Hôm nay,  

Qua Cơn Mơ về Trung Quốc

02/11/201805:35:00(Xem: 4799)
Qua Cơn Mơ về Trung Quốc
 
Trần Thúy Hạc dịch
 
(Bài dịch của một phần trong bài "The End of Engagement" trong số báo ngày 20 tháng 10 năm 2018 của tờ The Economist.)

Trong thế kỷ qua, cách tiếp cận của Mỹ đối với Trung Quốc đã được thành lập trên niềm tin vào sự hội tụ. Sự hội nhập chính trị và kinh tế sẽ không chỉ làm cho Trung Quốc giàu có hơn, mà cũng sẽ làm cho TQ phóng khoáng hơn, đa nguyên và dân chủ hơn. Dù đã có những cuộc khủng hoảng, chẳng hạn như cuộc đuơng đầu với eo biển Đài Loan vào năm 1996 hay vụ bắn hạ một chiếc máy bay thám thính vào năm 2001, nhưng Mỹ vẫn bám theo niềm tin rằng, với những ưu đãi đúng đắn, Trung Quốc cuối cùng cũng sẽ tham gia với thế giới như là một “thành phần có trách nhiệm ”.

Ngày nay sự hội tụ đã không cỏn. Mỹ xem Trung Quốc như một đối thủ chiến lược - một tay chơi ác ý và một kẻ phá lệ. Chính quyền Trump cáo buộc Trung Quốc can thiệp vào văn hóa và chính trị của Mỹ, ăn cắp tài sản trí tuệ và hành xử việc buôn bán không công bằng, và không chỉ tìm cách lãnh đạo ở châu Á, mà còn cả sự thống trị toàn cầu. Chính quyền Trump lên án hồ sơ Trung Quốc về nhân quyền ở nội địa và sự bành truớng thô bạo ở nước ngoài. Trong tháng này, (10/2018) ông Mike Pence, vị phó Tổng thống cảnh báo rằng Trung Quốc đã dấn thân vào một cuộc tấn công có tính cách toàn diện (Whole-of-Government) [đối với Mỹ]. Bài diễn văn của ông nghe có vẻ đáng ngại như một tiếng kèn ban sớm báo hiệu một cuộc chiến tranh lạnh mới.

Xin đừng nghĩ rằng ông Pence và chủ nhân của ông, Tổng thống Donald Trump, là đơn độc. Đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa đang tranh nhau tấn công Trung Quốc kịch liệt. Kể từ cuối những thập niên 40, chưa bao giờ có tâm trạng chung như thế giữa các doanh nhân, các nhà ngoại giao và các lực lượng vũ trang Mỹ xoay huớng mạnh, quá nhanh đằng sau ý tưởng rằng Mỹ đang phải đối mặt với một đối thủ chiến lược và ý thức hệ mới.

Đồng thời, Trung Quốc cũng đang trải qua sự thay lòng đổi dạ. Các nhà chiến lược Trung Quốc từ lâu đã nghi ngờ rằng Mỹ đã bí mật muốn ngăn chặn sự vuơn lên của đất nước họ. Đó là một phần lý do tại sao Trung Quốc tìm cách giảm thiểu sự đối đầu bằng cách "che giấu thế mạnh của mình và cách mua thời gian của mình". Đối với nhiều người Trung Quốc, cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 đã xoá nhu cầu về sự khiêm tốn của họ. Cuộc khủng hoảng ấy đã kéo giật lùi nước Mỹ lại trong khi Trung Quốc phát triển mạnh. Từ đó Chủ tịch Tập Cận Bình đã quảng bá “Giấc mơ Trung Quốc” của một quốc gia đứng cao vời vợi trên thế giới. Nhiều người Trung Quốc coi nước Mỹ là một kẻ đạo đức giả phạm tất cả những tội lỗi mà họ cáo buộc Trung Quốc. Thời gian che dấu và ẩn dật để chờ thời đã qua rồi.

Điều này rất đáng báo động. Theo các nhà tư tưởng như Graham Allison của Đại học Harvard, lịch sử cho thấy các nước nắm tư cách lãnh đạo (hegemons) như Hoa Kỳ và các cường quốc đang trên đà phát triễn mạnh như Trung Quốc có thể trở nên bị kẹt cứng như thế nào trong một chu kỳ cạnh tranh thù địch.

Mỹ e sợ rằng thời gian sẽ thuận lợi cho phía Trung Quốc. Nền kinh tế Trung Quốc đang tăng nhanh hơn gấp đôi so với Mỹ và Trung Quốc đang đổ tài lực vào các công nghệ tiên tiến, như trí thông minh nhân tạo, điện toán lượng tử và công nghệ sinh học. Các động thái mà chỉ đơn thuần là khó khăn ngày hôm nay - chẳng hạn như để ngăn chặn việc “thủ đắc” bất hợp pháp sở hữu trí tuệ, hoặc hay như thách thức Trung Quốc ở Biển Đông - có thể là không làm được vào ngày mai. Dù ưa thích chuyện này hay không, các phuong cách mới điều chỉnh cách thức các siêu cường sẽ đối xử với nhau đang được thiết lập bây giờ. Một khi các kỳ vọng đã được thiết lập, việc thay đổi chúng một lần nữa, sẽ khó khăn. Vì lợi ích của nhân loại, Trung Quốc và Mỹ cần phải tiến đến một sự thông cảm trong hoà bình. Nhưng bằng cách nào đây?

Trump và chính quyền của ông đã có ba điều đúng.

- Đầu tiên là nước Mỹ cần phải hùng mạnh. Mỹ đã củng cố các quy tắc về việc tiếp quản, để tăng thêm cân đối an ninh quốc gia. Họ đã dẫn độ một nhân viên tình báo Trung Quốc bị cáo buộc từ nước Bỉ. Họ đã tăng chi tiêu quân sự (mặc dù số tiền chi thêm vào châu Âu sẽ làm giảm số tiền chi tiêu ở Thái Bình Dương). Và Mỹ đã tăng cường viện trợ cho ngoại quốc để chống lại sự đầu tư rộng rãi và xa hoa của Trung Quốc ở nước ngoài.

- Ông Trump cũng đúng ở chổ là nước Mỹ cần thiết lập lại các kỳ vọng về hành vi của Trung Quốc. Hệ thống giao dịch của hôm nay không ngăn cản các công ty do nhà nước Trung Quốc hỗ trợ làm mờ ranh giới giữa lợi ích thương mại và lợi ích quốc gia. Tiền của chính phủ trợ cấp và bảo vệ các công ty Trung Quốc khi họ mua công nghệ sử dụng kép (vừa xừ dụng cho dân sự lẫn chính trị / quân sự ) hoặc làm lệch thị trường quốc tế. Trung Quốc đã sử dụng ảnh hưởng thương mại của nhà nước vào các nước nhỏ hơn để tác động đến chính sách đối ngoại ở Liên minh châu Âu. Phương Tây cần sự minh bạch về kinh phí của các đảng chính trị, các nhà tư tưởng và các phòng ban ở đại học.

Thứ ba, khả năng đặc sắc của ông Trump trong việc cho thấy sự khinh dễ của ông đối với sự khôn ngoan truyền thống thường lệ dường như đã có hiệu quả. Ông không phải là nguời tinh tế hoặc nhất quán, nhưng cũng như với thương mại của Canada và Mexico, việc bắt nạt của Mỹ có thể dẫn đến việc thuơng luợng làm ăn. Nhưng Trung Quốc sẽ không dễ dàng bị áp lực - nền kinh tế của họ phụ thuộc ít vào xuất khẩu sang Mỹ hơn Canada và Mexico và ông Tập không thể thể ngoan ngoãn từ bỏ giấc mơ Trung Quốc của mình trước mặt nhân dân. Tuy nhiên, sự sẵn sàng của ông Trump để phá vỡ và gây xúc phạm đã làm các nhà lãnh đạo của Trung Quốc hụt hẫng- những người nghĩ họ có thể tin rằng Mỹ không muốn gây sóng gió hay đảo lộn tùng phèo mọi sự.

Tuy nhiên, với những gì xảy ra tiếp theo, ông Trump cần một chiến lược chứ không chỉ là chiến thuật.

Điểm khởi đầu phải là sự quảng bá các giá trị của Mỹ. Ông Trump đã hành động như thể ông tin rằng chỉ có sức mạnh là đúng là cần. Ông tỏ ra có thái độ hoài nghi và khinh thị đối với các giá trị mà Hoa Kỳ long trọng ghi nhận trong các định chế toàn cầu sau chiến tranh thế giới thứ hai. [Theo ông nghĩ], nếu ông ta theo con đường (cũ kỹ) đó thì nước Mỹ như là một ý thức/ tư tuởng, như một lực lượng đạo đức và chính trị sẽ bị suy thoái, yếu đi. Thực ra, khi nước Mỹ cạnh tranh với Trung Quốc như một người giám hộ của một trật tự dựa trên luật lệ, họ sẽ khởi điểm từ vị trí của sức mạnh. Nhưng khi bất kỳ một nước dân chủ phương Tây nào bước vào một cuộc đua tàn nhẫn cho đến cùng với Trung Quốc sẽ — và nên - thua cuộc.

Chiến lược này nên có chổ để cho Trung Quốc tăng truởng một cách hòa bình - điều đó không tránh được việc cho phép Trung Quốc mở rộng tầm ảnh hưởng của họ. Một phần vì một nỗ lực theo phưong thức “zero-sum game” trong liên hệ quốc tế [nuớc này được thì nước kia phải mất], dù có tìm cách ngăn chặn, kềm hãm - sẽ có thể dẫn đến xung đột. Nhưng đó cũng là vì Mỹ và Trung Quốc cần hợp tác bất chấp sự cạnh tranh của họ. Hainước gắn bó thương mại với nhau, loại gắn bó hơn so với Mỹ và Liên Xô chưa từng có. Ngay cả khi ông Trump chối bỏ, hai nước Mỹ và Trung Quốc cùng chia sẻ trách nhiệm - bao gồm các quan tâm về về môi trường và an ninh, chẳng hạn như việc bán đảo Triều Tiên.

Và chiến lược của Mỹ phải bao gồm các lợi điểm/ tài sản tách biệt rõ ràng khỏi với Trung Quốc: các đồng minh. Trong thương mại, ví dụ, ông Trump nên làm việc với Cộng Đồng Âu Châu và Nhật Bản để áp lực Trung Quốc thay đổi.

Về phưong diện quốc phòng ông Trump không chỉ nên từ bỏ cách tấn công/mắng mỏ chỉ trích các đồng minh một cách thậm tệ mà cần ủng hộ, giúp đỡ những người bạn cũ, như Nhật Bản và Úc, trong khi ve vuốt, nuôi dưỡng những người mới, như Ấn Độ và Việt Nam. Các Liên minh này là nguồn bảo vệ tốt nhất của Mỹ chống lại lợi thế mà Trung Quốc sẽ gặt hái được từ sức mạnh kinh tế và quân sự ngày càng tăng của họ.

Có lẽ điều không thể tránh khỏi là Trung Quốc và Mỹ sẽ kết cuộc là đối thủ của nhau. Nhưng việc các đối thủ cạnh tranh nhất thiết phải có chiến tranh với nhau là điều có thể tránh đuợc.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.