Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 1160)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cảnh sát Baltimore (tiểu bang Maryland) cho biết hôm Chủ nhật rằng hai người đã chết trong vụ xả súng hàng loạt đêm qua ở quận phía nam của thành phố. Các quan chức nói thêm rằng 28 người khác bị thương trong vụ bắn này, 3 người còn lại trong tình trạng nguy kịch.
Hầu như người đời ai cũng có lần giận dữ chỉ là sự thường. Thế nhưng nhà Phật cho giận dữ là một trong những trạng thái tâm lý quan trọng gây nên vô số những rắc rối của cuộc đời. / Most people get angry at some point in their life, and that's normal. However, Buddhism says anger is one of the important psychological states that cause countless problems in life.
Tập trung sự chú ý vào cảm giác hơi thở, chỗ nào mạnh, chỗ nào dễ dàng nhất đối với bạn – chỉ thở bình thường, tự nhiên. Hãy theo dõi hơi thở trong ít phút. Rồi đưa sự chú tâm từ hơi thở tới lắng nghe những tiếng động chung quanh. / Focus your attention on the sensation of the breath, either where it is strong or where it is easiest for you—just keep breathing normally and naturally. Watch your breath for a few minutes. Then you shift your attention from the breath to listening to the surrounding sounds.
Soi gương không phải để xem mặt mũi hôm nay có đẹp hơn mặt mũi hôm qua, mà soi là soi cái diện mạo đạo đức, kiến thức, kinh nghiệm sống ở đời của chính mình. Hôm nay có tốt đẹp, thiện mỹ hơn ngày qua hay không.
Nếu như đi bộ là một môn thể dục không tốn tiền và lúc nào cũng có thể tập được thì thiền là một pháp tu không mất thời gian và lúc nào cũng có thể thực tập được. Đó là thiền trong tứ oai nghi đi đứng nằm ngồi và trong mọi công việc sinh hoạt hàng ngày. / While walking is an inexpensive exercise that can be done anytime, meditation is a practice that doesn't take time and can be done anytime.
Một cựu quan chức chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Donald Trump đã có một thỏa thuận hợp tác hơn với cuộc điều tra của Công tố đặc biệt Jack Smith về những nỗ lực của Trump nhằm lật ngược cuộc bầu cử 2020, theo hai nguồn tin nói chuyện với CNN hôm thứ Năm.
Khi nói về chính trị, Hoa Kỳ đang ngày càng phân cực. Nhưng khi nói về sống lâu và khỏe mạnh, thì đó là điều mà ai ai cũng muốn. Ở Hoa Kỳ, ngày càng có nhiều người chuyển nơi sinh sống từ các bang xanh (blue state: nghiêng về Đảng Dân Chủ) sang các bang đỏ (red state: nghiêng về Đảng Cộng Hòa). Sự thay đổi này có nhiều tác động, và một trong số đó là họ đang chuyển đến những nơi có tuổi thọ trung bình thấp hơn.
Bảng xếp hạng các chỉ số về điều kiện sống mới nhất của EIU cho thấy, điều kiện sống ở các thành phố trên khắp thế giới đã phục hồi hoàn toàn sau khoảng thời gian chật vật do đại dịch COVID-19 gây ra. Dữ liệu của EIU đánh giá điều kiện sống ở 173 thành phố theo 5 mục: sự ổn định, chăm sóc sức khỏe, văn hóa và môi trường, giáo dục và cơ sở hạ tầng. Các thành phố ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương phục hồi mạnh mẽ nhất. Chỉ số cũng cho thấy cuộc sống ở các thành phố đã phần nào tốt hơn so với bất kỳ thời điểm nào trong 15 năm qua
Từ đầu năm 2023, hành khách của các hãng hàng không Hoa Kỳ phải đối mặt với tỷ lệ trễ máy bay cao nhất kể từ năm 2014. Tình hình bay trễ nghiêm trọng xảy ra ngay sau tháng 12 năm 2022, khi Southwest Airlines trải qua một cuộc khủng hoảng kinh hoàng, hủy 71% số chuyến bay. Đáp lại, vào ngày 8 tháng 5 năm 2023, chính quyền Biden đã đề xuất các quy định mới, yêu cầu các hãng hàng không phải bồi thường cho những hành khách có chuyến bay bị hủy hoặc bị hoãn đáng kể vì các nguyên nhân không phải loại bất khả kháng (chẳng hạn như thời tiết xấu). Theo quy định mới, các hãng hàng không sẽ phải cung cấp chi phí ăn uống, chỗ ngủ nghỉ và cả phương tiện đưa đón hành khách.
NANTERRE – Các thành phố lớn của Pháp đã trải qua đêm bạo loạn thứ ba kể từ sau vụ cảnh sát bắn chết một thiếu niên gốc Algeria và Moroccan; Tổng thống Emmanuel Macron đã đấu tranh để ngăn chặn tình trạng bất ổn gia tăng, theo tin Reuters.
Như đã được dự đoán từ nhiều tháng qua, hôm nay, tòa tối cao pháp viện đã phán quyết loại bỏ việc sử dụng chủng tộc như một yếu tố trong quá trình tuyển sinh đại học, phá bỏ tiền lệ hàng thập kỷ trong đời sống người Mỹ và giáng một đòn quyết tử vào cuộc tranh đấu dành sự đa dạng cho sinh viên trong các trường đại học. Các thẩm phán bảo thủ kết luận rằng các chính sách tuyển sinh tại Đại học Harvard và Đại học Bắc Carolina đã vi phạm điều khoản bảo vệ bình đẳng của hiến pháp Hoa Kỳ. Phán quyết này nghiêm cấm việc sử dụng chính sách Đặc Quyền Hỗ Trợ Thiểu Số (Affirmative Action) ở Hoa Kỳ, từng đóng vai trò quan trọng hằng thập kỷ nhằm mục đích tăng số lượng sinh viên Da đen, gốc Tây Ban Nha và các nhóm thiểu số khác tại các trường cao đẳng và đại học của Hoa Kỳ, từng giúp ích cho rất nhiều sinh viên Việt Nam vào những năm cộng đồng người Việt chân ướt chân ráo đến Hoa Kỳ.
The six marvelous Dharma gates, known in Chinese [and Vietnamese] as "Lục diệu pháp môn," refer to the six methods of meditation practice that assist us in entering the doorway of calm abiding and wisdom to go on the path to liberation or Nirvana…./…. Sáu pháp môn mầu nhiệm, Hán gọi là Lục diệu pháp môn. Nghĩa sáu phương pháp thực tập thiền quán, giúp ta đi vào cửa ngõ của định và tuệ, cửa ngõ giải thoát hay Niết bàn.
Du lịch trong kỳ nghỉ lễ 4 tháng 7 đang tới dự kiến sẽ đạt kỷ lục trong khi nhu cầu cao và các vấn đề khác có thể làm gián đoạn du lịch hàng không. Câu lạc bộ du lịch AAA cho biết họ dự kiến có hơn 50 triệu người ở Hoa Kỳ đi du lịch tầm xa hơn 50 dặm trong kỳ nghỉ sắp tới, rơi vào ngày thứ Ba 4/7 năm nay. Điều đó sẽ là kỷ lục
PARIS – Ở khu vực ngoại ô Nanterre của Paris hôm Thứ Tư, người biểu tình bắn pháo hoa vào cảnh sát và đốt cháy xe cộ; đây là đêm bất ổn thứ hai sau vụ cảnh sát bắn chết một cậu thiếu niên 17 tuổi được cho là đã phạm lỗi khi tham gia giao thông, theo tin Reuters.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.