Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

8/23/202400:00:00(View: 1162)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Các trường tiểu học tại nhiều quận nằm trong danh sách giám sát của tiểu bang California sẽ có thể tái mở cửa trường học với các lớp học có học sinh trực tiếp với điều kiện được bỏ ra khỏi danh sách, theo Thống Đốc Gavin Newsom xác nhận trong cuộc họp báo hôm Thứ Sáu, 24 tháng 7. Tính tới Thứ Sau, 34 trong 58 quận của California nằm trong danh sách theo dõi của Newsom, gồm Quận Los Angeles và các quận khác tại Vùng Vịnh. Đây là chiếm hơn 90% tổng dân số của tiểu bang. Newsom cảnh báo rằng sẽ có nhiều quận có thể được thêm vào danh sách vào cuối tuần này.
Các viên chức cao cấp của chính phủ Hoa Kỳ hôm Thứ Sáu, 24 tháng 7 năm 2020 nói rằng một khoa học gia TQ người đã trốn trong tòa lãnh sự tại San Francisco sau khi các cáo buộc gian lận visa hiện bị Hoa Kỳ giam giữ và cũng cáo buộc rằng Bắc Kinh đã dùng các tiền đồn ngoại giao của họ để điều hành một hệ thống gián điệp để ăn cắp tài sản trí tuệ từ các cơ sở kinh doanh, các đại học và các trung tâm nghiên cứu của Hoa Kỳ, theo bản tin của CNN cho biết. Tang Juan, nhà nghiên cứu là người nói rằng bà tập trung vào sinh học, “là người chạy trốn công lý cho đến tối hôm qua,” theo một viên chức cao cấp của Bộ Tư Pháp Mỹ cho biết, nhưng hiện đã bị truy tố tại Sacramento. Các tình cảnh về việc bà Tang bị bắt không được rõ, nhưng bà không bị truy tố tội gián điệp.
Nhiều nhóm được lãnh đạo bởi Common Cause, một nhóm theo dõi chính phủ, đã nạp đơn kiện chính phủ Trump trong việc phản ứng với lời kêu gọi của TT Trump để tạo thay đổi bất ngờ đối với số lượng dân chúng được sử dụng để chia ghế trong Quốc Hội trong số các tiểu bang, theo bản tin của NPR cho biết hôm Thứ Sáu, 24 tháng 7 năm 2020. Hồ sơ kiện đã được nạp vào Tòa Án Địa Hạt Hoa Kỳ cho Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn hôm Thứ Năm, 2 ngày sau khi Trump đưa ra bản ghi nhớ kêu gọi loại bỏ các di dân lậu ra khỏi việc tính số được bắt buộc theo hiến pháp của mọi người sống trong đất nước này là được dùng để phân phối lại số ghế trong Dân Biểu Hạ Viện.
Một người đàn ông tại thành phố Đà Nẵng không đi ra khỏi địa phương mà vẫn bị lây nhiễm vi khuẩn corona gây lo ngại tình trạng lây nhiễm cộng đồng trong đất nước được cho là đã thành công trong việc ngăn chận đại dịch, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) cho biết hôm 24 tháng 7 năm 2020.
Tổng thống Trump đã phớt lờ khuyến cáo của các chuyên gia và các nhà khoa học, đảo ngược những nỗ lực đối phó với biến đổi khí hậu của Chính quyền Obama-Biden, ngăn cản các tiểu bang và thành phố, dẫn dắt đất nước đi ngược lại, trong khi chúng ta cần cố gắng nhiều hơn trước nguy cơ của biến đổi khí hậu.
Khổ đau bao trùm cả nhân loại, cả thế giới. Đó là một sự thật, không ai có thể chối cãi. Chính vì không ai có thể tránh khỏi, khổ đau trở nên bình thường trong cảm nhận chủ quan của mỗi người; và nó chỉ khởi hiện rõ rệt khi bị đẩy lên vượt mức. Đến lúc ấy, người ta mới gục đổ và chịu nhìn nhận sự thật.
Biết rằng hệ tiêu hóa của chúng ta chứa thường trực trên 400 loại vi khuẩn khác nhau với tổng số trên 100 000 tỉ vi khuẩn. Đây là những vi khuẩn có ích cho cơ thể. Chúng tạo thành hệ vi sinh đường ruột (intestinal flora). Các vi khuẩn nầy giúp ích trong việc làm lên men vài loại glucid như chất cellulose mà cơ thể không hấp thụ được. Cellulose là một chất trong các loài thực vật.
Để đáp ứng với nhu cầu tối thiểu trong việc sinh hoạt từ một ngôi nhà nhỏ trở thành ngôi chùa, chi phí tốn kém khá lớn, do vậy nên Ni Sư cùng một số Phật tử trong chùa đã cố gắng tổ chức buổi tiệc chay gây quỹ vào ngày 31 tháng 5 năm 2020 nhưng phải tạm ngưng vì bệnh dịch Covid-19, mặc dù vậy, công trình xây dựng chùa vẫn phải tiến hành. Để có phương tiện tiếp tục công trình, Ni Sư Nguyên Bổn đã cho phổ biến tâm thư với nội dung như sau:
(Robert Mullins International) Vào ngày 16 tháng Bảy năm 2020 vừa qua, Tổng thống Trump đã chỉ thị cho Sở di trú USCIS từ chối nhận đơn mới về chương trình DACA, dù phán quyết của Tối Cao Pháp Viện cho phục hồi chương trình DACA. Đây là chương trình tạm thời không trục xuất những thanh niên đã đến Hoa Kỳ bất hợp pháp từ khi còn thơ ấu và cho phép họ được phép làm việc tại Hoa Kỳ.
Tình hình đại dịch ở Mỹ và nhiều nơi trên thế giới vẫn là quan tâm hàng đầu của mọi người trong tuần qua, đặc biệt cơ quan CDC của Hoa Kỳ đưa ra báo động số người bị nhiễm Covid-19 thực sự cao hơn gấp 24 lần số đã báo cáo. Ngoài ra tình hình ngày thêm căng thẳng tại Biển Đông cũng làm cho nhiều người chú ý.
Nghiên cứu được phổ biến trong tuần trước chống lại một số phát hiện lúc đầu này, nhắc nhở rằng khám phá khoa học là tiến trình phát triển. Các nhà nghiên cứu tại Bệnh Viện Massachusetts General Hospital và Beth Israel Deaconess Hospital đã phổ biến một nghiên cứu hôm Thứ Năm tuần trước cho thấy không có chứng cứ loại máu ảnh hưởng sự phát triển các triệu chứng nghiêm trọng ở một số người (được định nghĩa là việc đặt ống thở vào khí quản hay chết) từ việc truyền nhiễm vi khuẩn corona.
Đại dịch vi khuẩn corona hiện đã giết chết hơn 631,000 người trên toàn thế giới, theo bản tin của Đài ABC News cho biết hôm Thứ Năm, 23 tháng 7 năm 2020. Hơn 15.4 triệu người trên toàn cầu đã được chẩn đoán bị nhiễm Covid-19, theo Đại Học Johns Hopkins cho biết. Con số thực sự được tin là cao hơn nhiều vì thiếu việc thử nghiệm, nhiều trường hợp không báo cáo và những nghi ngờ một số chính phủ đang dấu giếm hay đùa giỡn với sự lây lan tại các quốc gia của họ. Hoa Kỳ đã trở thành quốc gia bị ảnh hưởng tồi tệ nhất, với hơn 4 triệu người bị lây và ít nhất 144,072 người thiệt mạng.
Lãnh Đạo Khối Đa Số tại Thượng Viện Mitch McConnell đã nói rằng bất cứ món tiền tài trợ gửi thẳng nào nên được thu hẹp vào những người Mỹ có thu nhập thấp – đặc biệt, ông nhắm đến trần thu nhập $40,000, theo bản tin của Business Insider cho biết hôm 23 tháng 7 năm 2020. Các nhà lập pháp Cộng Hòa tại Quốc Hội đã giảm số tiền trợ cấp thêm cho thất nghiệp hàng tuần $600, mà sẽ hết hạn vào cuối tháng này trong khi đại dịch hoành hành tại Hoa Kỳ. Khoảng 70,000 trường hợp mới bị lây vi khuẩn corona được báo cáo hôm Thứ Tư, với số người chết lên đến hơn 142,000.
Trong nhận xét nghiêm túc và tỉnh táo, Pompeo cảnh báo người dân Mỹ rằng “nếu chúng ta khuất phục bây giờ, thì con cháu của con cháu chúng ta có thể phải chịu sự thương hại của Đảng CSTQ, những kẻ mà hành động chủ yếu thách thức thế giới tự do.” Bài phát biểu của Pompeo đến một ngày sau khi FBI công bố rằng Đảng CSTQ đã thực hiện một “chương trình” để trồng cấy những nhà nghiên cứu quân sự bí mật và bất hợp pháp trong nhiều đại học Hoa Kỳ để ăn cắp các tài liệu nhạy cảm. Đầu tuần này, Bộ Ngoại Giao Mỹ tuyên bố tòa lãnh sự TQ tại Houston sẽ bị đóng cửa, với Pompeo nói rằng sự phức tạp là “một trung tâm gián điệp và trộm cắp IP.”
Tổng Thống Donald Trump hôm Thứ Năm, 23 tháng 7 năm 2020 tuyên bố rằng Đảng Cộng Hòa đã bãi bỏ kế hoạch tổ chức các hoạt động đại hội tại thành phố Jacksonville thuộc tiểu bang Florida, theo CNN tường trình cho hay. Sự thay đổi là sự đảo ngược đánh ngạc nhiên đối với Trump, người đã dời đại hội tới Jacksonville sau khi thống đốc North Carolina nêu quan ngại sức khỏe công chúng về việc có sự tập trung đông đảo tại Charlotte, trong khi Đảng Cộng Hòa đã đặt kế hoạch từ lâu.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.