Hôm nay,  

Mùa Xuân Mới

20/03/202214:23:00(Xem: 3965)

Tùy bút

z 1 18 war ukraine djhfs

 

Thế là những ngày giá băng lạnh lẽo cũng qua đi, những bộ xương cây vươn lên trên hư không giờ đã nhú chồi non lộc biếc. Những nụ hoa đào mủm mỉm lắm rồi, một vài cây đã nở sớm trong vườn.

 

Mùa xuân về vạn vật hồi sinh sau giấc ngủ đông. Xuân về trời đất thanh tân, lòng người lâng lâng phơi phới, cảm xúc mới cũng dạt dào. Mùa xuân luôn là sự tươi trẻ, mới mẻ, là sự khởi đầu. Đời người chừng trăm lần đón xuân, ấy là lý thuyết, thực sự hưởng được chất xuân thì chẳng được bao nhiêu và chẳng bao lăm người. Phần lớn con người sống trong sự đắm đuối mê lầm, cái nhìn phiến diện thị phi, cái tư duy lệch lạc, cái định kiến đóng khung, cái nhãn dán chặt trên trán che hết cả tầm mắt… Vì thế phần lớn cuộc đời và phần lớn mọi người sống trong sự khổ mà không biết mình khổ.

 

Mỗi khi mùa xuân mới về là trời đất lại thanh tân, vạn vật muôn loài thay áo mới nhưng lòng người thì vẫn cũ, vẫn chẳng đổi thay, vẫn không theo kịp vận hạn mới. Cái lối tư duy xâm lăng đất lập đế quốc những tưởng của thời cổ đại, trung đại xa xưa, vậy mà giờ này nó vẫn còn nguyên đó!

 

Khi mùa xuân mới đến một vài nơi trên thế gian, một số nơi vẫn còn cuối đông. Sa Hoàng đỏ Putin đã xua quân tấn công xâm lược Ukraine: Bom rơi, đạn nổ, hỏa tiễn bay như hoa tuyết, xương thịt lầy trong đất đen, máu nhuộm đỏ tuyết trắng, khói súng u ám bầu trời xanh, sát khí của đoàn quân xâm lăng phủ trên những cánh đồng lúa mì, những tòa nhà đổ nát hoang tàn, những bệnh viện tan hoang. Đất nước Ukraine vốn thanh bình xinh đẹp nhưng Putin đã ra tay tàn độc giết người và hủy diệt cơ sở vật chất. Cả thế gian này phẫn nộ nhưng y vẫn lạnh như băng. Thân xác y ở thế kỷ hai mươi mốt nhưng tâm trí y chẳng khác những Sa Hoàng của thế kỷ mười tám hay của tay độc tài khét tiếng Stalin. Y ngông cuồng mê muội muốn tái lập đế quốc Nga, những nước cộng hòa xung quanh phải là chư hầu, phải nghhe lệnh y, chịu sự sai khiến của y! Quả thật cũng có những tên cơ hội có đầu óc chư hầu, chịu thân phận chư hầu để được y hỗ trợ nắm quyền cai trị như đầu lĩnh Belarus, Chechnya…

 

Bên tây là thế, bên đông còn tệ hơn, Tập xếnh xáng muốn làm Hán đế. Y thực hiện nhất đới nhất lộ, lưỡi bò liếm biển đông, lấn đất lân bang, tất cả những nước có chung biên giới với Tàu đều bị lấn chiếm, xà xẻo: Việt, Miến, Ấn, các nước cộng hòa Trung Á... Riêng Việt Nam thì bị nặng nề nhất và bị nguy hiểm nhất. Giới lãnh đạo Tàu dù là cộng sản hay quốc dân, hay bất cứ thể chế chính trị nào cũng đều có dã tâm chiếm lấy Việt Nam, biến Việt Nam thành châu quận. Các băng nhóm cầm quyền ở Tàu có thể bất đồng với nhau mọi chuyện, có thể mẫu thuẫn đến độ tiêu diệt nhau nhưng tất cả có chung một mục đích chiếm lấy Việt Nam. Cái tư duy xâm lăng lập đế quốc từ ngàn xưa đến giờ vẫn y nguyên, cái máu xâm lăng, cái mộng bành trướng ăn sâu vào máu huyết và trở thàh cái gene di truyền. Hoàn cảnh xã hội đã khác, thời vận đã thay đổi, sự phát triển của con người và tự nhiên đã không còn như xưa nhưng dã tâm xâm lăng thì chẳng thay đổi! Thế mới biết thay đổi cái nhìn, cách nghĩ là khó nhất trong những cái khó. Thế mới thấm thía câu: “Giang sơn dễ đổi bản tánh khó thay”.

 

Mùa xuân thanh tân, đất trời mới mẻ, không gian bao la mà lòng người cũ kỹ và vô cùng chật hẹp, nhỏ bé ti tiện. Cái tư duy, cách nghĩ, cái nhìn chẳng chịu mới theo vận hội. Cái tâm tham khiến cho lòng người co rút như con tằm trong cái kén. Bởi thế nhà Phật mới bảo thiên đường và địa ngục không hai, không xa, tất cả từ một niệm tâm mà ra. Từ một tâm niệm mà tạo ra bao nhiêu cảnh giới khác nhau.

 

Mùa xuân mới nhưng có rất nhiều người vẫn cũ, cũ từ cái nghĩ, cái nhìn. Cũ vì tự dán lên trán mình cái nhãn hiệu nào đó và cứ thế hành xử theo cái nhãn hiệu mê lầm ấy. Cũ vì tự đóng khung mình vào một định kiến sai lệch nhưng một mực cố chấp và ở trong cái khung ấy chẳng chịu thoát ra. Cũ vì cái đức tin mù quáng. Cũ vì tự bịt mắt, tự bưng tai mình. Cũ vì hùa theo đám đông cũ kỹ và cuồng loạn. Cũ vì cái ý thức hệ băng đảng độc đoán mông muội và hoang tưởng.

 

Những ngày Ukraine chìm trong khói lửa đạn bom, vẫn có những nhóm người Việt công khai ủng hộ cuộc xâm lăng của tên độc tài tàn ác, cũng vì cái ý thức hệ lỗi thời hoang tưởng nên sinh ra thế. Thậm chí chúng còn bênh vực cho việc gây hấn bá đạo của Tàu. Người Việt hải ngoại cũng có những nhóm người cũ đến lạ, những tưởng ở thế giới tự do, tiếp xúc với văn minh, tiếp cận nhiều nguồn tư liệu phong phú… thì sẽ có cái nhìn mới, phóng khoáng và nhìn nhận sự thật, tiếc thay chẳng có gì thay đổi. Vẫn có những kẻ vu vạ cáo gian, cả vú lấp miệng em, ngậm máu phun người, chụp nón cối cho những ai dám nói lên sự thật hay hay dám nói khác làm khác. Có những vụ việc mà sự thật đã rõ như ban ngày nhưng những kẻ quá khích vẫn nhắm mắt vu vạ. Có bao nhiêu tài liệu mật đã giải mã nhưng những kẻ cố chấp vẫn hùa theo bầy đàn ngậm máu phun người. Tất cả cũng vì cái tư duy cũ kỹ, vì sự bảo thủ tiếc nuối những cái đã không còn.

 

Mùa xuân đã về với Bắc Mỹ, chúa xuân đến với mọi người nhưng lòng người khép chặt, đầu óc đặc sệt thì chúa xuân cũng đành chịu thôi! Mình phải làm mới mình, mìmh phải thay đổi cái tư duy cũ kỹ và lệch lạc của mình thì mình mới có thể cảm nhận được cái mới, cái đẹp của mùa xuân. Những nét biểu hiện bề ngoài như chồi non lộc biếc, muôn hoa khoe sắc hương… chỉ là hình tướng. Cái chất xuân nội tại, cái xuân bên trong là tâm an lạc, thư thái, mới mẻ, tươi mát mới là thật sự xuân. Có hưởng được sự an lạc, hài hòa với người và vật thì mới thật sự hưởng mùa xuân mới!

 

Mùa xuân mới gõ cửa từng nhà, mùa xuân không của riêng ai, không chỉ của mỗi con người mà là của tất cả muôn loài cùng hưởng. Lá hoa, cây cỏ, chim muông muôn loài cho đến côn trùng bé nhỏ đều cùng hưởng, cùng hồi sinh trong mùa xuân mới. Nếu động vật và thực vật thay áo mới đón xuân, thì con người cũng cần thay đổi tư duy để đón xuân. Nếu con người chỉ thay áo quần mới để đón xuân mà tư duy vẫn cũ, vẫn mê muội, cố chấp thì chẳng thể nào thấu hiểu hay cảm nhận được cái mới của mùa xuân. Con người là loài duy nhất có tư duy, tư tưởng… nhưng con người cũng chết và thống khổ vì tư duy và tư tưởng mê muội sai quấy của mình. Tự mình giam hãm trong cái tư duy lạc hậu, cố chấp là một cách tự làm khổ mình, làm khổ lẫn nhau, đày đọa đồng loại của mình.

 

Thế kỷ hai mươi mốt, sự phát triển cao độ của khoa học kỹ thuật, điện toán và mọi mặt khác nhưng cái tư duy của con người vẫn cũ, vẫn không thay đổi. Những định kiến sai lầm vẫn đóng khung con người. Những giáo điều cứng nhắc vô lý vẫn kiềm tỏa con người. Những cái nhìn, cái nghĩ mê muội hoang tưởng vẫn lèo lái, điều khiển sự nói năng và hành động của con người. Những ý thức hệ viển vông vẫn tiếp tục nô lệ hóa con người. Thế kỷ hiện đại, con người có thể du lịch ngoài không gian vũ trụ, có thể lên mặt trăng, lặn xuống đáy biển nhưng cái tư duy tại chỗ vẫn không thể nào vượt qua nổi. Thế mới biết mùa xuân mới nhưng có những con người trong chúng ta không thể nào cảm nhận được cái mới của mùa xuân.

 

– Tiểu Lục Thần Phong

(Ất Lăng thành, 03/22)

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.