Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 4668)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
J161. Indasamanagotta Jātaka -- Vị ẩn sĩ bướng bỉnh và con voi Tóm tắt: Một vị sư mới xuất gia không thích thực hiện bổn phận và muốn đi theo con đường riêng của mình. Đức Phật kể câu chuyện về một vị khổ hạnh ngoan cố, bất chấp lời khuyên của thầy mình, đã nuôi một con voi cưng và cuối cùng bị chính con voi giết chết.
(PENNSYLVANIA, ngày 17 tháng 9, Reuters) – Một vụ đấu súng dữ dội xảy ra tại thị trấn Codorus, quận York, Pennsylvania, hôm Thứ Tư khiến ba cảnh sát thiệt mạng và hai người khác bị thương nặng. Tay súng cũng bị cảnh sát bắn chết tại chỗ.
(WASHINGTON, ngày 17 tháng 9, Reuters) – Giữa lúc dư luận còn chưa nguôi sau vụ ám sát Charlie Kirk, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang gấp rút chuẩn bị ban hành một sắc lệnh mới nhằm đối phó với bạo lực chính trị và ngôn ngữ thù hận (hate speech).
Chủ tịch Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC: Federal Communications Commission) Brendan Carr gợi ý rằng giấy phép phát sóng của ABC có nguy cơ bị thu hồi do những phát ngôn của Kimmel về Tyler Robinson, kẻ bị cáo buộc giết Kirk.
-- Trump Được Hoàng Gia Anh Đón Tiếp Bên Cạnh Làn Sóng Phản Đối. -- Xp Lee – Dân Chủ Thắng Bầu Cử Đặc Biệt Ở Minnesota Sau Vụ Ám Sát Melissa Hortman.. -- Phát Hiện Sinh Viên Da Đen Ở Delta State Chết Treo Cổ. -- Nhóm Thượng Tôn Da Trắng Tuần Hành Huntington Beach Hô To Khẩu Hiệu: ‘Người Da Trắng Phản Công’, “Chiếm Lại Đất Nước”. -- Ba Người Chết Trong Vụ Nổ Súng Trước Trường Trung Học Ở Illinois. -- Cựu Viên Chức C.D.C. Điều Trần Tố Kennedy Chèn Ép Khoa Học Về Vaccine. -- Tỷ Phú Thân Trump Chuẩn Bị Thâu Tóm TikTok. -- Nhân Viên UC Kiện Trump Vì Ép Buộc Tài Chính Sau Khi Cắt Giảm UCLA. -- Hơn 100 Quỹ Từ Thiện Tự Do Chuẩn Bị Đối Phó Chiến Dịch Tấn Công Của Trump. -- Quân Đội Israel Mở Cuộc Tấn Công Bộ Binh Vào Gaza City. -- Giám Đốc FBI Kash Patel Nói Không Có Chứng Cớ Epstein Môi Giới Nạn Nhân Cho Người Khác. -- Nghi Can Ám Sát Charlie Kirk Thú Nhận Với Bạn Cùng Phòng, Ra Tòa Đối Diện Án Tử Hình. -- Mục Sư Howard-John Wesley...
Tối 17/9, tại Anh, bằng một máy chiếu, một trong các tòa tháp của Lâu đài Windsor, Anh quốc, đã được rọi sáng bằng nhiều hình ảnh và đoạn phim về Jeffrey Epstein và Donald Trump. Ngay cả hình ảnh của Hoàng tử Andrew cùng với Epstein cũng được chiếu lên. Đồng thời, nhiều người biểu tình cũng tụ tập tại khu vực, giương biểu ngữ phản đối sự hiện diện của Trump. Một tấm hình lớn với Trump và Epstein cũng được trải ra trong một công viên ở Windsor vào thứ Ba, theo tin từ đài truyền hình SVT, Thụy điển.
(Ngày 16 tháng 9, Reuters) – Cơ Quan Nguyên Tử Năng Quốc Tế (IAEA) hôm Thứ Ba cho biết, các chuyên gia giám sát đang làm việc tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở đông nam Ukraine (hiện do Nga kiểm soát) đã nghe thấy tiếng pháo kích vang lên gần đó. Đồng thời, họ cũng nhìn thấy khói đen bốc lên từ ba địa điểm lân cận.
(MINNEAPOLIS, ngày 17 tháng 9, APNews) – Minneapolis lại vừa trải qua một đêm đầy hỗn loạn khi hai vụ xả súng liên tiếp khiến hơn một chục người bị thương, trong đó có nhiều người đang nguy kịch. Một trong hai vụ xảy ra tại một khu lều trại của người vô gia cư trên khu đất tư nhân, làm tám người bị thương, trong đó có bốn người trong tình trạng nguy kịch. Trước đó không lâu, một vụ nổ súng gần ga trung chuyển cũng khiến năm người phải vào bệnh viện.
Charlie Kirk có một "em gái bí mật", người dường như có quan điểm hoàn toàn trái ngược với anh trai cô - người đã bị ám sát ở tuổi 31 vào thứ Tư, ngày 10 tháng 9, khi đang phát biểu tại Đại học Utah Valley. Em gái của nhà hoạt động chính trị cánh hữu, Mary Kirk, 29 tuổi, không công khai quan điểm của mình như Charlie, tuy nhiên, trước đây cô đã lên tiếng ủng hộ ứng cử viên Đảng Dân chủ Bernie Sanders thông qua tài khoản Facebook mà cô dùng bí danh.
Doanh nhân công nghệ nổi tiếng GERARD WILLIAMS III hân hạnh thông báo rằng EDWARD SUSOLIK và RAPHAEL CUNG của tổ hợp luật CALLAHAN & BLAINE, PC sẽ đại diện cho ông với tư cách là luật sư chính trong các tranh chấp pháp lý với Đàm Vĩnh Hưng (hay còn gọi là Hùng Huỳnh). Ông Susolik và ông Cung rất vinh dự được tham gia đội ngũ luật sư đại diện cho ông Williams, gồm MINH-TAM (TAMMY) TRAN ở Houston, Texas, là một luật sư tranh tụng tận tâm với 37 năm kinh nghiệm, và hiện là luật sư cố vấn cho gia đình ông Williams; LLOYD E. KELLEY, là một luật sư tố tụng nổi tiếng tại Texas và trên toàn quốc; và PAUL N. PHILIPS, là một luật sư tố tụng giàu kinh nghiệm tại Beverly Hills, California.
J151. Rajovada Jātaka -- Những Vị Vua Thông Thái và Con Đường Hẹp Tóm tắt: Vua Kosala ngồi trong triều một cách công chính, xét xử công bằng các vụ án trước khi đến gặp Đức Phật và tường thuật lại hành động của mình. Sau đó, Đức Phật kể một câu chuyện về hai vị vua công chính thời xưa và cách thức phân định thứ bậc khi họ gặp nhau trên một cây cầu vào một ngày nọ.
- Di sản của Jeffrey Epstein chuyển giao thêm tài liệu cho Ủy ban Hạ viện: lộ thêm 1 tên, và cuốn sổ địa chỉ - Nữ phụ tá (bôi đen tên) của Epstein viết: Epstein đã đưa cô gặp Trump, Bill Clinton, Hoàng tử Andrew, Quốc vương Brunei, Michael Jackson
(NEW YORK, ngày 15 tháng 9, APNews) – Văn phòng Bộ trưởng Tư Pháp New York Letitia James hôm thứ Hai đã công bố bản dự thảo các quy định chi tiết để thi hành Đạo luật “Ngăn Chặn Lợi Dụng Các Nội Dung Làm Trẻ Em Nghiện” (Stop Addictive Feeds Exploitation for Kids Act, SAFE), trong đó bao gồm những quy định cụ thể về việc xác minh độ tuổi và sự đồng ý của phụ huynh.
(WASHINGTON, ngày 15 tháng 9, Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã chỉ thị thành lập Lực Lượng Đặc Trách An Toàn (Safe Task Force) Memphis (bắt chước theo chiến dịch ở Washington D.C.) với mục tiêu đối phó tình trạng bạo lực leo thang tại các thành phố lớn.
-- Charlie Kirk coi đức tin tôn giáo của mình là di sản quan trọng nhất. -- Kirk chỉ trích sự phân ly giữa nhà thờ và nhà nước, tin rằng đạo đức Cơ đốc nên ảnh hưởng đến việc ban hành luật. -- Kirk và vợ ông đã quảng bá ý tưởng phụ nữ trong hôn nhân phải "phục tùng [chồng] theo lời dạy từ Kinh Thánh." ("biblical submission" for women within marriage)
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.