Hôm nay,  

Nỗi Riêng Khép Mở

12/08/200700:00:00(Xem: 7181)

Bắc Kinh đang ‘thoái kiểm’ tới chốn hiểm nguy...
Ngày mùng tám tháng Tám vừa qua, Bắc Kinh khởi sự tiến trình "đếm ngược" (count down) tới ngày tám tháng Tám năm lẻ Tám, ngày Thế vận hội Bắc Kinh 2008 sẽ khai mạc vào tám giờ tối, giờ địa phương.

Dù vẫn tự xưng xã hội chủ nghĩa, lãnh đạo của Trung Quốc cũng còn đầy tính mê tín Đông phương khi chọn thời điểm mang bốn số tám, đọc lên cứ như là "phát". Nhưng phát tài hay phát lo thì người ta chưa biết.

Dù sao mặc lòng, thời điểm thoái kiểm ấy là phát pháo lệnh cho một cuộc vận động rộng lớn của dư luận thế giới về tình trạng thiếu nhân quyền tại Trung Quốc. Và thay vì là một lễ hội biểu dương sự lớn mạnh và văn minh hiện đại của Trung Quốc, Thế vận hội Bắc Kinh 2008 có thể châm ngòi cho rất nhiều vấn đề.

Ngày sáu tháng Tám chẳng hạn, một số đại diện cho hội "Ký giả không biên giới" đã biểu tình ngay trước trụ sở Ủy ban Thế vận của Bắc Kinh cùng ngày thăm viếng của Chủ tịch Ủy ban Thế vận Quốc tế, ông Jacques Rogge. Những người biểu tình đã khoác áo in hình năm vòng khoen thế vận là năm cái còng (Bắc Kinh tất nhiên là kiêng không gọi dụng cụ đàn áp này là "cái còng số tám" - xui lắm). Họ đã bị an ninh Bắc Kinh bắt giữ ngoài đường trong nhiều tiếng đồng hồ trước khi bị trục xuất.
Cùng lúc đó, nhiều tổ chức quốc tế ủng hộ Tây Tạng cũng đã xuất hiện, với biểu ngữ phản đối Bắc Kinh được họ chăng ngay trên Vạn lý Trường thành. Một số kiều dân Cadana - kể cả người Canada gốc Tây Tạng - đã bị bắt rồi lập tức bị trục xuất.
Trước đấy vài ngày, mùng hai tháng Tám, tổ chức Human Rights Watch tường trình là Bắc Kinh đang mở chiến dịch đàn áp quy mô ngay trong nước để bóp nghẹt mọi sự chống đối từ bên trong nhân dịp Thế vận Bắc Kinh. Lúc ấy, dư luận mới chú ý đến việc Bắc Kinh đã cách chức hàng loạt cán bộ của họ phụ trách việc quản lý "Khu tự trị Tây Tạng" và liệt kê ra 43 thành phần dân chúng không được phép vào Bắc Kinh trong kỳ Thế vận 2008.

Từ bên ngoài và bên trong, người người đều lên tiếng hay tố giác những chuyện không thể chấp nhận được của lãnh đạo Trung Quốc.

Một nghệ sĩ nổi danh thế giới về mỹ thuật và kiến trúc là Ái Vị Vị (Ai Weiwei), sinh năm 1950, được tổ hợp kiến trúc Thụy Sĩ Herzog & de Meuron mời thiết kế sân vận động chính của Thế vận đã cho biết là mình sẽ không tham dự lễ khai mạc Thế vận tối mùng tám tháng Tám. Là con trai của nhà thơ hiện đại lẫy lừng nhất Trung Quốc là Ái Thanh (Ai Qing), Ái Vị Vị nhắc tới kinh nghiệm xưa khi thân phụ bị đàn áp trong những thập niên trước tại Tân Cương, nói rằng ông thấy tởm vì chế độ độc đảng ngày nay ở trong nước. Ông sẽ rút tên ra khỏi mọi sinh hoạt trong dịp Thế vận và còn đả kích những nghệ sĩ khác là trở thành công cụ tuyên truyền cho Bắc Kinh. Ái Vị Vị đích danh nêu tên hai đạo diễn lừng danh Steven Spielberg và Trương Nghệ Mưu!


Với hình dáng của một tổ chim, sân vận động Bắc Kinh được Ái Vị Vị góp phần thiết kế để là cái đinh của màn trình diễn 2008. Nhưng nay đã thành cái đinh nhọn!
Đạo diễn và nhà sản xuất phim ảnh nổi danh thế giới là Steven Spielberg cho biết là ông đã gửi thư lên Chủ tịch Hồ Cẩm Đào để phàn nàn về nạn đàn áp nhân quyền và diệt chủng và về việc Bắc Kinh đồng lõa với chế độ Sudan trong nạn diệt chủng tại Darfur. Ông xin rút khỏi vai trò cố vấn cho Bắc Kinh về lễ khai mạc và kết thúc Thế vận!

Một vài ký giả hay cảm tình viên cho Tây Tạng có bị trục xuất cũng chẳng gây chú ý bằng việc Spielberg từ chức hay Ái Vị Vị phản đối, vì họ là những khuôn mặt tên tuổi trong giới nghệ sĩ và trí thức trên toàn cầu.

Đâm ra, màn tuyên truyền toàn cầu bằng Thế vận hội là cơ hội bị toàn cầu công kích!
Nhưng, vấn đề chính cho giới lãnh đạo Trung Quốc vẫn chưa là phản ứng chống đối của quốc tế. Vấn đề chính là lòng dân ở bên trong.

Ban đầu, lãnh đạo đảng Cộng sản Trung Quốc nghĩ rằng Thế vận hội sẽ là dịp vuốt ve tự ái dân tộc của người dân. Nhờ đảng mà ngày nay Trung Quốc đã thành xứ sở độc lập, văn minh và hiện đại, với màn trình diễn toàn cầu là Thế vận 2008. Nhưng, nếu trong số triệu người sẽ đổ về thủ đô ăn mừng Thế vận mà lại có vài vạn người bất mãn làm loạn trước ống kính quốc tế thì sao"

Chuyện ấy nay đã thành tất yếu vì Bắc Kinh hiện đang vất vả xử lý những vấn đề nan giải trong xã hội và nền kinh tế. Càng muốn dứt khoát giải quyết thì càng xâm phạm vào quyền lợi và quyền lực của các đảng bộ địa phương. Cho nên, bất mãn là nguy cơ động loạn rất lớn ở bên trong - cả trong và ngoài đảng. Điều mà đảng Cộng sản Trung Quốc sợ nhất là "bọn xấu nước ngoài" sẽ nhân dịp Thế vận mà khơi dậy sự bất mãn ấy.

Nhưng, nếu tung lưới đàn áp để tránh động loạn thì họ lại sợ truyền thông thế giới nhìn ra, và trí thức văn nghệ sĩ tri hô tố cáo, là điều đang xảy ra và sẽ lan rộng kể từ tuần này. Mà nếu không có truyền thông quốc tế tường thuật Thế vận thì làm sao tuyên truyện về kỷ nguyên "quang diện Trung Hoa""

Cái thuật khép mở giữa nhu cầu an ninh và nhu cầu tuyên truyền là một trò đu dây không lưới. Và đảng Cộng sản Trung Quốc có thể lọt vào giữa, không đảm bảo được an ninh vẹn toàn và bị tuyên truyền ngược, trước cả ngàn ống kính truyền hình.
Cái vòng thế vận đâm ra lại thành vòng luẩn quẩn! Việc thoái kiểm vì vậy mới là thoái bộ tới chốn hiểm nguy. Một chuyện đáng theo dõi còn hơn các vụ tranh tài thế vận!

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối

Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...

Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.

Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.

Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.

Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?

Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.

Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.

Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.

Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.

Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.
Trang đầuTrang trước45678910Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.