[Việc triển khai Vệ binh Quốc gia tại Los Angeles là dấu hiệu cho thấy nước Mỹ đang bước vào quỹ đạo quen thuộc của các thể chế độc tài. Lịch sử từng chứng kiến điều đó — và hậu quả không hề nhỏ.]
Sau khi các mức thuế của Trump bị đình chỉ, dự luật đầy tham vọng của ông bị chặn lại, và ngay cả ông trùm tỷ phú cũng rời bỏ hàng ngũ, Trump tìm cách gì để phô trương quyền lực?
Sáng thứ Sáu, các đặc vụ liên bang từ ICE, Bộ An ninh Nội địa, FBI và DEA đồng loạt mở cuộc bố ráp tại Los Angeles — từ hai cửa hàng Home Depot đến một kho bán sỉ quần áo — nhằm truy tìm lao động bị nghi là di dân không giấy tờ.
Số người bị bắt chưa thống nhất, nhưng có nguồn tin nói lên đến 121 người.
Các nhóm biểu tình lập tức phản đối, hô khẩu hiệu, ném trứng và bị cảnh sát trong trang bị chống bạo động trấn áp bằng gậy, đạn hơi cay, đạn cao su, lựu đạn chớp nổ.
Đến thứ Bảy, Trump leo thang hơn nữa: điều động ít nhất 2.000 quân Vệ binh Quốc gia đến hạt Los Angeles để “hỗ trợ trật tự.”
Ông tuyên bố: bất cứ cuộc biểu tình nào cản trở nhân viên di trú đều là “hành vi nổi loạn.” Stephen Miller, phó chánh văn phòng Bạch Ốc, gọi thẳng đó là một “cuộc nổi dậy.”
Tối cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đe doạ đưa Thủy quân lục chiến vào cuộc:
“Các hành vi bạo lực chống lại ICE và các lực lượng thi hành pháp luật liên bang là nhằm ngăn chặn việc trục xuất những kẻ phạm pháp nhập cư trái phép khỏi đất nước này. Đây là cuộc xâm nhập nguy hiểm, do các băng đảng tội phạm (cũng là tổ chức khủng bố nước ngoài) tiếp tay, và là MỐI ĐE DỌA AN NINH QUỐC GIA nghiêm trọng. Chính quyền Trump sẽ không dung thứ cho bạo lực hay phá hoại nhằm vào các đặc vụ và cơ sở liên bang.”
Chúng ta đang chứng kiến những bước đi đầu tiên của một thể chế công an trị dưới tay Trump.
Chỉ mới tuần trước, các cuộc bố ráp tại San Diego, Martha’s Vineyard và vùng Berkshires đã vấp phải phản ứng gay gắt khi người dân trực tiếp đối đầu với các đặc vụ đang bắt giữ người lao động.
Không chỉ dừng ở nơi công cộng, chiến dịch của Trump còn len vào hệ thống tư pháp: nhân viên ICE bố trí sẵn ngoài tòa án trên khắp nước Mỹ để bắt giữ người, kể cả những trường hợp đã được toà bác án.
Lịch sử cho thấy: khi một nhà độc tài dựng nên hệ thống đàn áp, thì hệ thống đó không chỉ nhắm vào kẻ “bị xem là đe doạ” — mà có thể quay sang đàn áp bất kỳ ai.
Trump và chính quyền ông đang gấp rút xây dựng hệ thống đó, qua năm bước rõ ràng:
- Tuyên bố tình trạng khẩn cấp, dựa vào các thuật ngữ như “nổi loạn”, “nổi dậy” hay “xâm nhập.”
- Lấy cớ đó để triển khai lực lượng vũ trang liên bang vào nội địa.
- Cho phép các lực lượng này thực hiện bắt giữ hàng loạt, không trát, không thủ tục pháp lý.
- Mở rộng hệ thống trại giam, khu tạm giữ trên toàn quốc.
- Khi căng thẳng đủ lớn — ban bố thiết quân luật.
Chúng ta chưa đến mức thiết quân luật — nhưng cơ sở hạ tầng của một nhà nước đàn áp đang dần thành hình.
Và khi hệ thống ấy đã vào guồng, nó sẽ tự vận hành — và mở rộng — theo hướng tước bỏ quyền tự do của người dân. Những người được trao quyền — từ dân quân nội bộ, lực lượng đột kích, cho tới người quản trại giam — sẽ không ngừng tìm cơ hội để áp đặt quyền lực của mình.
Khi chính quyền quân sự lấn át dân sự, xã hội sẽ phân hoá: giữa những người bị đe doạ và những người hưởng lợi. Chế độ độc tài sẽ củng cố bằng cách gieo rắc sợ hãi và hận thù.
Ngay lúc này, tuyến phòng thủ lớn nhất chống lại chế độ công an trị là các tòa án liên bang và những cuộc biểu tình ôn hoà rộng khắp — như cuộc biểu tình sắp tới vào Thứ Bảy 14 tháng 6, Ngày Hành Động “Không Bạo Chúa”.
Chúng ta phải kiên định giữ hoà bình. Chúng ta phải thể hiện rõ quyết tâm chống lại chế độ bạo quyền — nhưng bằng cách bất bạo động. Và chúng ta phải cảnh báo nước Mỹ về cấu trúc đàn áp đang thành hình, cùng với tầm quan trọng của việc kháng cự.
Đây là thời kỳ đầy sợ hãi và u ám. Nhưng hãy nhớ: chỉ cần một kẻ độc tài là đủ để dựng nên chế độ bạo quyền, nhưng chỉ cần 3,5% dân số quyết tâm đứng lên là có thể lật đổ hắn và chấm dứt nó.
Robert Reich / Việt Báo biên dịch
Nguồn: VB biên dịch từ bài của Robert Reich, đăng trên tờ The Guardian. Robert Reich là cựu Bộ trưởng Lao động Hoa Kỳ, hiện là giáo sư danh dự chính sách công tại Đại học California, Berkeley. Ông là cây bút bình luận của Guardian US.
Gửi ý kiến của bạn