Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 969)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong mùa đại dịch toàn cầu Covid-19, tính đến hôm nay đã khiến hơn 250.000 người trên thế giới tử vong, riêng tại Hoa kỳ là 67.000 người. Đức Phật Dược Sư đã phát mười hai đại nguyện cứu độ các bịnh khổ thân tâm của hết thảy chúng sinh. Chúng sanh nghe danh ngài, đãnh lễ ngài liền có thể tiêu trừ được nhiều bịnh tật và chết chóc.
Trước thềm Đại hội 13 tình hình thực sự của chế độ XHCN đã được chuyên viên xác nhận chính thức như sau: “..đã xuất hiện ngày càng nhiều “nhóm lợi ích” tiêu cực, đã và đang ảnh hưởng, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội, nhất là ở những ngành, lĩnh vực quan trọng, liên quan trực tiếp đến cuộc sống của các tầng lớp nhân dân, như quản lý đất đai, tài chính - ngân hàng, đầu tư xây dựng cơ bản, khai thác tài nguyên. Thậm chí, “nhóm lợi ích” tiêu cực còn xuất hiện ở một số ngành, lĩnh vực vốn vẫn được coi là tôn nghiêm, liên quan đến an ninh quốc gia, như công tác tổ chức - cán bộ, phòng, chống tội phạm,... Một loạt vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử trong thời gian gần đây liên quan đến nhiều tổ chức đảng, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo cao cấp cho thấy, “nhóm lợi ích” đã leo cao, luồn sâu vào trong bộ máy Đảng và Nhà nước, đe dọa đến sự tồn vong của Đảng và chế độ.”
Một thành phố là cảng thương mại hiện đại nằm ở rìa phía nam của Navajo Nation bị phong tỏa vào cuối tuần dưới sự giám sát của Vệ Binh Quốc Gia và cảnh sát tiểu bang để không cho đi lại và thương mại không cần thiết khi dịch vi khuẩn corona đang bùng nổ, theo tin AP cho biết hôm Thứ Bảy, 2 tháng 5. Thống Đốc New Mexico Michelle Lujan Grisham đã ra lệnh cho cư dân của thành phố Gallup phải ở trong nhà ngoại trừ các trường hợp khẩn cấp và các đường bị đóng không cho vào và ra khỏi thành phố đối với việc đi lại không cần thiết và bất cứ xe cộ nào chở hơn 2 người. Lây nhiễm của COVID-19 tại Gallup và quận phụ cận McKinley đã vượt hơn 1,110 trường hợp được xác nhận tính tới Thứ Bảy chiếm 30% các trường hợp bị lây trên toàn tiểu bang, vượt hơn số lây nhiễm tại các cộng đồng lớn hơn nhiều như Albuquerque. Tính chung, có hơn 3,730 trường hợp được báo cáo tại New Mexico hôm Thứ Bảy, với ít nhất 139 người thiệt mạng.
Hàng ngàn người đã tràn ra các đường phố lần đầu tiên trong 2 tháng khi Tây Ban Nha nới lỏng các hạn chế chống vi khuẩn corona trên toàn quốc. Nhiều nơi công cộng, như bãi biển và công viên, vẫn còn hạn chế, nhưng những nơi công cộng khác đã cho tự do để tập thể dục. Chính phủ đã đặt ra lịch trình theo nhóm tuổi và các hoạt động để ngăn chận đám đông tụ tập và lây nhiễm nguy cơ cho dân chúng.
Ít nhất 46 người chết trong một cuộc bạo loạn tại Nhà Tù Los Llanos tại tiểu bang Portuguesa của Venezuela, theo một nhà lập pháp đối lập trong khu vực cho CNN biết hôm Thứ Bảy. Hàng chục người khác cũng bị thương trong vụ bạo loạn đã bắt đầu trong thời gian cố gắng trốn trại tù, theo Dân Biểu Quốc Gia của tiểu bang Portuguesa là Maria Beatriz Martina nói với CNN. Martinez cho biết rằng một trái lựu đạn đã nổ trong cuộc trốn chạy khỏi nhà tù, gây thương tích cho ít nhất một quan chức.
Chính phủ Hoa Kỳ viện trợ cho Việt Nam tổng cộng 9 triệu rưỡi đô la để đối phó với bệnh dịch COVID-19, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) cho biết hôm 2 tháng 5 năm 2020.
Toàn là thần chú và phép lạ cả. Điều mầu nhiệm là tuy chỉ được ăn bánh vẽ nhưng cả nước vẫn không ai kêu đói, và có người còn tấm tắc khen ngon. Mầu nhiệm hơn nữa là một dân tộc dễ chịu (và dễ dậy) tới cỡ đó mà vẫn sống sót được mãi cho đến đầu thế kỷ này.
Năm 2013, khi Tập Cận Bình nắm giữ hai chức vụ cao nhất trong đảng và chính quyền, với tham vọng lớn lao khi vạch ra cái bẫy “Nhất Đới Nhất Lộ”, nhằm thôn tính, quy về một mối từ kinh tế lẫn chính trị. Trung Quốc bỏ ra hàng nghìn tỷ Mỹ kim để ve vản, hối lộ quan chức thẩm quyền của các nước đồng lõa ký kết những dự án xây dựng. Bị sa vào bẫy nợ bao nhiêu, bị lệ thuộc vào Trung Cộng bấy nhiêu, từ thuê mướn trở thành đặc khu (lãnh địa của Trung Quốc) với 99 năm.
Vấn đề kỳ thị chủng tộc là chuyện rất bình thường ở đâu cũng có hết. Là người Việt sống tại hải ngoại chúng ta cũng không thể thoát ra khỏi vấn đề nầy. Tuy nhiên sự kỳ thị có ảnh hưởng nhiều hay ít đến nạn nhân hay không cũng còn tùy thuộc một phần lớn vào thái độ và cách suy nghĩ của mỗi người.
Hơn 1 triệu người trên thế giới đã bình phục khỏi vi khuẩn corona hôm Thứ Sáu, 1 tháng 5 sau khi thử nghiệm dương tính COVID-19, theo Đại Học Johns Hopkins cho biết. Có hơn 3 triệu người được xác nhận bị lây vi khuẩn corona trên toàn thế giới kể từ khi đại dịch bắt đầu vào tháng 12 năm ngoái -- một cột mốc quan trọng đã đạt được vào đầu tuần này. Trong khi trên toàn cầu có hơn 235,000 người thiệt mạng, số người bình phục đã hơn 1 triệu. Tại Hoa Kỳ đã có hơn 1,130,000 trường hợp bị lây, với 65,435 người thiệt mạng.
Phát ngôn viên Bạch Ốc Judd Deere cũng xác nhận Bạch Ốc đã chận giám đốc Viện Các Bệnh Dị Ứng và Nhiễm Trùng Quốc Gia không xuất hiện trước Hạ Viện. Ông này nói rằng trong khi chính phủ đang nỗ lực chiến đấu với đại dịch mà hiện đã giết chết hơn 60,000 người Mỹ, “nó thật là phản tác dụng để có các cá nhân dính vào các nỗ lực xuất hiện đó trong cuộc điều trần quốc Hội.” “Chúng tôi cam kết làm việc với Quốc Hội để cung cấp điều trần vào thời điểm thích đáng,” theo Deere cho biết trong một thông báo.
Khách hàng hội đủ điều kiện về lợi tức đang gặp khó khăn về tài chánh vì COVID-19 do cách ly kiểm dịch, bệnh tật, chăm sóc người thân hoặc vì cơ sở kinh doanh đóng cửa có thể nộp đơn xin trợ giúp để trả hóa đơn điện. Khách hàng nào sử dụng cả điện và gas để cung cấp năng lượng cho căn nhà của mình có thể nhận được trợ giúp tới $200 và khách hàng nào có nhà hoàn toàn sử dụng điện có thể nhận được tới $300.
Truyền thông nhà nước Bắc Hàn tường trình rằng Kim Jong Un đã xuất hiện tại buổi lễ Ngày Tháng Năm, là sự xuất hiện đầu tiên của ông ấy trong khoảng 3 tuần, theo CNN cho biết hôm Thứ Sáu, 1 tháng 5. “Nhà Lãnh Đạo Tối Cao Kim Jong Un Cắt Băng Khánh Thành Hãng Chế Tạo Phân Hóa Học Sunchon,” theo KCNA tường trình.
Joe Biden đã đưa ra tuyên bố hôm Thứ Sáu, 1 tháng 5 bác bỏ cáo buộc của cựu phụ tá nói rằng ông đã tấn công tình dục lúc cô 27 năm trước, nói rằng sự cáo buộc của Tara Reade là “Điều này đã không bao giờ xảy ra,” theo CNN cho biết. Tuyên bố hôm Thứ Sáu là phản ứng chi tiết đầu tiên từ Biden đối với cáo buộc của Reade và đến khi áp lực tạo ra đối với sự đề cử của Đảng Dân Chủ để giải quyết vấn đề cá nhân.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.