Hôm nay,  

Nỗi Riêng Khép Mở

12/08/200700:00:00(Xem: 7177)

Bắc Kinh đang ‘thoái kiểm’ tới chốn hiểm nguy...
Ngày mùng tám tháng Tám vừa qua, Bắc Kinh khởi sự tiến trình "đếm ngược" (count down) tới ngày tám tháng Tám năm lẻ Tám, ngày Thế vận hội Bắc Kinh 2008 sẽ khai mạc vào tám giờ tối, giờ địa phương.

Dù vẫn tự xưng xã hội chủ nghĩa, lãnh đạo của Trung Quốc cũng còn đầy tính mê tín Đông phương khi chọn thời điểm mang bốn số tám, đọc lên cứ như là "phát". Nhưng phát tài hay phát lo thì người ta chưa biết.

Dù sao mặc lòng, thời điểm thoái kiểm ấy là phát pháo lệnh cho một cuộc vận động rộng lớn của dư luận thế giới về tình trạng thiếu nhân quyền tại Trung Quốc. Và thay vì là một lễ hội biểu dương sự lớn mạnh và văn minh hiện đại của Trung Quốc, Thế vận hội Bắc Kinh 2008 có thể châm ngòi cho rất nhiều vấn đề.

Ngày sáu tháng Tám chẳng hạn, một số đại diện cho hội "Ký giả không biên giới" đã biểu tình ngay trước trụ sở Ủy ban Thế vận của Bắc Kinh cùng ngày thăm viếng của Chủ tịch Ủy ban Thế vận Quốc tế, ông Jacques Rogge. Những người biểu tình đã khoác áo in hình năm vòng khoen thế vận là năm cái còng (Bắc Kinh tất nhiên là kiêng không gọi dụng cụ đàn áp này là "cái còng số tám" - xui lắm). Họ đã bị an ninh Bắc Kinh bắt giữ ngoài đường trong nhiều tiếng đồng hồ trước khi bị trục xuất.
Cùng lúc đó, nhiều tổ chức quốc tế ủng hộ Tây Tạng cũng đã xuất hiện, với biểu ngữ phản đối Bắc Kinh được họ chăng ngay trên Vạn lý Trường thành. Một số kiều dân Cadana - kể cả người Canada gốc Tây Tạng - đã bị bắt rồi lập tức bị trục xuất.
Trước đấy vài ngày, mùng hai tháng Tám, tổ chức Human Rights Watch tường trình là Bắc Kinh đang mở chiến dịch đàn áp quy mô ngay trong nước để bóp nghẹt mọi sự chống đối từ bên trong nhân dịp Thế vận Bắc Kinh. Lúc ấy, dư luận mới chú ý đến việc Bắc Kinh đã cách chức hàng loạt cán bộ của họ phụ trách việc quản lý "Khu tự trị Tây Tạng" và liệt kê ra 43 thành phần dân chúng không được phép vào Bắc Kinh trong kỳ Thế vận 2008.

Từ bên ngoài và bên trong, người người đều lên tiếng hay tố giác những chuyện không thể chấp nhận được của lãnh đạo Trung Quốc.

Một nghệ sĩ nổi danh thế giới về mỹ thuật và kiến trúc là Ái Vị Vị (Ai Weiwei), sinh năm 1950, được tổ hợp kiến trúc Thụy Sĩ Herzog & de Meuron mời thiết kế sân vận động chính của Thế vận đã cho biết là mình sẽ không tham dự lễ khai mạc Thế vận tối mùng tám tháng Tám. Là con trai của nhà thơ hiện đại lẫy lừng nhất Trung Quốc là Ái Thanh (Ai Qing), Ái Vị Vị nhắc tới kinh nghiệm xưa khi thân phụ bị đàn áp trong những thập niên trước tại Tân Cương, nói rằng ông thấy tởm vì chế độ độc đảng ngày nay ở trong nước. Ông sẽ rút tên ra khỏi mọi sinh hoạt trong dịp Thế vận và còn đả kích những nghệ sĩ khác là trở thành công cụ tuyên truyền cho Bắc Kinh. Ái Vị Vị đích danh nêu tên hai đạo diễn lừng danh Steven Spielberg và Trương Nghệ Mưu!


Với hình dáng của một tổ chim, sân vận động Bắc Kinh được Ái Vị Vị góp phần thiết kế để là cái đinh của màn trình diễn 2008. Nhưng nay đã thành cái đinh nhọn!
Đạo diễn và nhà sản xuất phim ảnh nổi danh thế giới là Steven Spielberg cho biết là ông đã gửi thư lên Chủ tịch Hồ Cẩm Đào để phàn nàn về nạn đàn áp nhân quyền và diệt chủng và về việc Bắc Kinh đồng lõa với chế độ Sudan trong nạn diệt chủng tại Darfur. Ông xin rút khỏi vai trò cố vấn cho Bắc Kinh về lễ khai mạc và kết thúc Thế vận!

Một vài ký giả hay cảm tình viên cho Tây Tạng có bị trục xuất cũng chẳng gây chú ý bằng việc Spielberg từ chức hay Ái Vị Vị phản đối, vì họ là những khuôn mặt tên tuổi trong giới nghệ sĩ và trí thức trên toàn cầu.

Đâm ra, màn tuyên truyền toàn cầu bằng Thế vận hội là cơ hội bị toàn cầu công kích!
Nhưng, vấn đề chính cho giới lãnh đạo Trung Quốc vẫn chưa là phản ứng chống đối của quốc tế. Vấn đề chính là lòng dân ở bên trong.

Ban đầu, lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc nghĩ rằng Thế vận hội sẽ là dịp vuốt ve tự ái dân tộc của người dân. Nhờ đảng mà ngày nay Trung Quốc đã thành xứ sở độc lập, văn minh và hiện đại, với màn trình diễn toàn cầu là Thế vận 2008. Nhưng, nếu trong số triệu người sẽ đổ về thủ đô ăn mừng Thế vận mà lại có vài vạn người bất mãn làm loạn trước ống kính quốc tế thì sao"

Chuyện ấy nay đã thành tất yếu vì Bắc Kinh hiện đang vất vả xử lý những vấn đề nan giải trong xã hội và nền kinh tế. Càng muốn dứt khoát giải quyết thì càng xâm phạm vào quyền lợi và quyền lực của các đảng bộ địa phương. Cho nên, bất mãn là nguy cơ động loạn rất lớn ở bên trong - cả trong và ngoài đảng. Điều mà đảng Cộng sản Trung Quốc sợ nhất là "bọn xấu nước ngoài" sẽ nhân dịp Thế vận mà khơi dậy sự bất mãn ấy.

Nhưng, nếu tung lưới đàn áp để tránh động loạn thì họ lại sợ truyền thông thế giới nhìn ra, và trí thức văn nghệ sĩ tri hô tố cáo, là điều đang xảy ra và sẽ lan rộng kể từ tuần này. Mà nếu không có truyền thông quốc tế tường thuật Thế vận thì làm sao tuyên truyện về kỷ nguyên "quang diện Trung Hoa""

Cái thuật khép mở giữa nhu cầu an ninh và nhu cầu tuyên truyền là một trò đu dây không lưới. Và đảng Cộng sản Trung Quốc có thể lọt vào giữa, không đảm bảo được an ninh vẹn toàn và bị tuyên truyền ngược, trước cả ngàn ống kính truyền hình.
Cái vòng thế vận đâm ra lại thành vòng luẩn quẩn! Việc thoái kiểm vì vậy mới là thoái bộ tới chốn hiểm nguy. Một chuyện đáng theo dõi còn hơn các vụ tranh tài thế vận!

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối

Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.

Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.

Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?

Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.

Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).

Không rõ ABC có lường trước được phản ứng của cộng đồng, khán giả đối với hành động cúi đầu trước áp lực và quyền lợi, dẫn đến dừng ngay lập tức Jimmy Kimmel Live! hay không, nhưng thực tế đã cho thấy một làn sóng tức giận đã bùng nổ. Viên đạn dường như quay ngược lại, xé gió, đâm thẳng vào ba ký tự khổng lồ của đế chế truyền thông. Các cuộc tẩy chay Hulu và Disney+ bắt đầu. Trang mạng Disney+ bị sụp đổ vì lượng khán giả đăng nhập để “cancel subcription” trong đêm họ ra lệnh tắt đèn sân khấu; Disney mất gần $4 tỷ trên thị trường. Hàng loạt cuộc biểu tình phản đối trước trụ sở của ABC và Disney. Về phía các nhà báo, nghệ sĩ giải trí, các nhà lãnh đạo chính trị – từ Stephen Colbert đến David Letterman đến cựu Tổng thống Barack Obama – cùng lên án việc làm của ABC, coi đó là sự đầu hàng nguy hiểm trước áp lực chính trị và là phép thử đối với quyền tự do ngôn luận.

Nhìn vào những gì đang diễn ra tại nước Mỹ hiện nay, người ta không thể không liên tưởng đến cuộc cách mạng văn hóa tại Trung Quốc như vậy. Cũng là cuộc tấn công vào những gì bị cho là khuynh tả, là sự tập trung quyền lực vào một cá nhân qua phong trào cuồng lãnh tụ với những vệ binh trung thành chưa từng thấy tại Hoa Kỳ.

Người ta thường có nhiều cách định nghĩa về hy vọng. Hy vọng là một cảm xúc lạc quan, một niềm tin tươi sáng rằng mọi thứ chắc chắn sẽ được cải thiện. Hy vọng có thể đến từ một tiếng nói cá nhân xa lạ nào đó trong triệu triệu người trên thế giới này. Hy vọng có thể đến từ một bản tuyên bố chung của hai phong trào đối lập. Hy vọng là phải nhận ra rằng cái ác và sự bất công có thể chiếm ưu thế ngay cả khi chúng ta đang đối đầu với nó. Hy vọng là khi nhìn thấy rõ một bên sáng và một bên tối, thấu hiểu rằng vòng cung của vũ trụ đạo đức có thể không uốn cong về phía công lý – nhưng chúng ta không tuyệt vọng. Hy vọng, là khi một đêm vinh danh nghệ thuật trở thành nơi hàng trăm người giơ cao ngọn đuốc tôn vinh sự kiên cường, tiếng nói dũng cảm, như một lời nhắc nhở với thế giới rằng nghệ thuật và nhân văn là không thể tách rời.

Donald Trump từng bóng gió rằng mình xứng đáng được khắc tượng trên núi Rushmore, sánh vai cùng những bậc khai quốc công thần nước Mỹ. Bên kia Thái Bình Dương, Tập Cận Bình chẳng màng đá núi, nhưng ôm mộng lọt vào sử xanh, đặt mình ngang hàng những “đại thánh đế vương” của đảng và đất nước. Bởi thế, cuộc duyệt binh rùm beng ở Thiên An Môn vừa rồi không chỉ là phô trương cờ trống rình rang, mà là lời tuyên cáo giữa chiến địa, là tiếng trống thúc quân của một kẻ đang gấp gáp thúc ngựa đuổi theo bá mộng thiên cổ.

Bạn, tôi, chúng ta, không ai an toàn trước bạo lực súng đạn ở Mỹ. Chắc người Mỹ chưa kịp quên hình ảnh người mẹ tất tả chạy trên đôi chân trần, tìm con trong vụ xả súng mới nhất ở Annunciation Catholic School in Minneapolis tháng vừa qua. Những đứa trẻ xứng đáng có đời sống an toàn để đến trường mỗi ngày và trở về an toàn trong vòng tay cha mẹ. “Thay vì kích động thêm bạo lực, các nhà lãnh đạo chính trị nên tận dụng thời điểm này để đoàn kết chúng ta hướng tới những thay đổi hợp lý về súng đạn mà đa số người Mỹ ủng hộ,” Giáo sư Robert Reich đã nói như thế.
Trang đầuTrang trước3456789Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.