Hỏi (ông Lê Tường [Trường"] Sanh): Mấy hôm gần đây, tôi đọc báo vàcó nghe cả đài phát thanh Việt Ngữ SBS cho biết là với sự chấp thuận của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, chính phủ Uùc sẽ gởi các người Việt Nam chưa nhập tịch mà đang thụ hình tại các nhà tù ở Uùc trở về lại Việt Nam.
Xin LS cho biết là với tư cách công dân Uùc Đại Lợi, và theo sự quy định của Đạo Luật Tự Do Tin Tức, tôi có quyền được phép yêu cầu chính phủ, hoặc Bộ Trưởng Bộ Di Trú gởi, hoặc cho xem xét về nội dung các buổi thảo luận của chính phủ hoặc Bộ Di Trú liên hệ đến kế hoạch và chương trình để đưa các người này về lại Việt Nam hay không" Vì vấn đề có tính cấp bách, xin LS trả lời ngay cho.
Trả lời: Chúng tôi vừa nhận được điện thư [fax] của ông sáng 25.6.2001 mặc dầu ông đã gởi thư cho chúng tôi vào ngày 23.6.2001. Tôi không biết quý danh của ông là Lê Tường Sanh hay Trường Sanh vì ông ký tên không được rõ, tuy nhiên điều này không quan trọng lắm. Chúng tôi đồng ý với ông rằng vấn đề này có tính cách rất cấp bách vì đây không chỉ là nổi ưu tư và lo lắng của những gia đình hoặc cá nhân có con em hoặc thân nhân thuộc diện bị trả về Việt Nam mà còn là mối ưu tư của tất cả người Việt trên đất Uùc khi nghe được tin này. Vì thế, chúng tôi dành ưu tiên để trả lời cho câu hỏi này của ông.
Để có thể hiểu rõ được quyền hạn của một công dân liên hệ đến việc yêu cầu chính phủ, hoặc các cơ quan, bộ, sở của chính quyền cho phép xem xét các tài liệu hoặc nội dung của các buổi thảo luận liên hệ đến một vấn đề nào đó, chúng ta hãy cùng điểm qua các phán quyết của tòa cũng như các điều quy định trong “Đạo Luật Tự Do về Tin Tức” (the Freedom of Information Act).
Trong vụ News Corporation Ltd kiện National Companies and Securities Commission [gọi tắt là NCSC]. Trong vụ đó, “nguyên đơn” (the applicant = News Corporation) muốn được xem xét các tài liệu liên hệ đến cuộc điều tra của NCSC về những hoạt động của “nguyên đơn.” Tuy nhiên, NCSC đã từ chối lời yêu cầu của “nguyên đơn” vì cho rằng các tài liệu này được miễn trừ chiếu theo điều 38 (the secrecy exemption = sự miễn trừ vì phải giữ bí mật) của “Đạo Luật Tự Do về Tin Tức.” “Tòa Kháng Aùn Hành Chánh” (the Administrative Appeals Tribunal) đã đưa ra phán quyết đồng ý với quyết định của NCSC, vì thế “nguyên đơn” đã chống án lên “Tòa Aùn Liên Bang” (the Federal Court). Tòa đã giữ nguyên quyết định của Tòa Kháng Aùn Hành Chánh và đưa ra quan điểm liên hệ đến vụ này như sau:
Mục đích của Đạo Luật được diễn đạt trong điều 3, đó là cho phép cộäng đồng được xem xét các tư liệu của chính quyền bằng cách thiết định quyền hạn để côïng đồng được xem xét các tài liệu hiện đang được lưu trữ bởi các bộ, sở của chính quyền. Sự xem xét này chỉ bị giới hạn nếu xét thấy cần thiết để bảo vệ “những lợi ích cộng cộng cơ bản” (essential public interests)ø hoặc “những vấn đề riêng tư của cá nhân” (the private affairs of persons). . .
Trong lúc giải thích điều 3 của Đạo Luật, nếu tòa xét thấy rằng cần phải cho phép cộng đồng xem xét các tài liệu mà cộng đồng yêu cầu thì tòa thường “thiên về sự giải thích theo nghĩa rộng” (lean toward a wide interpretation). Ngược lại, nếu xét thấy rằng cần phải ngăn cấm sự xem xét đó thì tòa thường “thiên về sự giải thích theo nghĩa hẹp” (lean toward a narrow interpretation).
Tại Hoa Kỳ có rất nhiều quyết định của tòa án liên hệ đến việc giải thích “Đạo Luật Tự Do về Tin Tức của Hoa Kỳ” (the American Freedom of Information Act 5 USC 552). Những quyết định đó thường được xử dụng như là “mẫu mực” (model) và thường đề nghị rằng những điều khoản của Đạo Luật liên hệ đến quyền hạn được xem xét các văn kiện của chính quyền cần “phải được giải thích một cách rộng rãi” (to be generously construed), trong lúc đó sự ngăn cấm không được xem xét các văn kiện của chính quyền thường “được giải thích một cách hạn hẹp” (to be narrowly construed).
Tuy nhiên, trong việc giải thích “Đạo Luật Tự Do về Tin Tức” của Uùc, tòa đã không chấp nhận một sự thiên vị nào cả. Quyền được xem xét và quyền đặc miễn đã được thiết định để cân nhắc về sự tương phản giữa một bên là quyền được biết của công chúng và một bên là lợi ích công cộng. Các quyền lợi này sẽ được giải thích tùy theo “văn từ được xử dụng” (words used), và mục tiêu của đạo luật.
Vấn đề được đặt ra ở đây là trước khi đi đến quyết định trục xuất các người tỵ nạn Việt Nam vi phạm các tội trạng hình sự và chưa nhập tịch Uùc ra khỏi nước Uùc và trả họ trở về lại Việt Nam, chắc chắn rằng vấn đề đã được đưa ra thảo luật tại các buổi họp của nội các chính phủ.
Nội các chính phủ trước khi đồng ý cho phép vị Bộ Trưởng Di Trú đưa ra quyết định này, chắc chắn rằng các thành viên của “nội các” (cabinet) đã bị thuyết phục bởi các đề nghị và các bản tường trình được soạn thảo bởi các viên chức cố vấn cho vị Bộ Trưởng Di Trú sau nhiều lần thảo luận với vị bộ trưởng này.
Liệu chúng ta có quyền yêu cầu chính phủ để cho chúng ta quyền được xem xét đến các văn kiện, các bản tường trình, và các lời đề nghị liên hệ đến việc trục xuất các người Việt tỵ nạn đó theo sự quy định của “Đạo Luật Tự do về Tin Tức” hay không"
Theo sự quy định của Đạo Luật thì công chúng có quyền xem xét đến 2 loại “tài liệu của chính quyền” (government documents) đó là: (1) tư liệu về chính quyền; và (2) các hồ sơ được lưu trữ bởi chính quyền liên hệ đến các vấn đề cá nhân của công chúng.
Quyền được xem xét các hồ sơ thuộc loại 2 vừa nêu cho phép một cá nhân không những chỉù được quyền xem hồ sơ của chính mình mà còn có quyền sửa đổi, bổ túc những điểm thiếu sót hoặc sai lầm liên hệ đến hồ sơ của mình hiện đang được chính quyền lưu giữ.
Tuy nhiên, có rất nhiều loại tài liệu của chính quyền đã được Đạo Luật miễn trừ không cho phép công chúng xem xét. Các tài liệu thuộc loại này có thể được liệt kê như sau: (a) tài liệu liên hệ đến việc bàn thảo, hoặc tiến trình thuộc sự cân nhắc trước khi chính quyền đưa ra quyết định. Sự miễn trừ này đã cho phép các vị Bộ Trưởng và các viên chức hành chánh cao cấp giữ lại “những tài liệu nhạy cảm về phương diện chính trị” (politically sensitive information); (b) những tài liệu liên hệ đến “đặc quyền về nghề nghiệp pháp lý” (legal professional privilege). Đây là những tài liệu liên hệ đến sự cố vấn về phương diện pháp luật trước khi chính quyền đưa ra quyết định; (c) “tài liệu ảnh hưởng đến nền kinh tếø hoặc các quyền lợi tài chánh của chính phủ” (documents affecting the economy or the financial interests of the government); (d) tài liệu ảnh hưởng đến “an ninh quốc gia và quốc phòng” (national security and defense); và (e) các tài liệu tiết lộ các vấn đề liên hệ đến “các chức năng tư pháp” (judicial functions) của tòa án hoặc cơ quan tài phán.
Dựa theo sự quy định của “Đạo Luật Tự Do về Tin Tức” như vừa trình bày ở trên, tôi có thể cho ông biết được rằng việc yêu cầu chính phủ hoặc cá nhân vị Bộ Trưởng Di Trú cho phép chúng ta xem xét về những tài liệu mà Bộ đã nghiên cứu cũng như ø các lời đề nghị của Bộ liên hệ đến quyết định trục xuất các người tỵ nạn Việt Nam vừa qua là một điều không thể làm được, vì các tài liệu này thuộc loại “nhạy cảm về phương diện chính trị”, vì thế nếu tiết lộ, chính quyền có thể sẽ bị lên án là vô nhân đạo bởi công chúng cũng như nhiều tổ chức khác tại Uùc cũng như trên thế giới.
Gửi ý kiến của bạn
