mỵ dân cực đoan nhất. Những ứng viên tổng thống nổi bật nhất cũng là những người cực đoan nhất. Những ông tương đối trung dung, ôn hoà như Jim Webb bên DC và Jeb Bush bên CH đều bị rơi vào lãng quên, chẳng ai rảnh hơi nghe mấy ông này nói chuyện... ba phải.

Thực tế đáng buồn là lần bầu tới, nước Mỹ sẽ có nhiều triển vọng được quyền lựa chọn lãnh đạo tối cao giữa một bà cụ gian xảo và một ông già playboy mát giây. Mặt trái của dân chủ kiểu Mỹ. Những người thật sự có khả năng và xứng đáng đều tránh né, không muốn dính dáng vào chuyện chính trị phe phái chỉ giỏi chửi bới moi móc nhau mà chẳng làm nên trò trống gì. Dân Mỹ kháo nhau “nếu anh không có khả năng, chẳng biết làm gì thì chỉ có một cách kiếm sống: tập nói phét để làm chính trị gia”. (27-12-15)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng mỗi Thứ Ba trên Việt Báo.

Ý kiến bạn đọc
30/12/201503:18:58
Khách
"Obama lại còn muốn cho cả khối dân Hồi giáo vào nữa", Vũ Linh.

Có ít xít ra nhiều . Đừng viết quá chớn nhá Vũ Linh . Theo báo USAToday, tổng số người theo đạo Hồi giáo sang sống ở Mỹ tính từ năm 1992 tới nay là một triệu bảy trăm ngàn người . Trong những năm vừa qua, mỗi năm, chỉ có khoảng một trăm ngàn người theo Hồi giáo được thu nhận vào Mỹ . Về người tỵ nạn Syrian, Obama dự định chỉ nhận mười ngàn người trong năm tới 2016. Trong khi đó, Đức quốc sẵn sàng thu nhận tám trăm ngàn người .
30/12/201502:54:28
Khách
Viết láo quá không nên Vũ Linh nhá .

Hãy nhìn vào sự thật là tỷ lệ thất nghiệp khi Obama đắc cử vào tòa Bạch Ốc là 10 phần trăm, nay hạ xuống chỉ còn 5 phần trăm .

Theo thống kê chính thức của cơ quan OPM, trong số những người làm việc trong chính phủ liên bang, năm 2010, thành phần da đen chiếm 17.7 phần trăm. Năm 2014, tăng lên chút ít 18.1 phần trăm . Thành phần người Hispanics, năm 2010, là 8 phần trăm. Năm 2014, tăng lên 8.4 phần trăm. Thành phần dân Á châu, năm 2010 và 2014, ở mức 5.6 phần trăm .
29/12/201522:59:54
Khách
Vu Linh,moi mot quyet dinh ,thay doi chinh sach cua Quoc gia,deu phai thong qua Quoc hoi,co nghia la ,co su dong thuan cua ca nuoc.Khong the noi bua bai duoc.Theo toi,tren cuong vi cua mot Tong Thong,Ong Obama,khong he phan biet dan chung cua Ong la da trang hay da den...Nhung vu nhu Fergution,neu khong giai quyet tu trung nuoc thi hau qua se toi dau?Sau 7 nam cam quyen,tu mot nen kinh te lun bai,den ngay hom nay,ti so that nghiep xuong den muc ky luc ke tu nam 1972..sao khong thay anh de cap.Toi de nghi anh hay 'uon oc 'bay lan truoc khi viet xuong .
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.
Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.
Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.
Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.
Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.