Đọc Hồi Ký Triệu Tử Dương (2)
Lý Thái Hùng
Phần Hai: Quản Thúc Tại Gia gồm có hai chương: 1/Trở Thành Tù Nhân; 2/Chiến Đấu Cô Độc.
Chương 1: Trở Thành Tù Nhân.
Hội nghị lần thứ tư của Trung Ương đảng khóa 13 đã tước hết mọi trách vụ và tiếp tục điều tra ông Triệu Tử Dương. Theo ông thì điều này đã chưa từng xảy ra trong lịch sử. Khi đã ra phán quyết xử phạt thì không cần thiết phải tiếp tục điều tra. Nếu những dữ kiện chưa đủ cần phải điều tra thì không thể nào lấy những phán quyết chính trị và hành chính như thế. Ông Triệu Tử Dương cho rằng đây là một lối 'đối xử đặc biệt' đối với ông. Cuộc điều tra kéo dài 3 năm và bốn tháng từ tháng 6 năm 1989 đến tháng 10 năm 1992. Trong thời gian này, ông Triệu Tử Dương bị mất tự do.
Ngày 3 tháng 9 năm 1989, ông Wang Renzhong (Phó chủ nhiệm Ủy ban bảo vệ chính trị nhân dân Trung Quốc) và ông Ding Guan'gen (Thứ Trưởng Bộ Kế Hoạch) đã gọi ông Triệu Tử Dương lên nói chuyện tại văn phòng trung ương đảng Cộng sản ở Trung Nam Hải. Cả hai cho biết quyết định của Hội nghị lần thứ tư của Trung ương đảng khóa 13 là thành lập một ban điều tra đặc biệt để điều tra ông. Ban điều tra này do Wang Renzhong lãnh đạo với hai nhân vật nữa gồm Chen Yeping (Trưởng ban tổ chức) và Li Zhengting (Phó bí thư Ủy ban kỷ luật trung ương). Ngày 29 tháng 9 năm 1989, ba người nói trên đã kêu ông Triệu Tử Dương lên làm việc và đây là lần đầu tiên ông Triệu Tử Dương làm việc với ủy ban điều tra, nhưng rồi sau đó ông không bao giờ gặp ông Chen Yeping và Li Zhengtin trở lại.
Ông Triệu Tử Dương cho biết là ông Wang Renzhong đã nói chuyện riêng với ông 3 lần: Ngày 8 tháng 12 năm 1989, ngày 14 tháng 2 năm 1990, ngày 2 tháng 3 năm 1990 và gửi cho ông 3 lá thư: ngày 6 tháng 7 năm 1989, ngày 8 tháng năm 1989 và ngày 14 tháng 11 năm 1989. Ông Triệu Tử Dương đã hồi âm lại ba lần: 25 tháng 7 năm 1989, 1 tháng 9 năm 1989 và 7 tháng 12 năm 1989. Trong các cuộc gặp cũng như trong các lá thư trao đổi, ông Triệu Tử Dương cho biết là ông bị hỏi rất nhiều câu hỏi và ông đã phải giải thích cũng như làm sáng tỏ một số điều. Phần lớn cuộc điều tra nhắm vào việc tại sao ông Triệu Tử Dương đã chống lại Đặng Tiểu Bình. Động lực gì" và buộc ông phải nhận làm điều sai lầm. Họ còn dựng ra một số điều để cáo buộc là từ năm 1988 đã có cuộc vận động ở trong và ngoài nước nhằm "hạ bệ Đặng Tiểu Bình, ủng hộ Triệu Tử Dương", (11) để buộc họ Đặng từ chức và tăng quyền lực cho ông Triệu Tử Dương. Ngoài ra, họ còn cáo cuộc ông Triệu Tử Dương là ủng hộ chủ nghĩa tự do tư sản và cho thực hiện phim chuyện nhiều tập có tên là River Elegy (Khúc Sông Bi Thương), chiếu nhiều kỳ trên truyền hình vào năm 1988 để đánh bóng ông Triệu Tử Dương, và bộ phim này còn bị tố giác là khuyến khích cuộc biểu tình của sinh viên năm 1989.
Trong những lúc nói chuyện và trao đổi qua thư từ với ông Wang Renzhong, ông Triệu Tử Dương đã bác bỏ những cáo buộc của ủy ban điều tra, với một số điểm chính như sau. 1/Không có cuộc vận động nào từ năm 1988 để lật đổ họ Đặng, ủng hộ họ Triệu. Hoàn toàn là sản phẩm của ai đó cho những âm mưu nào đó. 2/Vào năm 1988 đã có lời đồn rằng quyền lực của ông Triệu Tử Dương bị lung lay hay là ông Triệu Tử Dương không có khả năng lãnh đạo cải cách kinh tế. Ông Đặng Tiểu Bình đã biểu lộ sự ủng hộ của ông đối với họ Triệu rất nhiều lần cũng như muốn ông Triệu Tử Dương tiếp tục làm Tổng bí thư hai nhiệm kỳ; 3/Tình hình kinh tế năm 1988 không quá tệ trái lại đạt nhiều thành quả lớn sau 10 năm cải cách. Mặc dù có lạm phát năm 1988 nhưng mọi chuyện đã có thể giải quyết tốt; 4/Với nhiều thập niên phục vụ và ở những trách vụ cao trong đảng không thể có chuyện sử dụng sinh viên biểu tình để củng cố quyền lực riêng; 5/Lý do từ chối quyết định của Đặng Tiểu Bình vì sự khác biệt quan điểm về tính chất tự nhiên của cuộc biểu tình và hệ quả của sự đàn áp. Cảm thấy có trách nhiệm trước lịch sử khi ra lệnh đàn áp sinh viên trong tư cách Tổng bí thư đảng.
Ông Triệu Tử Dương cho biết là sau khi ủy ban điều tra đặc biệt nộp báo cáo cho những lãnh đạo Trung ương thì họ dự tính sẽ tuyên bố chấm dứt cuộc điều tra ông sau Thế vận Á Châu năm 1990; nhưng họ lại lo ngại những phản ứng chung của dự luận, đặc biệt là từ sự chống đối của một số cán bộ lão thành nên vẫn tiếp tục điều tra ông. Ông đã viết thư gửi cho Tổng bí thư Giang Trạch Dân, Lý Bằng và Thường vụ Bộ chính trị tất cả ba lá thư ngày 28 tháng 8 năm 1990, 7 tháng 12 năm 1990 và 9 tháng 5 năm 1991 để yêu cầu chấm dứt điều tra, chấm dứt quản thúc tại gia và trả lại tự do cá nhân cho ông càng sớm càng tốt. Nhưng ông cảm thấy việc làm này như ném hòn đá xuống đại dương. Ngày 21 tháng 6 năm 1990, Wang Renzhong đã đưa cho ông Triệu Tử Dương một bản báo cáo điều tra gồm 30 điểm cùng với lá thư đính kèm. Wang Renzhong nói rằng nếu ông Triệu không đồng ý điểm nào cứ viết ra và gửi lại cho ông ta. Theo ông Triệu Tử Dương thì lãnh đạo trung ương đã dựa vào 30 điểm này gọi là “những dữ kiện và bằng chứng” để họ kết tội ông làm “phân hóa đảng” và “ủng hộ bạo loạn”.
Ngày 8 tháng 10 năm 1992, Kiều Thạch (Thường vụ Bộ chính trị) đã mời ông Triệu Tử Dương lên làm việc tại Văn phòng trung ương đảng ở Trung Nam Hải. Kiều Thạch thay mặt Trung ương đảng cho biết là chấm dứt điều tra. Tuy nhiên, theo ông Triệu Tử Dương thì lãnh đạo Bắc Kinh vẫn tiếp tục quản thúc và canh giữ ông như một tù nhân.
Chương 2: Chiến Đấu Cô Độc.
Sau khi tuyên bố chấm dứt điều tra, lãnh đạo trung ương đã vạch ra 6 điều lệ để hạn chế mọi hoạt động của ông Triệu Tử Dương, nhưng không bao giờ họ đưa ông bất cứ giấy tờ gì vì sợ những điều này bị lọt ra thế giới bên ngoài. Thay vào đó, lãnh đạo trung ương đã chỉ thị cho cơ quan an ninh trung ương và những người phụ giúp việc nhà của ông phải thi hành. Dĩ nhiên những người này đã không dám cãi lệnh ở trên. Ông Triệu Tử Dương kể lại câu chuyên ông đòi đi Quảng Đông vào mùa Đông vì thực quản của ông có vấn đề - bị ho bởi khí hậu khô của mùa Đông ở miền Bắc. Họ không cho ông đi với lý do là Thủ hiến Hồng Kông Chris Patten có ý định mở rộng bầu cử tự do ở Hồng Kông (có ảnh hưởng lan tới vùng biên gjới Quảng Châu) nên tình hình tế nhị, không thuận tiện cho ông đến Quảng Đông. Ông vẫn đòi đi cuối cùng họ chỉ cho ông đi Quảng Tây, Vân Nam hay là Quý Châu. Ông đã chọn đi Quảng Tây, nhưng khi ông chuẩn bị khởi hành thì họ lại thêm một quy định khác là ông chỉ được đến thành phố Nam Ninh mà thôi. Sự thật là sau khi đến Nam Ninh, họ đã ngăn cản ông mọi thứ. Sau khi trở về Bắc Kinh, ông muốn đi chơi Golf tại sân Trường Bình nhưng họ lại nói là không có giấy phép. Ông hỏi lệnh từ đâu thì họ không trả lời.
Một lần khác, ông Triệu Tử Dương đã đòi đi chơi Bi-da tại Câu lạc bộ Yang Feng Jia Dao. Lần đầu họ từ chối, nhưng ông vẫn cứ đòi. Họ không cho tài xế chở ông đi. Ông quyết định đi xe Bus, cuối cùng họ phải đồng ý nhưng chỉ cho đi hai buổi sáng mỗi tuần. Ông đã đến hai, ba lần nhưng không bao giờ thấy bất cứ ai trong câu lạc bộ. Lý do theo ông Triệu Tử Dương cảm nhận là họ sợ ông tiếp xúc với những cán bộ lớn tuổi vì Câu lạc bộ Yang Feng Jia Dao là nơi dành cho những đảng viên cao niên. Sau cùng thì ông Triệu Tử Dương cũng đã tìm ra bốn trong 6 điều lệ cấm đoán ông trong lúc bị quản thúc tại nhà:
1/Có thể tiếp khách tại nhà nhưng không cho phép gặp ký giả và người ngoại quốc.
2/ Khi đi ra ngoài phải có công an từ văn phòng an ninh giám sát.
3/Lưu ý là tất cả những sân Golf ở Bắc Kinh do sự quản lý của công ty đầu tư nước ngoài hoặc liên doanh, nên những người chơi đều là ngoại quốc hay đến từ Hong Kong, Macao vì lý do đó mà phải tránh các sân goft này. Thay vào đó sử dụng sân golf ShunYi, vận hành bởi Hội Nông Dân Trung Quốc.
4/Có thể di chuyển ngoài địa phận Bắc Kinh, nhưng trong hiện tại chỉ đi trong những tỉnh nội lục, trừ những khu vực ven biển hay khu vực tế nhị. Chi tiết chuyến đi phải có sự chấp thuận của Trung ương.
Mặc dù ông Triệu Tử Dương có viết thư lên Trung ương và cả Thường vụ Bộ chính trị để tranh đấu quyền tự do của mình rất nhiều lần và ngay cả những yêu cầu được đi chỗ này, chỗ kia hay tham dự lễ tang của một số nhân vật lãnh đạo đảng từng quen biết với ông đã quá cố, nhưng đều không được chấp thuận hay chỉ chấp thuận giới hạn cũng như cô lập không cho ông gặp bất cứ ai. Mãi cho đến cuối năm 1999, theo lời ông kể thì Trung ương mới cho phép gặp một số người từng liên hệ việc làm với ông trong quá khứ mà ông yêu cầu được gặp, như ông Zhao Jianmin, cựu Bí thư Tỉnh Sơn Đông, Xiao Hongda (cựu Ủy viên ban kỷ luật trung ương đảng), Yao Xihua (Cựu chủ bút báo Quang Minh), Du Daozheng (Cựu Tổng giám đốc Cục Báo chí và Xuất bản). Chính những cuộc gặp các nhân vật nói trên đã giúp ông Triệu Tử Dương cất dấu những cuộn băng ghi lại các lời tự sự của ông từ năm 2000 đến năm 2002.
*
Bốn Chương còn lại của Hồi Ký “Tù Nhân Của Nhà Nước” là 1/Căn nguyên của sự bộc phát nền kinh tế Trung Quốc; 2/Đấu đá trong Bộ chính trị; 3/Năm náo động; 4/Trung Quốc sẽ thay đổi như thế nào, đã được ông Triệu Tử Dương trình bày lại bối cảnh đổi thay của Trung Quốc từ năm 1979 sau khi hạ bệ nhóm Tứ Nhân Bang cho đến khi xảy ra biến cố Thiên An Môn năm 1989. Trong các chương nói trên, ông Triệu Tử Dương đã cho người đọc nhìn thấy ông đích thực là người 'kiến trúc sư" của chương trình cải cách Trung Quốc chứ không phải Đặng Tiều Bình. Ông Đặng Tiểu Bình trong thực tế là cái bóng rất lớn cho nhóm chủ trương cải cách núp vào đó để tập hợp lực lượng hầu tránh những tấn công của phe bảo thủ và nhóm cán bộ lão thành như Trần Vân, Lý Tiên Niệm, Bành Chân, Vương Chấn. Từ khi lên làm Thủ Tướng tháng 9 năm 1980 rồi Tổng bí thư tháng 1 năm 1987, ông Triệu Tử Dương đã một mặt cho áp dụng nhiều hệ thống kinh tế nhằm kích thích kinh tế, mặt khác đề nghị tách rời vai trò của đảng và nhà nước, với nỗ lực nới lỏng những kiểm soát về tự do ngôn luận và tự do báo chí, và nhất là cho phép giới trí thức tham gia đề xướng các biện pháp cải cách xã hội.
Ông Triệu Tử Dương cho rằng những chương trình hiện đại hóa mà ông Đặng Tiểu Bình theo đuổi từ năm 1979 như bãi bỏ hợp tác hóa nông nghiệp, phục hồi chế độ tư hữu, chấp nhận quy luật thị trường và đẩy mạnh các khu chế xuất.... tuy có đạt một số thành quả nhất định nhưng nó vẫn nằm trong khuôn khổ Mác –xít. Theo ông điều sai lầm của Mác, Lênin lẫn Mao là đã loại bỏ tầng lớp tư sản, thành phần quan trọng làm nồng cốt cho xã hội chủ nghĩa chứ không phải là tầng lớp nông dân và công nhân nghèo đói. Nhưng để giải phóng thành phần tư sản tham gia vào tiến trình cải cách của Trung Quốc một cách hiệu quả và nhất là ngăn chận nạn tham nhũng sản sinh từ hệ thống chính trị độc đảng, ông Triệu Tử Dương thấy rằng không thể chỉ tiến hành cải cách kinh tế mà còn phải cải cách chính trị. Vì thế mà trong hai năm làm Tổng bí thư từ năm 1987 đến năm 1989, ông Triệu Tử Dương đã coi dân chủ hóa là giải pháp tốt nhất để chống tham nhũng, chống các tệ nạn quan liêu và từng bước tái tạo lại công bằng xã hội thông qua ý thức công dân được nâng cao. Chính vì quan niệm như vậy mà ông Triệu Tử Dương đã cho nới lỏng việc kiểm duyệt báo chí, khuyến khích sự gia tăng các đoàn thể quần chúng để nhanh chóng hình thành xã hội dân sự và từng bước cho độc lập ngành tư pháp để xét xử nghiêm minh những vụ án tham nhũng, cửa quyền của những cán bộ cao cấp bị bắt vào lúc đó.
Từ tháng 5 năm 1988, ông Triệu Tử Dương đã cho chuyển thị trường với giá cố định thành thị trường với giá lưu động. Sự cải tổ này đã làm nảy sinh ra nạn lạm phát siêu tốc trên toàn quốc cùng lúc xã hội cũng đã nảy sinh một số những biến động mới nằm ngoài tầm kiểm soát của chính quyền. Trước tình hình này, nhóm bảo thủ gồm Lý Bằng, Trần Vân, Lý Tiên Niệm cho là ông Triệu Tử Dương đã đi quá đà của sự cải cách và yêu cầu phải có biện pháp kiểm soát, đặc biệt là ngăn chận các ảnh hưởng tư bản từ Phương Tây mà họ hay gọi là “âm mưu diễn biến hòa bình” của Hoa Kỳ. Cuộc tranh luận càng lúc càng gay gắt giữa hai nhóm bảo thủ và cải cách bắt đầu từ cuối năm 1988 đến tháng 4 năm 1989. Trong lúc cuộc tranh luận xảy ra gay gắt giữa hai phe thì ông Hồ Diệu Bang chết, dẫn đến các cuộc biểu tình quy mô của sinh viên, đã làm cho thành phần cán bộ lão thành phải ôm lấy nhóm bảo thủ, tấn công và triệt hạ phe cải cách của ông Triệu Tử Dương để sống còn.
Biến cố Thiện An Môn đã xảy ra cách nay đúng 20 năm. Bên cạnh những tiết lộ về diễn biến này qua tập Hồi Kỳ "Người Tù của Nhà Nước" của ông Triệu Tử Dương, người ta đã có một số câu hỏi cho ông Triệu Tử Dương.
Nếu phe bảo thủ không dùng quân dội đàn áp mà đi theo đề nghị thương thảo của ông Triệu Tử Dương vào tháng 6 năm 1989 thì ngày nay tình hình Trung Quốc sẽ đi về đâu"
Tại sao ông Triệu Tử Dương đã không đứng cùng với sinh viên tại quảng trường Thiên An Môn từ ngày 20 tháng 5 năm 1989 khi ông Lý Bằng đọc Lệnh Thiết Quân Luật mà ông đã từ chối đọc, để cùng chiến đấu với họ thì tình hình Trung Quốc sẽ đi về đâu"
Tuy là hai câu hỏi nhưng chung quy chỉ có một câu trả lời là ông Triệu Tử Dương đã quá nhân bản và ôn hòa trước những con cáo già Đặng Tiểu Bình, Trần Văn, Lý Tiên Niệm, Lý Bằng nên lịch sử Trung Quốc đã chưa thể sang trang.
Lý Thái Hùng
Ngày 27 tháng 5 năm 2009
Chú Thích:
(1) Adi Ignatius, Preface (Lời Tựa), Prisoner of the State, Trang xi.
(2) Như Trên, Trang xv.
(3) Triệu Tử Dương, Prisoner of the State, Brief Biography of Zhao Ziyang, Trang 283-287
(4) Triệu Tử Dương, Prisoner of the State, Phần 1, chương 2 (An Editorial Makes Things Worse), Trang 10.
(5) Như trên, Trang 11.
(6) Triệu Tử Dương, Prisoner of the State, Phần 1, Chương 4 (The Crackdown), Trang 26.
(7) Như teên, Trang 27.
(8) Như trên, Trang 33.
(9) Triệu Tử Dương, Prisoner of the State, Phần 1, Chương 5 (The Accusations Fly), Trang 35.
(10) Triệu Tử Dương. Prisoner of the State, Phần 1, Chương 7 ( Zhao's Talk with Gorbachev), Trang 47.
(11) Triệu Tử Dương, Prisoner of the Statte, Phần II, Chương 1 (Zhao Becomes a Prisoner), Trang 55.
Gửi ý kiến của bạn
