Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 5249)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
ANDOVER, MA (VB) — Theo tin Andover News và tin NBC Boston, Dân biểu Tiểu bang Tram Nguyen (Đảng Dân chủ-Andover) đã chính thức tuyên bố hôm thứ Năm rằng bà sẽ tranh cử vào Quốc hội Liên bang tại Khu vực 6 của Massachusetts, gia nhập vào nhóm ứng cử viên đang ngày càng đông tìm kiếm người kế nhiệm Dân biểu Hoa Kỳ Seth Moulton.
PHÂN ƯU Được tin Thân phụ của bạn Doãn Quốc Hưng là: Nhà văn, nhà giáo DOĂN QUỐC Sỹ Pháp danh Hạnh Tuệ Đã qua đời vào ngày 14 tháng 10 năm 2025 tại Anaheim, California Hưởng thọ 103 tuổi Tang lễ được tổ chức tại chùa Bảo Quang, Santa Ana, California vào ngày 01 tháng 11 năm 2025. Các bạn học lớp C3 niên khóa 73-80 trường Trung Học Petrus Ký -Lê Hồng Phong Sài Gòn xin được thành kính phân ưu cùng bạn Doãn Quốc Hưng và gia quyến. Nguyện hương linh của bác trai sớm được vãng sanh Tây Phương Cực Lạc.
PHÂN ƯU Nhận được tin buồn Thân phụ bạn Doãn Kim Khánh là: Cụ Ông DOĂN QUỐC SỸ Pháp Danh HẠNH TUỆ Sinh ngày 17 tháng 2 năm 1923 tại Hạ Yên Quyết, Hà Đông, Hà Nội. Đã qua đời vào lúc 10:05 am ngày 14 tháng 10 năm 2025 tại Anaheim CA Hưởng thọ 103 tuổi Xin thành thật chia buồn cùng bạn Doãn Kim Khánh và toàn thể tang quyến. Nguyện cầu hương linh Cụ Ông DOÃN QUỐC SỸ pháp danh HẠNH TUỆ sớm tiêu diêu miền tiện cảnh. Dương Ngọc Hưng và con trai Hayden Dương THÀNH KÍNH PHÂN ƯU
CHIA BUỒN Nhận tin buồn Ông DOÃN QUỐC SỸ Pháp Danh HẠNH TUỆ Sinh ngày 17 tháng 2 năm 1923 tại Hạ Yên Quyết, Hà Đông, Hà Nội - Việt Nam Đã mất ngày 14 tháng 10 năm 2025 *Tại Anaheim, California - Hoa Kỳ Hưởng thọ 103 tuổi Chúng tôi: Bà quả phụ Thanh Tâm Tuyền cùng gia đình các con Dzư minh Trí, Dzư quang Tuệ, Dzư trinh Thảo & Dzư trung Từ Xín thành tâm chia buồn cùng tang quyền Và nguyện cầu hương linh Bác siêu sinh tịnh độ
PHÂN ƯU Nhận được tin buồn Cụ Ông DOÃN QUỐC SỸ Pháp Danh HẠNH TUỆ Sinh ngày 17 tháng 2 năm 1923 tại Hạ Yên Quyết, Hà Đông, Hà Nội Đã qua đời vào lúc 10:05 am ngày 14 tháng 10 năm 2025 tại Anaheim CA Hưởng thọ 103 tuổi Xin thành thật chia buồn cùng toàn thể tang quyền. Nguyện cầu hương linh Cụ Ông Doãn Quốc Sý Pháp Danh HẠNH TUỆ sớm tiêu diều miền tiên cành.
J291. Bhadra-Ghata Jātaka -- Câu chuyện về cái tách ước nguyện Tóm tắt: Một người cháu trai của Anāthapiṇḍika mất hết tiền bạc được cho và chết trong cảnh khốn khổ. Đức Phật kể lại một câu chuyện từ tiền kiếp, trong đó người cháu này được Sakka tặng một cái tách may mắn nhưng lại bất cẩn làm vỡ nó, và sau đó chết trong cảnh nghèo khó.
- Nợ Quốc Gia Hoa Kỳ Vượt 38 Ngàn Tỷ Đô La – Tốc Độ Tăng Nhanh Nhất Ngoài Thời Kỳ Đại Dịch. - Thay Mẹ Đã Chết Bỏ Phiếu Cho Trump, Phụ Nữ Minnesota Bị Buộc Viết Bài Luận Về Quy Trình Dân Chủ.. - Michael Wolff Kiện Melania Trump: 'Vỏ Quýt Dày Móng Tay Nhọn'. - Kremlin Tố Trump Thực Hiện “Hành Vi Chiến Tranh” Nhắm Vào Nga. - Trump Siết Nga, Âu Châu Theo Bước Mở Làn Sóng Trừng Phạt Mới. - Tòa Liên Bang Gia Hạn Lệnh Cấm Triển Khai Vệ Binh Ở Chicago Vô Thời Hạn, Trong Khi Tối Cao Pháp Viện Chưa Quyết Định. - Nhóm Dân Biểu Lưỡng Đảng Kêu Gọi Trump Hủy Bỏ Phí 100.000 Đô La Cho Đơn Xin Visa H-1B. - New York Phản Đòn ICE: Mở Cổng Thu Thập Chứng Cứ Sau Cuộc Đột Kích Chinatown Bắt Nhầm 4 Công Dân Mỹ. - Nhóm Bảo Vệ Quyền Di Dân Kêu Gọi Ngưng Giam Giữ Phụ Nữ Mang Thai. - Westminster Mall Sẽ Đóng Cửa Vĩnh Viễn Sau Nhiều Thập Niên Gắn Bó Với Cộng Đồng.
(PARIS, ngày 22 tháng 10, Reuters) – Chỉ vài ngày sau khi bắt đầu thụ án tại nhà tù La Sante ở Paris, cựu Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã bị một phạm nhân dọa giết. Văn phòng Công tố Paris hôm Thứ Tư cho biết đã mở cuộc điều tra về sự việc này.
(NEW YORK, ngày 22 tháng 10, Reuters) – Cơ quan lập pháp tại North Carolina (do Đảng Cộng Hòa kiểm soát) hôm Thứ Tư đã thông qua bản đồ bầu cử mới, nhằm bảo đảm có thêm một ghế tại Hạ Viện Hoa Kỳ cho Cộng Hòa trong các kỳ bầu cử tới.
Trong một hành động cực kỳ giống Trump, một số cơ quan của các tiểu bang xanh đã bắt đầu đăng tải những thông báo mang tính đảng phái, cáo buộc Đảng Cộng hòa gây ra tình trạng thiếu hụt ngân sách liên bang, vốn đã bước sang ngày thứ 22 vào thứ Tư và chưa thấy hồi kết.
Để tưởng niệm một bậc Thạch Trụ Tòng Lâm đã có nhiều cống hiến to lớn đối với Dân Tộc và Phật Giáo Việt Nam, Hội Đồng Hoằng Pháp GHPGVNTN sẽ tổ chức Lễ Đại Tường của Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ vào Thứ Bảy và Chủ Nhật, ngày 29 và 30 tháng 11 năm 2025 tại Tu Viện Đại Bi, 13852 Newland St, Garden Grove, CA 92844.
Gavin Newsom Huy Động Lực Lượng Quân Sự California Giữa Khủng Hoảng Chính Phủ Liên Bang Đóng Cửa
- Trump Cài Người Phủ Nhận Bầu Cử Vào Chính Quyền, Dọn Đường Kiểm Soát Hệ Thống Bỏ Phiếu. - Khẩu Hiệu Biểu Tình “No Kings” Bị Đảng Cộng Hòa Chế Giễu, Nhưng Dân Mỹ Không Cười. - Tòa Án Liên Hiệp Quốc Khiển Trách Israel, Gọi Việc Phong Tỏa Gaza Là Trái Luật Quốc Tế. - Bạch Ốc Phá Cánh Đông Để Xây Đại Sảnh Khiêu Vũ, Gây Làn Sóng Phản Đối. - Xe Đâm Vào Cổng An Ninh Bạch Ốc, Một Người Bị Bắt Giữ. - Tổng Thư Ký NATO Gặp Trump Bàn Về Viện Trợ Ukraine. - Nga Không Kích Nhà Trẻ Và Nhà Máy Điện Sau Khi Trump Hoãn Gặp Putin. - Bạch Ốc Sắp Đạt Thỏa Thuận Với Đại Học Virginia Sau Nhiều Tháng Đối Đầu. - Nhân Viên ICE Nổ Súng Ở Los Angeles, Làm Bị Thương Một Tài Xế Và Một Nhân Viên Liên Bang. - Nữ Du Khách Trung Hoa Bị Bắt Vì Ăn Cắp Vàng Ở Bảo Tàng Paris. - Chính Phủ Liên Bang Đóng Cửa Tuần Thứ Tư. - Ngư Dân Colombia Thiệt Mạng Trong Cuộc Không Kích Của Mỹ. - Bảo Hiểm Y Tế Tiếp Tục Tăng Giá: Người Lao Động Trả Nhiều Hơn, Hưởng Ít Hơn. - Vụ Tù Nhân Bị Đánh Chết Tại New York...
70% người Mỹ được hỏi trong một cuộc thăm dò của tổ chức KFF mới đây cho biết không đủ khả năng chi trả cho dịch vụ y tế.
kể từ khi chúng ta di tản sang Hoa Kỳ, chúng ta đã phải hội nhập vào một xã hội như vừa mới nói ở trên đây nên đã tạo ra một số thảm cảnh hạnh phúc gia đình bị tan vỡ, nâng tỷ lệ ly thân hay ly dị tới một mức độ khá cao, rất đáng lo ngại đối với người Việt Nam của chúng ta tại đây nói riêng.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.