Hôm nay,  

Chúng Ta Đang Chứng Kiến Những Bước Đầu Của Một Chế Độ Công-An-Trị Theo Kiểu Trump

09/06/202507:48:00(Xem: 772)

[Việc triển khai Vệ binh Quốc gia tại Los Angeles là dấu hiệu cho thấy nước Mỹ đang bước vào quỹ đạo quen thuộc của các thể chế độc tài. Lịch sử từng chứng kiến điều đó — và hậu quả không hề nhỏ.]


Nation guard
Vệ Binh Quốc Gia được Trump điều động đến Los Angeles vào thứ Bảy, 7 tháng 6, 2025.
Ảnh YouTube.
Sau khi các mức thuế của Trump bị đình chỉ, dự luật đầy tham vọng của ông bị chặn lại, và ngay cả ông trùm tỷ phú cũng rời bỏ hàng ngũ, Trump tìm cách gì để phô trương quyền lực?

Sáng thứ Sáu, các đặc vụ liên bang từ ICE, Bộ An ninh Nội địa, FBI và DEA đồng loạt mở cuộc bố ráp tại Los Angeles — từ hai cửa hàng Home Depot đến một kho bán sỉ quần áo — nhằm truy tìm lao động bị nghi là di dân không giấy tờ.

Số người bị bắt chưa thống nhất, nhưng có nguồn tin nói lên đến 121 người.

Các nhóm biểu tình lập tức phản đối, hô khẩu hiệu, ném trứng và bị cảnh sát trong trang bị chống bạo động trấn áp bằng gậy, đạn hơi cay, đạn cao su, lựu đạn chớp nổ.

Đến thứ Bảy, Trump leo thang hơn nữa: điều động ít nhất 2.000 quân Vệ binh Quốc gia đến hạt Los Angeles để “hỗ trợ trật tự.”

Ông tuyên bố: bất cứ cuộc biểu tình nào cản trở nhân viên di trú đều là “hành vi nổi loạn.” Stephen Miller, phó chánh văn phòng Bạch Ốc, gọi thẳng đó là một “cuộc nổi dậy.”

Tối cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đe doạ đưa Thủy quân lục chiến vào cuộc:

“Các hành vi bạo lực chống lại ICE và các lực lượng thi hành pháp luật liên bang là nhằm ngăn chặn việc trục xuất những kẻ phạm pháp nhập cư trái phép khỏi đất nước này. Đây là cuộc xâm nhập nguy hiểm, do các băng đảng tội phạm (cũng là tổ chức khủng bố nước ngoài) tiếp tay, và là MỐI ĐE DỌA AN NINH QUỐC GIA nghiêm trọng. Chính quyền Trump sẽ không dung thứ cho bạo lực hay phá hoại nhằm vào các đặc vụ và cơ sở liên bang.”

Chúng ta đang chứng kiến những bước đi đầu tiên của một thể chế công an trị dưới tay Trump.

Chỉ mới tuần trước, các cuộc bố ráp tại San Diego, Martha’s Vineyard và vùng Berkshires đã vấp phải phản ứng gay gắt khi người dân trực tiếp đối đầu với các đặc vụ đang bắt giữ người lao động.

Không chỉ dừng ở nơi công cộng, chiến dịch của Trump còn len vào hệ thống tư pháp: nhân viên ICE bố trí sẵn ngoài tòa án trên khắp nước Mỹ để bắt giữ người, kể cả những trường hợp đã được toà bác án.


Lịch sử cho thấy: khi một nhà độc tài dựng nên hệ thống đàn áp, thì hệ thống đó không chỉ nhắm vào kẻ “bị xem là đe doạ” — mà có thể quay sang đàn áp bất kỳ ai.

Trump và chính quyền ông đang gấp rút xây dựng hệ thống đó, qua năm bước rõ ràng:
  1. Tuyên bố tình trạng khẩn cấp, dựa vào các thuật ngữ như “nổi loạn”, “nổi dậy” hay “xâm nhập.”
  2. Lấy cớ đó để triển khai lực lượng vũ trang liên bang vào nội địa.
  3. Cho phép các lực lượng này thực hiện bắt giữ hàng loạt, không trát, không thủ tục pháp lý.
  4. Mở rộng hệ thống trại giam, khu tạm giữ trên toàn quốc.
  5. Khi căng thẳng đủ lớn — ban bố thiết quân luật.
Chúng ta chưa đến mức thiết quân luật — nhưng cơ sở hạ tầng của một nhà nước đàn áp đang dần thành hình.

Và khi hệ thống ấy đã vào guồng, nó sẽ tự vận hành — và mở rộng — theo hướng tước bỏ quyền tự do của người dân. Những người được trao quyền — từ dân quân nội bộ, lực lượng đột kích, cho tới người quản trại giam — sẽ không ngừng tìm cơ hội để áp đặt quyền lực của mình.

Khi chính quyền quân sự lấn át dân sự, xã hội sẽ phân hoá: giữa những người bị đe doạ và những người hưởng lợi. Chế độ độc tài sẽ củng cố bằng cách gieo rắc sợ hãi và hận thù.

Ngay lúc này, tuyến phòng thủ lớn nhất chống lại chế độ công an trị là các tòa án liên bang và những cuộc biểu tình ôn hoà rộng khắp — như cuộc biểu tình sắp tới vào Thứ Bảy 14 tháng 6, Ngày Hành Động “Không Bạo Chúa”.

Chúng ta phải kiên định giữ hoà bình. Chúng ta phải thể hiện rõ quyết tâm chống lại chế độ bạo quyền — nhưng bằng cách bất bạo động. Và chúng ta phải cảnh báo nước Mỹ về cấu trúc đàn áp đang thành hình, cùng với tầm quan trọng của việc kháng cự.

Đây là thời kỳ đầy sợ hãi và u ám. Nhưng hãy nhớ: chỉ cần một kẻ độc tài là đủ để dựng nên chế độ bạo quyền, nhưng chỉ cần 3,5% dân số quyết tâm đứng lên là có thể lật đổ hắn và chấm dứt nó.

Robert Reich / Việt Báo biên dịch

Nguồn: VB biên dịch từ bài của Robert Reich, đăng trên tờ The Guardian. Robert Reich là cựu Bộ trưởng Lao động Hoa Kỳ, hiện là giáo sư danh dự chính sách công tại Đại học California, Berkeley. Ông là cây bút bình luận của Guardian US. 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Vào Thứ Bảy này, thủ đô Washington D.C. sẽ tổ chức một cuộc duyệt binh lớn để mừng 250 năm ngày thành lập Lục Quân Hoa Kỳ – trùng đúng ngày sinh nhật lần thứ 79 của tổng thống Donald Trump. Nhưng không chỉ có xe tăng, quân nhạc và pháo hoa, cùng lúc đó sẽ có hàng ngàn cuộc biểu tình nổ ra khắp nước Mỹ, với một thông điệp rất rõ ràng: "Chúng tôi không muốn một vị vua." Nếu có ý định tham dự cuộc biểu tình No Kings một cách hiệu quả và an toàn, bạn đọc nên ghi danh tham gia tại trang chính thức của chiến dịch biểu tình hoặc qua các tổ chức vận động tại địa phương. Trang chính của No Kings: truy cập NoKings.org, vào mục Attend (tham dự) hoặc Find an event near you (tìm một cuộc biểu tình gần bạn) để xem danh sách sự kiện theo từng khu vực. Trang này cung cấp bản đồ tương tác giúp bạn chọn và ghi danh rõ địa điểm mình muốn tham gia. Và nhớ rằng biểu tình ôn hoà ở nơi công cộng (đường phố, vỉa hè, công viên) là quyền được Tu Chính án thứ nhất bảo vệ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump mạnh mẽ theo ý nghĩa tương đối, sau khi phá hủy các định chế, những gì còn lại là sự hiện diện của Trump được bao quanh bởi những kẻ bất tài. Nhưng Trump yếu đuối bởi vì đã phá hủy quá nhiều năng lực của nhà nước, Hoa Kỳ không có công cụ thực sự để đối phó với các nơi khác trên thế giới. Trong hai tháng qua, giới đầu tư tài chính đã đưa ra một chiến lược giao dịch mới, dựa trên một quy tắc đơn giản: Trump luôn là kẻ rút lui – Trump Always Chickens Out (TACO). Tổng thống Mỹ đe dọa sẽ áp thuế ào ạt về nhập khẩu đối với bạn cũng như thù, hoặc loại bỏ vị Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang, chỉ lùi bước khi đòn roi của thị trường áp đặt kỷ luật không khoan nhượng. Sau đó, Trump quay trở lại thuế quan, chỉ để lùi lại một lần nữa.
Những gì chúng ta chứng kiến ngày hôm nay sẽ tiếp tục là chiều hướng nguy hiểm của chính quyền này, đe dọa bất kỳ ai đứng lên và bất đồng quan điểm với họ. Khi gần như toàn bộ thành viên Cộng Hòa ủng hộ hành động tấn công một thượng nghị sĩ vì quyền đặt câu hỏi thì điều này cho thấy, “đây không còn là nước Mỹ mà tôi biết,” như lời Thượng Nghị Sĩ Lisa Murkowski của Alaska thốt lên.
LOS ANGELES — Sáng nay, một hình ảnh gây bàng hoàng đã lan truyền khắp truyền thông Hoa Kỳ: Thượng nghị sĩ Alex Padilla, đại diện tiểu bang California, bị nhân viên mật vụ đè úp xuống hành lang, còng tay như một kẻ phạm pháp chỉ vì Ông lên tiếng trong một buổi họp báo. Sự việc xảy ra tại trụ sở liên bang ở Los Angeles, khi Bộ trưởng Nội an Kristi Noem đang trình bày về các cuộc bố ráp di dân gần đây. Trước mặt báo chí và giới chức công lực, ông Padilla, sinh trưởng tại chính thành phố này, đã lên tiếng: “Bà cứ khăng khăng thổi phồng mọi chuyện.” Ngay sau đó, hai người đàn ông được nhận diện là mật vụ thuộc Bộ Nội an tiến lại gần, áp sát ông Padilla vào tường và dùng vũ lực đẩy ông ra khỏi hội trường qua cửa sau. Trên đường bị áp giải, ông vẫn cất cao giọng: “Tôi là Thượng nghị sĩ Alex Padilla, tôi có điều muốn hỏi bà bộ trưởng.”
Trong một cuộc họp báo trên mạng do American Community Media tổ chức, các chuyên gia y tế thảo luận về hậu quả nguy hiểm của những quyết định mới của Bộ Y Tế liên quan đến khuynh hướng chống vaccine; cũng như cắt giảm ngân sách những chương trình y tế công toàn cầu của chính phủ Hoa Kỳ.
Rạng sáng chủ nhật, một người đàn ông, 36 tuổi, theo đoàn người đói khác đến địa điểm phân phát lương thực nơi họ được chính quyền thông báo sẽ mở cửa sớm với hy vọng có chút thực phẩm đem về nhà cho vợ con đang thoi thóp chờ chết vì đói. Một viên đạn xuyên trán. Người đàn ông chết tươi ngay tại chỗ. Bên cạnh anh, một người thanh niên 30 tuổi, cũng đang hướng về khu vực cứu đói, một viên đạn xuyên qua cằm, anh ta sống sót chỉ vừa kịp để nhận ra rằng một chiếc xe tăng đang quay nòng bắn vào họ. Đoàn người chạy tán loạn. Những phát súng tiếp tục bắn xối xả vào đám đông. Cảnh trên không phải xảy ra trong trò chơi video Squid Game hay trong phim. Mà chính là những gì đã và đang diễn ra tuần qua, hay mới hôm qua, hôm nay. Các nhân chứng Palestine cho biết, vào sáng Chủ nhật hôm nay, lực lượng Israel đã nổ súng khi người dân đến nhận hàng cứu trợ tại một điểm phân phát ở Rafah do Tổ chức Gaza Humanitarian Foundation (GHF) — một tổ chức được Israel và Hoa Kỳ hậu thuẫn — điều hành.
Giữa lúc Tòa Bạch Ốc đang tìm mọi cách cứu vớt mối quan hệ Trump-Musk thì các cựu quan chức an ninh y tế cho biết chính quyền Trump hủy bỏ $766 triệu trong các hợp đồng nghiên cứu phát triển vaccine mRNA để chống lại các loại đại dịch cúm. Với họ, đây là đòn giáng mới nhất vào quốc phòng quốc gia. Họ cảnh báo rằng Hoa Kỳ có thể phải nhờ đến lòng trắc ẩn của các quốc gia khác trong đại dịch tiếp theo. ABC News dẫn lời Beth Cameron, cố vấn cao cấp của Trung tâm Đại dịch thuộc Brown University Pandemic Center, và là cựu giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Tòa Bạch Ốc, cho biết: “Các hành động của chính quyền đang làm suy yếu khả năng phòng ngừa của chúng ta đối với các mối đe dọa sinh học. Việc hủy bỏ khoản đầu tư này là một tín hiệu cho thấy chúng ta đang thay đổi lập trường về công tác chuẩn bị ứng phó với đại dịch. Và điều đó không tốt cho người dân Mỹ.”
Câu chuyện sau đây của người mẹ ba con, được chia sẻ trong chương trình podcast The Daily Blast của The New Republic, đã nêu lên những mâu thuẫn giữa chính sách nhập cư và tình người, cũng như những góc khuất trong cuộc sống của di dân tại Mỹ.
Trường Đại học Harvard đang đệ đơn kiện chính quyền Trump sau khi họ đưa ra một quyết định chưa từng có trong lịch sử giáo dục Đại học Hoa Kỳ: ngăn cấm sinh viên quốc tế quay trở lại học tập tại trường. Cao trào mới nhất trong cuộc chiến pháp lý này là việc chính phủ của Trump tuyên bố sẽ cắt toàn bộ ngân sách liên bang dành cho Harvard, với tổng số tiền lên đến 100 triệu MK (khoảng 73.8 triệu bảng Anh). Mặc dù một tòa án liên bang đã tạm thời chặn đứng lệnh cấm sinh viên nước ngoài, nhiều người vẫn không giấu được lo ngại về việc danh tiếng và uy tín bấy lâu của nước Mỹ có thể bị tổn hại nặng nề bởi cuộc tranh chấp này.
Câu chuyện của Tuấn Phan, một người đàn ông gốc Việt tại Quận Pierce, tiểu bang Washington, tưởng chừng đã đến hồi kết với việc Ông chấp nhận trục xuất về Việt Nam sau khi mãn hạn tù. Thế nhưng, một quyết định bất ngờ từ Cơ quan cưỡng chế thuế quan và luật di trú (ICE) đã đẩy ông vào một hành trình đầy hiểm nguy đến Nam Sudan, một quốc gia Phi Châu đang chìm trong bất ổn.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.