Hôm nay,  

Obamacare: Những Vấn Đề Mới

08/04/201400:00:00(Xem: 8303)

...qua năm 2015, tiền mua bảo hiểm sẽ tăng không dưới 10%...

Tuần qua, TT Obama trong một buổi lễ trịnh trọng tại Tòa Bạch Ốc, công bố số người ghi tên tham gia vào Obamacare đã vượt quá dự phóng một chút. Con số dự phóng là 7 triệu người, trong khi con số được TT Obama công bố là 7,1 triệu người, tức là 100.000 người hơn dự phóng của chính quyền. Chỉ như vậy cũng đủ để TT Obama đích thân công bố con số một cách rình ràng và yêu cầu các đài truyền hình chính như ABC, CBS, và NBC phát hình chương trình đặc biệt tung hô thành quả của Obamacare (tất cả các đài truyền hình đều đã từ chối).

Phải nói cho rõ, đây là số người ghi tên mua bảo hiểm sức khỏe qua các trung tâm phối hợp –exchanges- do Obamacare thành lập, không phải tổng cộng số người có bảo hiểm hay mua bảo hiểm ngoài hệ thống phối hợp.

Trong mấy tháng qua, Bộ Y Tế luôn luôn từ chối không chịu công bố số người tham gia Obamacare. Ai cũng đoán lý do là vì con số thực tế chưa bao giờ đạt tới mức dự phóng cho tới bây giờ.

Qua năm tới, dự phóng của chính quyền Obama là con số người ghi danh sẽ tăng lên đến mức 13 triệu người vào cuối năm 2015. So với hơn 300 triệu dân Mỹ, những con số trên chỉ là bạc lẻ, khoảng 4 người trong 100 người. Tuy nhiên, việc số người tham gia vượt qua con số dự phóng, cho dù rất ít, cũng thể hiện việc dân chúng dần dần cũng phải chấp nhận thực tế là Obamacare đã thành một thực thể, sẽ tồn tại lâu dài, bất chấp những hậu quả còn đang tranh cãi, cũng như bất chấp việc gần 60% dân Mỹ chống. Chống thì chống, nhưng vì không thu hồi được thì cũng đành phải miễn cưỡng chấp nhận thôi, không có lựa chọn nào khác.

Dù sao, đây cũng là môt tin đáng phấn khởi cho TT Obama sau những thất bại thật bối rối của mấy tháng trước khi các trang mạng của Obamacare gây rối loạn rồi tắc nghẽn cho cả hệ thống bảo hiểm y tế. Nhưng những con số được công bố cũng lại tạo ra những tranh luận mới. Có nhiều điểm đang bị tranh cãi.

Thứ nhất, ghi danh là một chuyện, đóng tiền mua bảo hiểm là chuyện khác. Có rất nhiều người ghi danh rồi vì lý do nào đó, hoặc suy nghĩ lại, hoặc không có tiền, nên không đóng tiền. Tức là có cũng như không. Chính quyền Obama đã không công bố dữ liệu này. Nhưng theo các chuyên gia, có thể có từ 20% đến 30% số người ghi danh đã chưa -hay không- đóng tiền.

Vấn đề thứ hai, con số những người trước đây không được bảo hiểm, bây giờ nhờ Obamacare mới có dịp mua bảo hiểm là bao nhiêu, cũng không ai biết vì không được chính quyền công bố, chỉ biết là tương đối ít, khoảng từ 1 đến 1,5 triệu người, hay từ 15% đến 20% (có những nghiên cứu cho thấy ít hơn, chỉ có 10%) thôi. Nói cách khác, mục tiêu của Obamacare là giúp những người không được bảo hiểm trước đây có cơ hội được bảo hiểm bây giờ, chỉ giúp tối đa chưa tới một phần năm khối người này.

Dựa trên tỷ lệ đó, cho là trước đây có khoảng 30 triệu người không có bảo hiểm, thì ta có thể ước tính luật Obamacare sẽ giúp cho khoảng 5 hay 6 triệu người có bảo hiểm. Câu hỏi là đó có phải cái kết quả đáng có cho một chương trình tốn hàng ngàn tỷ, gây xáo trộn cho hệ thống y tế của cả nước, khiến cả chục triệu người phải đổi bảo hiểm, đổi nhà thương, bác sĩ, thuốc men, cũng như chi phí bảo hiểm và dịch vụ y tế gia tăng toàn diện, kinh tế tiếp tục trì trệ, thất nghiệp không giảm được.

Khúc mắc thứ ba, hầu hết những người ghi danh Obamacare là những người bị hãng bảo hiểm hủy hợp đồng bảo hiểm hiện có, nên phải đi tìm mua bảo hiểm mới. Nhưng vấn đề ở đây là con số những người ghi danh thường thấp hơn con số những người bị mất bảo hiểm. Chẳng hạn theo thống kê của tiểu bang Maryland là tiểu bang với nhiều dân thiểu số da màu, ủng hộ TT Obama rất mạnh, có 73.000 người bị mất bảo hiểm, nhưng lại chỉ có 60.000 người ghi danh qua các trung tâm phối hợp để mua bảo hiểm mới. Không ai rõ 13.000 người còn lại đã mua bảo hiểm lại ở ngoài trung tâm phối hợp hay bỏ luôn, không mua bảo hiểm nữa.

Thêm vào đó, con số TT Obama công bố rõ ràng là đi ngược lại con số của một vài tiểu bang đã chấp nhận loan báo chi tiết. Như tại Maryland, thống kê cho thấy tiểu bang dự phóng có 150.000 người sẽ ghi danh qua trung tâm phối hợp, nhưng thực tế lại chỉ có chưa tới một nửa, 60.000 người thôi. Như vậy, để cho tổng số cả nước vượt qua dự phóng, có lẽ đã phải có nhiều tiểu bang có con số người ghi danh lớn gấp đôi dự phóng. Đây là điều khá khó tin, khiến một dân biểu Cộng Hoà đã tố chính quyền Obama “xào nấu” thống kê (cook the books).

Những thắc mắc này là hậu quả của chính sách úp úp mở mở trong việc công bố các dữ kiện về Obamacare của Bộ Y Tế, khiến người ta chỉ có thể đặt câu hỏi nếu Obamacare thật sự tốt đẹp, thành công mỹ mãn, tại sao lại phải mập mờ trong vấn đề thông tin?

TT Obama tuyên bố đại khái ông không hiểu tại sao lại có nhiều người chống Obamacare, cố gắng không cho thiên hạ được bảo hiểm (nguyên văn: “I’ve got to admit, I don’t get it. Why are folks working so hard for people not to have health insurance?”). Câu tuyên bố của TT Obama hiển nhiên là một loại thông điệp của các chính khách, cố tình bóp méo vấn đề. Vấn đề chỉ là nhiều người không đồng ý với phương thức của TT Obama, chứ không phải không đồng ý chuyện tất cả mọi người cần bảo hiểm sức khoẻ. Không có ai cố gắng tìm cách cho thiên hạ “không được bảo hiểm” như TT Obama phàn nàn.

Và thực tế là Obamacare đã là một thất bại lớn nhất dưới chế độ Obama không có bao nhiêu thành tích cụ thể. Chính báo phe ta Washington Post đã viết bài về sự hữu hiệu của Obamacare. Kết luận ngắn gọn của báo này là ‘không’ (nguyên văn: “Is Obamacare working? The short answer is no.”).

Ít ra thì chính TT Obama cũng đã công khai nhìn nhận không phải tất cả những vấn đề của Obamacare đã được giải quyết, còn cần rất nhiều chỉnh sửa trong những năm tháng tới.

Lời nhìn nhận của TT Obama thật ra cũng chỉ là lập luận chung của đa số các vị dân biểu và thượng nghị sĩ Dân Chủ phải ra tranh cử lại cuối năm nay trong cuộc bầu giữa mùa.

Đối với những vị này, Obamacare vẫn là một đe dọa trực tiếp cho hy vọng tái đắc cử của họ, đặc biệt là các vị phải ra tranh cử trong các tiểu bang có khuynh hướng bảo thủ miền nam trước đây đã bầu cho TĐ Mitt Romney hay TNS John McCain. Họ đã có những thăm dò dư luận của chính ban tham mưu của họ, nhận được cả ngàn thư của cử tri của họ, cũng như đọc được những thăm dò của các cơ quan lớn. Hiện nay, con số người ủng hộ hay chấp nhận Obamacare càng ngày càng xuống thấp. Theo cơ quan Associated Press, hiện giờ chỉ có một phần tư (26%) dân chúng ủng hộ Obamacare, đại đa số trong các tiểu bang Dân Chủ cấp tiến nặng như Nữu Ước, Cali,... Tỷ lệ hậu thuẫn tại các tiểu bang bảo thủ miền nam thấp hơn nhiều. Ngay khi luật Obamacare mới được thông qua, tỷ lệ hậu thuẫn là gần 40%. Khi đó TT Obama hứa Obamacare sẽ cắt giảm chi phí bảo hiểm và dịch vụ y tế cho mỗi gia đình ít ra là 2.500 đô một năm, trong khi bấy giờ chẳng những không có gì giảm mà tất cả đều tăng.

Cầm đầu nhóm này là TNS Mary Landrieu của tiểu bang Louisiana và TNS Mark Warner của Virginia. Ít nhất là một chục thượng nghị sĩ khác đã gia nhập nhóm này.

Ý thức được việc Obamacare sẽ tăng giá bảo hiểm cho tất cả mọi người, có khi tăng gấp đôi, họ muốn đề xướng một chương trình bảo hiểm mới, rẻ tiền hơn nhiều, nhưng chỉ bảo hiểm khoảng 50% chi phí y tế, với phần chi phí còn lại do bệnh nhân tự trả bằng tiền túi.

Đề nghị này được sự hậu thuẫn của nhiều người không muốn trả bảo phí quá cao trong khi mình không có bệnh hoạn gì, hay không thấy có triệu chứng sớm bị bệnh gì, đặc biệt là giới trẻ và trung niên dưới bốn chục tuổi, phần đông mới bắt đầu gia nhập vào thị trường lao động, lương còn tương đối thấp, trong khi sức khoẻ chưa có vấn đề gì nghiêm trọng.

Nhóm dân cử Dân Chủ này cũng muốn thấy luật bảo hiểm được nới rộng, cho phép các hãng bảo hiểm bán bảo hiểm “xuyên bang”, tức là cho phép bán bảo hiểm với cùng giá và cùng điều kiện từ tiểu bang này qua tiểu bang khác, giúp gia tăng cạnh tranh giữa các hãng bảo hiểm để bắt buộc họ phải giảm bảo phí. Điều này khó có hy vọng thành sự thật vì các tiểu bang Mỹ phần lớn rất muốn giữ “quyền tự trị” của mình, ra luật riêng cho tiểu bang của mình, chưa kể áp lực của các hãng bảo hiểm.

Trên thực tế, những đề nghị này chỉ có giá trị như những mánh khóe chính trị để tranh phiếu cho cuộc tranh cử, chứ không có cách nào thực hiện được trong năm nay, trước ngày bầu cử. Các vị dân cử Dân Chủ, nhất là thượng nghị sĩ lãnh đạo khối đa số Dân Chủ Harry Reid tại Thượng Viện, không dại gì khui ra cái chuyện đau đầu nhức răng này để tranh cãi trước ngày bầu, giúp đối lập Cộng Hòa có dịp đổ dầu vào lửa, đả kích Obamacare thả giàn.

Người ta cũng nghi ngờ hiệu quả của những thay đổi ý kiến này của khối dân cử này. Cho tới nay, Obamacare đã được tranh cãi quá nhiều, thiên hạ đã hiểu biết khá rõ về Obamacare, những ý kiến ủng hộ hay chống đối phần lớn cũng đã “đóng băng”, khó thay đổi được qua những đề nghị mập mờ, mới xuất hiện.

Các hãng bảo hiểm cũng sẽ tung bạc triệu ra để ngăn cản chuyện này, vì họ đã có đầy đủ kế hoạch tăng bảo phí kể từ năm 2015.

Việc tăng bảo phí cho năm 2015 sẽ là một vấn đề lớn mà cho đến nay, chưa ai biết chắc chắn hậu quả sẽ như thế nào.

Theo các chuyên gia, bảo phí năm tới chắc chắn sẽ phải được thay đổi khi các hãng bảo hiểm bị bắt buộc phải tuân thủ theo các điều kiện của Obamacare. Ta còn nhớ vì phải tuân thủ theo những quy định mới mà cả triệu người đã bị các hãng bảo hiểm hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm, khiến TT Obama phải ra quyết định cho phép các hãng bảo hiểm được miễn tuân theo các quy định mới một năm. Qua năm tới, các hãng bảo hiểm sẽ phải tuân thủ, đâu lại vào đấy, cả triệu người sẽ bị hủy hợp đồng và phải mua bảo hiểm mới với giá mới. Thêm vào đó, cả ngàn công ty nhỏ sẽ hủy bỏ bảo hiểm tập thể của hãng, khiến cả triệu nhân viên của họ sẽ phải đi tìm mua bảo hiểm riêng cho gia đình mình, dĩ nhiên sẽ đắt hơn bảo hiểm tập thể của công ty.

Giá mới sẽ được các hãng bảo hiểm ấn định dựa trên ước tính của họ.

Trước hết giá mới sẽ tùy thuộc vào con số thực sự những người trẻ chịu mua bảo hiểm. Đây là nguồn tài trợ chính cho Obamacare vì họ đóng bảo hiểm mà ít bệnh hoạn, bù lại giới cao niên bệnh hoạn nhiều hơn. Cho đến nay, các thống kê cho thấy giới trẻ -từ 18 đến 34 tuổi- chỉ là khoảng 27% khối người mua bảo hiểm trong khi chính quyền Obama dự phóng phải có tới 40% thì Obamacare mới được nuôi dưỡng thỏa đáng. Khoảng thiếu hụt đó sẽ bắt buộc các hãng bảo hiểm phải tăng tiền bảo phí theo đúng luật cung cầu kinh tế.

Sau đó, giá bảo phí mới cũng sẽ tùy thuộc chi phí các dịch vụ y tế, tức là tiền nhà thương, bác sĩ, thuộc men. Các hãng bảo hiểm ước tính năm 2015, chi phí này sẽ tăng có thể tới 10% so với năm 2014, chưa kể hậu quả của lạm phát.

Nói rõ ra, chúng ta có thể tin là qua năm 2015, tiền mua bảo hiểm sẽ tăng không dưới 10%.

Obamacare có hai mục tiêu chính: giảm chi phí và tăng người được bảo hiểm. Nhưng cả hai mục tiêu đã không đạt được.

Theo một nghiên cứu của ông Avik Roy, chuyên gia y tế tốt nghiệp các đại học Yale và Massachusetts Institute of Technology –MIT-, của cơ quan Manhattan Institute, bảo phí cá nhân sẽ tăng trung bình 41%. Ông cũng nhận định những người biện minh cho rằng việc tăng bảo phí sẽ được bù đắp bằng tiền trợ cấp đã nhìn vấn đề dưới khiá cạnh cục bộ cá nhân, mà quên trên tổng thể, tiền trợ cấp của Nhà Nước cũng chỉ là tiền do dân đóng thuế. Lại một hình thức “tái phân phối lợi tức” không hơn không kém. Tệ hơn nữa, việc bảo phí có thể tăng gấp đôi tại nhiều nơi sẽ đưa đến kết quả là dù sau khi nhận được trợ cấp, số tiền nhiều người phải trả để mua bảo hiểm mới vẫn cao hơn trước khi có Obamacare và trợ cấp.

Trung tâm CMS (Center for Medicare and Medicaid Services) ước tính 65% các công ty kinh doanh nhỏ sẽ phải tăng tiền bảo hiểm tập thể cho nhân viên của họ.

Còn về chuyện tăng số người được bảo hiểm thì trước khi có Obamacare, thống kê chính thức cho biết 14,4% dân Mỹ không có bảo hiểm, bây giờ con số đó không giảm mà lại tăng lên thành 15,9%.

Nói cách khác, cả hai mục tiêu của Obamacare đều có kết quả ngược. Washington Post đã nhận định chính xác khi viết Obamacare đã thất bại.

Khoan nói tới chuyện tăng bảo phí cho năm tới, chỉ nói chuyện năm nay, cũng đã có rất nhiều người ghi danh nhưng không trả bảo phí, tức là trên thực tế, vẫn chưa có bảo hiểm. Và tất nhiên theo luật Obamacare, họ sẽ bị phạt, hay nói theo Tối Cao Pháp Viện, họ sẽ phải “đóng thuế” phạt. Và đây sẽ là cái nhức răng khá lớn cho chính quyền Obama.

Theo luật, sở thuế IRS năm nay sẽ phải theo dõi, kiểm tra xem a) trong hơn 300 triệu dân Mỹ, ai chưa mua bảo hiểm và phạt họ, và b) những khai báo xin trợ cấp tiền mua bảo hiểm của cả chục triệu người có chính xác hay không, bao nhiêu người khai gian để lấy tiền trợ cấp.

Đối với cơ quan IRS, là cơ quan đã liên tục bị cắt giảm ngân sách và nhân sự trong mấy năm qua, đây là một thử thách họ thật khó đối phó. Chắc khó hơn đi tìm tàu bay Mã Lai bị mất tích trong đại dương. Nếu IRS không làm được việc một cách chu đáo, thì trong tương lai, số người trốn mua bảo hiểm, hay gian lận sẽ gia tăng gấp bội, tăng thêm thất cân bằng tài chánh cho Obamacare, đi đến kết quả là lại phải tăng bảo phí nữa. Một loại vòng luẩn quẩn không lối thoát.

Một “khám phá” mới mà quý độc giả cần biết là tiền trợ cấp bảo hiểm của năm 2014 chẳng hạn, được tính dựa trên lợi tức của năm 2013, nếu năm 2014 lợi tức tăng so với năm 2013, thì cuối năm 2014, người nhận trợ cấp sẽ phải hoàn trả lại Nhà Nước số bội thu qua trợ cấp. Bình thường lợi tức ai cũng tăng mỗi năm, không nhiều thì ít, do đó đại đa số những người nhận trợ cấp có thể sẽ phải hoàn trả lại một phần trợ cấp mỗi năm. IRS sẽ tính ngay vào tiền thuế quý vị phải đóng. Chưa ai biết còn “khám phá” bất lợi nào nữa trong tương lai. (06-04-14)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh thế giới đang trải qua những biến động nghiêm trọng về kinh tế, chính trị và công nghệ, toàn cầu hoá – vốn từng được xem là động lực chính thúc đẩy cho tăng trưởng và thịnh vượng – đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Tiến trình công nghiệp hoá và toàn cầu hoá đã đem lại nhiều thành tựu vượt bậc trong suốt thời gian dài qua, từ thế kỷ XX sang thế kỷ XXI, đặc biệt là thông qua sự chuyên môn hoá, tự do thương mại và tiến bộ công nghệ. Tuy nhiên, các cuộc khủng hoảng tài chính, đại dịch toàn cầu, chiến tranh và cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc đã khiến mô hình toàn cầu hoá truyền thống bộc lộ nhiều tình trạng bất ổn...
Nhiều thế hệ sống ở Sài Gòn những năm của thập niên 80-90, khi con gà trống của Thương Xá Tax chưa bị bức tử, khi những hàng cây cổ thụ trên đường Tôn Đức Thắng vẫn là nét thơ mộng của Sài Gòn, có lẽ đều quen thuộc với câu “Chương Trình Truyền Hình Đến Đây Là Hết…” Nó thường xuất hiện vào cuối các chương trình tivi tối, khi chưa phát sóng 24/24. Thời đó, mỗi ngày truyền hình chỉ phát sóng trong một số khung giờ nhất định (thường từ chiều đến khuya) nên hầu như ai cũng có tâm lý chờ đợi đến giờ ngồi trước màn ảnh nhỏ, theo dõi vài giờ giải trí. Đó cũng là chút thời gian quên đi một ngày cơ cực, bán mồ hôi cho một bữa cơm độn bo bo thời bao cấp. Nhắc nhớ chút chuyện xưa, để nói chuyện nay, đang diễn ra ở một đất nước văn minh hàng đầu, từng là niềm mơ ước của biết bao quốc gia về quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận.
Trên mạng gần đây lan truyền một bức tranh chuỗi tiến hóa ngược nhại kiểu Banksy - vẽ hình ảnh tiến hóa quen thuộc từ khỉ tiến tới người, nhưng đến giữa chặng đường, một gương mặt ai cũng nhận ra quay lưng đi ngược lại về phía khỉ. Cái dáng ngoảnh đầu ấy khiến tôi chạnh lòng nghĩ đến hình ảnh nước Mỹ hôm nay. Giữa thế kỷ XXI, lẽ ra phải tiếp tục đi tới, nhưng thay vì mở rộng tự do học thuật – ngọn nguồn của sáng tạo – chúng ta lại thấy những dấu hiệu nước Mỹ thoái lui theo một quỹ đạo lạ lùng: thử nghiệm một kiểu “tiến hóa ngược”.
Từ khi Tối Cao Pháp Viện lật đổ Roe v. Wade, chúng ta đều biết câu chuyện không dừng lại ở đó. “Để tiểu bang tự quyết” chỉ là cái cớ. Và Texas, tiểu bang bảo thủ dẫn đầu, vừa chứng minh điều đó bằng một luật mới: trao cho bất kỳ ai quyền săn lùng và kiện những người dính dáng tới thuốc phá thai. Texas vốn đã có một trong những lệnh cấm khắc nghiệt nhất: phá thai bị cấm hoàn toàn, trừ vài ca y tế khẩn cấp. Không ngoại lệ cho thai dị tật chết non. Không ngoại lệ cho hiếp dâm. Không ngoại lệ cho loạn luân. Thế nên, nhiều phụ nữ Texas chỉ còn con đường tìm đến thuốc phá thai qua mạng, thường từ những nhà cung cấp ở ngoài tiểu bang. Luật mới nhắm thẳng vào cánh cửa mong manh ấy.
Suốt 250 năm, người Mỹ đồng ý rằng cai trị bởi một người duy nhất là sai lầm, rằng chính quyền liên bang vốn cồng kềnh, kém hiệu quả. Lẽ ra hai điều ấy đủ để ngăn một cá nhân cai trị bằng mệnh lệnh từ Bạch Ốc. Nhưng Trump đang làm đúng điều đó: đưa quân vào thành phố, áp thuế quan, can thiệp vào ngân hàng trung ương, chen vào quyền sở hữu công ty, gieo nỗi sợ để buộc dân chúng cúi đầu. Quyền lực bao trùm, nhưng không được lòng dân. Tỉ lệ chấp thuận của ông âm 14 điểm, chỉ nhỉnh hơn chút so với Joe Biden sau cuộc tranh luận thảm hại năm ngoái. Khi ấy chẳng ai lo ông Biden “quá mạnh”. Vậy tại sao Trump, dù bị đa số phản đối, vẫn dễ dàng thắng thế?
Có bao giờ bạn nói một điều rõ ràng như ban ngày, rồi nghe người khác nhắc lại với nghĩa hoàn toàn khác? Bạn viết xuống một hàng chữ, tin rằng ý mình còn nguyên, thế mà khi quay lại, nó biến thành điều bạn chưa từng nghĩ đến – kiểu như soi gương mà thấy bóng mình méo mó, không phải bị hiểu lầm, mà bị người ta cố ý dựng chuyện. Chữ nghĩa, rơi vào tay kẻ cố ý xuyên tạc, chẳng khác gì tấm gương vỡ. Mỗi mảnh gương phản chiếu một phần, nhưng người ta vẫn đem mảnh vỡ đó làm bằng chứng cho toàn bộ bức tranh. Một câu, một đoạn, một khẩu hiệu – xé khỏi bối cảnh trở nên lệch lạc – hóa thành thứ vũ khí đâm ngược lại chính ý nghĩa ban đầu. Câu chuyện của đạo diễn Trấn Thành gần đây là một minh họa. Anh chỉ viết đôi dòng thương tiếc chia buồn với sự ra đi của nghệ sĩ đàn bầu Phạm Đức Thành. Vậy thôi. Thế mà lập tức bị chụp mũ, bêu riếu, bị gọi “3 que,” “khát nước,” “Cali con.” Người ta diễn giải đủ kiểu, vẽ ra đủ cáo buộc: từ tội mê văn hóa Việt Nam Cộng Hòa đến tội phản quốc.
Sau thất bại trước đối thủ đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020, nội các “gia đình trị” của Donald Trump gần như biến mất khỏi chính trường. Các đồng minh không thể có cùng tiếng nói với Trump, nhất là sau vụ bạo loạn Quốc Hội Jan 06. Duy nhất một người vẫn một lòng trung thành không bỏ rơi Trump, đó chính là Stephen Miller. Nhiệm kỳ hai của Trump, người được cho là có quyền lực hơn trong vòng tròn thân cận của Trump, hơn cả JD Vance, chẳng ai khác hơn chính là Stephen Miller. Để tạo ra những ảnh hưởng chính trong chính quyền Trump hôm nay, Miller đã có một đường dài chuẩn bị, khôn ngoan và nhẫn nại.
Đầu tháng 8 năm 2025, Tổng thống Donald Trump đã ký một mệnh lệnh đặc biệt, chỉ đạo các cơ quan hữu trách lập kế hoạch đưa quân đội Hoa Kỳ đi trấn áp các tổ chức tội phạm ở Mỹ Latinh. Khoảng hai tuần sau, mệnh lệnh đã thành hiện thực. Ba khu trục hạm có gắn phi đạn viễn khiển (guided-missile destroyers) của Hoa Kỳ đã được khai triển tới vùng biển Venezuela, đảm trách việc chặn giữ các chuyến hàng ma túy.
Một góc khuôn viên của Đồi Capitol sáng Thứ Tư là những câu chuyện tưởng đã bị chôn vùi, nay được kể ra trong sự run rẩy, xúc động và cả nước mắt. Trước hàng chục ống kính truyền thông chiếu trực tiếp trên toàn quốc, khoảng mười người phụ nữ lần lượt kể ra câu chuyện của chính mình – nạn nhân của Jeffrey Epstein, tỷ phú tội phạm tình dục và buôn bán mại dâm trẻ vị thành niên. Ngày đó, những phụ nữ này chỉ vừa 16, 18 tuổi, nhỏ nhất là Marina Lacerda, 14 tuổi.
Ở đời, chẳng có ngai vàng nào là miễn phí. Muốn hỏi cưới công chúa thì phải có sính lễ. Làm gì có chuyện đi tay không mà cuỗm được gái đẹp — trừ trường hợp dùng quyền lực bẩn thỉu cưỡng hiếp gái tơ (nghe quen quen). Muốn làm đàng anh đàng chị không thể vừa keo kiệt vừa đòi được người ta kính nể. Quy luật xưa nay không đổi ăn khế thì phải trả vàng. Ngai vàng toàn cầu cũng vậy -- không chỉ làm bằng vàng, mà còn bằng chi phí, lời hứa, và trên hết, là sự tín nhiệm.



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.