Hôm nay,  

Mùa Xuân Mới

20/03/202214:23:00(Xem: 3958)

Tùy bút

z 1 18 war ukraine djhfs

 

Thế là những ngày giá băng lạnh lẽo cũng qua đi, những bộ xương cây vươn lên trên hư không giờ đã nhú chồi non lộc biếc. Những nụ hoa đào mủm mỉm lắm rồi, một vài cây đã nở sớm trong vườn.

 

Mùa xuân về vạn vật hồi sinh sau giấc ngủ đông. Xuân về trời đất thanh tân, lòng người lâng lâng phơi phới, cảm xúc mới cũng dạt dào. Mùa xuân luôn là sự tươi trẻ, mới mẻ, là sự khởi đầu. Đời người chừng trăm lần đón xuân, ấy là lý thuyết, thực sự hưởng được chất xuân thì chẳng được bao nhiêu và chẳng bao lăm người. Phần lớn con người sống trong sự đắm đuối mê lầm, cái nhìn phiến diện thị phi, cái tư duy lệch lạc, cái định kiến đóng khung, cái nhãn dán chặt trên trán che hết cả tầm mắt… Vì thế phần lớn cuộc đời và phần lớn mọi người sống trong sự khổ mà không biết mình khổ.

 

Mỗi khi mùa xuân mới về là trời đất lại thanh tân, vạn vật muôn loài thay áo mới nhưng lòng người thì vẫn cũ, vẫn chẳng đổi thay, vẫn không theo kịp vận hạn mới. Cái lối tư duy xâm lăng đất lập đế quốc những tưởng của thời cổ đại, trung đại xa xưa, vậy mà giờ này nó vẫn còn nguyên đó!

 

Khi mùa xuân mới đến một vài nơi trên thế gian, một số nơi vẫn còn cuối đông. Sa Hoàng đỏ Putin đã xua quân tấn công xâm lược Ukraine: Bom rơi, đạn nổ, hỏa tiễn bay như hoa tuyết, xương thịt lầy trong đất đen, máu nhuộm đỏ tuyết trắng, khói súng u ám bầu trời xanh, sát khí của đoàn quân xâm lăng phủ trên những cánh đồng lúa mì, những tòa nhà đổ nát hoang tàn, những bệnh viện tan hoang. Đất nước Ukraine vốn thanh bình xinh đẹp nhưng Putin đã ra tay tàn độc giết người và hủy diệt cơ sở vật chất. Cả thế gian này phẫn nộ nhưng y vẫn lạnh như băng. Thân xác y ở thế kỷ hai mươi mốt nhưng tâm trí y chẳng khác những Sa Hoàng của thế kỷ mười tám hay của tay độc tài khét tiếng Stalin. Y ngông cuồng mê muội muốn tái lập đế quốc Nga, những nước cộng hòa xung quanh phải là chư hầu, phải nghhe lệnh y, chịu sự sai khiến của y! Quả thật cũng có những tên cơ hội có đầu óc chư hầu, chịu thân phận chư hầu để được y hỗ trợ nắm quyền cai trị như đầu lĩnh Belarus, Chechnya…

 

Bên tây là thế, bên đông còn tệ hơn, Tập xếnh xáng muốn làm Hán đế. Y thực hiện nhất đới nhất lộ, lưỡi bò liếm biển đông, lấn đất lân bang, tất cả những nước có chung biên giới với Tàu đều bị lấn chiếm, xà xẻo: Việt, Miến, Ấn, các nước cộng hòa Trung Á... Riêng Việt Nam thì bị nặng nề nhất và bị nguy hiểm nhất. Giới lãnh đạo Tàu dù là cộng sản hay quốc dân, hay bất cứ thể chế chính trị nào cũng đều có dã tâm chiếm lấy Việt Nam, biến Việt Nam thành châu quận. Các băng nhóm cầm quyền ở Tàu có thể bất đồng với nhau mọi chuyện, có thể mẫu thuẫn đến độ tiêu diệt nhau nhưng tất cả có chung một mục đích chiếm lấy Việt Nam. Cái tư duy xâm lăng lập đế quốc từ ngàn xưa đến giờ vẫn y nguyên, cái máu xâm lăng, cái mộng bành trướng ăn sâu vào máu huyết và trở thàh cái gene di truyền. Hoàn cảnh xã hội đã khác, thời vận đã thay đổi, sự phát triển của con người và tự nhiên đã không còn như xưa nhưng dã tâm xâm lăng thì chẳng thay đổi! Thế mới biết thay đổi cái nhìn, cách nghĩ là khó nhất trong những cái khó. Thế mới thấm thía câu: “Giang sơn dễ đổi bản tánh khó thay”.

 

Mùa xuân thanh tân, đất trời mới mẻ, không gian bao la mà lòng người cũ kỹ và vô cùng chật hẹp, nhỏ bé ti tiện. Cái tư duy, cách nghĩ, cái nhìn chẳng chịu mới theo vận hội. Cái tâm tham khiến cho lòng người co rút như con tằm trong cái kén. Bởi thế nhà Phật mới bảo thiên đường và địa ngục không hai, không xa, tất cả từ một niệm tâm mà ra. Từ một tâm niệm mà tạo ra bao nhiêu cảnh giới khác nhau.

 

Mùa xuân mới nhưng có rất nhiều người vẫn cũ, cũ từ cái nghĩ, cái nhìn. Cũ vì tự dán lên trán mình cái nhãn hiệu nào đó và cứ thế hành xử theo cái nhãn hiệu mê lầm ấy. Cũ vì tự đóng khung mình vào một định kiến sai lệch nhưng một mực cố chấp và ở trong cái khung ấy chẳng chịu thoát ra. Cũ vì cái đức tin mù quáng. Cũ vì tự bịt mắt, tự bưng tai mình. Cũ vì hùa theo đám đông cũ kỹ và cuồng loạn. Cũ vì cái ý thức hệ băng đảng độc đoán mông muội và hoang tưởng.

 

Những ngày Ukraine chìm trong khói lửa đạn bom, vẫn có những nhóm người Việt công khai ủng hộ cuộc xâm lăng của tên độc tài tàn ác, cũng vì cái ý thức hệ lỗi thời hoang tưởng nên sinh ra thế. Thậm chí chúng còn bênh vực cho việc gây hấn bá đạo của Tàu. Người Việt hải ngoại cũng có những nhóm người cũ đến lạ, những tưởng ở thế giới tự do, tiếp xúc với văn minh, tiếp cận nhiều nguồn tư liệu phong phú… thì sẽ có cái nhìn mới, phóng khoáng và nhìn nhận sự thật, tiếc thay chẳng có gì thay đổi. Vẫn có những kẻ vu vạ cáo gian, cả vú lấp miệng em, ngậm máu phun người, chụp nón cối cho những ai dám nói lên sự thật hay hay dám nói khác làm khác. Có những vụ việc mà sự thật đã rõ như ban ngày nhưng những kẻ quá khích vẫn nhắm mắt vu vạ. Có bao nhiêu tài liệu mật đã giải mã nhưng những kẻ cố chấp vẫn hùa theo bầy đàn ngậm máu phun người. Tất cả cũng vì cái tư duy cũ kỹ, vì sự bảo thủ tiếc nuối những cái đã không còn.

 

Mùa xuân đã về với Bắc Mỹ, chúa xuân đến với mọi người nhưng lòng người khép chặt, đầu óc đặc sệt thì chúa xuân cũng đành chịu thôi! Mình phải làm mới mình, mìmh phải thay đổi cái tư duy cũ kỹ và lệch lạc của mình thì mình mới có thể cảm nhận được cái mới, cái đẹp của mùa xuân. Những nét biểu hiện bề ngoài như chồi non lộc biếc, muôn hoa khoe sắc hương… chỉ là hình tướng. Cái chất xuân nội tại, cái xuân bên trong là tâm an lạc, thư thái, mới mẻ, tươi mát mới là thật sự xuân. Có hưởng được sự an lạc, hài hòa với người và vật thì mới thật sự hưởng mùa xuân mới!

 

Mùa xuân mới gõ cửa từng nhà, mùa xuân không của riêng ai, không chỉ của mỗi con người mà là của tất cả muôn loài cùng hưởng. Lá hoa, cây cỏ, chim muông muôn loài cho đến côn trùng bé nhỏ đều cùng hưởng, cùng hồi sinh trong mùa xuân mới. Nếu động vật và thực vật thay áo mới đón xuân, thì con người cũng cần thay đổi tư duy để đón xuân. Nếu con người chỉ thay áo quần mới để đón xuân mà tư duy vẫn cũ, vẫn mê muội, cố chấp thì chẳng thể nào thấu hiểu hay cảm nhận được cái mới của mùa xuân. Con người là loài duy nhất có tư duy, tư tưởng… nhưng con người cũng chết và thống khổ vì tư duy và tư tưởng mê muội sai quấy của mình. Tự mình giam hãm trong cái tư duy lạc hậu, cố chấp là một cách tự làm khổ mình, làm khổ lẫn nhau, đày đọa đồng loại của mình.

 

Thế kỷ hai mươi mốt, sự phát triển cao độ của khoa học kỹ thuật, điện toán và mọi mặt khác nhưng cái tư duy của con người vẫn cũ, vẫn không thay đổi. Những định kiến sai lầm vẫn đóng khung con người. Những giáo điều cứng nhắc vô lý vẫn kiềm tỏa con người. Những cái nhìn, cái nghĩ mê muội hoang tưởng vẫn lèo lái, điều khiển sự nói năng và hành động của con người. Những ý thức hệ viển vông vẫn tiếp tục nô lệ hóa con người. Thế kỷ hiện đại, con người có thể du lịch ngoài không gian vũ trụ, có thể lên mặt trăng, lặn xuống đáy biển nhưng cái tư duy tại chỗ vẫn không thể nào vượt qua nổi. Thế mới biết mùa xuân mới nhưng có những con người trong chúng ta không thể nào cảm nhận được cái mới của mùa xuân.

 

– Tiểu Lục Thần Phong

(Ất Lăng thành, 03/22)

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.