Hôm nay,  

Tháng 9 Buồn

29/08/201700:00:00(Xem: 6351)
Mười Năm Sau, Ngày 11 tháng 9 năm 2011

Như thường lệ, sáng nay thức dậy, tôi bật computer lướt web xem tin tức trên thế giới có gì lạ. Tôi mở trang web BBC trang Việt Ngữ, thấy cái tựa đề "Biến Cố 11/9, Mậu Thân Trên Đất Mỹ ?" Bài này do ông Bùi Văn Phú, Nhà báo Tự Do, Giảng viện đại học cộng đồng đang sinh sống tại vùng vịnh San Francisco Hoa Kỳ. Ông gởi cho BBC từ California ngày 11 tháng 9 năm 2011. Cập Nhựt lúc 10.53 GMT. Cái tựa đề làm cho tôi ngạc nhiên vì là lần đầu tiên tôi thấy biến cố 11 tháng 9 trên đất Mỹ được đem so sánh với Tết Mậu Thân của Việt Nam.

Những gì ông viết trong bài này đưa tôi trở về mười năm trước, cũng vào một buổi sáng khi tôi bưng tách cà phê ngồi trước T.V nhìn thấy chhiếc máy bay bay thẳng vào tòa nhà, lúc đó mình mẩy tôi cứng lạnh không còn cử động, thật tình tôi tưởng đây là một hoạt cảnh trong một bộ phim hoan tưởng mới ra, cho đến khi những gì xẩy ra kế tiếp tôi mới thấy nó thật sự xẩy ra, thật là khủng khiếp.

Hôm nay mười năm sau, ngày kỷ niệm biến cố 11/9 Hai tòa nhà cao ốc có thể xây cất lại nhưng người thì không. Lòng tôi vẩn bàng hoàng thương cho hơn ba ngàn người đã bị chôn vùi trong đổ nát hôm đó. Tôi cũng thấy thương cho những người may mắn đựợc sống sót, nghỉ đến đây tôi nhớ lại thằng cháu của tôi. Thằng cháu này nó may mắng chưa từng thấy trong đời tôi.

Nó là một người con trai, hiền lành điềm đạm từ lúc còn nhỏ Ba của nó mất sớm để lại cho mẹ nó bốn chị em hai trai hai gái. Sau 1975, mấy mẹ con đi trong đợt Thuyền Nhơn qua đến Hongkong, được chánh phủ Mỹ đem qua New York định cư. Cuộc sống bên New York rất xô bồ mọi người bận rộn, con cái đứa nào đang trong tuổi đi học thì cứ đi học, đứa nào lớn không còn đi học thi đi làm cho đến chiều tối mới về nhà. Má của nó đi làm cho một xưởng may, cách nhà khá xa, nhưng cũng trong thành phố New York. Nó tìm được việc làm trong tòa cao ốc World Trade Center. Mấy năm nay đi làm tại đó được đồng nghiệp thương mến, tánh tình của nó không phải là loại người tham lam như tôi, lương ít nhưng an nhàn. Mổi ngày sau giờ làm nó về nhà có cơm má nấu sẳn, ăn một chầu no nê rồi vào phòng xem TV hay đọc sách một mình. Có lúc mẹ nó và mấy chị em cũng khuyên nó nên tìm bạn gái lập gia đình nhưng mổi lần nhắc đến chuyện đó là nó cứ cười trừ và không thích nghe nhiều. Mọi người cũng tôn trọng cách sống độc lập của nó nên cũng hết ý kiến.

Năm 1993, nó đang làm việc tại tòa nhà World Trade Center, đến giờ cơm trưa được mấy bạn đồng sở rủ nhau đi ra ngoài ăn, sau bửa ăn trưa lúc trở về sở bị Cảnh Sát chận bên đường không cho vào là vì tòa nhà này bị khủng bố đặc bôm, tiếng nổ phá hỏng hầm chứa xe nhưng tòa nhà thì không hề hấn gì. Sau khi tòa nhà sữa sang nó trở lại làm viẹc và cho đó là một sự may mắn. Cái lần đó mọi người kể cả các chuyên gia kiến trúc nổi tiếng nhứt thế giới tin tưởng rằng kiến trúc này không ai có thể làm nó sặp.


Thằng cháu tiếp tục đi làm tại World Trade Center này mấy năm nay, nhờ hạnh kiểm tốt, làm việc lâu năm được các xếp thương tình, cái tật của nó là thích đi làm và làm mà không cần nghỉ phép. Theo luật lao động giờ phép không nghỉ được tích lủy chồng chất, sau một năm mà không nghỉ sẽ bị mất giờ. Có lúc ông xếp lên tiếng hăm dọa đuổi việc nó cũng không chịu lấy ngày nghỉ. Đến ngày 10 tháng 9 năm 2001 ông xếp nó ra chỉ thị bắt buộc nó phải nghỉ vacation bắt đầu từ ngày mai 11 tháng 9. Đêm đó nó đi làm về như thường lệ, ăn xong nó thui thủi vô phòng đóng cửa lại...ở trong đó luôn.

Sáng hôm sau ngày 11 tháng 9 năm 2001 má của nó cứ yên trí thằng con đã đi làm nên bà cũng xách bị đi làm như thường ngày. Công việc trong xưởng may rất ồn áo bận rộn không có môi trường để cho ai có thời giờ để nghe ngóng chuyện bên ngoài cái xưởng may chật hẹp này. Đang làm việc bổng điện thoại reo, một người bạn báo tin cho má nó là tòa nhà bị máy bay đánh bom sặp rồi, như vậy là thằng con của bà bị nạn trong đó rồi. Hoản hốt, bà nói cho ông chủ nghe, ông này vô văn phòng mở T.V lên thấy khói bốc lên trên tòa nhà, một cái thì đã sụp, bà chị khốc lốc than van cho thằng con. Ông chủ cho bà nghỉ việc về nhà lo cho con. Đồng nghiệp xúm lại chia buồn. bà xách bị trở về nhà. Về đến nhà bà điện thoại cho mấy đứa con kia và thông báo cho bà con cô bác cho biết sự việc với thằng con cưng nhứt của bà.

Mặc dầu trên T.V thấy hai toà nhà đã tan hoang, thấy có người chạy khỏi hiện trường, bà cũng mong cho con mình thoát khỏi tai nạn, nhưng trong giờ phút này không biết làm gì để tìm tin tức thằng con, đang rối trí, bà đi tìm tấm hình của thằng con. Bà mở cửa bước vào phòng của nó, bà tập trung tư tưởng tìm tấm hình, ngó quanh quẩn lục học tủ tìm không thấy tấm hình nào, bà quây mình ngồi phệt lên giường, bất ngờ đụng phải cái chân thằng con, bà dựt mình, dở tấm mền ra thì thấy thằng con nhắm mắt ngủ say, mừng quá, bà lay mạnh đánh thức nó. Mắt nhắm mắt mở miệng nó lảm nhảm cự nự với má nó để cho nó ngủ. Bà kêu nó phải thức dậy ra xem T.V coi tòa nhà bị sặp.

Má tưởng con đã chết trong đó rồi! Bà la lớn lên làm nó tỉnh giấc.

Ông chủ nói hôm nay mà con đi làm ổng sẽ đuổi con. Nó nói trong sự ngạc nhiên tột độ trước màn ảnh T.V

Mười năm sau nhớ lại câu chuyện mà bà chị kể lại hôm nay tôi vẩn thấy bùi ngùi. Mừng cho thằng cháu hai lần may mắn và xin chia buồn với những người đã bị hinh sinh ngày 11 tháng 9 tại New York Mỹ Quốc quê hương tôi. Tên tuổi và sinh quán của các người được xướng danh tại đài tưởng niệm.

Tôi cũng xin chia buồn với những người đã chết trong trận Tết Mậu Thân 1968 trên quê hương Việt Nam thân yêu. Buồn thay tên tuổi của những người này không còn ai nhắc nhở đến.

Đường Bình

11 tháng 9 năm 2011.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong căn phòng trắng, lổm chổm những mảng phù điêu mạ vàng trên trần nhà và tường, một người đàn ông mảnh khảnh, nhanh nhẹn bước ra giới thiệu trước ống kính báo chí món quà đặc biệt ông cố ý mang theo tặng Tổng thống Donald Trump. Đó là lần hiếm hoi CEO của hãng Apple, Tim Cook, xuất hiện trong trang phục sơ mi cà vạt vest đen. Ngay cả trong những lần ra mắt sản phẩm iPhone mới hàng năm, vốn được xem là sự kiện quan trọng bật nhất của Apple, người ta cũng không thấy Cook phải bó mình trong bộ lễ phục trịnh trọng như vậy. Tim Cook đã mang đến cho các tín đồ của trái táo một sự bất ngờ, giống như 15 năm trước, ông xuất hiện trên tạp chí Out ở vị trí đầu bảng xếp hạng Power 50, một danh sách xếp hạng những cá nhân đồng tính nam và đồng tính nữ có ảnh hưởng nhất vào thời điểm đó.
Trong những tháng qua, thảm họa đói của người Palestine ở dải Gaza đã làm thế giới rúng động. Tin tức về trẻ em Palestine bị bắn chết trong khi cố len lỏi tới rào sắt để nhận thức ăn viện trợ được truyền đi; nhiều người đặt câu hỏi về lương tri của những kẻ tổ chức “công tác nhân đạo” này (công ty Gaza Humanitarian Foundation do chính phủ Trump hậu thuẫn). UN ước tính có khoảng 1,400 người Palestine đã chết khi tìm cách nhận thực phẩm cứu trợ. Vào tháng 12 năm 2023, Nam Phi đã đệ đơn kiện Israel lên Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) cáo buộc quốc gia này phạm tội diệt chủng ở Gaza. Một số quốc gia khác tham gia hoặc bày tỏ sự ủng hộ đối với vụ kiện, bao gồm: Nicaragua, Bỉ, Colombia, Thổ Nhĩ Kỳ, Libya, Ai Cập, Maldives, Mexico, Ireland, Chile Palestine…
Trí nhớ của một cộng đồng không chỉ mất đi khi thời gian làm phai mờ, mà có khi có bàn tay cố tình tháo gỡ. Không cần nhiều bút mực, chỉ cần bỏ vài dòng, thay một chữ, hoặc xóa một đoạn – câu chuyện lập tức đổi nghĩa. Lịch sử hiện đại đã nhiều lần chứng kiến điều đó. Năm 1933, chính quyền Quốc xã Đức đốt sách giữa quảng trường, thay lại giáo trình, đặt viện bảo tàng và văn khố dưới quyền Bộ Tuyên Giám. Joseph Goebbels nói: “Chúng ta không muốn người dân sử dụng cái đầu. Chúng ta muốn họ hành xử theo cảm tính.” Tám thập niên sau, ở một góc khác của địa cầu, những bản thảo của Trương Vĩnh Ký – người khai sáng nền quốc ngữ Việt – bị loại khỏi thư viện vì bị gán là “tay sai thực dân”. Sau 1975, chính quyền cộng sản xét duyệt văn hóa trên toàn quốc: các tác phẩm học thuật bị cấm; bị đốt, tên tuổi các học giả và nhà văn miền Nam biến mất khỏi mọi tiến trình văn hóa. Tại Hoa Kỳ ngày nay, sự thật không bị đấu tố – nhưng bị biên tập lại.
Ông X. Nguyễn bị trục xuất vào sáng sớm của một ngày trong tháng Tư. Cuối ngày hôm đó, vào lúc 5 giờ chiều, cô K. Nguyễn bay về Sài Gòn. Cô đến phi trường Tân Sơn Nhứt sau chuyến bay trục xuất anh cô khoảng một ngày.“Khi đến Tân Sơn Nhứt, họ đưa anh tôi và mấy người bị trục xuất một lối đi đặc biệt để vào nơi làm thủ tục hải quan. Họ phỏng vấn, lăn tay, làm giấy tờ. Rồi họ đọc tên từng người, nếu có thân nhân, họ sẽ dắt ra cổng, bàn giao lại cho người nhà. Với ai không có thân nhân, nhưng có tên trong danh sách của Ba Lô Project (BLP) thì tình nguyện viên của nhóm sẽ nhận. BLP cho mỗi người một ba lô, trong đó có những vật dụng cá nhân cần thiết, một điện thoại có sim sẵn và $50”, cô K. kể.
Tôi có một người bạn viết lách văn nghệ. Chị cho rằng mình có chút tài nghệ, đủ để khi cần móc túi lấy ra xài. Chị không viết đều. Chỉ viết khi thích – đôi khi chị viết gửi vài tạp chí mạng, có khi chỉ viết để đó, không gửi ai. Chị sống trên căn gác nhỏ, gọi đó là "giang sơn sáng tác" của riêng mình. Mỗi ngày chị dậy lúc gần trưa, pha ly cà phê nguội, rồi mở máy tính. Có bài chị viết ngay sau ngụm cà-phê đầu tiên – vài chục phút là xong – gửi đi ngay rồi gập máy, đi ngủ tiếp. Có bài để ba năm hôm, không sửa gì cả, gửi đi như vậy. Tôi hỏi: “Sao không đọc lại?” Chị nhún vai: Lúc viết là thật nhất. Sửa nhiều, mất hồn. Tôi hỏi tiếp: Không sợ thiếu sót? Chị cười, lấy ngón tay chỉ lên bức thư pháp trên tường:“Tri túc giả phú” (Biết đủ là đủ).
Kể từ khi Donald Trump tái đắc cử Tổng thống, giới sáng lập và đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao tại Thung lũng Silicon – gồm các tỷ phú như Elon Musk, Jeff Bezos và Mark Zuckerberg – đã được xem là những nhân vật có ảnh hưởng quan trọng đối với chính quyền mới. Họ xuất hiện trong lễ nhậm chức của Trump và nhanh chóng đóng vai trò chính trong việc định hình các chính sách "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại". Với niềm tin mãnh liệt vào tiềm năng của công nghệ hiện đại, những nhà lãnh đạo này tin rằng họ có thể vận hành nó trong khuôn khổ một nền kinh tế thị trường tự do. Họ cổ súy cho sự phát triển không giới hạn của một hình thái tư bản tự do tuyệt đối và công nghệ có thể giải quyết hầu hết các vấn đề xã hội và quốc gia. Trong tầm nhìn của các cá nhân tiên phong công nghệ, họ muốn có vai trò lãnh đạo trong việc xóa bỏ các thủ tục hành chính phức tạp của nhà nước phúc lợi. Đó là hai điều kiện tiên quyết để tăng tốc cho các tiến bộ xã hội,
Ba giờ sáng của một ngày giữa Tháng Tư, cả hệ thống điện và điện thoại trong trại giam Adelanto Detention Center (California) đồng loạt bị ngắt. Bóng tối phủ trùm khắp các khu vực. Nhân viên trại giam đi từng khu vực, gõ cửa từng phòng, gọi tên “những người được chọn.” Mỗi phòng một, hoặc hai người bị gọi tên. “Thu xếp đồ đạc của các anh” – lệnh được truyền đi vắn tắt, không giải thích. Ông X. Nguyễn, cư dân của Santa Ana, đến Mỹ từ năm 1990, là một trong những người bị đánh thức được lệnh phải thu dọn đồ đạc.Cùng với những người khác - không ai biết ai vì tất cả đèn đã tắt, trong bóng tối họ bị áp tải ra khỏi trại giam trong tình trạng tay bị còng, chân bị xích. Chỉ đến khi bước vào chiếc xe bít bùng, họ mới nhận ra nhau qua cùng tiếng Mẹ đẻ, mới biết mình không đơn độc – mà cùng những người khác cùng ngôn ngữ, cùng cố hương, cùng một chuyến đi không có ngày trở lại. “Họ đưa anh tôi và những người trên xe đến tòa nhà INS (Immigration and Naturalization Service) ở Los Angeles.
Chuyện đời của Tổng thống Donald Trump như một cuốn sách, không phải tự truyện, không phải tiểu sử, là một trường thiên tiểu thuyết đang viết vào chương cuối cùng. Đã gọi là tiểu thuyết, nghĩa là không thật như đời thường, có nhiều diễn biến ly kỳ, bí mật và những âm thầm giấu giếm bên trong. Nhân vật chính là một người có đời sống phóng đảng từ trẻ đến già. Con nhà giàu, đẹp trai, học không giỏi. Bảy mươi mấy năm sống có thể gôm vào sáu chữ: Ham gái. Ham danh. Ham tiền. Ông không có khả năng gì đặc biệt, ngoài trừ khả năng bạo phổi, quen thói tỷ phú quyền lực, ít học, kém tư cách, ông muốn nói gì thì nói, muốn tuyên bố gì thì tuyên bố, bất kể đúng sai, bất kể hậu quả. Việc này khiến ông nổi bật giữa những kiểu mẫu đứng đắn, đạo hạnh, tử tế, trí thức của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ dọc theo lịch sử. Sự phá vỡ tư cách lãnh đạo theo truyền thống, lạ lùng, được một số đông cử tri ủng hộ.
Tôi có một đứa cháu gái. Mỗi sáng, cháu ngồi trên bậc thềm, chăm chỉ buộc dây giày. Mỗi bên phải đều nhau, mỗi nút thắt phải đúng thứ tự. Nếu lỡ tay thắt ngược, cháu sẽ gỡ ra và làm lại từ đầu – đôi khi ba, bốn lần. Cháu sẽ nhất định không chịu đi học cho đến khi nào giây thắt thật ngay ngắn. Cháu thuộc dạng trẻ em tự kỷ – một khác biệt mà người ngoài mới nhìn vào khó thấy. Và để được hỗ trợ trong lớp học, con bé phải làm điều mà cả hệ thống ép nó làm: thi IQ. Nếu điểm thấp quá, cháu bị đưa ra khỏi lớp chính. Nếu điểm “không thấp đủ,” cháu lại không được hỗ trợ vì không đạt tiêu chuẩn “khuyết tật.” Cùng một con số, khi là tấm thẻ vào cửa, khi là án lệnh đuổi ra khỏi cửa. Và chẳng ai thấy việc này có gì sai. Tất cả đều hợp lệ. Tất cả đều dựa vào một niềm tin: con người có thể đo được bằng ba con số.
Trong tháng 7 năm 2025, Thượng Viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu gần như hoàn toàn theo đường lối đảng phái để hủy bỏ khoản ngân sách trị giá 1.1 tỷ MK đã được chuẩn thuận cấp cho Tập Đoàn Phát Thanh Truyền Hình Công Cộng (Corporation for Public Broadcasting, CPB). Những người ủng hộ quyết định này cho rằng đây là hành động cần thiết để ngừng tài trợ cho “cánh truyền thông thiên tả.” “Phát thanh truyền hình công cộng đã rơi vào tay các nhà hoạt động đảng phái từ lâu rồi,” TNS Ted Cruz (Texas) tuyên bố, khẳng định chính phủ không cần thiết phải tài trợ cho các cơ quan báo chí “thiếu công tâm.” Ông châm biếm: “Muốn xem tuyên truyền của phe cấp tiến hả, cứ bật MSNBC đi.”


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.