Hôm nay,  

Thế Hệ Trẻ Đang Đối Mặt Với Cuộc Khủng Hoảng Sức Khỏe Chưa Từng Có

6/13/202500:00:00(View: 63)

khung hoang suc khoe
Thế hệ trẻ ngày nay là nạn nhân đầu tiên của một thế giới vừa ấm lên, vừa hỗn loạn và đầy những bất an tinh thần. Sức khỏe giới trẻ không chỉ là vấn đề cá nhân mà là dấu hiệu của một thế giới đang mất cân bằng. Nếu không kịp thời điều chỉnh, hậu quả sẽ ảnh hưởng sâu rộng đến toàn xã hội. (Nguồn: pixabay.com)

Tuổi vị thành niên vốn đã là giai đoạn không dễ dàng, nhưng thanh thiếu niên ngày nay lại đang gặp phải những rắc rối về sức khỏe mà chưa thế hệ nào từng trải qua.
 
Theo một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Y khoa The Lancet, hơn một tỷ người trong độ tuổi từ 10 đến 24 (tương đương ít nhất một nửa tổng số thanh thiếu niên trên toàn thế giới) có nguy cơ gặp hậu quả sức khỏe nghiêm trọng vào năm 2030. Béo phì tăng nhanh, các vấn đề về tâm thần ngày càng trầm trọng, công nghệ kỹ thuật số xâm nhập sâu vào đời sống, biến đổi khí hậu – tất cả đang cùng tạo thành một cuộc khủng hoảng sức khỏe đối với giới trẻ.
 
Giáo sư Sarah Baird, chuyên gia về y tế toàn cầu và kinh tế học tại Đại học George Washington, đồng thời là đồng chủ tịch Lancet Commission, chia sẻ: “Ngay cả tôi cũng sững sờ khi nhìn vào những con số và các dự báo. Chúng ta đã rơi vào tình trạng khủng hoảng sức khỏe ở giới trẻ, và tình hình này chắc chắn sẽ càng trầm trọng hơn trong tương lai.
 
Lancet Commission là những nhóm nghiên cứu độc lập được thành lập bởi tạp chí The Lancet, để nghiên cứu sâu vào các vấn đề sức khỏe cụ thể và đưa ra khuyến nghị chính sách phù hợp. Bản phúc trình mới được biên soạn bởi 44 chuyên gia, trong đó có 10 người thuộc Youth Commissioners. Họ đã phân tích khoảng 550 bài nghiên cứu được bình duyệt từ năm 2021 đến nay. Đây là phần tiếp theo của bản phúc trình đầu tiên về cuộc sống vui khỏe của lứa tuổi vị thành niên hồi năm 2016.
 
Thực tế cuộc sống của thanh thiếu niên ngày nay khác biệt một trời một vực so với cách đây một thập niên,” Baird cho biết. “Giữa hàng loạt áp lực cạnh tranh về ngân sách, sự quan tâm và ưu tiên chính sách, nhóm tuổi này một lần nữa bị gạt sang một bên. Đã đến lúc chúng ta cần nhắc nhở xã hội về tầm quan trọng của người trẻ, và rằng việc phớt lờ họ trong giai đoạn đầy biến động này có thể dẫn đến những hậu quả khó lường.
 
Dù bản phúc trình cũng ghi nhận một số tín hiệu tích cực (như tỷ lệ hút thuốc và uống rượu đang giảm, cơ hội học hành được cải thiện rõ, đặc biệt là đối với nữ sinh), nhưng nhìn chung, tình trạng sức khỏe của giới trẻ đang đứng trước “ngưỡng nguy hiểm” trong một thế giới đầy bất định và thay đổi nhanh chóng. Sau đây là những vấn đề cấp bách nhất.
 
Biến đổi khí hậu và những hậu quả khó lường
 
Thế hệ trẻ ngày nay sẽ là những người đầu tiên trong lịch sử nhân loại phải sống trọn cả cuộc đời với biến đổi khí hậu. Theo dự báo, đến năm 2100, khoảng 1.8 tỷ thanh thiếu niên trên khắp thế giới sẽ phải sống trong môi trường có nhiệt độ trung bình cao hơn khoảng 2.8°C (khoảng 5°F) so với trước thời kỳ công nghiệp hóa.
 
Sự thay đổi này sẽ kéo theo hàng loạt hậu quả nghiêm trọng như: thời tiết khắc nghiệt hơn, thiếu hụt lương thực, suy giảm đa dạng sinh học, xã hội bất ổn hơn, và gia tăng các bệnh liên quan đến nắng nóng.
 
Baird cho biết: “Tôi nghĩ chúng ta chưa thực sự hiểu được việc sống trong một thế giới nóng hơn sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào đến sức khỏe và hạnh phúc của đời người. Giới trẻ còn một chặng đường dài phía trước, và nếu chúng ta không nghiêm túc đầu tư cho tương lai ngay bây giờ, họ sẽ là những người mất mát nhiều nhất. Điều đáng buồn là quyền quyết định lại không nằm trong tay họ.
 
Thế hệ kỹ thuật số: lợi và hại
 
Theo phúc trình, thanh thiếu niên hiện nay là “thế hệ đầu tiên trên toàn thế giới lớn lên trong kỷ nguyên kỹ thuật số.” Khác với các thế hệ trước, họ tiếp xúc với công nghệ từ thuở nhỏ và sử dụng các thiết bị và Internet hàng ngày, tự nhiên và thành thạo.
 
Trên toàn thế giới, 79% người từ 15 đến 24 tuổi có thể sử dụng Internet, và ở các quốc gia có thu nhập cao, tỷ lệ này lên tới 95%.
 
Công nghệ kỹ thuật số là một cánh cửa lớn mở ra cơ hội phát triển. Tuy nhiên, đi cùng với đó là nguy cơ “lạc lối trong mê trận thông tin sai lạc,” bị bắt nạt trên mạng, hay phải tiếp xúc với các nội dung gây phiền hà, khó chịu. Ngoài ra, việc dùng thiết bị quá nhiều cũng khiến các bạn trẻ ít giao tiếp ngoài đời hơn và ít vận động hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần.
 
Phúc trình đặc biệt lưu ý rằng các tác động của công nghệ sẽ càng trở nên phức tạp hơn khi trí tuệ nhân tạo (AI) phát triển. Đây là một vấn đề phức tạp và không thể có một giải pháp duy nhất phù hợp cho tất cả. Do đó, phúc trình đề ra nhiều cách khác nhau để ứng phó ở mọi cấp độ: từ cá nhân, gia đình, nhà trường cho đến chính sách.
 
Baird giải thích: “Có rất nhiều ý kiến gay gắt xoay quanh mạng xã hội và việc sử dụng công nghệ. Nhưng tôi nghĩ vấn đề này cần được nhìn nhận một cách sâu sắc và linh hoạt hơn. Gia đình, nhà trường và bản thân giới trẻ đều cần phải cùng tham gia. Chúng ta cần sự góp sức của những người có hiểu biết cùng với sự thay đổi chính sách kịp thời để giới trẻ không bị ảnh hưởng tiêu cực.
 
Béo phì gia tăng ở mọi nơi
 
Tình trạng thừa cân và béo phì ở thanh thiếu niên đang lan rộng nhanh chóng trên toàn thế giới. Từ năm 1990 đến nay, tỷ lệ béo phì ở thanh thiếu niên đã tăng gấp tám lần ở một số khu vực tại Phi Châu và Á Châu. Phúc trình dự báo đến năm 2030, khoảng 464 triệu thanh thiếu niên trên toàn cầu sẽ bị thừa cân hoặc béo phì, tăng 143 triệu người so với năm 2015. Điều này sẽ khiến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 và các bệnh tim mạch ngày càng tăng cao.
 
Tại sao lại như vậy? Vì các loại đồ ăn nhanh không tốt cho sức khỏe lại rẻ hơn và dễ mua hơn thực phẩm lành mạnh, bổ dưỡng. Những loại đồ uống nhiều đường như nước ngọt, nước tăng lực là nguyên nhân hàng đầu khiến thanh thiếu niên ngày càng khó kiểm soát cân nặng. Mức tiêu thụ các sản phẩm này đã tăng mạnh ở hầu hết các khu vực, trừ các nước giàu và một số vùng thuộc Châu Mỹ Latin và Caribê. Hiện tại, hơn phân nửa giới trẻ trên thế giới uống ít nhất một loại đồ uống có đường mỗi ngày.
 
Ngoài ra, các bạn trẻ cũng ngày càng ít vận động vì dán mắt vào màn hình cả ngày, chưa kể thời tiết xấu và ô nhiễm không khí khiến họ khó ra ngoài tập thể dục hay chơi thể thao.
 
Để giải quyết vấn đề này, phúc trình khuyến nghị áp dụng các chính sách đánh thuế đối với sản phẩm có hàm lượng đường cao và tăng cường đầu tư cho hoạt động thể chất trong giới trẻ, đặc biệt ở những khu vực còn thiếu điều kiện.
 
Khủng hoảng sức khỏe tâm thần
 
Một trong những dự báo nghiệt ngã nhất trong phúc trình là: đến năm 2030, nhân loại sẽ mất tổng cộng 42 triệu năm sống vui khỏe do các bệnh tâm thần hoặc tự tử – tăng 2 triệu năm so với năm 2015.
 
Trong tất cả các nguyên nhân tác động đến sức khỏe giới trẻ trên toàn thế giới, thì vấn đề tâm thần đang là nguyên nhân hàng đầu.
 
Những dữ liệu này cho thấy rõ mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng tinh thần đang âm ỉ lan rộng trong thanh thiếu niên. Đây là hậu quả của nhiều yếu tố, như công nghệ kỹ thuật số, khí hậu, và các cú sốc gần đây như đại dịch COVID-19.
 
Baird nói: “Hãy thử nghĩ đến những xáo trộn to lớn xảy ra đúng lúc các em đang trong giai đoạn định hình bản thân. Học hành bị gián đoạn, các mối quan hệ xã hội bị cắt đứt, lại thêm hàng loạt biến động kinh tế. Có thể nói, nhiều em đang trưởng thành giữa một thế giới không được an toàn và chất chứa nhiều lo âu.
 
Theo phúc trình, cần tăng cường các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên, đồng thời khuyến khích cộng đồng cùng chung tay tháo gỡ những bất ổn đang đè nặng lên đời sống tinh thần của các em.
 
Còn có thể cứu vãn?
 
Aoife Doyle, giảng sư dịch tễ học chuyên về sức khỏe thanh thiếu niên tại London School of Hygiene and Tropical Medicine, cho rằng sức khỏe và đời sống tinh thần của giới trẻ hiện đang ở lằn ranh rất mong manh.
 
Bà cho biết: “Phúc trình của Lancet cung cấp những dữ liệu rõ ràng cho thấy, thứ nhất, mức đầu tư dành cho sức khỏe thanh thiếu niên hiện nay vẫn còn quá thấp; thứ hai, các khoản đầu tư hiện tại không phù hợp với thực tế gánh nặng bệnh tật ở nhóm tuổi này. Đây là lời cảnh tỉnh để các chính phủ và các nhà tài trợ triển khai hành động cụ thể nhằm hiện thực hóa bảo hiểm y tế toàn dân, đồng thời mở rộng hệ thống chăm sóc sức khỏe đầy đủ và thích hợp cho thanh thiếu niên.
 
Cũng cần lưu ý rằng những khuynh hướng đáng lo ngại nêu trên không xảy ra một cách riêng rẽ. Ngược lại, chúng có liên quan chặt chẽ và tác động lẫn nhau. Chẳng hạn, tình trạng béo phì và các vấn đề về sức khỏe tâm thần ở thanh thiếu niên chịu ảnh hưởng sâu sắc từ công nghệ kỹ thuật số và áp lực do biến đổi khí hậu gây ra.
 
Dù vậy, điều đáng mừng là giới trẻ ngày nay vẫn cho thấy họ có bản lĩnh và sẵn sàng đối mặt với những thách thức của thời đại. Baird kết luận: “Giới trẻ vẫn rất lạc quan và tràn đầy hy vọng. Nhiều em không chỉ tin tưởng vào tương lai phía trước mà còn mong muốn tự tay xây dựng một thế giới tươi sáng hơn.

Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “This generation is facing a host of completely unique health threats” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Theo Seth Berkley, cựu giám đốc Gavi (2011-2023), kế hoạch cắt tài trợ cho các chương trình tiêm chủng toàn cầu của Trump có thể khiến Hoa Kỳ tự chuốc lấy hiểm họa về y tế và kinh tế. Những mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh y tế của người dân Hoa Kỳ hiện nay là gì? Có không ít mối nguy đang rình rập chúng ta: cúm gia cầm không chỉ lây lan ở chim và gia súc mà còn ở hơn 50 loài động vật hữu nhũ khác; bệnh sởi đang bùng phát trở lại ở nhiều quốc gia; COVID-19 vẫn tiếp tục hoành hành và có thể biến đổi thành chủng nguy hiểm hơn; Uganda vẫn đang chật vật với dịch Ebola, còn Mpox đã có mặt ở 127 quốc gia.
Có thể các bạn đã từng nghe rằng trên khuôn mặt chúng ta có một khu vực được gọi là “tam giác nguy hiểm” hay “tam giác tử thần”, và nặn mụn ở chỗ này có thể bị nhiễm trùng nặng, dẫn đến nguy hiểm. Và tuy trường hợp bị nhiễm trùng nặng ở vùng tam giác nguy hiểm thực sự rất hiếm, việc chúng ta chú ý, cẩn trọng hơn với thói quen nặn mụn vẫn là một điều tốt.
Vừa chật vật kiểm soát đợt bùng phát sởi nghiêm trọng ở Tây Texas, các viên chức y tế công cộng vừa lo lắng về tình trạng người dân vẫn cứ tin dùng những phương thức điều trị mà Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. ủng hộ (dù chưa được kiểm chứng khoa học đàng hoàng). Hậu quả là nhiều người chần chừ không chịu đi bác sĩ cho đến khi bệnh tình trở nặng. Trước nguy cơ bùng phát dịch trên diện rộng, trong tuần này, các bệnh viện và cơ quan y tế đã loan tin cảnh báo, hướng dẫn người dân nhận biết các triệu chứng sởi cần được điều trị khẩn cấp, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.
Dù được tuyên bố là đã bị xóa bỏ ở Hoa Kỳ từ 25 năm trước, bệnh sởi (measles) đang quay trở lại với tốc độ đáng báo động. Chỉ trong hai tháng, đã có 146 trường hợp mắc bệnh sởi đã được ghi nhận tại tây bắc Texas, trong đó có một trẻ nhỏ đã tử vong. Ngoài Texas, các đợt bùng phát nhỏ hơn cũng xuất hiện tại New Mexico, California, Georgia, New Jersey, Rhode Island và một số tiểu bang khác
Một nghiên cứu mới đã mang đến cái nhìn chưa từng có về cách các tế bào thần kinh trong não bộ thay đổi hoạt động trong quá trình từ trước đến sau khi trẻ chào đời. Nhóm nghiên cứu sử dụng 184 ảnh brain scan từ 140 thai nhi và trẻ sơ sinh thuộc độ tuổi thai từ 25 đến 55 tuần sau thụ thai. Thai kỳ thông thường chỉ kéo dài khoảng 40 tuần, nên với những dữ liệu này, các khoa học gia có thể so sánh những thay đổi của não bộ trước và sau khi trẻ chào đời.
Trong ba thập niên qua, thói quen sử dụng thuốc bổ sung (supplements) của mọi người đã thay đổi mạnh mẽ, từ một lựa chọn dinh dưỡng trở thành một khuynh hướng phổ biến đến mức ám ảnh. Hiện nay, hơn một nửa số người lớn ở Hoa Kỳ sử dụng supplements với hy vọng có thể chữa trị hầu hết mọi vấn đề về sức khỏe, từ thể chất đến tâm thần.
Trí nhớ kém, cơ thể mất kiểm soát, những lỗ thủng bí ẩn hình thành trong não bộ – tất cả đều là dấu hiệu của một căn bệnh hiếm nhưng đáng sợ: Bệnh Creutzfeldt-Jakob (CJD), tương tự như bệnh bò điên. Đây là một trong những căn bệnh gây thoái hóa não tàn khốc nhất, với tốc độ tiến triển nhanh chóng và không thể cứu chữa. CJD là một bệnh về não hiếm gặp, được đặt theo tên của hai bác sĩ người Đức, Hans Creutzfeldt và Alfons Jakob, những người đầu tiên mô tả về căn bệnh vào những năm 1920. Dù hiếm gặp và ít được biết đến so với Alzheimer hay Parkinson, CJD đáng sợ ở chỗ nó khiến não bộ bị “ăn mòn” theo đúng nghĩa đen.
Khi con gái ba tuổi của Colleen Henderson cho biết cô bé bị đau khi đi vệ sinh, các bác sĩ đã không quan tâm đến và cho rằng đó là nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc táo bón, những căn bệnh thường gặp trong những năm trẻ con ở giai đoạn tập đi vệ sinh. Sau khi hãng bảo hiểm y tế của cô Henderson thông báo họ không trả cho cô chi phí siêu âm, Henderson đã bị trừ $6.000 vào thẻ tín dụng của cô. Rồi một hung tin xảy ra: Trong bàng quang của con gái nhỏ của cô có một khối u to bằng quả bưởi.
Vắc-xin (Vaccines) đã thay đổi vận mệnh của loài người. Trong thế kỷ 20, bệnh đậu mùa (smallpox) đã cướp đi sinh mạng của hơn 300 triệu người trên toàn thế giới, còn bệnh bại liệt (polio) khiến nửa triệu người tử vong hoặc bị liệt mỗi năm. Nhưng ngày nay, nhờ những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ vắc-xin, bệnh đậu mùa đã hoàn toàn biến mất khỏi hành tinh, và bệnh bại liệt cũng đã được kiểm soát tại nhiều quốc gia.
Đồng tử đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng ánh sáng đi vào mắt, tương tự như khẩu độ của máy ảnh. Do đó, nó rất quan trọng đối với tầm nhìn và cách chúng ta nhận thức môi trường xung quanh.Từ lâu, các nhà khoa học đã biết rằng kích thước đồng tử bị ảnh hưởng bởi ba yếu tố chính
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.