Hôm nay,  

Ê Mày, Thiệp Tóc Bạc

09/07/201300:00:00(Xem: 5148)
Một hôm, tại phòng mạch bác sĩ nhi khoa, có một ông già đầu tóc bạc phơ, hai tay ôm một đứa bé mới được vài tháng chờ khám bệnh. Ngồi khép nép âu lo sát bên cạnh là một phụ nữ trẻ.

Cô y tá lễ phép hỏi ông đầu bạc:

Thưa bác, hai cháu đây, cháu nào ốm ạ?

Đó là câu chuyện của hơn một phần tư thế kỷ trước ở Virginia. Ông già đầu bạc đó là Lê Thiệp. Cô gái trẻ kia là Phương Mai, vợ Thiệp, người kể lại câu chuyện.

Con gái đầu lòng ốm, hai vợ chồng đưa con đi bác sĩ.

Thiệp đầu tóc bạc phơ rất sớm. Khi tôi gặp lại Thiệp ở tiểu bang Connecticut lúc Thiệp, 2 cậu em họ cùng 2 người bạn được cơ quan thiện nguyện Công giáo USCC của tôi bảo lãnh từ Nhật qua, chàng đã đầu tóc hoa râm dù mới 35 tuổi.

Rồi vì hoàn cảnh riêng, tôi bán cái công việc cán sự xã hội của tôi ở USCC cho Thiệp, chạy về Quận Cam, California. Thiệp cũng chỉ làm một thời gian, chạy qua bán thịt gà chiên KFC nhưng cũng không được lâu rồi lại về Cali theo nhóm ông Hoàng Cơ Minh làm báo Kháng Chiến.

Từ lúc Thiệp về Cali, cũng chỉ thỉnh thoảng Thiệp từ vùng “thung lũng hoa vàng” San Jose xuống Quận Cam tôi mới gặp lại mặt. Thiệp lấy vợ, chỉ có tôi, Nguyễn Đức Quang, Ngô Đình Vận, vài hai bạn nữa và mấy người em người cháu của Thiệp là họ nhà trai. Họ nhà gái thì cũng chẳng đông đảo gì trong một đám cưới tổ chức tại một nhà hàng ở San Jose, California.

Kháng chiến bể vì nội bộ lục đục và tai tiếng về chuyện bên Thái Lan, một số eo sèo chuyện tiền bạc quyên góp.

Phương Mai, vợ Thiệp, là con gái ông Đậu Phi Lục, viên chức quản lý báo Chính Luận, được gửi gấm nhờ Thiệp giắt cô với người em trai vượt biên.

Khi Thiệp lập gia đình thì đầu đã bạc trắng nhưng dù vậy tụi tôi và nhiều người bạn chung khác, vẫn xưng hô mày tao với nhau. Đầu Thiệp bạc, khác với cái đầu tóc của bạn bè đồng lứa tuổi, nhưng máu hăng hái, dấn than thì hơn người khác.

Cho đến bây giờ, cũng như chơi với nhau trong thời kỳ làm báo và đàn đúm ở Sài Gòn trước Tháng Tư 1975, chúng tôi vẫn gọi nhau mày tao. Cả bọn nay đã trên dưới 70 cả, cách xưng hô không đổi.

Thời đó, phần lớn chúng tôi đều ham chơi, ham đàn đúm. Có thể nhiều đứa có bạn gái nhưng rất ít đứa lấy vợ. Bởi vậy, phần đông đều thuộc loại “cha già, con mọn”.

Thiệp kiếm ăn bằng cách hợp tác với một số bạn cùng bỏ chạy khỏi “Kháng Chiến” lập tiệm phở. Thỉnh thoảng xuống Quận Cam chơi. Có khi Thiệp mua vé máy bay cho tôi lên Virginia chơi với bạn.

Ở đâu, lúc nào, chúng tôi vẫn mày tao với nhau và với những người bạn thân thiết khác. Không có ông ông tôi tôi. Không có chào bác, thưa bác ạ. Không có chào cụ, thưa cụ ở cái tuổi thất thập cổ lai hy.

Trải dài trên nửa thế kỷ của tình bằng hữu, chúng tôi có rất nhiều kỷ niệm, đủ chuyện để nói. Chuyện bạn bè, chuyện đất nước điêu linh. Lúc cười đùa ha hả, lúc rầu rĩ trầm ngâm.

“Chẳng làm được gì đâu, mày ơi”. Thiệp hay bảo tôi, mỗi khi tôi nói đến những chuyện của người này, nhóm kia muốn làm chuyện “độii đá vá trời” !.

Nhưng một điều mà tôi luôn nhớ gặp Thiệp là mỗi khi có dịp ghé Quận Cam, California, luôn luôn ghé báo Người Việt thăm tôi và một số bạn bè trong tờ báo. Thiệp luôn luôn hỏi thăm người này, người kia giờ ra sao, làm gì để sống. Chúng tôi chia xẻ với nhau những tin tức về các người bạn chung của nhau, luôn luôn quan tâm đến nhau.

Ê mày, Thiệp, tao lúc nào cũng nhớ mày. Chỉ mong có dịp đàn đúm, nói chuyện trên trời dưới đất. Hoặc cũng chỉ để nhìn thấy nhau một lúc cũng được.

Những ngày đầu ghềnh cuối bãi khi chiến tranh mù mịt ở Việt Nam của mùa hè 1972, những ngày biểu tình chống này chống nọ ở Sài Gòn, những ngày “chân ướt chân ráo” (1) đến Mỹ, những ngày đàn đúm ở nhà bạn bè làm báo, mày cũng như tao, có nhiều kỷ niệm với nhau. Để vui, để buồn.

“Sinh lão bệnh tử mày ơi, chạy đâu cho thoát!” Có lần mày nói với tao nên mày thản nhiên và luôn luôn an ủi, nâng đỡ người khác.

Bây giờ thì đã khép lại tất cả. Tao đã vĩnh viễn mất một người bạn thật thân, thật quý.

Nguyễn Tuyển

(1) Tên một Tác phẩm của Lê Thiệp do Tủ sách Tiếng Quê Hương xuất bản.

(Do Nhà báo Phạm Trần, đại diện thân hữu của Lê Thiệp tiềp nhận và phổ biến để tưởng nhớ đến một Ký giả có lòng với mọi người.)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Năm 1895, Alfred Nobel – nhà khoa học bị ám ảnh bởi cái giá mà nhân loại phải trả từ phát minh của mình – đã để lại di chúc năm 1895 rằng tài sản của ông sẽ dùng để tài trợ các giải thưởng “mang lại lợi ích lớn nhất cho nhân loại.” Đối với Nobel Hòa Bình, ông có phần đặc biệt: giải thưởng này sẽ được trao cho người đã “có nhiều hành động hoặc nỗ lực mang đến sự đoàn kết, hòa bình giữa các quốc gia, bãi bỏ hoặc giảm bớt quân đội thường trực, tổ chức và thúc đẩy các hội nghị hòa bình.” Sứ mệnh chọn lựa được giao cho Quốc Hội Na Uy, có lẽ vì ông tin rằng Na Uy – khi đó còn nhỏ bé và trung lập – sẽ ít bị cám dỗ bởi chính trị quyền lực.
Trung Hoa ngày nay như kinh thành giữa sa mạc, vẻ yên ổn bên ngoài chỉ là lớp sơn son thếp vàng phủ lên nền đá đã rạn. Thế giới đứng ngoài quan sát, vừa lo nó sụp, vừa biết nó trụ lại nhờ ảo ảnh quyền lực và niềm tin vay mượn. Dưới lớp hào nhoáng của “Giấc mộng Trung Hoa” là một cơ đồ quyền lực đang già nua trong chính tuổi trẻ của mình. Bởi sức mạnh của nó không khởi từ niềm tin, mà từ nỗi sợ — và nỗi sợ, tự thuở khai triều lập quốc, chưa bao giờ là nền tảng lâu bền.
Ngày 8 tháng 10 năm 2025, tại tòa án liên bang ở Alexandria, bang Virginia, cựu Giám đốc Cơ quan Điều tra Liên bang (FBI) James Comey không nhận tội đối với hai cáo buộc hình sự. Cáo trạng nêu rằng vào tháng 9 năm 2020, Comey đã nói dối Quốc Hội khi vẫn giữ nguyên lời khai trong buổi điều trần trước đó rằng ông không hề cho phép để lộ thông tin về cuộc điều tra của FBI liên quan đến Hillary Clinton. Theo nhiều bình luận gia pháp lý, từ cánh tả đến cánh hữu, việc truy tố Comey chủ yếu chỉ là do chính phủ liên bang đang cố tình nhắm vào kẻ mà Tổng thống “thấy không vừa mắt.” Comey là người đứng đầu cuộc điều tra nghi án Nga can thiệp bầu cử tổng thống 2016 và bị Trump lột chức vào năm 2017.
Sau sáu ngày đột ngột “bặt tiếng,” chương trình Jimmy Kimmel Live, của MC kiêm diễn viên hài và nhà biên kịch nổi tiếng, đã trở lại với khán thính giả vào tối 23/9/2025. Sự trở lại này, chỉ vỏn vẹn sau gần một tuần bị đình chỉ, không chỉ là tin vui với những người yêu tiếng cười đêm khuya của truyền hình Mỹ, mà còn là một hồi chuông cảnh tỉnh, kéo theo những bàn luận trái chiều, chạm đến cốt lõi của tự do ngôn luận, một trong những quyền thiêng liêng nhất trong thể chế dân chủ.
Texas, mùa thu 2025 – trên khuôn viên đại học giữa vùng đất vốn tự hào là “trái tim bảo thủ của nước Mỹ”, thay vì nghe tiếng lá thu rơi, người ta lại nghe tiếng giày đinh vang vọng, bước chân của bóng ma McCarthyism quay về - phiên bản thế kỷ 21 - trở lại giảng đường với tốc độ và sự kinh dị của thời đại kỹ thuật số. Ngày 9 tháng 9, trên bục giảng của trường Texas A&M University, giáo sư Melissa McCoul trong giờ văn học thiếu nhi, dùng hình một con kỳ lân tím để nói với sinh viên rằng bản sắc con người không chỉ có hai nửa nam–nữ. Một sinh viên giơ tay hỏi: “Điều này có hợp pháp không?” và viện dẫn sắc lệnh mà Tổng thống Donald Trump ký hồi tháng Giêng, tuyên bố chỉ có hai giới tính sinh học. Bà McCoul đáp bằng lý lẽ, không viện dẫn chính trị. Nhưng một chiếc điện thoại trong lớp đã ngầm quay lại hình ảnh. Và chỉ ít lâu sau, cả nước đều xem đoạn clip ấy – không phải để học, mà để phán xét.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.