
(WASHINGTON/BANFF, Alberta, ngày 19 tháng 5) – Trong tuần này, các bộ trưởng tài chánh từ Nhóm G7 sẽ họp tại Canada với mục tiêu đạt được thỏa thuận về những vấn đề không liên quan đến thuế quan. Tuy nhiên, cố gắng này có thể gặp khó khăn do chính quyền Tổng thống Donald Trump đang theo đuổi chiến lược buộc các đồng minh hành động vì lợi ích riêng của Hoa Kỳ.
Sáu quốc gia còn lại trong G7 (Nhật Bản, Anh, Đức, Pháp, Ý và nước chủ nhà Canada) đang tìm cách giữ vững khối đoàn kết phương Tây, trước tình hình chính quyền Trump hay bất ngờ thay đổi lập trường về chính sách thuế quan, khí hậu, và chiến tranh Ukraine.
Để tránh “đụng chạm,” bản tuyên cáo chung sắp tới có thể sẽ sử dụng ngôn ngữ ít rõ ràng hơn, và không đả động đến những vấn đề gây tranh cãi. Nhưng một nguồn tin từ Hoa Kỳ cho biết:“Chúng tôi không có ý định đưa ra tuyên cáo chung qua loa, lấy lệ. Bất kỳ sự thống nhất nào cũng cần phải phù hợp với các ưu tiên của chính quyền Trump.”
Bộ Trưởng Tài Chánh Hoa Kỳ Scott Bessent sẽ tham dự hội nghị cùng với các bộ trưởng tài chánh và thống đốc ngân hàng trung ương của G7, diễn ra từ thứ Ba đến thứ Năm tại thị trấn Banff, Alberta. Trọng tâm của các cuộc thảo luận sẽ là những bất đồng về mức thuế cao ngất mà Trump ban hành gần đây. Tuy nhiên, theo nguồn tin từ Hoa Kỳ, sẽ không có bất kỳ thỏa ước thương mại song phương nào được công bố tại hội nghị lần này.
Hiện Nhật Bản, Đức, Pháp và Ý đang đối mặt với nguy cơ mức thuế qua lại từ Hoa Kỳ bị tăng gấp đôi, lên đến 20% hoặc cao hơn, kể từ đầu tháng 7. Trong khi đó, Anh đã đạt được một thỏa ước nhỏ, nhưng vẫn không tránh khỏi việc phải chịu mức thuế 10% đối với phần lớn hàng hóa xuất cảng sang Hoa Kỳ. Canada, quốc gia chủ nhà của hội nghị, vẫn đang chật vật với mức thuế riêng 25% mà Trump đã áp đặt lên nhiều mặt hàng xuất cảng.
“Không ai trông chờ Mỹ sẽ đưa ra những ưu đãi mậu dịch tốt hơn cho G7 hay các đối tác,” Charles Lichfield, Phó Giám Đốc Trung tâm Địa lý Kinh tế thuộc Hội Đồng Đại Tây Dương tại Washington, cho biết.
Theo ông, các bộ trưởng từ sáu nước còn lại có thể sẽ lựa lời để nhắc nhở Bessent rằng họ là những người bạn lâu năm của Mỹ, và rằng việc vừa phải chịu sức ép thuế quan từ Mỹ, vừa phải đáp ứng yêu cầu gây sức ép lên TQ là điều không hề đơn giản.
Đối phó TQ
Một phát ngôn viên Bộ Tài Chánh Hoa Kỳ cho biết, Bessent sẽ thúc giục các quốc gia G7 xem lại các vấn đề mất cân bằng trong kinh tế và những phương thức hoạt động không dựa theo quy luật thị trường, ngay cả trong chính nội bộ mỗi quốc gia, để từ đó có biện pháp đối phó mô hình kinh tế do TQ thao túng và điều khiển.
Từng là giám đốc quỹ đầu cơ, Bessent từ lâu đã chỉ trích các chính sách của Bắc Kinh, đặc biệt là việc trợ cấp cho các công ty, xí nghiệp, dẫn đến tình trạng sản xuất dư thừa và khiến hàng hóa giá rẻ tràn ngập nhiều nơi trên thế giới.
Nhiều người xem Bessent là người có thể làm dịu lại đường lối thương mại cứng rắn của Trump, nên các bộ trưởng G7 hy vọng ông sẽ “giúp chính quyền Hoa Kỳ chọn hướng đi mềm dẻo hơn trong chính sách thương mại,” theo Mark Sobel – cựu viên chức Bộ Tài Chánh Hoa Kỳ và Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế, hiện là Chủ tịch OMFIF (một tổ chức tư vấn chính sách tài chánh độc lập).
Tuyên cáo chung: bài toán nhức đầu!
Dù còn nhiều bất đồng về thuế quan, các viên chức G7, đặc biệt là Canada, vẫn quyết tâm đạt được một tuyên cáo chung tại hội nghị lần này, nhằm mở đường cho Hội nghị Thượng đỉnh G7 vào tháng 6 tại Kananaskis, cách Banff không xa.
Nguồn tin từ chính phủ các nước G7 cho biết một bản dự thảo tuyên cáo chung đã được soạn sẵn, và Canada đang cố gắng thúc đẩy sự đồng thuận nhằm cho thấy G7 vẫn giữ vững tinh thần đoàn kết trước nhiều thách thức.
Một trong những nội dung chính dự kiến sẽ xuất hiện trong tuyên cáo chung là lời ủng hộ mạnh mẽ dành cho Ukraine trong chiến với Nga. Bộ Trưởng Tài Chánh Ukraine Serhii Marchenko sẽ trực tiếp tham dự hội nghị, trong khi Liên Âu cũng đang chuẩn bị một gói trừng phạt mới để tăng thêm áp lực với Moscow.
Tuy nhiên, bất kỳ tuyên cáo nào về Ukraine lần này cũng sẽ không chi tiết như tuyên cáo chung của G7 hồi tháng 10 năm 2024. Khi đó, các nước công bố khoản vay trị giá 50 tỷ MK cho Ukraine, dựa trên nguồn lợi tức thu được từ các tài sản quốc gia của Nga bị phong tỏa.
Tình hình có thể thay đổi sau khi Tổng thống Trump, trong một cuộc điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin vào thứ Hai, tuyên bố rằng các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Nga và Ukraine sẽ bắt đầu ngay lập tức. Sự việc này có thể làm chậm lại việc công bố các lệnh trừng phạt mới.
Một nguồn tin từ Hoa Kỳ cho biết Bessent vẫn đang xem xét toàn bộ các phương án trừng phạt để gây sức ép buộc Nga chấm dứt cuộc chiến, tuy nhiên mọi hành động đều phải phụ thuộc vào “tình hình chung lúc đó.”
Ngoài ra, một lãnh vực khác có thể tạo được thỏa thuận chung là việc tiếp tục hỗ trợ Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (IMF) và Ngân Hàng Thế Giới (World Bank), sau khi Bessent đã tái xác nhận cam kết của Hoa Kỳ đối với các tổ chức này vào tháng 4.
Các viên chức G7 cũng hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận chung trong những lãnh vực như chống rửa tiền, tội phạm tài chánh và thúc đẩy vai trò của các công ty, xí nghiệp tư nhân trong tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, vấn đề biến đổi khí hậu chắc chắn sẽ gây tranh cãi, do chính quyền Trump từng thẳng thừng phản đối chính sách năng lượng xanh của chính quyền tiền nhiệm.
Một vấn đề nan giải khác là: G7 sẽ giải thích thế nào về tình hình kinh tế bất ổn và sự trì trệ trong đầu tư, vốn là hậu quả từ các chính sách thuế quan của Trump, mà không trực tiếp chỉ trích những chính sách đó?
“Tôi không thể đoán được gì cả, tương lai giờ chỉ là một màn sương mù,” Suzanne Clark, CEO của Phòng Thương Mại Hoa Kỳ, chia sẻ tại một hội nghị G7 tổ chức ở Ottawa.