Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 1232)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
FLORIDA (VB) --- Theo tin từ nhà hoạt động cộng đồng BMH, dựa vào bản tin của facebook.com/VIETVnetwork, Quân lực Hoa Kỳ có thêm một Thiếu tướng Người Mỹ Gốc Việt. Bản tin này cho biết Chuẩn tướng Thủy Quân Lục Chiến William H. Seely III vừa được vinh thăng Thiếu tướng vào ngày 31/7/2020.
(Lời người dịch: Là một trong những nhân vật cuối cùng còn sót lại của nhóm Big Six, sáu lãnh tụ chính yếu của phong trào dân quyền Hoa Kỳ vào thập niên 60, Dân Biểu John Lewis vừa qua đời vào ngày 17/07/2020 vừa qua, hưởng thọ 80 tuổi. Tốt nghiệp Thần Học và trở thành Mục sư, Dân Biểu John Lewis đã sát cánh cùng Mục Sư Luther King Jr. để trở thành một biểu tượng của phong trào dân quyền và nhân quyền Hoa Kỳ, cũng như là một dân biểu Quốc Hội có tầm ảnh hưởng lớn lao trong suốt hơn 30 năm qua. Tang lễ của ông được tổ chức trang trọng với sự tham dự và phát biểu của các tổng thống tiền nhiệm như Bill Clinton, George W. Bush và Barack Obama. Chúng tôi xin lược dịch bài điếu văn của Tổng Thống Obama đọc trong tang lễ của ông vừa được tổ chức tại thành phố Atlanta, Georgia hồi cuối tuần qua).
TAIPEI, Đài Loan (VB) --- Bản tin trên báo Focus Taiwan hôm Thứ Bảy 1/8/2020 cho biết rằng nhiều di dân và sinh viên gốc Việt đã tổ chức buổi trao tặng thực phẩm miên phí cho người vô gia cư tại Taipei để tạ ơn chính phủ và người dân Đài Loan đã thành công trong việc ngăn chận đại dịch COVID-19.
Tám mươi nhìn thân ngũ uẩn/ ngộ rằng sắc tức là không/ lung linh như hư, như thật/ biết mẹ chờ bên kia sông/ . Nửa khuya thì thầm với gió/ nghe kìa thấp thoáng lời kinh/ hương sen ủ vào giấy mực/ thư thả viết từ trái tim/ . Đỗ Nghê một thời cầm bút/ dòng thơ theo những chuyến phà/ chảy khắp dặm nghìn sông núi/ mới hay biển cũng là ta.
Bộ Y Tế Công Cộng California đã xác nhận hôm Thứ Sáu một tử vong liên quan đến Covid-19 của một vị thành niên tại Thung Lũng Miền Trung. Đây là tử vong đầu tiên tại California của một một vị thành niên, và người trẻ này đã có vấn đề sức khỏe. Vì phụ huynh giữ bí mật, Bộ Y Tế sẽ không cung cấp bất cứ thông tin nào về cái chết này. Không có báo báo tử vong trong hạng tuổi trẻ, gồm trẻ em 5 tuổi trở xuống.
Sau nhiều tháng tấn công không có chứng cứ về việc bỏ phiếu bằng thư, TT Trump hôm Thứ Sáu, 31 tháng 7 năm 2020 đã nói rằng ông dự định sẽ bỏ phiếu bằng lá phiếu vắng mặt trong cuộc bầu cử 2020, theo bản tin của báo Business Insider cho biết. “Lá phiếu vắng mặt là tuyệt vời… Tôi sẽ bỏ phiếu vắng mặt,” theo ông Trump nói với các phóng viên khi ông một lần nữa lên án việc bỏ phiếu bằng thư, mà thực tế là giống y chang với việc bỏ phiếu vắng mặt về tiến trình và biện pháp an ninh.
Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa Mitch McConnell, Thủ Lãnh Khối Đa Số Cộng Hòa tại Thượng Viện, đã cho phép các ứng cử viên Thượng Nghị Sĩ CH có thể làm bất cứ điều gì họ cứu được các cuộc vận động của họ trước điều mà các nhà lập pháp Cộng Hòa ngày càng lo sợ có thể là cuộc bầu cử tai hại đối với đảng của họ, theo CNN cho biết hôm Thứ Sáu, 31 tháng 7 năm 2020.
Pháo bắn xuyên biên giới bởi Pakistan đã giết chết ít nhất 15 thường dân Afghanistan hôm Thứ Năm, 30 tháng 7, theo các viên chức Afghanistan cho biết, khiến Kabul phải đặt lục quân và không quân trong báo động, theo Reuters cho biết hôm Thứ Sáu.
Cuộc tìm kiếm vẫn tiếp diễn đối với 8 binh sĩ là những người đã mất tích theo sau một tai nạn chết người trong lúc tập trận ngoài Đảo San Clemente Island, Nam California, theo các viên chức cho biết hôm Thứ Sáu, 31 tháng 7 năm 2020. Tai nạn xảy ra khi một chiếc xe tấn công đổ bộ chở 15 Thủy Quân Lục Chiến và một thủy thủ Hải Quân đã bắt đầu lội nước vào lúc 5 giờ 45 phút chiều Thứ Năm, theo Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ cho biết.
Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đã cho phép tiếp tục công trình xây tường của Tổng Thống Donald Trump, bác bỏ lời kêu gọi chận đứng một số xây dựng trong vụ chống đối sử dụng tiền tài trợ của Bộ Quốc Phòng để xây hàng rào, theo bản tin của báo Newsmax cho biết hôm Thứ Sáu, 31 tháng 7 năm 2020.
Để đáp ứng với nhu cầu cho cư dân trong vấn đề đám cưới và thủ tục kết hôn dể dàng, mau chóng trong khi đại dịch Covid-19 đang hoành hành, một buổi họp báo do ông Hugh Nguyễn, Chánh Lục Sự Quận Cam, và ông Billy Lê, Phụ Tá ông Chánh Lục Sự đã được tổ chức vào lúc 10 giờ 30 sáng Thứ Năm, ngày 30 tháng 7, 2020, tại bãi đậu xe của sân vận động Honda Center, thành phố Anaheim, trên đường East Katella Avenue (góc đường S. Douglass Road), để phổ biến và giải đáp các câu hỏi của giới truyền thông.
Đại dịch Corona vẫn chưa yên. Tính đến ngày hôm nay, Hoa Kỳ có 4,452,275 người nhiễm bệnh 148,539 chết và 1,414,155 người lành bệnh. Trong khi đó bộ tham mưu của Ô. Trump tung chiến dịch triệt hạ Trung Quốc qua bài diễn văn nảy lửa của Ô. Mike Pompeo kêu gọi thành lập một liên minh quốc tế đối phó với Bắc Kinh.
Dị ứng (allergie) là một phản ứng khác thường của cơ thể trước một chất lạ. Chất nầy được gọi là protéine allergène, kích thích hệ miễn dịch để gây ra phản ứng dị ứng. Phản ứng có thể được biểu hiện từ dạng rất nhẹ như làm đỏ da, chảy nước mũi, ngứa ngáy tới dạng rất nặng gây khó thở và có thể chết.Trường hợp nầy khoa học gọi là hiện tượng quá mẫn (réaction anaphylactique), rất nguy hiểm. Dị ứng có thể gây nên bởi thực phẩm, bởi thuốc men, hoặc sau khi bị sâu bọ, côn trùng, ong, chích phải hoặc đôi khi do thời tiết gây ra, v.v...
Ngày 24/6/2020, Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien nêu lên một sự thật phũ phàng là gần nửa thế kỷ qua các chính trị gia cả hai đảng, các nhà khoa bảng, nhà giáo dục, nhà báo, nhà kinh doanh Mỹ đều thụ động và ngây thơ (passivity and naivety) trước Trung cộng. Người Mỹ không biết sự khác biệt giữa người dân Trung Hoa và đảng Cộng sản, một tổ chức theo chủ nghĩa Marxist-Leninist, mà Tập Cận Bình là hiện thân của Joseph Stalin.
Căng thẳng giữa China và phương Tây gần đây đã tăng lên. China đã lên án mạnh mẽ phản ứng của Liên minh châu Âu đối với luật an ninh gây tranh cãi Hồng Kông. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao tại Bắc Kinh cho biết, quyết định của EU nhằm hạn chế xuất khẩu các phương tiện giám sát sang Đặc khu hành chính China đã vi phạm "nguyên tắc cơ bản không can thiệp ở các nước khác".
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.