Hôm nay,  

Obamacare: Những Vấn Đề Mới

08/04/201400:00:00(Xem: 8339)

...qua năm 2015, tiền mua bảo hiểm sẽ tăng không dưới 10%...

Tuần qua, TT Obama trong một buổi lễ trịnh trọng tại Tòa Bạch Ốc, công bố số người ghi tên tham gia vào Obamacare đã vượt quá dự phóng một chút. Con số dự phóng là 7 triệu người, trong khi con số được TT Obama công bố là 7,1 triệu người, tức là 100.000 người hơn dự phóng của chính quyền. Chỉ như vậy cũng đủ để TT Obama đích thân công bố con số một cách rình ràng và yêu cầu các đài truyền hình chính như ABC, CBS, và NBC phát hình chương trình đặc biệt tung hô thành quả của Obamacare (tất cả các đài truyền hình đều đã từ chối).

Phải nói cho rõ, đây là số người ghi tên mua bảo hiểm sức khỏe qua các trung tâm phối hợp –exchanges- do Obamacare thành lập, không phải tổng cộng số người có bảo hiểm hay mua bảo hiểm ngoài hệ thống phối hợp.

Trong mấy tháng qua, Bộ Y Tế luôn luôn từ chối không chịu công bố số người tham gia Obamacare. Ai cũng đoán lý do là vì con số thực tế chưa bao giờ đạt tới mức dự phóng cho tới bây giờ.

Qua năm tới, dự phóng của chính quyền Obama là con số người ghi danh sẽ tăng lên đến mức 13 triệu người vào cuối năm 2015. So với hơn 300 triệu dân Mỹ, những con số trên chỉ là bạc lẻ, khoảng 4 người trong 100 người. Tuy nhiên, việc số người tham gia vượt qua con số dự phóng, cho dù rất ít, cũng thể hiện việc dân chúng dần dần cũng phải chấp nhận thực tế là Obamacare đã thành một thực thể, sẽ tồn tại lâu dài, bất chấp những hậu quả còn đang tranh cãi, cũng như bất chấp việc gần 60% dân Mỹ chống. Chống thì chống, nhưng vì không thu hồi được thì cũng đành phải miễn cưỡng chấp nhận thôi, không có lựa chọn nào khác.

Dù sao, đây cũng là môt tin đáng phấn khởi cho TT Obama sau những thất bại thật bối rối của mấy tháng trước khi các trang mạng của Obamacare gây rối loạn rồi tắc nghẽn cho cả hệ thống bảo hiểm y tế. Nhưng những con số được công bố cũng lại tạo ra những tranh luận mới. Có nhiều điểm đang bị tranh cãi.

Thứ nhất, ghi danh là một chuyện, đóng tiền mua bảo hiểm là chuyện khác. Có rất nhiều người ghi danh rồi vì lý do nào đó, hoặc suy nghĩ lại, hoặc không có tiền, nên không đóng tiền. Tức là có cũng như không. Chính quyền Obama đã không công bố dữ liệu này. Nhưng theo các chuyên gia, có thể có từ 20% đến 30% số người ghi danh đã chưa -hay không- đóng tiền.

Vấn đề thứ hai, con số những người trước đây không được bảo hiểm, bây giờ nhờ Obamacare mới có dịp mua bảo hiểm là bao nhiêu, cũng không ai biết vì không được chính quyền công bố, chỉ biết là tương đối ít, khoảng từ 1 đến 1,5 triệu người, hay từ 15% đến 20% (có những nghiên cứu cho thấy ít hơn, chỉ có 10%) thôi. Nói cách khác, mục tiêu của Obamacare là giúp những người không được bảo hiểm trước đây có cơ hội được bảo hiểm bây giờ, chỉ giúp tối đa chưa tới một phần năm khối người này.

Dựa trên tỷ lệ đó, cho là trước đây có khoảng 30 triệu người không có bảo hiểm, thì ta có thể ước tính luật Obamacare sẽ giúp cho khoảng 5 hay 6 triệu người có bảo hiểm. Câu hỏi là đó có phải cái kết quả đáng có cho một chương trình tốn hàng ngàn tỷ, gây xáo trộn cho hệ thống y tế của cả nước, khiến cả chục triệu người phải đổi bảo hiểm, đổi nhà thương, bác sĩ, thuốc men, cũng như chi phí bảo hiểm và dịch vụ y tế gia tăng toàn diện, kinh tế tiếp tục trì trệ, thất nghiệp không giảm được.

Khúc mắc thứ ba, hầu hết những người ghi danh Obamacare là những người bị hãng bảo hiểm hủy hợp đồng bảo hiểm hiện có, nên phải đi tìm mua bảo hiểm mới. Nhưng vấn đề ở đây là con số những người ghi danh thường thấp hơn con số những người bị mất bảo hiểm. Chẳng hạn theo thống kê của tiểu bang Maryland là tiểu bang với nhiều dân thiểu số da màu, ủng hộ TT Obama rất mạnh, có 73.000 người bị mất bảo hiểm, nhưng lại chỉ có 60.000 người ghi danh qua các trung tâm phối hợp để mua bảo hiểm mới. Không ai rõ 13.000 người còn lại đã mua bảo hiểm lại ở ngoài trung tâm phối hợp hay bỏ luôn, không mua bảo hiểm nữa.

Thêm vào đó, con số TT Obama công bố rõ ràng là đi ngược lại con số của một vài tiểu bang đã chấp nhận loan báo chi tiết. Như tại Maryland, thống kê cho thấy tiểu bang dự phóng có 150.000 người sẽ ghi danh qua trung tâm phối hợp, nhưng thực tế lại chỉ có chưa tới một nửa, 60.000 người thôi. Như vậy, để cho tổng số cả nước vượt qua dự phóng, có lẽ đã phải có nhiều tiểu bang có con số người ghi danh lớn gấp đôi dự phóng. Đây là điều khá khó tin, khiến một dân biểu Cộng Hoà đã tố chính quyền Obama “xào nấu” thống kê (cook the books).

Những thắc mắc này là hậu quả của chính sách úp úp mở mở trong việc công bố các dữ kiện về Obamacare của Bộ Y Tế, khiến người ta chỉ có thể đặt câu hỏi nếu Obamacare thật sự tốt đẹp, thành công mỹ mãn, tại sao lại phải mập mờ trong vấn đề thông tin?

TT Obama tuyên bố đại khái ông không hiểu tại sao lại có nhiều người chống Obamacare, cố gắng không cho thiên hạ được bảo hiểm (nguyên văn: “I’ve got to admit, I don’t get it. Why are folks working so hard for people not to have health insurance?”). Câu tuyên bố của TT Obama hiển nhiên là một loại thông điệp của các chính khách, cố tình bóp méo vấn đề. Vấn đề chỉ là nhiều người không đồng ý với phương thức của TT Obama, chứ không phải không đồng ý chuyện tất cả mọi người cần bảo hiểm sức khoẻ. Không có ai cố gắng tìm cách cho thiên hạ “không được bảo hiểm” như TT Obama phàn nàn.

Và thực tế là Obamacare đã là một thất bại lớn nhất dưới chế độ Obama không có bao nhiêu thành tích cụ thể. Chính báo phe ta Washington Post đã viết bài về sự hữu hiệu của Obamacare. Kết luận ngắn gọn của báo này là ‘không’ (nguyên văn: “Is Obamacare working? The short answer is no.”).

Ít ra thì chính TT Obama cũng đã công khai nhìn nhận không phải tất cả những vấn đề của Obamacare đã được giải quyết, còn cần rất nhiều chỉnh sửa trong những năm tháng tới.

Lời nhìn nhận của TT Obama thật ra cũng chỉ là lập luận chung của đa số các vị dân biểu và thượng nghị sĩ Dân Chủ phải ra tranh cử lại cuối năm nay trong cuộc bầu giữa mùa.

Đối với những vị này, Obamacare vẫn là một đe dọa trực tiếp cho hy vọng tái đắc cử của họ, đặc biệt là các vị phải ra tranh cử trong các tiểu bang có khuynh hướng bảo thủ miền nam trước đây đã bầu cho TĐ Mitt Romney hay TNS John McCain. Họ đã có những thăm dò dư luận của chính ban tham mưu của họ, nhận được cả ngàn thư của cử tri của họ, cũng như đọc được những thăm dò của các cơ quan lớn. Hiện nay, con số người ủng hộ hay chấp nhận Obamacare càng ngày càng xuống thấp. Theo cơ quan Associated Press, hiện giờ chỉ có một phần tư (26%) dân chúng ủng hộ Obamacare, đại đa số trong các tiểu bang Dân Chủ cấp tiến nặng như Nữu Ước, Cali,... Tỷ lệ hậu thuẫn tại các tiểu bang bảo thủ miền nam thấp hơn nhiều. Ngay khi luật Obamacare mới được thông qua, tỷ lệ hậu thuẫn là gần 40%. Khi đó TT Obama hứa Obamacare sẽ cắt giảm chi phí bảo hiểm và dịch vụ y tế cho mỗi gia đình ít ra là 2.500 đô một năm, trong khi bấy giờ chẳng những không có gì giảm mà tất cả đều tăng.

Cầm đầu nhóm này là TNS Mary Landrieu của tiểu bang Louisiana và TNS Mark Warner của Virginia. Ít nhất là một chục thượng nghị sĩ khác đã gia nhập nhóm này.

Ý thức được việc Obamacare sẽ tăng giá bảo hiểm cho tất cả mọi người, có khi tăng gấp đôi, họ muốn đề xướng một chương trình bảo hiểm mới, rẻ tiền hơn nhiều, nhưng chỉ bảo hiểm khoảng 50% chi phí y tế, với phần chi phí còn lại do bệnh nhân tự trả bằng tiền túi.

Đề nghị này được sự hậu thuẫn của nhiều người không muốn trả bảo phí quá cao trong khi mình không có bệnh hoạn gì, hay không thấy có triệu chứng sớm bị bệnh gì, đặc biệt là giới trẻ và trung niên dưới bốn chục tuổi, phần đông mới bắt đầu gia nhập vào thị trường lao động, lương còn tương đối thấp, trong khi sức khoẻ chưa có vấn đề gì nghiêm trọng.

Nhóm dân cử Dân Chủ này cũng muốn thấy luật bảo hiểm được nới rộng, cho phép các hãng bảo hiểm bán bảo hiểm “xuyên bang”, tức là cho phép bán bảo hiểm với cùng giá và cùng điều kiện từ tiểu bang này qua tiểu bang khác, giúp gia tăng cạnh tranh giữa các hãng bảo hiểm để bắt buộc họ phải giảm bảo phí. Điều này khó có hy vọng thành sự thật vì các tiểu bang Mỹ phần lớn rất muốn giữ “quyền tự trị” của mình, ra luật riêng cho tiểu bang của mình, chưa kể áp lực của các hãng bảo hiểm.

Trên thực tế, những đề nghị này chỉ có giá trị như những mánh khóe chính trị để tranh phiếu cho cuộc tranh cử, chứ không có cách nào thực hiện được trong năm nay, trước ngày bầu cử. Các vị dân cử Dân Chủ, nhất là thượng nghị sĩ lãnh đạo khối đa số Dân Chủ Harry Reid tại Thượng Viện, không dại gì khui ra cái chuyện đau đầu nhức răng này để tranh cãi trước ngày bầu, giúp đối lập Cộng Hòa có dịp đổ dầu vào lửa, đả kích Obamacare thả giàn.

Người ta cũng nghi ngờ hiệu quả của những thay đổi ý kiến này của khối dân cử này. Cho tới nay, Obamacare đã được tranh cãi quá nhiều, thiên hạ đã hiểu biết khá rõ về Obamacare, những ý kiến ủng hộ hay chống đối phần lớn cũng đã “đóng băng”, khó thay đổi được qua những đề nghị mập mờ, mới xuất hiện.

Các hãng bảo hiểm cũng sẽ tung bạc triệu ra để ngăn cản chuyện này, vì họ đã có đầy đủ kế hoạch tăng bảo phí kể từ năm 2015.

Việc tăng bảo phí cho năm 2015 sẽ là một vấn đề lớn mà cho đến nay, chưa ai biết chắc chắn hậu quả sẽ như thế nào.

Theo các chuyên gia, bảo phí năm tới chắc chắn sẽ phải được thay đổi khi các hãng bảo hiểm bị bắt buộc phải tuân thủ theo các điều kiện của Obamacare. Ta còn nhớ vì phải tuân thủ theo những quy định mới mà cả triệu người đã bị các hãng bảo hiểm hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm, khiến TT Obama phải ra quyết định cho phép các hãng bảo hiểm được miễn tuân theo các quy định mới một năm. Qua năm tới, các hãng bảo hiểm sẽ phải tuân thủ, đâu lại vào đấy, cả triệu người sẽ bị hủy hợp đồng và phải mua bảo hiểm mới với giá mới. Thêm vào đó, cả ngàn công ty nhỏ sẽ hủy bỏ bảo hiểm tập thể của hãng, khiến cả triệu nhân viên của họ sẽ phải đi tìm mua bảo hiểm riêng cho gia đình mình, dĩ nhiên sẽ đắt hơn bảo hiểm tập thể của công ty.

Giá mới sẽ được các hãng bảo hiểm ấn định dựa trên ước tính của họ.

Trước hết giá mới sẽ tùy thuộc vào con số thực sự những người trẻ chịu mua bảo hiểm. Đây là nguồn tài trợ chính cho Obamacare vì họ đóng bảo hiểm mà ít bệnh hoạn, bù lại giới cao niên bệnh hoạn nhiều hơn. Cho đến nay, các thống kê cho thấy giới trẻ -từ 18 đến 34 tuổi- chỉ là khoảng 27% khối người mua bảo hiểm trong khi chính quyền Obama dự phóng phải có tới 40% thì Obamacare mới được nuôi dưỡng thỏa đáng. Khoảng thiếu hụt đó sẽ bắt buộc các hãng bảo hiểm phải tăng tiền bảo phí theo đúng luật cung cầu kinh tế.

Sau đó, giá bảo phí mới cũng sẽ tùy thuộc chi phí các dịch vụ y tế, tức là tiền nhà thương, bác sĩ, thuộc men. Các hãng bảo hiểm ước tính năm 2015, chi phí này sẽ tăng có thể tới 10% so với năm 2014, chưa kể hậu quả của lạm phát.

Nói rõ ra, chúng ta có thể tin là qua năm 2015, tiền mua bảo hiểm sẽ tăng không dưới 10%.

Obamacare có hai mục tiêu chính: giảm chi phí và tăng người được bảo hiểm. Nhưng cả hai mục tiêu đã không đạt được.

Theo một nghiên cứu của ông Avik Roy, chuyên gia y tế tốt nghiệp các đại học Yale và Massachusetts Institute of Technology –MIT-, của cơ quan Manhattan Institute, bảo phí cá nhân sẽ tăng trung bình 41%. Ông cũng nhận định những người biện minh cho rằng việc tăng bảo phí sẽ được bù đắp bằng tiền trợ cấp đã nhìn vấn đề dưới khiá cạnh cục bộ cá nhân, mà quên trên tổng thể, tiền trợ cấp của Nhà Nước cũng chỉ là tiền do dân đóng thuế. Lại một hình thức “tái phân phối lợi tức” không hơn không kém. Tệ hơn nữa, việc bảo phí có thể tăng gấp đôi tại nhiều nơi sẽ đưa đến kết quả là dù sau khi nhận được trợ cấp, số tiền nhiều người phải trả để mua bảo hiểm mới vẫn cao hơn trước khi có Obamacare và trợ cấp.

Trung tâm CMS (Center for Medicare and Medicaid Services) ước tính 65% các công ty kinh doanh nhỏ sẽ phải tăng tiền bảo hiểm tập thể cho nhân viên của họ.

Còn về chuyện tăng số người được bảo hiểm thì trước khi có Obamacare, thống kê chính thức cho biết 14,4% dân Mỹ không có bảo hiểm, bây giờ con số đó không giảm mà lại tăng lên thành 15,9%.

Nói cách khác, cả hai mục tiêu của Obamacare đều có kết quả ngược. Washington Post đã nhận định chính xác khi viết Obamacare đã thất bại.

Khoan nói tới chuyện tăng bảo phí cho năm tới, chỉ nói chuyện năm nay, cũng đã có rất nhiều người ghi danh nhưng không trả bảo phí, tức là trên thực tế, vẫn chưa có bảo hiểm. Và tất nhiên theo luật Obamacare, họ sẽ bị phạt, hay nói theo Tối Cao Pháp Viện, họ sẽ phải “đóng thuế” phạt. Và đây sẽ là cái nhức răng khá lớn cho chính quyền Obama.

Theo luật, sở thuế IRS năm nay sẽ phải theo dõi, kiểm tra xem a) trong hơn 300 triệu dân Mỹ, ai chưa mua bảo hiểm và phạt họ, và b) những khai báo xin trợ cấp tiền mua bảo hiểm của cả chục triệu người có chính xác hay không, bao nhiêu người khai gian để lấy tiền trợ cấp.

Đối với cơ quan IRS, là cơ quan đã liên tục bị cắt giảm ngân sách và nhân sự trong mấy năm qua, đây là một thử thách họ thật khó đối phó. Chắc khó hơn đi tìm tàu bay Mã Lai bị mất tích trong đại dương. Nếu IRS không làm được việc một cách chu đáo, thì trong tương lai, số người trốn mua bảo hiểm, hay gian lận sẽ gia tăng gấp bội, tăng thêm thất cân bằng tài chánh cho Obamacare, đi đến kết quả là lại phải tăng bảo phí nữa. Một loại vòng luẩn quẩn không lối thoát.

Một “khám phá” mới mà quý độc giả cần biết là tiền trợ cấp bảo hiểm của năm 2014 chẳng hạn, được tính dựa trên lợi tức của năm 2013, nếu năm 2014 lợi tức tăng so với năm 2013, thì cuối năm 2014, người nhận trợ cấp sẽ phải hoàn trả lại Nhà Nước số bội thu qua trợ cấp. Bình thường lợi tức ai cũng tăng mỗi năm, không nhiều thì ít, do đó đại đa số những người nhận trợ cấp có thể sẽ phải hoàn trả lại một phần trợ cấp mỗi năm. IRS sẽ tính ngay vào tiền thuế quý vị phải đóng. Chưa ai biết còn “khám phá” bất lợi nào nữa trong tương lai. (06-04-14)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.
Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.
Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,
Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.
Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.
Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.
Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.