Hôm nay,  

Suối Phi Khanh

07/09/200500:00:00(Xem: 7030)

Từ thời Trung học, khi học Việt sử, chúng ta đều biết giai thoại Phi Khanh-Nguyễn Trãi. Tháng 6 năm Đinh Hợi 1407, Trương Phụ sai Liễu Thăng bắt một số quan quân tướng sỹ của Việt Nam, giai về Tầu. Trong số những người bị bắt có Nguyễn Phi Khanh.
Theo sử liệu ghi chép thì Nguyễn Phi Khanh là một sỹ phu uyên bác, lầu thông kinh sử nên được quan Tư Đồ Trần Nguyên Đán mời về làm ông giáo kèm dạy các cậu ấm cô chiêu trong gia tộc. Trong số học trò có cô Trần Thị Thái ngưỡng mộ thầy tới mức vượt qua tình thầy trò. Kề cận giai nhân, lại được tỏ lộ tình yêu đằm thắm làm sao Nguyễn Phi Khanh có thể cưỡng được định mệnh!; nên khi tiểu thư Trần Thị Thái có thai thì hai người sợ hãi bỏ trốn. Quan Tư Đồ cho người tìm về rồi chính thức gả con gái cho. Nguyễn Trãi là kết quả của đôi trai tài gái sắc đó.
Nguyễn Trãi lẽo đẽo theo cha trên đường Nguyễn Phi Khanh bị dẫn giải về Kim Lăng dù Nguyễn Phi Khanh nhiều lần khuyên con hãy quay về Nam tìm đường phục hận hơn là rỏ nước mắt nam nhi ủy mỵ trên đoạn đường thống hận hờn oan.
Khi đến Ải Nam Quan, bọn nhà Minh quyết liệt đuổi những người đưa tiễn thân nhân lùi về ranh giới. Nguyễn Trãi muốn dâng cha một bình nước cuối trước khi chia biệt nhưng hỡi ơi, bình nước mang theo đã cạn!!! Nguyễn Trãi ngửa mặt nhìn trời, khóc rống lên ba tiếng bi thương, lòng thành khẩn khấn nguyện: "Con đê đầu khấn lạy Chư Phật mười phương nếu nước Việt Nam còn cơ hội phục hồi tự chủ, xin ban cho con bầu nước cuối từ đất Việt thân yêu để thay nước mắt tiễn biệt cha già".
Khấn nguyện xong, quá bi phẫn, Nguyễn Trãi dậm mạnh chân xuống đất. Mầu nhiệm thay, tù nền đất khô cứng phun lên nguồn nước mát ngọt trong. Nguyễn Trãi quỳ xụp xuống cảm tạ Chư Phật rồi hứng nước thiêng đó mà dâng cha.
Giòng suối thiêng liêng từ đấy được dân địa phương gọi là Suối Phi Khanh.
Từ khi giòng suối mẹ phun nước nuôi con, mẹ Việt Nam vẫn trôi nổi cùng con dân nước Việt. Mẹ Việt Nam xả thân cùng các con bám chặt lấy đất, sống chết với ruộng vườn thôn xóm. Trải qua bao lần tranh chấp biên giới, các vị vua nước Nam quyết một mất một còn giữ từng tất đất quê mẹ; đặc biệt, hơn 18 lần dưới triều Lý, vua nước Nam đã can trường phá Tống bình Chiêm, không để một tấc đất phương Nam lọt vào tay phương Bắc.
Hỡi ơi! giữa năm 2001, đảng Cộng Sản Việt Nam đã hèn nhát, lén lút dâng đất cho quan thầy của chúng là Trung Cộng! Hèn nhát vì Cộng Sản Việt Nam đã tuân hành lời đòi hỏi vô điều kiện. Lén lút vì chỉ khi ranh giới Ải Nam Quan bị dời sâu vào nội địa Việt Nam với tên mới là "Cây số Zéro", dân chúng mới biết!.

Cây số Zéro, cái tên vô hồn, lạnh lẽo ấy nằm giữa Ải Nam Quan cũ và Cửa Hữu Nghị mới bây giờ. Cây số Zéro ấy đã cắt đôi thác Bản Giốc thuộc tỉnh Cao Bằng từng là thắng cảnh miền Bắc Việt Nam, nay, một nửa đã thuộc về Trung Quốc!!!
Cây số Zéro ấy đã cắt hang Pakbo, nơi Cộng Sản Việt Nam coi là linh địa; nay, ¾ hang Pakbo đã thuộc về Trung Quốc!!!
Cây số Zéro cũng đã phá vỡ lời mẹ ru con ngọt ngào qua hàng nhiều thế kỷ:
"Đồng đăng có phố Kỳ Lừa
Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh...."
Chùa Tam Thanh không còn nữa vì Hồng-quân đã san bằng tỉnh Lạng Sơn năm 1979 khì cần dạy đàn em CSVN một "bài học". Nàng Tô Thị có tìm về chùa ru con thì chùa đã nơi đâu"; thổn thức trong mờ ảo khói sương chỉ còn động đá đã bị đẩy lùi, thật sâu, trong lặng câm phẫn uất!
Đất đã thế, biển thì sao"
Đảng Cộng Sản Việt Nam đã gửi thư chấp nhận bản tuyên bố trong đó họ đồng ý nhường cho Trung Quốc toàn bộ:
- Các hải đảo của Việt Nam trên biển Nam Hải
- Toàn bộ các đảo cách đó 12 hải lý.
Đó có phải là lý do mà gần đây nhà cầm quyền Trung Cộng đã dùng chủ quyền để công khai bắn giết các ngư phủ Việt Nam, bất chấp dư luận quốc tế hay không"
"Thiên hạ mang mang, ai người tri kỷ "" (+)
Tinh thần Nguyễn Trãi ngày nay tiễn cha bằng nước mắt chính mình vì suối thiêng đã cạn, hồn nước đã xa:
"Cơn giông tới, trời cuồng vật vã
Tin cha già gục ngã chốn rừng sâu
Lặn lội ngày đêm, mẹ tìm mộ chí
Nắm cỏ bên đường ai lấp vội cho nhau!
Bỗng hân hoan,
Hỡi trời!
Như mừng rỡ!
Cha thoát rồi, năm tháng chịu xiềng gông
Báng súng, khảo tra,
Thôi dập bầm xương thịt,
Đói lạnh rã rời,
Thôi hành hạ thân đơn.
Đàn chó dại hẳn phải tru từng hồi tức giận,
Vì nanh dài, vuốt nhọn, nọc cuồng điên,
Chúng bủa vây cắn xé ngày đêm,
Vẫn không thể khiến con người khiếp sợ.
Bản cáo trạng,
Tội danh loài man rợ,
Sử ngàn trang hằn ứa máu tươi hồng
Vận nước bao đời trôi nổi hưng vong,
Giòng sinh mệnh vẫn xuôi về nguồn cội.
Cha biết thế, hẳn yên lòng phút cuối
Chút hơi tàn gom nốt hiến Quê Hương
Trọn lời nguyền vì Tổ Quốc Giang Sơn
Lòng Đất Mẹ ấp ôm thân rã mục!
Di chúc cho con:
"Trả hờn, rửa nhục,
Với quân thù, ta có một đường thôi
Là quyết dấn thân dành lại mặt trời
Hay cam chịu đời đời tăm tối !"
Ôi trang sử xưa,
Lời nghiêm huấn Phi Khanh gương còn sáng chói
Đem thù nhà mà trả nợ non sông
Biên ải bùi ngùi phụ tử tình thâm
Lòng Nguyễn Trãi tả tơi hồn-cung-kiếm
*
Pho Kinh mở, khói nhang tụng niệm
Lệ đầm tuôn nhòa nhạt bóng Di Đà
Nợ sinh thành: nghĩa mẹ ơn cha
Nợ Tổ Quốc: mầu da tiếng nói....
Nắng xứ người mà lòng con bão nổi
Quyện trầm hương linh hiển bóng cha già
Xin run rủi cơ may cho con trẻ
Được đem thân còn lại,
Hiến san hà." (*)

Nguyễn Bỉ Ngạn
(+) ThơNguyễn Bá Trạc
(* Thơ Diệu Trân

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối

Các cuộc thăm dò cho thấy mức độ ủng hộ Trump của cử tri đang ở mức thấp kỷ lục đối với một nhà lãnh đạo sau ba tháng đầu của nhiệm kỳ. Đa số phản đối chính sách thuế quan và cắt giảm lực lượng nhân sự liên bang của ông.

Hành động công kích đầy bất ngờ của Tổng thống Trump nhắm vào nền giáo dục đại học đã vô tình đánh thức tinh thần phản kháng của Harvard cùng hơn 100 trường đại học trên khắp 40 tiểu bang. Sự kiện này cũng để lại một bài học đáng suy ngẫm: nhượng bộ và đầu hàng trước những áp lực ngang ngược, vô lý không phải là cách tồn tại bền vững cho bất kỳ tổ chức nào. Sự việc khởi đầu với lá thư ngày 11 tháng 4 từ chính quyền Trump, trong đó đưa ra hàng loạt yêu cầu đối với Đại học Harvard. Ngay lập tức trường Harvard từ chối, vậy là chính phủ thẳng tay đóng băng khoản ngân sách tài trợ trị giá 2.3 tỷ MK. Ngoài ra, Trump còn dọa tước bỏ quy chế miễn thuế của trường. Hành động này bị nhiều người xem là sự lạm quyền nhằm chi phối một cơ sở giáo dục tư thục, và đã vô tình khơi dậy làn sóng ủng hộ quyền tự chủ của các đại học trên khắp Hoa Kỳ.

"Tự do tư tưởng và tìm kiếm sự thật, cùng với sự cam kết lâu đời của chính phủ trong việc tôn trọng và bảo vệ quyền này, đã giúp các trường đại học đóng góp một cách thiết yếu cho xã hội tự do và cuộc sống lành mạnh, thịnh vượng hơn cho mọi người ở khắp các mọi nơi. Tất cả chúng ta đều có chung lợi ích trong việc bảo vệ sự tự do đó. Như lệ thường, chúng ta tiến bước lúc này với niềm tin rằng việc theo đuổi chân lý can đảm và không bị ràng buộc sẽ giải phóng nhân loại, và với niềm tin vào lời cam kết bền bỉ mà các trường cao đẳng và đại học của Hoa Kỳ đã gìn giữ cho quốc gia và thế giới của chúng ta."

Phải làm gì với một Tổng thống Hoa Kỳ không tôn trọng luật pháp của chính quốc gia mình? Vấn đề này nổi lên sau vụ việc chính quyền Trump phớt lờ phán quyết của tòa án liên bang, vẫn để các chuyến bay trục xuất người Venezuela khởi hành đến El Salvador dù tòa đã ra lệnh đình chỉ toàn bộ các chuyến bay đó. Hành động này cho thấy sự thách thức công khai đối với quyền lực tư pháp, và phản ánh sự thiếu hiểu biết (hoặc cố tình phớt lờ) nguyên tắc tam quyền phân lập, vốn là nền tảng của thể chế Hoa Kỳ. Theo Hiến pháp, một tổng thống không có quyền bác bỏ hay phớt lờ phán quyết của tòa án.

Lệnh hành pháp khi được công bố luôn tạo nhiều dư luận trái chiều. Lệnh càng ảnh hưởng nhiều người thì tranh cãi càng kéo dài. Gần đây trong một buổi họp mặt, một người bạn của tôi thốt tiếng than: “Chẳng hiểu thành viên Quốc hội Mỹ của cả hai đảng bây giờ làm gì mà cứ im lìm để tổng thống muốn ra lệnh gì thì ra”. Người khác thắc mắc, nếu tổng thống dùng lệnh hành pháp để đưa ra những quyết định không đúng luật, hay trái với hiến pháp, thì cơ quan nào sẽ có trách nhiệm can thiệp? Bài viết này không phân tích một lệnh hành pháp cụ thể nào, mà chỉ nhằm giải thích cách vận hành của Executive Order, quy trình thách thức nếu cần, cũng như những giới hạn của một mệnh lệnh do tổng thống ban hành.

Medicaid đang trở thành một trong những mục tiêu đầu tiên của chính quyền Trump trong chiến dịch cắt giảm ngân sách liên bang. Là chương trình bảo hiểm y tế do liên bang và tiểu bang phối hợp thực hiện, Medicaid cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho hơn 72 triệu người dân Hoa Kỳ, bao gồm những người có thu nhập thấp, trẻ em và người tàn tật. Ngoài ra, Medicaid cũng góp phần hỗ trợ chi phí chăm sóc lâu dài cho người cao niên.

Gần đây, nhiều hình ảnh và video lan truyền trên mạng xã hội đã khiến dư luận quốc tế kinh hoàng: hàng loạt sà lan quân sự khổng lồ của TQ – loại phương tiện chuyên dụng cho các chiến dịch đổ bộ từ đất liền ra biển – lần đầu tiên lộ diện. Ngay sau đó, vào ngày 1 tháng 4 năm 2025, Bắc Kinh tiến hành cuộc tập trận quân sự kéo dài hai ngày ở eo biển Đài Loan. Điều này càng làm dấy lên lo ngại: Liệu TQ có đang chuẩn bị một cuộc xâm lược kiểu D-Day vào Đài Loan?

Khi nhìn lại nửa thế kỷ Phật giáo Việt Nam hiện diện trên miền đất hứa, Hoa Kỳ, ta thấy con đường chánh niệm tỉnh thức không khởi nguồn từ một dự tính định sẵn, mà từ sự kết tinh của hoàn cảnh, của tâm nguyện và của những bước chân tìm về cõi an trú giữa bao biến động. Bởi nó như một dòng suối len lỏi qua những biến động của thời cuộc, chảy về một phương trời xa lạ, rồi hòa vào biển lớn. Từ những hạt giống gieo xuống trong lặng lẽ, rồi một ngày trổ hoa giữa lòng những đô thị phương Tây, nơi mà có lúc tưởng chừng như chỉ dành cho lý trí và khoa học, cho tốc độ và tiêu thụ, cho những bộ óc không còn kiên nhẫn với những điều mơ hồ. Nhưng rồi, giữa cái đa đoan của thế giới ấy, những lời dạy về chánh niệm, về thở và cười, về sự trở về với chính mình đã nảy mầm và lan rộng như một cơn mưa đầu hạ, làm dịu đi những khô cằn của tâm hồn.

Kể từ ngày biến cố lịch sử 30/4/75, 50 năm trôi qua, đã có không biết bao nhiêu sách vở nói về cái ngày bi thương đó của dân tộc Việt Nam, nhưng có lẽ không gì trung thực và sống động cho bằng chính những bản tường trình trên báo chí vào đúng thời điểm đó từ những phóng viên chiến trường tận mắt chứng kiến thảm cảnh chưa từng có bao giờ của hàng trăm ngàn người, dân cũng như quân, liều mình xông vào cõi chết để tìm cái sống. Năm 2025, đánh dấu 50 năm biến động lịch sử đó, Việt Báo hân hạnh được đăng tải loạt bài viết của ký giả Đinh Từ Thức ghi lại chi tiết từng ngày, đôi khi từng giờ, những điều xảy ra trong mấy tuần lễ trước và sau ngày 30/4/75 để chúng ta có cơ hội cùng sống lại những giờ khắc bi thảm và kinh hoàng ấy đã xảy ra như thế nào.

Năm Carlton Terry 12 tuổi, hệ thống trường học tại Quận Prince Edward, bang Virginia, bất ngờ đóng cửa đối với tất cả trẻ em người da đen. Nhớ lại năm đầu tiên ấy, ông kể: “Tất cả những gì tôi biết là tôi không được đến trường, và tôi biết lý do tại sao. Tôi nhận ra rằng hệ thống pháp luật được tạo ra không phải để bảo vệ tôi. Tôi nhớ những ngày ngồi nhà, sững sờ trước màn hình TV, xem chương trình Amos ’n’ Andy. Mỗi ngày, tôi đọc báo để xem liệu có gì thay đổi hay không.”
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.