Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2714)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tổng Thống Joe Biden hôm Thứ Năm, 11 tháng 2 năm 2021 tuyên bố hoàn tất việc thương lượng mua thêm 200 triệu liều thuốc chích ngừa vi khuẩn corona, hoàn thành thỏa thuận mà ông đã phác họa 2 tuần lễ trước đây, theo bản tin của báo USA Today cho biết hôm Thứ Năm.
Sáu người đã thiệt mạng và hàng chục người bị thương sau một tai nạn xe trên xa lộ I-35 gần trung tâm thành phố Fort Worth vào sáng Thứ Năm, 11 tháng 2 năm 2021, dẫn tới nhiều xe tông vào nhau, gồm nhiều xe 18 bánh cũng như các xe cảnh sát và MedStar, theo các viên chức cho biết qua bản tin của Star Telegram cho biết hôm Thứ Năm.
Tổng Thống Joe Biden hôm Thứ Năm, 11 tháng 2 năm 2021, đã cảnh báo các nhà lập pháp rằng Trung Quốc đang hùng hỗ qua mặt Hoa Kỳ về hạ tầng cơ sở, theo bản tin của CNBC tường thuật hôm Thứ Năm.
Dân Việt trong nước ăn Tết Tân Sửu không được thoải mái và tưng bừng như mọi năm vì đại dịch đang lây lan tại nhiều thành phố, gồm Hà Nội và Sài Gòn, với tổng số người bị truyền nhiễm vi khuẩn corona trong đợt thứ ba đã lên tới 523 tính đến chiều ngày 30 Tết tại Việt Nam, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) tường thuật hôm 11 tháng 2 năm 2021.
Voice of Vietnamese Americans xin mạn phép mời quý vị quan tâm cùng nghe lại sự trình bày của Dân Biểu David Cicilline, tại Thượng Viện Hoa Kỳ, trình bày lý do tại sao Tổng Thống Trump bị Luận Tội . Bài trình bày này ngắn gọn, chưa đi vào các chi tiết, nhưng thiết tưởng đủ cho chúng ta nhìn thấy các điểm căn bản trong Hiến Pháp Hoa Kỳ . Chúng tôi xin phép lược dịch sang tiếng Việt để đa số đồng hương dễ theo dõi . Tuy nhiên, xin bấm vào link để nghe bài nói chuyện từ chính Dân Biểu Cicilline, hay hơn rất nhiều
Nói tóm lại, mỗi quốc gia đều có một nền văn hóa đặc thù của quốc gia đó, bao hàm ý nghĩa tốt đẹp cả về tinh thần lẫn thể xác, qua các phong tục tập quán cổ truyền cho thế hệ con cháu đời sau noi theo, mà mọi quốc gia khác nên tìm hiểu và để biết tôn trọng sự khác biệt nền văn hóa đặc thù của mỗi quốc gia.
Ủy Ban Xây Dựng Tượng Đài Quảng Trị xin loan báo và chia buồn cùng gia đình Cựu Chuẩn Tướng Trần Quốc Lịch về sự ra đi của ông vào ngày 3 tháng 2, 2021. Chuẩn Tướng Lịch đã nhanh chóng nhận lời tham dự vào Ban Cố Vấn của UBXD Tượng Đài lúc còn khỏe mạnh và bất thần ngã bệnh và ra đi một cách đột ngột.
WASHINGTON (VB - 11/2/2021) --- Tổng Giám Mục Paul Coakley (Tổng Giáo phận Oklahoma City, kiêm Chủ Tịch Ủy Ban Công Lý và Phát Triển Nhân Văn của Hội Đồng Giám Mục Hoa Kỳ) đưa ra bản văn khen ngợi Tổng Thống Biden về các sắc lệnh hành pháp về bảo vệ môi trường và biến đổi khí hậu. Bản văn khen ngợi ký ngày 3/2/2021, vừa do Hội Đồng Giám Mục phổ biến, nói rằng chính sách của Biden có lợi cho sức khỏe và sự phát triển nhân loại.
Chiling Tong, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của National ACE phát biểu: “Mặc dù năm 2020 là một năm đầy thách thức đối với nhiều nhà hàng thuộc sở hữu của người Mỹ Gốc Á AAPI, nhưng thật khích lệ khi thấy mọi người trên khắp đất nước kết hợp lại để hỗ trợ các doanh nghiệp địa phương này. Năm nay, chúng tôi tổ chức lễ đón mừng Tết Nguyên Đán để vinh danh các doanh nghiệp thuộc sở hữu của người Mỹ gốc Á trong ngành nhà hàng và thức uống và kêu gọi mọi người tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp đóng vai trò kinh tế và văn hóa quan trọng này trong cộng đồng mà họ phục vụ. ”
“Raya Và Rồng Thần Cuối Cùng” sở hữu dàn diễn viên lồng tiếng xuất sắc, bao gồm Kelly Marie Tran trong vai nữ chiến binh gan dạ Raya, Awkwafina trong vai rồng thần huyền thoại Sisu, Daniel Dae Kim trong vai Benja - người cha thông thái của Raya. Tuyến phản diện của phim gồm Gemma Chan trong vai công chúa Namaari - kẻ thù của Raya, Sandra Oh trong vai thủ lĩnh Virana - người mẹ quyền lực của Namaari. Ngoài ra, tác phẩm còn có sự góp mặt của Benedict Wong trong vai người khổng lồ Tong, Izaac Wang hóa thân thành cậu nhóc lái buôn 10 tuổi tên Boun, Thalia Tran trong vai bé Noi nghịch ngợm, Alan Tudyk trong vai Tuk Tuk – người bạn thân kiêm thú cưỡi của Raya, Lucille Soong trong vai Dang Hu, thủ lĩnh của Long Trảo, Patti Harrison trong vai người thủ lĩnh Long Vỹ và Ross Butler trong vai thủ lĩnh của Long Cốt.
Các công tố viên tại Quận Fulton thuộc tiểu bang Georgia, đã mở cuộc điều tra hình sự vào nỗ lực đảo ngược các kết quả bầu cử năm 2020, gồm cuộc điện đàm mà trong đó cựu TT Trump đã ép buộc Bộ Trưởng Hành Chánh Tiểu Bang Raffensperger “tìm” lá phiếu cho ông, theo nhiều báo cáo cho biết qua bản tin hôm Thứ Tư, 10 tháng 2 năm 2021, của báo BuzzFeed News.
Phòng họp của Thượng Viện trở nên im lặng hôm Thứ Tư, 10 tháng 2 năm 2021, khi các phần đầu của hình ảnh video chưa từng được thấy đã được chiếu vào ngày thứ hai của phiên xử luận tội cựu Tổng Thống Donald Trump, theo bản tin của USA Today tường thuật hôm Thứ Tư.
Dù không đông đúc, tưng bừng và nhộn nhịp như những năm trước không có đại dịch vi khuẩn corona, tòa soạn Việt Báo cùng thân hữu và đặc biệt có sự tham dự của cựu Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 48 Harley Rouda đã ăn tất niên để đưa tiễn năm cũ Con Chuột và chào đón năm mới Con Trâu tại văn phòng tòa soạn Việt Báo trên đường Garden Grove, thành phố Garden Grove, Miền Nam California, Hoa Kỳ vào trưa Thứ Tư, 10 tháng 2 năm 2021, nhằm ngày 29 Tết Tân Sửu. Từ lúc đại dịch vi khuẩn corona bắt đầu bùng phát tại Hoa Kỳ vào tháng 3 năm 2020 và California ban hành lệnh phong tỏa, đeo khẩu trang và giữ khoảng cách xã hội để chận đứng sự lây lan của Covid-19, tòa soạn Việt Báo và thân hữu đã không tụ họp tại văn phòng. Hôm nay là lần đầu tiên sau gần một năm mới có dịp gặp lại. Những câu chuyện tâm tình xa cách lâu ngày như kéo dài mãi không ngưng. Những nụ cười bị che khuất sau tấm khẩu trang chỉ có tiếng cười rộn rã không ngớt. Đây cũng là cơ hội để mọi người thăm hỏi và vui mừng lẫn nhau trong mùa
Giới thiệu: Trong cuộc nói chuyện lần đầu tiên với nhân viên Bộ Ngoại giao ngày 4/2 (2021) vừa qua, Tổng thống Joe Biden đã dưa ra môt số tuyên bố trực tiếp nhằm vào những hoạt động chống Hoa Kỳ của Trung Quốc và Nga. Tại sao ông Biden đã có quyết định như vậy, và liệu mối quan hệ mới giữa 3 nước có làm thay đổi cục diện thế giới không, và Việt Nam ở đâu trong bối cảnh này ? Chúng tôi xin mời bạn đọc chia sẻ với Tác giả trong cuộc phỏng vấn Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Mạnh Hùng, người từng giảng dạy nhiều năm về Quan hệ Quốc tế tại Đại học George Mason, gần Thủ đô Hoa Thịnh Đốn.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.