Hôm nay,  

Đọc «Sương Ký Ức» của Đặng Mai Lan

01/06/202116:15:00(Xem: 3563)

Suong Ky Uc_Dang Mai Lan

"Lần nào cũng vậy, về lại Sài-Gòn, tôi hay lang thang tìm về những nơi chốn cũ. Tìm tuổi thơ, tuổi trẻ một thời. Tìm những thứ không hình tượng rõ nét trong một ký ức bùi ngùi tiếc nhớ. Tôi tìm những mảnh trời thất lạc, và chỉ thấy mình lạc vào một vùng đất xa lạ. Bây giờ kỷ niệm là đây." ( tr 11)

Đó là nỗi ngậm ngùi của nhân vật Mỹ Linh trong "Sương Ký Ức"  mà nhà văn Đặng Mai Lan vừa mới viết xong sau khi tập truyện ngắn "Người Lạ Người Quen" ra mắt độc giả khắp nơi cách đây không lâu. 

Đặng Mai Lan là một nhà văn không cần dài dòng giới thiệu. Bởi vì, không ai có thể nói về một nhà văn xác thực hơn bằng tác phẩm mà họ đã viết ra. Chính thế, tác phẩm làm nên dấu ấn và làm nên một nhà văn, không ai khác.

Đặng Mai Lan đã tạo ra dấu ấn của mình qua các tập truyện ngắn: Phòng 111 (2000), Tập Sống (2009) Người lạ Người Quen (2018). Và mới nhất là truyện dàì "Sương Ký Ức" (2020).

Sương Ký Ức là cuộc hội ngộ của đôi bạn thân trong bối cảnh của Đà Lạt sương mù. Mỹ Linh và Ly là đôi bạn bé thơ hồn nhiên với những lần bịn rịn chia tay nhau bên cây cầu bắc ngang qua xóm nhỏ. Như hai đoá hoa cúc vàng chớm nở, cô bé ở nơi đầu cầu và cô bé ở cuối chân cầu cùng lớn lên, trở thành hai cô nữ sinh xinh đẹp của tỉnh thành; ngày ngày bay lượn vui chơi trên những con đường Sài-gòn sau giờ tan học. Và với sự hồn nhiên ấy, họ mơ hồ học bài học chiến tranh đầu tiên qua những bài ca phản chiến. Để rồi, định mệnh của họ cũng giống như định mệnh của biết bao người con gái lớn lên trong một đất nước tàn khốc chiến tranh, yêu những người con trai ra chiến trường. Những người đi, và không bao giờ trở lại...

Chiến tranh đã đem đến những cái chết tức tưởi cách chia. Và chiến tranh cũng đã làm cho đôi bạn lưu lạc mỗi người mỗi hướng. Một Mỹ Linh tha hương tận mãi trời Âu, hành trang mang theo là một ký ức chắt chiu; là bóng hình người thương đã không còn rõ nét nhưng nỗi đau trong cô vẫn còn rất mới. Và vì thế, vạt sương ký ức mang theo của Mỹ Linh mãi mãi là mảnh khăn tang trên mái tóc xanh mà cô không thể nào bỏ xuống được. Dù người chết đã hồn tan xác mục. Và đất. Đất đã khô loáng máu...

Từ nửa  vòng trái đất xa xôi, Mỹ Linh băn khoăn tìm về quá khứ. Về, như đi tìm chính mình. Về, để nhìn lại nỗi buồn thanh xuân. Về, để xót xa tìm câu trả lời.

Bạn của Mỹ Linh, Ly; một đứa bé bị bỏ rơi và lớn lên một mình, chẳng ai biết, chẳng ai hay. Mẹ và cha là hai viên kẹo đường mà Ly không bao giờ có được trong đời, vì:

"Cái nghèo nàn cơ cực, sự khốn cùng đã giữ chân mẹ theo lòng bội phản và bạo lực của cha tôi. Một người chồng tính khí lang bạt, suốt đời mê mệt đuổi bắt theo những xa hoa phù phiếm...

... Hạnh phúc nhất của mẹ, của người thôn nữ hiền lành ấy là ngày cô rời bỏ cái khung dệt chiếu. Rời bỏ những bó cói nêm chặt, những cuộn cói  đã se, cuộn tròn lăn lóc trong góc nhà. Rời bỏ gian bếp  tối ám để bước vào ngôi nhà khang trang hơn, gia đình của người thanh niên tuấn tú mà cô từng thầm lặng ngắm nhìn qua song cửa.... ." (tr 23)

Tình yêu dành cho người chồng bội bạc, vũ phu đã khiến cho mẹ của Ly chấp nhận tất cả mọi đắng cay. Theo chồng, bà cam tâm sống ngoài vòng pháp luật, hòa mình với cuộc sống tối đen. Tương lai là chuỗi ngày tháng vô định, là những cuộc truy lùng bắt bớ.

Dưới mái nhà chung của chồng và nàng thiếp non trẻ, người vợ cả chỉ là một kẻ tôi đòi không hơn không kém, bỏ mặc đứa con gái nhỏ của mình ngày qua ngày, lăn lóc sống bên ông bà nội trong lẻ loi hờn tủi.

Không chỉ có sự ruồng rẩy từ gia đình, cha mẹ. Những người đàn ông trong đời cũng bỏ Ly đi, như chú Thịnh: 

"Chú Thịnh nằm trong chiếc bọc nhựa dầy, khuôn mặt phồng lên đầy những lỗ đen sâu hoắm do những mảnh đạn cắm vào" ...(tr 84 )

Và cái chết đau buồn của ông nội, với sợi dây thòng lọng oan nghiệt mãi mãi còn lơ lửng trong Ly:



"...khi tôi được phép bước vào nhà thì ông đã được đặt nằm ngay ngắn ở nhà trên, nơi tấm phản. Bà nội phủ lên người ông một tấm mền mỏng, trước khi chạy ra chợ mua vội vàng một tấm khăn trải giường màu trắng...

...Tôi không được phép  nhìn ông. Nhưng tôi nhìn thấy những sợi giây thừng mà ông bác gần nhà đã quấn lại và niêm kỹ vào một chiếc túi". (tr 84)

Không riêng gì những người thân đã lần lượt bỏ Ly đi, hai cuộc tình yêu dấu với Thiện và người con trai cũng tên Thịnh, rốt cuộc cũng đi vào ngõ cụt vì những định kiến mơ hồ về sự nghèo hèn và môn đăng hộ đối:

"Thế mà Thiện đã rời bỏ tôi không một nguyên nhân. Một lúc nào rồi Thịnh cũng thế thôi...

Tôi nghĩ, đến một lúc nào đó, cái bức tường gia giáo sẽ hiện ra, chắn lối. Và thương tôi cỡ nào Thịnh cũng không cách chi phá vỡ để vượt qua....

...Thịnh sẽ ra đi ngày mai, coi như đã ra đi. Tôi ở lại với mẹ tôi, tôi phải gần bà suốt đời dù cả hai không ai có thể mang lại hạnh phúc cho ai. Nhưng hai mẹ con tôi phải dính liền nhau ở cái chái bếp này, mỗi buổi tối bên thúng lá, rổ đậu và những giọt nước mắt riêng tư thầm lặng..."(tr 129)

Đêm cuối cùng chia tay Thịnh, Ly dứt khoát quay lưng với cơ hội theo người yêu đến một nơi không còn sự ghẻ lạnh. Đi với Thịnh, một chân trời mới sẽ mở ra. Tương lai sẽ mở ra. Đi với Thịnh, biết đâu cô sẽ có một mái ấm gia đình của chính mình nơi xứ người. Nhưng không, cô không muốn bỏ mẹ như mẹ đã từng bỏ cô. Sự hy sinh của người con bị ruồng rẩy thật là quá lớn...Vì thương mẹ, Ly đã chọn ở lại. Ở lại, để từng ngày, từng ngày chìm trôi trong những vạt sương buồn không lối thoát. Sương quá khứ bủa vây, cùng với một hiện tại khốn khổ đã khiến cho người bạn của Mỹ Linh từ bao giờ đã trở nên chai lì, dửng dưng với một tương lai mà có lẽ cô không bao giờ nắm bắt và hình dung được.

Qua Sương Ký Ức, nhà văn đã đưa người đọc trở về không gian "Sài Gòn xưa" của hơn bốn mươi lăm năm về trước với các nơi chốn như Đa Kao, công trường Kennedy, bánh cuốn Tây Hồ, v..v.. Với ngôn ngữ thời thượng của lớp choai choai như " bum", "ban" và "xét giấy". Và các vật dụng hàng ngày nhỏ nhoi, tầm thường nhất nhưng vô cùng yêu dấu như công tắc điện bằng sứ, đôi guốc, tà áo dài lụa, xe Yamaha, chiếc dây thắt lưng có khoen vàng to bự, vòng đeo tay rất mode của mấy cô. Và dễ thương nhất là hình ảnh quen thuộc của các cô nàng hippie cuống cuồng khi làm rớt chiếc giày Sa-bô xuống đường trong lúc đèo nhau trên Honda lượn lờ rong chơi.

Trong suốt mười sáu chương, Đặng Mai Lan đã lật lại từng trang ký ức của mỗi nhân vật. Mỗi chương là một nỗi buồn không tan. Mỗi chương là một vạt sương ký ức mênh mang…

Ai ai cũng có ký ức. Ký ức. Mong manh như sương khói. Từng vạt. Trôi tản mản trong tiềm  thức của mỗi người. Có khi tưởng chừng như đã biến tan theo thời gian, theo cuộc sống.

 Vậy mà..., đôi khi trong phút không ngờ nhất và ở một chỗ không ngờ nhất..., lại trùng trùng từ trong tận cùng nỗi nhớ lồng lộng hiện về vây bũa...

Ký ức. Chỉ là sương. Chỉ là huyễn mây. Nhưng khi hiển hiện, có thể khiến cho người ngậm ngùi hạnh phúc hoặc có khi đem về lại những niềm đau quắn quíu...Và có mấy ai trong chúng ta cũng như Ly, như Mỹ Linh;  không từng một lần trong đời, loanh quanh trong rừng ký ức mù sương của mình...

Và vì thế; mời bạn, hãy cùng đi vào vùng "Sương Ký Ức" của Đặng Mai Lan để bước xuyên thủng qua lớp sương mù ký ức dày đặc của chính mình. Chiêm nghiệm lại nỗi buồn hay hạnh phúc quẩn quanh cất dấu. Và, một lần. Cất bước đi tìm lại chính bạn...

Hoàng Thị Bích Ti

(Tháng mười , 2020)

* Bạn đọc có thể tìm mua "Sương Ký Ức" tại trang nhà Barnes & Noble vào link kèm dưới đây :

 

https://www.barnesandnoble.com/w/suong-ky-uc-dang-mai-lan/1137979956?ean=9781663583895

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Nhà văn Trịnh Y Thư vừa ấn hành tuyển tập Theo Dấu Thư Hương 2, gồm nhiều bài viết trong nhiều chủ đề đa dạng, phần lớn là về văn học nghệ thuật, đôi khi là lịch sử, khoa học, xã hội. Tuyển tập dày 294 trang, đang lưu hành trên các mạng, như Amazon và Barnes & Noble. Nhìn chung, tác phẩm giúp độc giả soi rọi thêm nhiều cách nhìn đa dạng, mới mẻ, kể cả khi tác giả viết về những người viết chúng ta đã quen thuộc trong văn học Việt Nam, như về Ngô Thế Vinh, Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Thị Khánh Minh, và nhiều người khác...

Hans Fallada, tên thật là Rudolf Ditzen, người đã sống giữa những biến động của nước Đức — từ sự sụp đổ của Đế chế, đến cơn bão của Thế chiến thứ nhất, rồi bước vào cơn ác mộng của Đệ tam đế chế. Trước chiến tranh, Fallada là một nhà văn nổi tiếng, tác giả của Little Man, What Now?, được Hollywood dựng thành phim. Nhưng khi Hitler lên nắm quyền, ông bị cấm xuất bản, bị Gestapo rình rập, và bị ép phải viết những tác phẩm phục vụ tuyên truyền. Tưởng chừng như bị nghiền nát giữa bạo lực và sợ hãi, ông lại tìm thấy trong ngục tối một đường sống của tâm hồn – viết. Trong ngục tối, ông bí mật viết nên ba cuốn tiểu thuyết mã hóa, và sau chiến tranh, vừa thoát xác một người sống sót, ông viết cuốn cuối cùng: Mỗi người đều chết một mình (Every Man Dies Alone).

Năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt đặc biệt trong hành trình của Ocean Vuong (1). Nhà văn, nhà thơ gốc Việt nầy đã trở thành một trong những khuôn mặt quan trọng nhất của văn chương Mỹ đương đại. Không còn là “hiện tượng thơ”, không còn được biết đến qua nỗi đau di dân, không còn đứng trong hào quang của Night Sky with Exit Wounds hay thành công bất ngờ của On Earth We’re Briefly Gorgeous trước đây, Ocean Vuong năm 2025 là một nhà văn đang mở ra biên giới mới của chính mình với The Emperor of Gladness, NXB Penguin Press, New York, 2025)...

Ngay chính cái tên “Tôi, Không Là Của Ai” đã là một tiếng kêu vừa thẳng thắn, vừa đau đớn. Tôi không là của ai trong cuộc đời này. Tôi không là con của cha tôi. Nhà văn, ký giả Amy Wallace từng lên tiếng, Virginia cũng từng bị chính cha mình ức hiếp khi cô 7 tuổi. Cô khước từ cái quyền sở hữu của những kẻ đã lạm dụng mình. Cô bị khước từ quyền được sống và được làm người, dù đó là những ngày hạnh phúc muộn màng của hơn 20 năm sau ngày cô thoát khỏi Jeffrey Epstein và Ghislaine Maxwell. Khi Virginia viết cuốn tự truyện này là lúc cô đã được hưởng 22 năm tự do. Tự do khỏi Epstein, Maxwell, đường dây mua bán tình dục trẻ em mà cô là một trong những nô lệ tình dục của Epstein. Hai mươi hai năm đó, cô tự thú, “không dễ dàng chút nào.” Không bao giờ có vết thương nào không để lại vết sẹo. Không bao giờ có sự hồi phục nào không để lại trầm tích.

Vâng, cảm ơn nhà thơ thiền sư Thiện Trí. Ý nghĩa rất minh bạch, rằng hãy về thôi. Về thôi, về mặc Cà Sa / Về thôi cởi áo Ta Bà phong sương... Hiển nhiên, không phải là đổi y phục, mà phải là chuyển hóa nội tâm. Cởi áo Ta Bà không đơn thuần là rời bỏ đời sống cư sĩ hay thế tục, mà là buông bỏ tâm vọng động, tâm phân biệt, tâm chấp ngã vốn đã bị phong sương của sinh tử bào mòn. Mặc áo Cà Sa không nhất thiết là khoác lên mình chiếc áo của người xuất gia, mà là khoác lên tâm từ bi, trí tuệ, và vô ngã.

Khăn quấn. Áo sơ sinh. Muối. Tuyết. Băng. Năm vật trắng - năm tiếng gọi đầu tiên - đặt lên trang giấy như một chuỗi hạt. Trong tay Han Kang, chúng vừa là dấu hiệu khởi sinh, vừa là định mệnh. Đứa trẻ chưa kịp sống đã được bọc trong khăn trắng, và cũng chính khăn quấn ấy trở thành tấm liệm. Trắng ở đây không phải nền sáng, mà là sự trống vắng ngân nhịp toàn cuốn sách. Han Kang, nhà văn Hàn Quốc được biết nhiều qua The Vegetarian, tác phẩm đã đem về cho bà giải Nobel Văn chương năm 2024, xuất hiện trong văn học thế giới như một cơn gió lớn. Nhưng The White Book mới là tác phẩm tôi rất yêu của Bà – những dòng chữ lặng mà sáng, mong manh mà bám riết.

Cuốn sách này là một công trình phục vụ cộng đồng nhân kỷ niệm 50 năm xa quê hương sống đời viễn xứ (1975-2025). Sách được in thành 2 tập – Tập 1 gồm 41 tác giả và Tập 2 gồm 45 tác giả. Như vậy, tổng cộng có 86 tác giả, trong đó có nhiều tác giả đã nổi tiếng từ trước 1975. Tám mươi sáu tác giả đến vùng đất này bằng những cách khác nhau, trình độ khác nhau, nghề nghiệp khác nhau nhưng có một điểm tất cả đều giống nhau. Đó là: Họ đã sống và viết bên dòng Potomac.

Ngày 17 tháng 9 năm 2025, thi sĩ “Công giáo” Lê Đình Bảng đã bước vào độ tuổi thượng thọ. Ông đã chính thức đạt 83 tuổi Tây và 84 năm tuổi ‘Mụ’. Một độ tuổi cần nghỉ ngơi, an dưỡng tuổi già. Song với tình yêu văn chương, chữ nghĩa và đặc biệt là niềm tin vào tôn giáo, ông vẫn như một thanh niên tráng kiện, đầy đức tin và nhiệt huyết, khi cho ra mắt thi phẩm thứ 25, sau rất nhiều tác phẩm nổi tiếng với nhiều thể loại khác nhau như văn xuôi, nghiên cứu lịch sử, tôn giáo...sáng tác kể từ năm 1967 miệt mài cho đến nay...

Tập truyện ngắn vừa phát hành của nhà văn Trần Kiêm Trinh Tiên có một nhan đề rất là buồn, “Hạt U Minh.” Nhiều truyện trong tập này như dường viết về các lằn ranh bị vượt qua. Thí dụ, lằn ranh tình yêu (hay như dường là tình yêu) giữa một ni cô và một chàng trai trong trường Dòng. Hay thí dụ, mối tình giữa một thiếu nữ Huế và chàng trai Mỹ, và chàng chết khi bùng nổ các trận đánh trong Tết Mậu Thân ở Huế. Hay như truyện cuối trong tập, khởi đầu là các hình ảnh liên hệ tới Kinh Thánh Ki Tô Giáo, giữa truyện là ký ức một thiếu nữ về một truyện Thiền... Cuộc đời, vâng cuộc đời, thực sự là không có lằn ranh, dù là màu da hay tôn giáo. Tác giả có vẻ như muốn nêu chủ đề từ những chuyện đời thường.
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.