Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2403)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hoa Kỳ đã trải nghiệm sự bất ổn chính trị nghiêm trọng nhiều lần trước đó trong thế kỷ qua. Cuộc Đại Suy thoái khiến cho người Mỹ nghi ngờ về hệ thống kinh tế của đất nước. Thế chiến Thứ Hai và Chiến tranh Lạnh đã thể hiện những mối đe dọa từ các phong trào toàn trị trên toàn cầu. Những năm thập niên 60 và 70 đã bị đánh dấu bởi các vụ ám sát, bạo loạn, thua chiến và một tổng thống bị thất sủng.
Tin Tổng Hợp từ RFA và VOA - Việt Nam vừa thắng cử trở thành thành viên Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc nhiệm kỳ 2023 – 2025 sau phiên bỏ phiếu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York vào ngày 11/10, bất chấp những phản đối của một số các tổ chức nhân quyền quốc tế trước đó.
Câu chuyện của Tan không phải là hiếm. Trong vài năm qua, hàng chục ngàn người Châu Á đã bị lừa đến các sòng bạc và khu nghỉ dưỡng ở Campuchia, Lào và Myanmar, để rồi phát hiện ra rằng “công ty thuê” họ thực chất là hang ổ tội phạm, chúng ép buộc “ma mới” phải làm những việc bất hợp pháp – làm việc trên những trang cờ bạc hoặc lừa đảo trực tuyến online.
Bạn có bao giờ tò mò về những thành phố nào tốt nhất cho những người yêu sách vở? Một cuộc nghiên cứu mới đây từ nhóm Reply đã khám phá ra những thành phố đọc sách tốt nhất ở Mỹ và.danh sách này không mấy dài. Nhưng cư dân California sẽ “nở mũi” khi nhìn vào danh sách này, vì trong 10 thành phố đứng đầu trên toàn nước Mỹ, 5 trong danh sách này là các thành phố từ California, đặc biệt là Nam California, với thành phố Orange ở Quận Cam là thành phố đứng đầu danh sách. Cuộc nghiên cứu này sử dụng 17 biến số dựa trên 200 thành phố lớn nhất Hoa Kỳ so sánh với các biến số về mức độ truy cập vào các loại sách khác nhau. Các dữ liệu xem xét từ các thể loại: giáo dục, các nơi chốn đọc sách, nguồn cung cấp sách, các chương trình đọc sách, và các giải thưởng.
Số liệu thống kê mới nhất của Bộ Ngoại giao cho thấy lượng di dân từ Việt Nam đã giảm đáng kể. Đây là kết quả của đại dịch và các chính sách chống nhập cư của chính quyền trước ông Biden. Tuy nhiên, Tổng Lãnh sự quán Hoa Kỳ tại Sài Gòn đang cố gắng hết sức để giảm lượng hồ sơ tồn đọng và duyệt xét hồ sơ nhanh nhất càng sớm càng tốt. Vẫn còn thời gian chờ đợi cho các cuộc phỏng vấn xin visa nhưng sự chờ đợi chắc chắn đang giảm xuống.
Tại nhà hàng Dimond Seafood Palace I, thành phố Stanton, Nam California vào lúc 11 giờ trưa Chủ Nhật ngày 9 tháng 10 năm 2022 Hội Ái Hữu Cựu Nữ Sinh Gia Long Nam California đã tổ chức Đại Hội “Gia Long Áo Tìm vào Thu” ra mắt tân Ban Quản Trị nhiệm kỳ 2022 - 2024.
Nhằm mục đích, nâng cao kinh nghiệm tu chứng Phật pháp của những người tin Phật, đã từ lâu theo đuổi những pháp môn vốn không phải của Đức Phật nói, mang nặng về những hình thức lễ nghi Tôn Giáo. Mong một ngày kia, khi chúng ta sắp chết đi sẽ được tha lực của Phật – Thần rước đưa linh hồn chúng ta về một hành tinh xa xôi nào đó, mà chúng ta hoàn toàn không biết đến, được những nhà Tôn Giáo giàu tưởng tượng vẽ lên nơi đó, con người chỉ hưởng thọ những niềm vui, hoàn toàn không có khổ, nhưng trong thực tế hiện giờ, chúng ta tự nhìn lại từ đáy tâm hồn của chúng ta với dẫy đầy những thứ tham, sân, si phiền não làm khổ chúng ta.
WASHINGTON – Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ (DOJ) đã công bố một báo cáo mới về cuộc điều tra các công tố viên và cảnh sát trưởng Quận Cam, California, vì cáo buộc đã sử dụng tù nhân để lấy lời khai tù nhân khác một cách bất hợp pháp, và thường xuyên vi phạm các quyền hiến định của các tù nhân hình sự, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 13 tháng 10 năm 2022.
BAGHDAD – Quốc hội Iraq đã bầu chính trị gia người Kurd Abdul Latif Rashid làm Tổng Thống; Tân Tổng thống ngay lập tức chỉ định Mohammed Shia al-Sudani làm tân Thủ tướng, chấm dứt một năm bế tắc chính trị sau cuộc bầu cử quốc gia hồi tháng 10 năm ngoái, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 13 tháng 10 năm 2022.
KYIV / KUPIANSK – Cư dân ở vùng Kherson phía nam của Ukraine dự kiến ​​sẽ bắt đầu đến Nga vào Thứ Sáu, 14 tháng 10, sau khi một viên chức mà Moscow bổ nhiệm cho khu vực này đề nghị người dân nên rời đi để được an toàn; đây là một dấu hiệu cho thấy sự suy yếu của Moscow đối với lãnh thổ họ vừa đòi sát nhập, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 13 tháng 10 năm 2022.
WASHINGTON – Ủy Ban Đặc Biệt Hạ Viện (Ủy Ban 6 Tháng 1) điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 đã bỏ phiếu và thống nhất gửi trát đòi cho cựu Tổng Thống Donald Trump; điều này có thể dẫn đến các cáo buộc hình sự nếu ông không tuân thủ, theo Reuters đưa tin ngày Thứ Năm, 13 tháng 10 năm 2022.
Khi viết những dòng chữ quốc ngữ ngày nay, ta cám ơn những người Bồ Đào Nha, đã đem các dấu Bồ Đào Nha vào ngôn ngữ giàu âm thanh tiếng Việt, nếu không có những dấu này, thì Việt Nam chắc phải dùng chữ x, y, z, v, w.. thêm vào cuối chữ như đánh điện tín thì thật là rườm rà, kỳ dị..
Các nhà khoa học đã cấy ghép thành công tế bào não người vào não bộ của chuột sơ sinh, trong nỗ lực nghiên cứu sự phát triển não bộ của con người và liên hệ tới các bệnh. Sau khi cấy ghép, các tế bào não được cho là đã phát triển và hình thành các kết nối, theo tin AP.
Các mối quan tâm về năng lượng vẫn đang là mối lo ngại hàng đầu ở Châu Âu. Cùng thời điểm các bộ trưởng năng lượng của EU nhóm họp tại Praha để thảo luận về cuộc khủng hoảng năng lượng vào thứ Tư ngày 12 tháng 10 năm 2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhân cơ hội này để gây sức ép lên châu Âu, theo tin từ Đài Truyền hình SVT, Thụy điển.
HOA KỲ – Thế giới đang chứng kiến ​​một chương mới trong cuộc chiến Ukraine. Vụ tấn công cầu Kerch và các cuộc tấn công trả đũa bằng hỏa tiễn mà Nga rót lên Kyiv và các thành phố khác của Ukraine cho thấy cuộc chiến đang leo thang. Nhưng liệu cái thang này sẽ leo cao tới đâu, và liệu một cuộc tấn công hạt nhân qua lại – khó mà dám tưởng tượng ra – sẽ xảy ra khi nào?
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.