Hôm nay,  

Mây Tần

17/05/202400:00:00(Xem: 1824)
 
« Đoái thương muôn dặm tử phần
Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa »
-- Nguyễn Du
 
Hai chữ Mây Tần lấy ở điển tích của Hàn Dũ: « Mây ngang Tần Lĩnh biết nhà mình đâu?
Tuyết phủ Lam Quan ngựa khó qua ». Ý nói về nỗi đi xa, nên nhớ quê nhà, đê đầu tư cố hương!
 
Quê hương khuất bóng hoàng hôn
Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai.
(Thơ Đường)
 
Hai chữ Mây Tần hẳn là tâm sự của nhà văn Linh Bảo, theo sách vở ghi lại, bà phải sống cuộc đời xa quê hương. Bà vừa ra đi về miền miên viễn ở tuổi thọ 98, nhớ thương, tưởng niệm và cầu mong Linh Bảo siêu thăng tịnh độ quốc, tìm lại được mây Tần « nhựt mộ hương quan hà xứ thị ».
   
Nhắc đến hương quan hà xứ thị ? Nhất là nhắc lại Mây Tần, ta không khỏi nhớ đến đại thi hào Nguyễn Du, vì sao? Thưa, có lẽ vì tư tưởng của ông hiện diện ở mọi nơi, mọi lúc, với mọi người, trong tất cả mọi hoàn cảnh. Cái triết lý nhân bản của cụ Nguyễn Du đã được rất nhiều tác giả danh tiếng trình bầy. Tất cả, họ đều viết hay ở mọi khía cạnh, mọi chi tiết. Và truyện Kiều thì chúng ta bàn mãi cũng không chán và không hết, nên lúc này, CT xin mạn phép nhắc lại, có thể kể thêm vài chi tiết qua sự hoàn chỉnh luận án về triết lý nhân bản Kiều của tác giả linh mục Vũ Đình Trác.
   
Thưa, xin viết lại đây, chỉ là do lòng ưu ái với văn chương quê mẹ và cũng xin luôn nhớ về những tác giả luôn đầy ắp tâm tình gói gọn hai chữ Việt Nam.
   
Luận án của LM Vũ Đình Trác là một luận án triết học Việt Nam hoàn thành năm 1975 hoàn chỉnh và biện trình tại đại học Sophia, Tokyo, Nhật bản năm 1984, bản Việt văn do chính tác giả xuất bản và giữ bản quyền xuất bản năm 1993 « thời điểm công giáo » phát hành in tại NV Printing, Garden Grove, CA.
   
“Than ôi ! Một bước phong trần, mấy phen chìm nổi! Trời tình mù mịt, bể hận mênh mông. Sợi tơ mành theo gió đưa đi, cánh hoa rụng chọn gì đất sạch!
   
Ai dư nước mắt khóc người đời xưa? Thế mà giống đa tình luống những sầu chung, giọt lệ Tầm Dương chan chứa; lòng cảm cựu ai xui thương mướn? Nghe câu  ngọc thụ não nùng. Cho hay danh sĩ giai nhân, cùng kiếp hoa nghiêm nặng nợ. Ngán nỗi non xanh đất đỏ, để riêng ai lưu lạc đau lòng”.
   
Trên đây là lời mở đầu bài tựa Hán văn, đề tựa là Thanh Tâm Tài Nhân thi tập của Chu Minh Trinh, Đoàn Tư thuật dịch.
   

Công việc viết và sưu khảo, hệ thống tư tưởng một luận án, một cuốn sách dĩ nhiên mang lại nhiều lợi ích, có những lợi ích chung cho mọi người và bên cạnh cũng là lợi ích cá nhân. Nhưng ý muốn thực hiện và lòng đam mê của tác giả Vũ Đình Trác mang chủ đề rất Việt Nam, triết lý nhân bản truyện Kiều, thiết nghĩ đây là một ý thức về nguồn mạnh mẽ và thân mến cho chúng ta, mọi người Việt Nam đang sống xa rời mà luôn luôn gìn giữ tâm hướng về quê hương Việt Nam.
   
Truyện Kiều của Nguyễn Du, đa số người Việt Nam ai ai cũng biết nghĩa là đã nghe nói tới, đã thuộc vài câu hay thuộc nhiều đoạn, đã từng nghe lẩy Kiều, hay đã yêu và đã giảng nghĩa lưu loát về Kiều. Nói chung, đây là một tác phẩm rất nổi danh, rất được lưu truyền trong dân gian, phổ biến rộng rãi từ lãnh vực văn chương truyền khẩu sang văn chương bác học.
   
Người nhà quê Việt Nam, khắp Bắc, Nam, Trung vẫn có thể nằm võng đu đưa và thích chí đưa đẩy, ê a vài câu Kiều lẩy: “Còn non còn nước còn dài, Còn về còn nhớ tới người hôm nay ».
   
Câu này trích ở đoạn Kiều tiễn biệt Kim Trọng. Người bình dân ta cũng vậy, khi thương ai, nhớ ai và trông đợi thì ngân nga… còn khi tức tối thì cũng biết nổi đóa: “Ma đưa lối quỷ dẫn đường, Lại tìm những nỗi đoạn trường mà đi ». Nhưng chán chê rồi ai ai cũng nương theo Nguyễn Du mà tự giải thoát được những uẩn ức của cuộc đời, có thể gọi theo văn chương bác học là tri thiên mệnh: “Cho hay muôn sự tại trời, Trời kia đã bắt làm người có thân, Bắt phong trần phải phong trần, Cho thanh cao mới được phÀn thanh cao”… “Thiện tâm ở tại lòng ta
Chữ  tâm kia mới bằng ba chữ tài.”
   
Vì người ta yêu cầu chuyện mà viết thật nhiều sách để bàn về Nguyễn Du và triết lý Kim Vân Kiều. Sách bàn về Kiều có lẽ viết không bao giờ hết, càng viết càng giầu có, ý tưởng càng phong phú, tư tưởng càng rộng rãi và thâm thúy. Điểm cá biệt là bên cạnh đó, người bình dân Việt Nam không còn phải khó khăn lắm để đọc Kiều, vì cái bút pháp tự nhiên của Nguyễn Du: “Nghĩ đời mà ngán cho đời, Tài tình chi lắm cho trời đất ghen.”
   
Khi nhớ quê hương, cha mẹ ở xa thì người học ít, học nhiều, người ở đâu đâu, chân trời, góc bể cũng đồng ý với cái buồn bã của Kiều mà cũng rung rung nước mắt: “Đoái thương muôn dặm tử phần, Hồn quê theo ngọn mây Tần xa xa”… “Xót thay huyên cỗi xuân già,
Tấm lòng thương nhớ biết là có nguôi.”
   
Truyện Kiều của Nguyễn Du xuất hiện vào thế kỷ XVIII là thời kỳ phồn thịnh của lịch sử văn chương Việt Nam.
 
Chúc Thanh

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Áo dài là y phục cổ truyền của người Việt Nam, đàn ông cũng như đàn bà. Bài này cho các ông ra rìa, chỉ nói tới áo dài của các bà. Kể ra các ông cũng chẳng ghen tỵ chi được vì nói tới áo dài là người ta thường nghĩ tới sự mượt mà, uyển chuyển dịu dàng của phụ nữ. Các ông cũng chẳng mặn mòi chi với áo dài vì khi nước ta trở thành thuộc địa của Pháp, đa số các ông sống ở thành thị đã phụ áo dài để mặc đồ tây.
Tình hình nước Mỹ ngày càng thêm chia rẽ trong những ngày tháng qua. Sau khi Texas phân chia lại địa hạt bầu cử quốc hội để làm cho tiểu bang này “thuần Cộng Hòa” hơn, California đáp trả. Một số tiểu bang khác cân nhắc làm theo. Điều này sẽ chỉ làm nước Mỹ thêm phân cực chính trị. Rồi nối tiếp đến sự kiện bi thảm Charlie Kirk bị ám sát. Một số chính trị gia bảo thủ lập tức đổ lỗi cho phe “cực tả”. Trong môt cuộc trả lời phỏng vấn với tờ Daily Mail, bà ngoại của nghi can Tyler Robinson nói rằng: "Con trai tôi, bố của nó, là một người Cộng Hòa ủng hộ Trump. Hầu hết các thành viên trong gia đình tôi đều theo Đảng Cộng Hòa. Tôi không biết ai là người theo Đảng Dân Chủ cả…. Tôi thực sự rất bối rối. [Tyler] là người nhút nhát nhất. Nó chưa bao giờ, chưa bao giờ nói chuyện chính trị với tôi cả…" Nhiều cư dân trên mạng bình luận rằng nếu Tyler là một người theo Dân Chủ, hay di dân, hay một người da màu, thì sự chia rẽ màu da, ý thức hệ còn được kích hoạt đến cỡ nào.
Đã bao giờ bạn nửa đêm lướt mạng, thấy một nút bấm rực rỡ rồi mua ngay món đồ chẳng cần thiết, để sáng hôm sau ngẩn ngơ hối tiếc? Đã bao giờ bạn phải giấu những gói hàng khỏi người thân? Y học gọi đó là “oniomania” – chứng nghiện mua sắm – và ngày nay, các nhà nghiên cứu cho rằng đây là một căn bệnh đang lan rộng. Thương mại bán lẻ đang đổi thay nhanh chóng. Những nền tảng như TikTok đưa thẳng quầy hàng vào màn hình, pha trộn trò giải trí với việc tiêu tiền. Livestream mua sắm biến chuyện mua bán thành một cuộc chơi, nơi người dẫn vừa pha trò, vừa lôi kéo khán giả bấm nút. Chính vì thế mà giới kiểm soát và học giả bắt đầu lo ngại. Liên Hiệp Châu Âu đã ra luật cấm các nền tảng “dẫn dắt” hành vi người dùng bằng thiết kế lôi cuốn. Ủy ban Châu Âu hiện điều tra Temu, cửa hàng trực tuyến của Trung Quốc, với lý do dịch vụ này có “thiết kế gây nghiện”. Cùng lúc, hàng loạt nghiên cứu được công bố về chứng nghiện mua sắm, cho thấy đây không còn chỉ là một hiện tượng xã hội thoáng qua.
Hàng trăm ngôi sao Hollywood và Broadway, trong đó có Robert De Niro, Ben Affleck, Jennifer Aniston, Selena Gomez, Lin-Manuel Miranda, Tom Hanks và Meryl Streep – cùng ký tên vào đơn đang kêu gọi người Mỹ "đấu tranh để bảo vệ và gìn giữ các quyền được hiến pháp bảo vệ” sau khi Jimmy Kimmel bị cắt sóng. Theo AP loan tin Thứ Hai 22/9. Lá thư gửi từ Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ, cho rằng đây là "thời khắc đen tối của quyền tự do ngôn luận ở quốc gia chúng ta.”
Mount Rushmore, công trình điêu khắc khổng lồ với bốn gương mặt Tổng thống Hoa Kỳ George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt và Abraham Lincoln, nằm trên vách núi granite vùng Black Hills thuộc South Dakota, từ lâu vẫn được xem như biểu tượng ái quốc. Tuy nhiên, lịch sử hình thành và tồn tại của nó lại chất chứa nhiều tầng mâu thuẫn: xây dựng trên vùng đất linh thiêng vốn thuộc về người Lakota, được thực hiện bởi một nghệ sĩ từng có quan hệ với Ku Klux Klan, và trên thực tế chưa bao giờ hoàn tất theo dự định ban đầu.
Một phúc trình mới của Đại học Yale vừa đưa ra bằng chứng cho thấy mạng lưới trại cải tạo trẻ em Ukraina do Nga điều hành rộng lớn hơn nhiều so với những gì trước đây các nhà điều tra ước lượng, với cả chương trình huấn luyện quân sự tại các trường thiếu sinh quân và cơ sở dành cho trẻ em từ 8 tuổi trở lên. “Các em được huấn luyện quân sự thật sự như việc ném lựu đạn, và trong một trường hợp chúng tôi biết có trẻ em còn tham gia chế tạo máy bay không người lái,” Nathaniel Raymond, giám đốc phòng nghiên cứu, nói trong một cuộc phỏng vấn với NPR.
Năm 1957, Frank Kameny, nhà thiên văn 32 tuổi làm việc cho Army Map Service, đang công tác tại Hawaii và bờ Tây thì bị triệu hồi về Washington để trả lời thẩm vấn. Câu hỏi xoay quanh đời tư: ông có phải là người đồng tính hay không. Kameny, một cựu chiến binh Thế chiến II, đáp dứt khoát: “Tôi không thấy điều ấy liên quan gì đến công việc hay quyền lợi của chính phủ.” Lời khẳng định không cứu vãn được sự nghiệp: ông bị sa thải với lý do “khai man” hồ sơ xin việc, vì từng bị bắt một năm trước với cáo buộc “hành vi đồi bại.”
Tổng thống Donald Trump luôn mạng mẽ khẳng định “tôi không bao giờ vẽ tranh, tôi không thích vẽ tranh” và “lá thư mừng sinh nhật đó là ‘hoax’”. Thậm chí, Trump đã đệ đơn kiện tờ The Wall Street Journal đòi bồi thường $10 tỷ đô la để có bài báo về bức thư bị cáo buộc này. Sáng nay Thứ Hai 8/9, các thành viên Đảng Dân Chủ trong Ủy ban Giám sát Hạ viện đã công bố bức thư đầy hình ảnh “gợi cảm" gửi Jeffrey Epstein, có chữ ký của Donald Trump trên đó.
Hội Cựu Sinh Viên Trường Võ Bị West Point loan báo sẽ không tổ chức lễ vinh danh diễn viên Tom Hanks, người được chọn là khôi nguyên giải thưởng danh giá Sylvanus Thayer năm nay, theo NPR News. Buổi lễ, vốn dự trù ngày 25 tháng 9 với diễn hành và tiệc chính thức, bị hủy bỏ, nhưng Hanks vẫn được trao giải. Lý do không được công bố.
Chính quyền Tổng Tống Donald Trump đang mở rộng chiến dịch trấn áp nhập cư sang mạng lưới chăm sóc sức khỏe, tiến hành điều tra chi tiêu Medicaid tại ít nhất sáu tiểu bang do Đảng Dân Chủ lãnh đạo. Đây là những tiểu bang cung cấp bảo hiểm y tế đầy đủ cho người nhập cư không giấy tờ, nghèo và khuyết tật sống tại Hoa Kỳ.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.