phân thân | autotomy

17/07/202511:03:00(Xem: 2534)
Phân Thân _ Đinh Cường
Tranh Đinh Cường

 

Khi lâm nguy, loài sứa biển tự mình chẻ đôi
một nửa phó cho đời nuốt chửng,
nửa còn lại tự tìm lối thoát thân.

xác thịt xé đôi, giữa diệt vong-cứu rỗi
mất gì được gì
giữa những điều đã qua
những gì sắp tới.

rạch vạch nứt giữa thân
mở ra ranh giới hai đầu


bên đây sống, bên kia chết
đằng này hy vọng, đằng kia tuyệt vọng

chiếu từ bàn cân
hai bên nặng nợ như nhau

chết phần phải chết – không thể chết hết
sống phần còn sống – còn phải sinh sôi.

Chúng ta cũng vậy, cũng biết phân thân

giữa xác phàm – bài thơ ta bay lên
thầm thì không ngơi

bên này cuống họng, bên kia nụ cười
bên này tỏa sáng bên kia vụt tắt

một bên lòng tàn lụi, một bên non omnis moriar
chỉ là những thanh âm, nhẹ hẫng hút biến

và vạch nứt – không thể tách ta làm hai
mở ra, nuốt ta vào đó.

Wisława Szymborska  | Nguyên Yên phỏng dịch

 

*non omnis moriartôi sẽ không chết hết
Câu trích từ thơ Horace. “Non omnis moriar” – nghĩa là: “Tôi sẽ không chết hết.” Hay một phần của ta – lời nói, thơ ca, hay ký ức – sẽ sống tiếp sau cái chết của thân xác.

 

autotomy  

When in danger the sea-cucumber divides itself in two: 
one self it surrenders for devouring by the world, 
with the second it makes good its escape. 

It splits violently into perdition and salvation, 
into fine and reward, into what was and what will be. 

In the middle of its body there opens up a chasm
with two shores that are immediately alien. 

On one shore death, on the other life. 
Here despair, there hope. 

If a scale exists, the balance does not tip. 
If there is justice, here it is. 

To die as much as necessary, without going too far. 
To grow back as much as needed, from the remnant that survives. 

We know how to divide ourselves, how true, we too. 
But only into a body and an interrupted whisper. 
Into body and poetry. 

On one side the throat, laughter on the other, 
that's light and quickly dying. 

Here a heavy heart, there non omnis moriar
just three little words like three feathers in ascent. 

The chasm does not cut us in two.  The chasm surrounds us.


wislawa szymbors | English translation by Magnus J. Krynski and Robert A. Maguire

In memoriam Halina Poświatowska

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ngày 15 tháng 9 năm 2025, Thư Viện Quốc Hội Hoa Kỳ công bố Arthur Sze là thi sứ ‘Poet Laureate’ thứ 25 của Hoa Kỳ. Ông là thi sĩ gốc Á đầu tiên giữ vị trí này, sẽ chính thức ra mắt trong buổi đọc thơ tại Washington vào tháng Mười. Tin này đến - giữa thời buổi chữ nghĩa bị giản lược thành khẩu hiệu, bị cuốn theo dòng truyền thông ồn ã, chớp nhoáng - như một tín hiệu ngược dòng: thơ vẫn còn giữ vững chỗ đứng riêng của nó, như thân xác vẫn còn linh hồn.
Nguyên Yên, một trong những nhà thơ đương đại nổi tiếng ở hải ngoại. Cô chưa in một tập thơ nào, chỉ xuất hiện trên một số trang web như Việt Báo, Văn Việt, Hợp Lưu, Blog Trần thị Nguyệt Mai, Phố Văn… Ngoài những bài viết về thời sự, bình luận ký tên thật Nina Hòa Bình Lê với cái nhìn sắc bén và nhân ái, người đọc còn được biết đến Thơ của cô, với bút danh Nguyên Yên. Một tiếng thơ gây ngạc nhiên bởi ý tưởng, hình ảnh độc đáo, giản dị, mạnh mẽ, trữ tình. Tôi thực sự bị dòng thơ này lôi cuốn.
Bây giờ | mỗi sáng tôi vào Việt Báo | Đọc những câu chuyện về cuộc đời xa xưa của Đức Phật thay cho những Tin Tức Thời Sự về nước Mỹ | Trong những câu chuyện về Đức Phật | Tôi không nghe thấy tiếng súng | Tôi không nghe thấy hận thù | Tôi không nghe thấy bất công | Và không nghe thấy cả những điều ngu dốt kỳ thị.
Người sẽ tiếc vì treo tôi trên chiếc thòng lọng | Tôi ngu gì tự ải | Thoát đi như bóng đêm | Trên bến | Con thuyền
Vì tình yêu như bơ trét giữa ổ bánh. Trét ít thì khô. Trét nhiều thì nhão. Trét đúng phận người, vừa trơn vừa thơm, hương vị mỗi miếng tình. Thịt nguội, chả lụa, em đừng để dành quá lâu, dễ bị hỏng.
Theo đại thi hào R.Tagore "Cũng như nụ cười và nước mắt, thực chất của thơ là phản ánh một cái gì đó hoàn thiện từ bên trong". Theo tác giả cổ đại Ovid (khoảng năm 43 trước Công Nguyên) thì: “Có ít nhiều sự thoải mái trong cơn khóc”. Thi sĩ Colley khẳng định: “Lời nói để khóc và nước mắt để nói” Thi sĩ người Pháp Alfred de Musset có câu thơ: “Cái duy nhất còn lại cho tôi ở trên đời/ Chính là những lúc đã đôi lần nhỏ lệ”. Thi sĩ người Anh Robert Herrick: “Giọt lệ chính là ngôn ngữ cao quý của đôi mắt” .Nhà thơ trẻ Nepal, Santosh Kalwar tâm sự: Tôi đã mỉm cười ngày hôm qua. Tôi đang mỉm cười ngày hôm nay và khi ngày mai đến, tôi sẽ mỉm cười. Vì đơn giản, cuộc sống quá ngắn để ta khóc về mọi thứ – Và ai đó đã cho rằng: Không có gì đẹp hơn một nụ cười đã trải qua những giọt nước mắt.
Rồi tình một lẵng xanh lơ | Mấy bông hoa tỏ mù mờ xưa sau | Khe nào suối đã hồn nhau
anh vẫn đi trên con đường | vắng bóng hoàng hôn đời mình | đôi cánh tay nối dài đại lộ lê thê | sương khói mùa thu không về
Người Việt Nam giã từ vũ khí nhưng không vĩnh biệt chiến tranh. Có hai lý do: cuộc xung đột hai mươi năm chưa bao giờ được các bên tham dự giải quyết xong về mặt lý thuyết. Những tranh cãi không nguội đi, các khác biệt chưa giảm bớt, nguyên nhân là tồn tại những quan điểm khác nhau về ý nghĩa của chiến tranh. Căn nhà của dân tộc như bị ma ám. Thứ hai, cuộc chiến tàn khốc và kéo dài, vinh quang và nhục nhã, quá cay đắng và hào hùng, quá mất mát, hiểu lầm, hối tiếc. Vết thương ấy đã sống quá lâu. Nó không cam lòng chết đi.
tràng hạt đắng rất vô vị | giữa hồ vẫn mượt gương sen | ngựa hí. bung rồi dây mã | tàn trăng. giũ một ánh đèn