Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2355)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Các sĩ quan cảnh sát và quân đội đã tràn xuống một trung tâm thương mại ở Matxcơva trong tuần này mà không báo trước. Họ tìm những người đàn ông để đưa đi chiến đấu ở Ukraine - và họ bắt giữ gần như tất cả những ai họ nhìn thấy. Một số nhạc công đang tập nhạc. Một nhân viên chuyển phát nhanh đang chờ giao một bưu kiện. Một người đàn ông từ một cơ quan dịch vụ ở Matxcơva, đang say khướt, khoảng ngoài 50 tuổi, có khuyết tật ở chân.
Hai năm qua rất khó khăn cho các trường hợp ưu tiên gia đình (diện F), đặc biệt là những đương đơn ở hải ngoại. Các lãnh sự quán vẫn đang vật lộn để giải quyết các công việc tồn đọng do đại dịch gây ra và ngày đáo hạn chiếu khán vẫn giữ nguyên trong hơn một năm. Ngoài ra, bất kỳ chiếu khán gia đình nào không được sử dụng trong một năm tài khoá sẽ được chuyển sang cho giới hạn hạn ngạch dựa trên việc làm trong năm tài khoá tiếp theo. Những chiếu khán gia đình chưa sử dụng đó không dành sẵn cho những đương đơn gia đình trong năm tài khoá mới bắt đầu vào ngày 1 tháng 10 này
Zojirushi, công ty hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất các thiết bị điện cao cấp dùng trong nhà bếp và bình giữ nhiệt chân không, cùng thương hiệu phong cách sống toàn cầu Sanrio®, thông báo ra mắt Bình Thủy Đun Nước và Giữ Ấm Micom mới mang nhãn hiệu Hello Kitty® (CD-WCC30KT). Bình thủy điện của Zojirushi là một thiết bị tiện lợi trên quầy bếp cho phép người dùng có nước nóng sẵn sàng cùng Hello Kitty kề bên. Có dung tích 3 lít, bình thủy điện siêu dễ thương này có hình Hello Kitty® màu vàng hợp với nồi cơm điện đã ra mắt trước đó và có sẵn trực tuyến tại shop.zojirushi.com cùng các nhà bán lẻ khác vào ngày 17 tháng 10 năm 2022 với giá bán lẻ đề nghị (MSRP) là $183,00.
Văn Phòng Tranh Cử Dân Biểu Janet Nguyễn trân trọng kính mời quý đồng hương đến tham dự buổi đại nhạc hội bầu cử miễn phí với nhiều thành phần ca sĩ nổi tiếng vào Chủ Nhật ngày 23 tháng 10 tại góc đường (Brookhurst / Garden Grove).
Thuyết trình về Ung Thư Vú cùng Bác sĩ Bích Liên Nguyễn. Buổi chích ngừa COVID-19 và trợ giúp ghi danh cho chương trình CalFresh. Buổi trợ giúp thực phẩm cho quý đồng hương tại văn phòng Hội Ung Thư Việt Mỹ
Sáng chủ nhật ngày 2 tháng 10 năm 2022 vừa qua, tại Niệm Phật Đường PGHH, địa chỉ: 634S Maxine Thành Phố Santa Ana Cali. Đã tổ chức buổi lễ kỷ niệm năm thứ 156 ngày Quan Thượng Đẳng Đại Thần Nguyễn Trung Trực đã vẹn hiếu với mẹ, trung với đất nước để ngạo nghễ hiên ngang ra đi trong tiếc thương của hằng triệu đồng bào... Đồng thời là tổ chức lễ kỷ niệm năm Thứ 76 ngày Đức Huỳnh Giáo Chủ Phật Giáo Hòa Hảo thành lập đảng chánh trị Việt Nam Dân Chủ Xã Hội Đảng.
(Tin RFA) - Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm 17/10 cảnh báo Trung Quốc có thể đưa ra quyết định xâm lược Đài Loan sớm hơn dự kiến. Ngoại trưởng Mỹ đưa ra phát biểu này tại một sự kiện ở trường Đại học Stanford ở California. Ông đồng thời cũng nói: “Đã có một thay đổi trong cách tiếp cận của Bắc Kinh đối với Đài Loan trong những năm gần đây”.
Tiểu thuyết gia người Sri Lanka Shehan Karunatilaka đã giành được Giải thưởng Booker 2022 cho cuốn tiểu thuyết thứ hai của mình, Bảy Mặt Trăng của Maali Almeida. Giải thưởng này không thể đến vào thời điểm tốt hơn cho Sri Lanka, một quốc gia từng vướng vào bất ổn chính trị và kinh tế, khi nước này phải trải qua một trong những cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất thế giới, với lạm phát tăng vọt, thiếu lương thực và nhiên liệu, và nguồn cung cấp hàng hóa ngoại quốc rất thấp. Và tất nhiên, chính phủ đã bị lật đổ vào tháng Bảy, sau khi Tổng thống Gotabaya Rajapaksa bỏ trốn sau các cuộc biểu tình lớn.
HOA KỲ – Một thẩm phán liên bang đã bác bỏ thách thức pháp lý do Đảng Cộng Hòa dẫn đầu đối với kế hoạch xóa nợ sinh viên của Tổng thống Joe Biden, ngay sau khi Thẩm phán Tối Cao Pháp Viện (TCPV) Hoa Kỳ Amy Coney Barrett từ chối yêu cầu khẩn cấp về việc chặn chương trình xóa nợ trong một vụ kiện khác, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 20 tháng 10 năm 2022.
KYIV – Hãng thông tấn Interfax cho biết, một tòa án ở Nga đã ra lệnh bắt giữ biên tập viên Marina Ovsyannikova của đài truyền hình Nga, hơn sáu tháng sau khi cô mang một tấm bảng lên chương trình truyền hình đang phát sóng nói rằng Điện Kremlin đang nói dối về cuộc chiến Ukraine, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 20 tháng 10 năm 2022.
LONDON – Bà Liz Truss đã tuyên bố từ chức thủ tướng sau nhiệm kỳ ngắn nhất và hỗn loạn nhất trong số các thủ tướng Anh, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 20 tháng 10 năm 2022.
KYIV – Hoa Kỳ cho biết các chuyên gia quân sự Iran đã được cử đến Crimea để huấn luyện quân lính Nga cách sử dụng máy bay không người lái (drones) do Tehran chế tạo; đây là một yếu tố mới khiến cho những căng thẳng địa lý chính trị càng trầm trọng thêm, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 20 tháng 10 năm 2022.
HOA KỲ – Một thẩm phán liên bang ở California cho rằng cựu Tổng Thống Donald Trump đã ký các văn bản pháp lý mô tả bằng chứng về gian lận bầu cử mà ông biết rõ là không đúng sự thật, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Tư, 19 tháng 10 năm 2022.
DB Derek Trần: Tôi làm tất cả để bảo vệ cộng đồng mình trong vấn đề di trú

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.