Hôm nay,  

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu & Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

25/11/202321:05:00(Xem: 6578)

 

LM Hồ Ngọc Cẩn: Tuồng Bảy Mối Tội Đầu

Trương Minh Ký: Tuồng Joseph

 

Phan Tấn Hải

 

 
blankTừ phải: GS Trần Huy Bích, GS Nguyễn Văn Sâm, và nhà văn Trần Ngọc Ánh (phu nhân của GS Sâm).
    

Giáo sư Nguyễn Văn Sâm vừa ấn hành một tác phẩm có nhan đề sách rất dài: “Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký.” Cuốn sách này là tuyển tập 2 vở tuồng được viết trong tinh thần Công Giáo của vùng đất Nam Bộ của thời kỳ cuối thế ký thứ 19 và đầu thế kỷ 20. Đây là ấn bản 2023 do GS Nguyễn  Văn Sâm giới thiệu và chú giải.

 

Chúng ta nói rằng tuyển tập tác phẩm trên là viết trong tinh thần đạo Công Giáo, thực ra vẫn có dị biệt giữa 2 vở tuồng trên. Mỗi vở tuồng vẫn có một giá trị riêng biệt. Một phần, mục đích của Linh mục Hồ Ngọc Cẩn khi soạn ra vở Tuồng Bảy Mối Tội Đầu là khác với ý định văn học của Trương Minh Ký khi soạn vở Tuồng Joseph. Ngay nơi dòng đầu tiên trong phần Tiểu Dẫn của Tuồng Bảy Mối Tội Đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn đã nêu ngay ra thẩm quyền siêu nhiên: “Hẳn như Lời Kinh Thánh dạy, vì ma quỉ ghen ghét, nên sự chết đã vào thế gian: nó đã hỏng mất thiên đàng, nó lại muốn cho loài người đồng sa hỏa ngục.” (trang 51) Do vậy, khi nói là tuồng, nghĩa là một sản phẩm nghệ thuật sân khấu để giải trí, những dòng chữ viết của LM Hồ Ngọc Cẩn có ý tuyên thuyết giáo lý Cơ Đốc hẳn hoi.

 

Phía nhà văn Trương Minh Ký lại khác. Vở Tuồng Joseph của họ Trương chỉ là “lấy sự tích đạo” chứ không phải “tuồng đạo.” Giáo sư Nguyễn Văn Sâm giải thích nơi trang 6 về Trương Minh Ký khi viết Tuồng Joseph: “Lấy tích từ sách truyện nầy kia hay từ đạo Phật, đạo Chúa, đạo Nho là chuyện bình thường. Cũng như ta nói Hàn Mặc Tử là tác giả chịu ảnh hưởng từ đạo Thiên Chúa chứ không nói đó là nhà văn Công Giáo…”

  blank              GS Nguyễn Văn Sâm ký tên lên sách.

Chúng ta có thể thấy văn phong dị biệt giữa Tuồng Bảy Mối Tội Đầu của LM Hồ Ngọc Cẩn và Tuồng Joseph – 1887 của Trương Minh Ký. Khởi đầu Tuồng Joseph của Trương Minh Ký là những lời nói thơ mộng của Joseph, nơi trang 8:

 

Phong điền võ thuận

Quốc thới dân an.

Trong vẻo nước sông vàng,

Lặng trang trời biển đỏ.

Joseph là tên mỗ,

Quê quán ở Chanaan.

Như tôi: Thung dung rèn tới bực tài năng,

Kềm thúc luyện theo đàng nhơn đức,

Thỉ chung một mực

Trung hiếu hai đàng.

Hà! Nghĩ cha già mừng được còn an.

Nhớ mẹ yếu thảm thương sớm mất.

Chừ cũng đà khuya rồi phải vào ma nghỉ…(hết trích)

 

Đọc những dòng thơ tự sự đầu vở tuồng, chúng ta không thấy chất đạo Công Giáo, trong khi nếu nói về hình ảnh thì duy có chữ “Chanaan” là một vùng đất Trung Đông, có tên trong Kinh Thánh. Nhưng nghĩ kỹ, chỉ qua những lời nói mở đầu này, có thể suy đoán là tác giả viết trong bầu không khí Nho giáo, khi nghĩ tới nhờ ơn đức của vua nên mới có “phong điền võ thuận, quốc thới dân an.”

 blank                        Bìa sách.

Trong khi đó, ngay trang đầu của Tuổng Bảy Mối Tội Đầu, linh mục Hồ Ngọc Cẩn đưa ngay văn phong nhà thờ Ky tô vào từ dòng đầu, với nhân vật nói mở đầu cho tuồng là Thiên Thần:

 

Bạch: Trung thần hưởng phước tại thiên đình

Ngụy quỉ lưu giam chốn địa hình

Lương thiện hà giao nhơn bất nghĩa,

Thanh liêm khỉ mộ chúng khuy tình.

Nói: Hỉ hoan nơi cõi thọ

Nhàn lạc chống quang vinh.

Hằng chầu chực Chúa chí linh.

Cùng giữ gìn người dương thế

Tính linh thiêng phụng quyền Thượng đế…(hết trích)

 

Nghĩa là, ngay dòng đầu, LM Hồ Ngọc Cẩn nói tới thiên đình (cõi trời), nói tới địa ngục (có quỉ, có lưu giam chốn địa hình), lại nói rằng “chầu chực Chúa chí linh” và rồi “phụng quyền Thượng đế.” Đó là những khái niệm của thiện thắng ác, của những người Ky tô hữu phụng quyền Thượng đế. Như thế, hoàn toàn mất hẳn tính nhà Nho trong những lời nói đầu vào tuồng, mà chỉ là văn phong Kinh Thánh Cơ Đốc.

 

Tuyển tập được Giáo sư Nguyễn Văn Sâm phát hành từ tuần qua trong vòng các thân hữu, và trong giới học giả thân quen. Trong đó, Giáo sư Trần Huy Bích đã theo sát để hỗ trợ, vì GS Nguyễn Văn Sâm vừa rời bệnh viện sau một kỳ nằm bệnh viện nhiều tuần lễ.

 

Hai vở tuồng trong tuyển tập có nhiều giá trị về văn học sử đối với những người nghiên cứu về thời kỳ đầu của văn học Công Giáo Nam Bộ, và đồng thời cũng có giá trị đặc biệt với những người nghiên cứu về tiến trình sơ kỳ của công cuộc hình thành chữ quốc ngữ tại Việt Nam.

 

Các độc giả quan tâm, có thể liên lạc với tác giả qua:

GS Nguyễn Văn Sâm – Email: [email protected]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước839840841842843844845Trang sauTrang cuối

Đất nước này sau 300 trăm năm vẫn khốn khổ vì một màu da. Ngày nay dù Hoa Kỳ sắp sửa xây nhà trên mặt trăng để bắn hỏa tiễn lên Sao Hỏa nhưng chúng ta vẫn rất cần ông tổng thống Lincoln để hàn gắn đất nước. Một chính quyền bởi dân do dân và vì dân. Một chính quyền thực đoàn kết toàn dân. Một chính quyền không sản xuất ra những người dân trộm cướp và một chính quyền không dùng lính đàn áp dân. Chúng ta cần một chính quyền không để cho những màu da khốn khổ.

Việc sản xuất âm nhạc, TV và phim có thể tái hoạt động tại California, được yêu cầu không sớm hơn ngày 12 tháng 6 năm 2020 và phải được chấp thuận bởi các viên chức y tế công cộng của quận sở tại trong phạm vi quyền hạn của hoạt động sau khi xem xét dữ liệu dịch bệnh địa phương bao gồm các trường hợp bị lây bệnh tính trên 100,000 dân, tỷ lệ dương tính xét nghiệm và sự sẵn sàng của địa phương để hỗ trợ sự gia tăng chăm sóc sức khỏe, dân số dễ bị tổn thương, theo dõi và thử nghiệm. Để giảm nguy cơ lây truyền COVID-19, sản xuất, diễn viên, nhân viên và các công nhân trong ngành khác phải tuân thủ các quy trình an toàn do lao động và quản trị đồng ý, có thể được các viên chức y tế công cộng của quận tăng cường hơn nữa. Nhân viên văn phòng và quản trị phải tuân thủ các hướng dẫn về Chỗ Làm Việc Của Văn Phòng được Bộ Y tế Công Cộng California và Bộ Quan Hệ Công Nghiệp California công bố, để giảm nguy cơ lây truyền COVID-19.

Tổng cộng 57 cảnh sát phục vụ trong nhóm phản ứng khẩn cấp tại thành phố Buffalo, New York đã từ chức sau khi 2 cảnh sát trong nhóm bị đình chỉ công tác vì đã xô đẩy một người biểu tình xuống lối đi bộ, theo các tường trình của báo Investigative Post cho biết hôm Thứ Sáu, 5 tháng 6. Toàn bộ nhóm đã bỏ công việc trong vai trò khẩn cấp tại Ty Cảnh Sát Buffalo vào xế trưa Thứ Sáu, 5 tháng 6 để phản đối việc các đồng nghiệp của họ bị đối xử. “57 người từ chức trong thù ghét bởi vì sự đối xử của 2 đồng nghiệp, là những người lúc đó đang thi hành lệnh,” theo Chủ Tịch Hội Buffalo Police Benevolent Association là John Evans nói với báo Investtigative Post.

Thượng Nghị Sĩ Thomas J. Umberg gửi đến cộng đồng lời thông điệp ngắn nhằm tưởng niệm 76 năm ngày lịch sử trong Thế Chiến thứ Hai, đánh dấu ngày định mệnh 6 tháng Sáu năm 1944 trên bãi biển France Norm Normandy, khi quân đội Đồng minh chuyển hướng Thế chiến II và tiếp tục đánh bại chủ nghĩa phát xít ở châu Âu. Đây là một trong những chiến công đáng chú ý nhất trong lịch sử quân sự.

Bảy người bị giết chết trong vụ thảm sát tập thể tại một căn nhà tại Quận Morgan, thuộc tiểu bang Alabama, vào cuối ngày Thứ Năm, 4 tháng 6. Vụ nổ súng xảy ra tại một căn nhà trên khúc đường có số nhà 500 của đường Talucah Road tại Valhermoso Springs gần Somerville vào lúc trước 11 giờ rưỡi tối, theo văn phòng Cảnh Sát Quận Morgan cho biết. Hiện trường cách thành phố Huntsville chừng 10 đến 12 phút lái xe.

Trong chị Thanh chỉ có một tấm lòng, chứ tuyệt nhiên không có “những bức tường lòng” phân cách Bắc/Trung/Nam – như rất nhiều người Việt khác. Tình cảm của chị tinh khiết, trong veo, và tươi mát tựa như dòng nước của một con suối nhỏ – róc rách, len lách – khắp mọi miền của tổ quốc thân yêu. Bởi thế, dù không biết chính xác chị được chôn cất nơi nao tôi vẫn tin rằng ở bất cứ đâu thì đất nước này cũng đều hân hoan ấp ủ hình hài của người thơ đa cảm, tài hoa, và chuân truyên nhất của dân tộc. Vĩnh biệt Nguyễn Thị Hoài Thanh. Em mong chị mãi mãi được an nghỉ trong an lành và thanh thản!

Đằng sau các cuộc biểu tình chống đối sự kỳ thị trong cái chết của George Floyd là các cuộc đập phá, phóng hoả, cướp và hôi của. Tại sao nó luôn xảy ra trong các cuộc bạo loạn. Đó là một câu hỏi nhức nhối và đau đớn đã làm phiền lòng không những người có mặt trong cuộc biểu tình mà của cả những người ngoài cuộc. Thấy được những cửa hàng thương mại, nhà thuốc, siêu thị, hệ thống bán lẻ bị đốt phá, cướp bóc tan hoang ai cũng đau lòng và phẫn uất, nhất là các chủ tiệm. Những bài phỏng vấn các tiểu thương cùng nhiều video Clip ghi lại những hình ảnh đập phá thu được ở các cửa tiệm thương mại đã làm tôi không ngăn được dòng nước mắt thương cảm cho họ. Các tiểu bang mới được mở cửa mấy ngày sau cơn đại dịch. Giới tiểu thương phải gánh chịu sự mất mát kinh tế trong vòng nửa năm qua, giờ họ lại bị phá sản bởi bao nhiêu vốn liếng tiêu tan trong phút giây. Họ khóc, con cái, gia đình họ khóc, họ chia sẻ nỗi uất hận tai bay hoạ gởi, rồi lại phải nai lưng ra quét dọn, gom góp những tan hoang đổ đi.

Hướng dẫn mới về lợi tức cho các chương trình trợ giúp trả hóa đơn cho phép thêm nhiều khách hàng của SCE đủ điều kiện hưởng mức giá năng lượng thấp hơn.

Qua 7 lần xét nghiệm trung bình từ 8.00 giờ sáng đến 15.00 giờ chiều, PVNF đã thử trên 1,700 người. Qua các cuộc xét nghiệm, mặc dù nghiên cứu cho cộng đồng VN tại Little Saigon, PVNF cũng đã thử cho một số người ngoài cộng đồng như anh cảnh sát (LAPD) đi từ Los Angeles (LA) xuống Little Saigon thử vì LA thiếu test.

Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn đang sơn một thông thiệp bằng chữ màu vàng rất lớn trên mặt đường Thủ Đô bận rộn trước một cuộc biểu tình dự định vào cuối tuần này: SINH MẠNG CỦA NGƯỜI DA ĐEN LÀ VẤN ĐỀ, theo bản tin của CNN cho biết hôm Thứ Sáu, 5 tháng 6 năm 2020. Dự án giống như một tấm biểu ngữ vĩ đại kéo dài 2 khúc đường của Đường 16th Street, một trục lộ giao thông chính dẫn thẳng vào hướng nam tới Tòa Bạch Ốc. Mỗi chữ trong 16 chữ tô đậm màu vàng chiều cao 2 lane đường, tạo ra một hình ảnh không thể nhầm lẫn dễ dàng được ghi nhận bởi các máy ảnh trên không và hầu như bất kỳ ai trong một vài khúc đường cũng thấy.

Trong tinh thần đoàn kết, Hội sinh viên Việt Nam tại U.C. Berkeley (Cal VSA) xin được bày tỏ lòng thương tiếc đến với gia đình của những người quá cố: George Floyd, Breonna Taylor, Tony McDade, Ahmaud Arbery, Dreasjon Reed và vô số những nạn nhân Da Đen vô tội khác đã chết. Chúng tôi đòi công lý cho nạn nhân và lên án các hành vi bạo lực dưới mọi hình thức gây ra do sự tàn bạo của cảnh sát, do bởi những tội ác vì căm ghét sắc tộc và do sự kỳ thị chủng tộc có hệ thống. Cũng là người da mầu, nhưng không mang dòng máu Da Đen, chúng tôi có đặc quyền riêng và muốn lên tiếng ủng hộ cộng đồng người Da Đen vẫn đang tiếp tục đấu tranh cho những quyền căn bản của con người.

Thăm dò 2011/2012 của APPA (American Pet Products Association) cho biết trên 72.9 triệu gia đình ở Hoa Kỳ có nuôi thú cảnh pets (chó, mèo, chim, cá, rùa rắn v,v…). Số chó nuôi chiếm trên 78 triệu con và mèo bốn cẳng trên 86.4 triệu con. Ngoài ra còn những loại thú khác như chim (16.2 triệu con)… Năm 2011, Hoa Kỳ chi trên 50 tỉ $ cho kỹ nghệ thú cảnh.

Tuần qua, Diedre Thu-Hà Nguyễn, Nghị viên thành phố Garden Grove, cùng với Dân Biểu Tiểu Bang David Chiu (Dân Chủ - San Francisco), Chủ tịch Uỷ Ban Lập Pháp Châu Á Thái Bình Dương đã dẫn đầu một số nhà lập pháp và các lãnh đạo ngành nail trong buổi họp với văn phòng Thống Đốc Newsom để bàn thảo các quy định thi hành chuẩn bị cho việc tái mở cửa an toàn của các tiệm nail.

Cách đây không lâu, tôi được một anh bạn vong niên am tường Phật Giáo nhắc nhở: phaỉ coi chừng “những lời Phật dạy” đang được lan truyền đầy dẫy trên mạng. Rất nhiều trong số đó không phải là “hàng thiệt”! Giật mình, xem lại, thấy quả là có nhiều câu hơi “kỳ kỳ”, thấy “có vẻ” không giống lắm với những gì thầy mình dạy từ trong kinh điển.

Nhiều người trong các cộng đồng di dân ở Hoa Kỳ ở trong tình trạng bất định, lo âu và sợ hãi về những quy luật mới của Tòa Bạch Ốc, nơi đang có kế họach chống di dân, đặc biệt là những sắc dân không là da trắng. Sở di trú cần cẩn trọng nhìn lại chính mình. Cơ quan này sẽ thấy những lý do tại sao họ không giải quyết được.
Trang đầuTrang trước839840841842843844845Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.