Hôm nay,  

Sổ Tay Thượng Đỉnh

02/04/200900:00:00(Xem: 5395)

Sổ Tay Thượng Đỉnh

Nguyễn Xuân Nghĩa
Một Chuỗi Liên Hoàn Toàn Cầu...
Đệ nhất Phu nhân Michelle Obama có mặc áo gì khi tới Luân Đôn, hoặc nói gì với giọng răng và gặp Nữ hoàng Elizabeth II như thế nào... thì đó là trò lăng xăng của truyền thông Mỹ và truyền thông thông ngôn của Việt Nam. Không đáng một giây suy tư cho thế giới.
Chỉ vì thế giới có nhiều vấn đề hệ trọng hơn.
***
Thượng đỉnh G20 chưa mở màn thì đã có những vụ biểu tình phản đối. Dân biểu tình là một mớ bòng bong hổ lốn.
Từ kỷ nguyên mị dân thời Tổng thống Bill Clinton tại Thượng đỉnh 1999 của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO ở Seattle, rất nhiều tổ chức đã thừa thắng xông lên. Và xuống đường đập phá. Họ là những đám thân cộng tới chống toàn cầu hoá, là các nhóm bảo vệ môi sinh đến chống tư bản chủ nghĩa hay ủng hộ quyền phá thai, phản đối tự do ngoại thương hoặc đòi xoá nợ cho các nước nghèo đến các lực lượng vô chính phủ - anarchist - và băng đảng ăn cướp, thổ phỉ. Ngần ấy tổ chức đều xuất hiện và tìm cách phá hoại các hội nghị quốc tế.
Rồi cứ tàn lụi dần vì những đòi hỏi mâu thuẫn lẫn nhưng hành động phá hoại vô trách nhiệm trong khi thế giới quan tâm đến khủng bố và kiểm soát an ninh chặt chẽ hơn cho các hội nghị. Năm nay, các nhóm phá hoại ấy bỗng dưng được mùa: thượng đỉnh G20 họp tại London để thảo luận về kinh tế trong bối cảnh khủng hoảng. Cơ hội quá đẹp cho các nhóm phá hoại xuất hiện trước ống kính truyền hình. Tư lệnh Cảnh sát Thủ đô Anh gọi đó là "Mùa Hè Bất Mãn".
Nhưng rổi cũng đi vào lãng quên như một đám âm binh bị bóc bùa cắt dây. Trừ phi là quân khủng bố ra tay, chứ trò phá hoại ấy thật ra không đáng kể. Trái đất vẫn xoay và các hội nghị vẫn tiếp tục...
***
Trước khi thượng đỉnh G20 khai mạc, người ta đã thấy nhiều cuộc gặp gỡ song phương.
Người hùng của nước hung, Thủ tướng Vladimir Putin thì... om xòm vắng mặt - xin diễn nghĩa: công khai cho dân Nga biết rằng đệ tử của ông là Tổng thống Dmitri Medveded mới thay mặt Liên bang Nga phó hội quốc tế. Vì vậy, trước khi Thượng đỉnh G20 khai mạc, Medvedev đã gặp Thủ tướng Anh Gordon Brown, Thủ Đức Angela Merkel và Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Đáng chú ý nhất là cuộc gặp gỡ Nga-Mỹ và lời tuyên bố... rất nhạt của cặp Medveded-Obama. Hai bên tập trung nói chuyện về hồ sơ mỏng nhất trong quan hệ đôi bên: tài giảm võ khí nguyên tử (hay hạt nhân, hay hạch tâm). Một món ăn chơi không đáng kể. Phải đợi thượng đỉnh NATO tại Baden-Baden của Đức và Strasbourg của Pháp (hai ngày ba và bốn) rồi thượng đỉnh Âu-Mỹ tại Praha (hai ngày năm và sáu) thì mới biết Obama và Medveded xoay trở đấu trí ra sao.
***
Bây giờ, hãy nói về các nước khác.
Lãnh tụ hai nước có trọng lượng nhất Âu Châu là Đức và Nga đã phó hội và gặp gỡ, đó là Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Nga Dmitri Medvedev. Hai người chẳng có chuyện gì quan trọng để nói về nghị trình kinh tế của G20 ngoại trừ bày tỏ "mối quan tâm chung về kinh tế tài chánh". Ngôn ngữ ngoại giao, tức là không có thực chất - và không thật. Họ nói chuyện khác.
Nga muốn Đức tiếp tục nêu vấn đề về việc 1) bành trướng ảnh hưởng của Minh ước NATO, 2) về nhu cầu tài giảm võ khí chiến lược, 3) và chấm dứt việc NATO đòi bảo vệ Ba Lan và Cộng hoà Tiệp. Thủ tướng Đức có thiện chí và thẩm quyền đặt ra các vấn đề ấy với Hoa Kỳ và thực tế đã nói ra như vậy. Ngược lại, Đức muốn Nga không sử dụng võ khí khí đốt để bắt bí kinh tế Âu Châu và nước Đức, một nước tiêu thụ khí đốt của Nga. Đang chuẩn bị bầu cử, Thủ tướng Merkel phải ưu tiên lo cho chuyện nội bộ hơn là một đồng minh chiến lược của Obama.


Bên cạnh Cộng hoà Liên bang Đức, Ba Lan là quốc gia đã bị đòn sóc lịch sử của cả Nga lẫn Đức và nay chỉ còn trông cậy vào Hoa Kỳ. Khi thấy hai nước láng giềng Đông Tây nói chuyện hoà giải, và Hoa Kỳ của Tổng thống Obama lại lửng lơ con cá vàng, lãnh đạo Ba Lan bỗng chột dạ.
Vì vậy, hôm 31, Ngoại trưởng Radoslaw Sikorski của Warsaw phải nói vọng vào thượng đỉnh, rằng Liên bang Nga nên gia nhập... Minh ước NATO!
Minh ước này là hệ thống phòng thủ Bắc Đại tây dương chống Liên Xô, nay lại đón nhận Liên bang Nga thì NATO còn là gì"
Ông Sikorski không điên, chẳng muốn đề nghị hoà giải với Nga mà chỉ muốn Hoa Kỳ tiếp tục việc tăng cường bảo vệ Ba Lan như đã hứa và trong khuôn khổ ấy, gia tăng viện trợ kỹ thuật quân sự cho Ba Lan, trước khi nói đến việc hợp tác với Nga. Nhân đó, người ta mới nhớ rằng từ tháng Tám năm ngoái, ông Sikorski đã trả lời phỏng vấn của tờ New York Times, rằng "Ba Lan đã bị Anh và Pháp phản bội và bỏ rơi trước nguy cơ tấn công của Nga và Đức. Đấy là biến cố trọng đại của xứ này  thế kỷ 20". Bây giờ, qua thế kỷ 21, Ba Lan không muốn chuyện cũ tái diễn, với sự góp phần tích cực của Hoa Kỳ.
Những tiếng nói ấy của Ba Lan, hay Hung Gia Lợi, Cộng hoà Tiệp hoặc ba nước Baltic, tất nhiên cũng gây nhiễu âm khó chịu cho các cuộc họp song phương nhân thượng đỉnh G20.
***
Thượng đỉnh này quy tụ 19 quốc gia có nền kinh tế lớn nhất địa cầu. Thế giới chỉ nói đến thế liên hoàn tay ba giữa Hoa Kỳ, Âu Châu và Liên bang Nga mà quên mất nhiều khu vực khác.
Á Châu phó hội thì có Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ, Nam Hàn và Nam Dương (Indonesia), chưa kể Hiệp hội ASEAN do Thái Lan đại diện.
Thủ tướng Nhật bận việc nhà - và có khi mất job - nên tương đối im hơi lặng tiềng. Nhưng cũng tặng Hoa Kỳ một đóa hoa đẹp trước khi vào G20: ủng hộ kế hoạch kích thích kinh tế của Obama. Vô thưởng vô phạt! Chủ tịch Hồ Cẩm Đào của Trung Quốc thì có tư thế khá hơn.
Bắc Kinh sẽ châm thêm tiền cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF, đã nêu vấn đề về đồng Mỹ kim và ngày càng củng cố tư thế đại cường có trách nhiệm về chuyện quốc tế. Bên lề thượng đỉnh G20, Hội nghị song phương Hoa-Nga giữa Hồ Cẩm Đào và Dmitri Medvedev sẽ đẩy mạnh hơn nữa vai trò của IMF và góp phần thu hẹp khả năng xoay trở của Mỹ.
Đầy ấn tượng mà thiếu thực chất.
Các nước Á Châu khác không có tiếng nói gì nhiều tại thượng đỉnh này, ngoại trừ Ấn Độ và Nam Hàn trong hồ sơ WTO và nhu cầu đẩy lui phản ứng bảo hộ mậu dịch của hai khối Âu-Mỹ.
Có ba nước Trung Nam Mỹ là Mexico, Brazil và Argentina thì rõ là có quan điểm "sắc không". Ba xứ này, và có lẽ cả khu vực Trung Nam Mỹ, đã bị thế giới lãng quên trong vụ khủng hoảng và ít được truyền thông quốc tế nhắc tới. Thật ra, Mexico đang bị khủng hoảng về an ninh và sắp cần IMFcứu trợ trong khi Brazil là quốc gia có thế lực và ảnh hưởng mạnh nhất trong khu vực.
Một cường quốc khác cũng lẫy lừng vắng mặt tại thượng đỉnh G20 vì bận việc khác. Đó là xứ Turkey. Thành viên Hồi giáo quy nhất của NATO, đồng minh của Mỹ giữa một thế giới Hồi giáo đang bị cuốn hút giữa hai khối Á Rập theo hệ phái Sunni và Ba Tư theo hệ phái Shia, Thổ Nhĩ Kỳ là cường quốc có trọng lượng nhất. Và đóng chốt chặn Nga bên bờ Hắc hải.
Ngày mùng một, Turkey tổ chức hội nghị tay ba tại Ankara để lãnh đạo Pakistan và A Phú Hãn gặp gỡ và mùng sáu thì đón mừng Tổng thống Obama trong hai ngày thăm viếng. Ngần ấy hồ sơ nóng của Hoa Kỳ và Âu Châu, từ Iraq tới A Phú Hãn, từ Liên bang Nga đến Iran, hay Ukraine hoặc Trung Á.... đều cần tới sự tham dự của xứ này.
Đấy cũng là một tiết mục đáng chú ý trong những ngày tới - và những năm tới.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước2345678Trang sauTrang cuối

Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.

Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.

Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.

Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.

Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.

Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.

Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.

Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.

Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.
Trang đầuTrang trước2345678Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.