Theo đại thi hào R.Tagore "Cũng như nụ cười và nước mắt, thực chất của thơ là phản ánh một cái gì đó hoàn thiện từ bên trong".
Theo tác giả cổ đại Ovid (khoảng năm 43 trước Công Nguyên) thì: “Có ít nhiều sự thoải mái trong cơn khóc”
Thi sĩ Colley khẳng định: “Lời nói để khóc và nước mắt để nói”
Thi sĩ người Pháp Alfred de Musset có câu thơ: “Cái duy nhất còn lại cho tôi ở trên đời/ Chính là những lúc đã đôi lần nhỏ lệ”
Thi sĩ người Anh Robert Herrick: “Giọt lệ chính là ngôn ngữ cao quý của đôi mắt”
Nhà thơ trẻ Nepal, Santosh Kalwar tâm sự: Tôi đã mỉm cười ngày hôm qua. Tôi đang mỉm cười ngày hôm nay và khi ngày mai đến, tôi sẽ mỉm cười. Vì đơn giản, cuộc sống quá ngắn để ta khóc về mọi thứ –
Và ai đó đã cho rằng: Không có gì đẹp hơn một nụ cười đã trải qua những giọt nước mắt. (tổng hợp từ internet)
Và câu của người đi trong mưa, Charlie Chaplin: “Tôi thích đi dưới mưa để không ai thấy tôi đang khóc.” Dường như tất cả nụ cười của C.Chaplin, là nửa cười nửa khóc. Đó là cái cười của kẻ tỉnh thức chăng?
Chúng ta đọc thơ sau đây của các tác giả, để thấm thía phần nào nước mắt và nụ cười của họ, phản ánh một cái gì hoàn thiện từ bên trong như Tagore đã nói, Rainer Maria Rilke-Pháp Hoan, Lê Vĩnh Tài, Trang Thanh, Chiêu Anh Nguyễn, Bei Dao (Bắc Đảo)-Cù An Hưng, Như Quỳnh De Prelle, Trần Lê Sơn Ý, Lê An Thế, Nguyễn Thị Khánh Minh- Trương Đình Phượng, Lê Văn Ngăn
RAINER MARIA RILKE
Chiếc Bình Nhỏ Đựng Nước Mắt
Có những chiếc bình chứa dầu và chứa rượu Với một bầu rỗng được bọc bởi đất nung Còn tôi bé nhỏ và gầy guộc, bên trong Tự làm rỗng mình để chứa dòng nước mắt.
Rượu sẽ thêm hương và dầu sẽ thêm sắc Nhưng dòng nước mắt khiến tôi nặng nề hơn Khiến mắt tôi đui và cơ thể tôi trơn Khiến da tôi nứt và ngực tôi trống rỗng.
PHÁP HOAN (DỊCH TỪ NGUYÊN TÁC TIẾNG ĐỨC)
LÊ VĨNH TÀI
Viết cho người
ngày tháng đã chiêm bao chưa
quay lưng còn chưa gì nữa
dốc vẫn con dốc chưa dài
đi về chưa trong cõi nhớ
chưa đốt điếu thuốc đầu ngày
khói vẫn chưa làn khói trắng
lặng lẽ như mây bay chưa
ta ngồi như chưa câm lặng
tít tắp một nụ chưa cười
xa thành xa chưa thăm thẳm
nước mắt hòn đá lăn chưa
đêm thành đêm chưa thức trắng
đã xa thành chưa thăm thẳm
người đã thành mù khơi chưa
TRANG THANH
Trên Con Đường Đến Khu Vườn
những con đường từ xa chân trời chạy về phía chúng ta
ánh ngọc xanh trên lá, mùi của hoa, tiếng chim buổi sớm
mỗi chiếc lá mang theo bức thư tình bí ẩn đến khu vườn
chúng mình bắt đầu nói với nhau về sự thức dậy cuống cuồng
của những giấc mơ tưởng chừng đã chết từ lâu lắm
của những đêm xa xưa trong im lìm bật khóc
những đêm bồng bềnh trong tóc
suối tóc dài ao ước từng giằng rối âu lo
hẳn đã rụng đầy vơi ngón ngón gầy khô
em hãy kể anh nghe về những tháng ngày khó nhọc
từ bây giờ sẽ không còn làm em đau
từ bây giờ, anh đã hiểu vì sao
suối tóc dài thơm hương lửa của em từng rời rụng khát khao
đã ủ nhớ ủ quên
đã quấn bện thương đau những kiếp người buồn tủi
mỗi sớm thức dậy anh nhớ em đầu tiên
mỗi ngày khép lại mình mơ thấy nhau trong đêm
những con đường của thương yêu chạy về phía chúng ta
mỗi chiếc lá mang theo bức thư tình bí ẩn
anh có hiểu vì sao
em muốn được hoài thai đứa con của tình yêu
trong hạnh phúc tột cùng em bật khóc…
CHIÊU ANH NGUYỄN
Về
Cốc nước lọc trong bể nước Giọt nước mắt trong biển người Như buổi chiều rất nhiều mây xám... Thì cô đơn, hẳn cũng vui
Đôi khi giả vờ vồn vã với đời Giả vờ thôi Như cốc nước cô đơn trong bể nước Như gọt lệ rơi giữa biển người Chiều đi không hẹn gặp ngày vui
Đôi khi cười với bóng gương soi Giơ tay chào nhiệt liệt niềm vui Chào như hai đoàn tầu ngược nhau ga cuối Tít tận chân trời Gió hôm nay có kèm chút nụ cười Vung vãi trên đồi Phía thung lũng rớt đầy âm thanh nhỏ Ngạo nghễ tôi
Hỏi phía bên kia dãy mờ sương hơi Có huyệt sâu bia trắng nằm chơi Ta chào nhé một đời mỏi mệt
BEI DAO (BẮC ĐẢO)
Tất Cả
Tất cả là số phận
Tất cả là mây
Tất cả là khởi đầu không kết thúc
Tất cả sự dò tìm,chết trong trứng nước
Tất cả hoan lạc thiếu nụ cười
Tất cả nỗi buồn thiếu nước mắt
Tất cả ngôn ngữ là sự lặp lại
Tất cả giao tiếp là cuộc đọ sức
Tất cả tình yêu ở trong lòng
Tất cả quá khứ ở trong mơ
Tất cả hy vọng, tới cùng những ghi chú
Tất cả niềm tin, tới cùng những lầm bầm
Tất cả vụ nổ là tạm-thời-câm-lặng
Tất cả những cái chết có âm dội chậm tan.
NHƯ QUỲNH DE PRELLE
(trích đoạn)
Và
tự nhiên vỡ ra
như nước mắt tuôn trào
ngơ ngác
kiếm tìm cái gì
không hay biết
chuyện gì cũng hoang mang
vô vọng
tình yêu vô vọng
dân tộc vô vọng
cái chết vô vọng
niềm tin ở đâu
ở đâu
không muốn tìm và không thể tin được nữa
dù chỉ là một ngọn cỏ
một bông hoa
hay một khắc thời mùa trôi qua
TRẦN LÊ SƠN Ý
Hẹn Nhau Một Nụ Cười
Giữa những làn xe
Ào ạt
Nụ cười không dừng lại mà trôi
Người đi xuôi ngược
Hẹn nhau một cái gật đầu
Mỗi lần đi ngang ô cửa
Bao giờ cũng tưởng tượng
Hoa tầm xuân giăng biếc góc đường
Hẹn nhau một cơn mưa xuân
Chiếc dù đỏ chói chang chặn bao lời bất tận
Bài hát đành là giai điệu nằm yên
Đợi
hẹn nhau một điều không thể
Hôm qua, hôm nay
Terrasse và tôi chiều từ ban mai
Nụ cười thành đoá hoa bất thần
Nở giữa đi về dào dạt
Tôi cắm trong bình
tôi
Ngày mai
Mùa còn đến kịp
LÊ AN THẾ
1.
Những Nửa
Không hiểu tại sao tôi có nước mắt
thậm chí hơi nhiều
tôi ít khóc
nên tạm giữ vào thơ.
Không hiểu tại sao nước mắt
và thơ
trộn vào nhau
rất khó.
Tôi sẽ chia hai
trong và ngoài
như mặt trăng nửa sáng nửa tối
nửa này
phải nhớ những nửa kia.
2.
Ngoại Cảm Thi
Nhỏ nước mắt vào thơ
tôi đã tìm ra, đúng
mộ mình.
3.
Để Thoát
gởi Lê Sông Văn
Để thoát những phiền muộn của một ngày
say
để thoát những thứ còn lại
ngủ.
Để thoát
tôi muốn hỏi mẹ
sao tôi phải khóc lúc chào đời
tôi muốn hỏi cha
có phải “tôi sống tức tôi đau khổ”?
Để thoát
tôi giận mình
sao bây giờ vẫn khóc?
ngay cả lúc làm thơ.
NGUYỄN THỊ KHÁNH MINH
Ơn Nụ Cười
Hôm qua hạt lệ thâu canh
Sáng nay đọng lại trên cành, hạt sương
Mắc cỡ vì sao đã buồn…
Hôm qua, lắm mộng đêm trường
Hôm nay ngơ ngác bên đường, bình minh
Hóa ra còn mặt đất xinh…
Hôm qua ngó lên trời xanh
Sợ cái mênh mông làm thành cỏ mộ
Hôm nay nhìn lên lần nữa
Mầu xanh ơi lộng gió lòng tôi
Ăn thua là ở nụ cười…
TRƯƠNG ĐÌNH PHƯỢNG
Không Khóc Ở Đây…
1.
suỵt. im lặng.
không khóc ở đây
2.
ngủ quên rồi những miền não bộ
hãy để yên tôi khâm liệm hồn thơ.
sáng hôm nay
tôi đã thấy những màu hoa đột tử
trên ngọn đồi có ngôi nhà hoang phế
đan dày rêu mưa
3.
suỵt. im lặng.
không khóc ở đây
đã đến lúc một cộng một chẳng bằng hai
mà bằng ba hay bốn hoặc vô hạn
kiếp người.
người lao công già vừa đem đi những quan tài chứa đầy linh hồn rác thải
cùng xác một con chuột bị cán nát đêm qua
phố trở lạnh
những thằng bé đựng giấc mơ ấm vào tà áo mỏng tanh
cơn gió bấc thốc ngang khe sườn
gầy rược
cướp đoạt hình hài hi vọng.
suỵt
không khóc
ở đây.
4.
hãy để yên tôi xây những nấm mồ
đời chúng ta sầu hơn những phố hoang.
(http://phudoanlagi.blogspot.com/)
LÊ VĂN NGĂN
Quà Tặng Mẹ - Trên Những Dấu Rạn Vỡ
(trích đoạn)
…
Con gởi tặng mẹ một khoảng thời gian để mẹ còn ngồi nhìn con thỉnh thoảng trở về mái nhà quê cũ Qua ánh mắt dịu dàng, con hiểu vì sao con phải lấy cả cuộc đời riêng góp vào cuộc đời chung một vẻ đẹp.
Cuối cùng, con hứa gởi tặng mẹ thêm vài vẻ đẹp Bấy giờ, ở phía ngày mai sẽ lấp lánh thêm vài chấm ánh sáng Mẹ thân yêu, nếu vẻ đẹp cần ở con cả máu và nước mắt con tin con không thể chối từ.
…
mong những ngày tạm trú trên trần gian giữ lại nụ cười
Cõi thơ Viên Linh là cõi nhân sinh đầy hệ lụy của định mệnh. Định mệnh của một dân tộc điêu linh, lưu lạc. Định mệnh của con người bé nhỏ và yếu ớt trong dòng chảy cuồng lưu của kiếp sống. Định mệnh của tình yêu mệt mỏi, chán chường và bất trắc. Thơ Viên Linh là một biểu hiệu cho Con Người như là một hữu-thể-tại-thế với tất cả những khổ đau và hoan lạc. Ông vừa tạ thế hôm cuối tháng Ba vừa rồi, Việt Báo trân trọng đăng lại một số ít thơ của ông như một nén tâm hương gửi đến người Thi Sĩ quá cố.
Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ là một vị học giả uyên bác về Phật giáo, nguyên giáo sư của Đại học Vạn Hạnh tại Sài Gòn, nhà văn, nhà thơ, dịch giả và là một người bất đồng chính kiến với nhà cầm quyền và đã bị cầm tù trong nhiều năm. Năm 1998, Hòa Thượng được tổ chức Human Rights Watch tặng giải thưởng về nhân quyền Hellmann-Hamett Awards. Hòa Thượng là Xử lý Thường Vụ Viện Tăng Thống của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất. Hòa Thượng thông thạo tiếng Trung Quốc, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Pali, tiếng Phạn và tiếng Nhật, đọc hiểu tiếng Đức. Hòa Thượng được giới học giả Việt Nam đánh giá cao vì đã công bố nhiều tiểu luận, chuyên khảo, thơ và nhiều công trình dịch thuật Phật giáo từ tiếng Phạn, tiếng Trung Hoa và tiếng Nhật, được coi là nhà sư uyên bác nhất của Phật giáo Việt Nam, đã soạn thảo quyển Bách Khoa Phật Học Đại Tự Điển.
Đó là tựa đề một bài viết của nhà thơ Phan Tấn Hải, và đây là kết của bài: “Chữ nghĩa không vô ích. Chúng ta trong cõi này hãy rủ nhau làm thơ, đọc thơ, ngâm thơ, in thơ, hát thơ… Nếu chúng ta không đủ sức nương vào thơ để ngộ nhập tri kiến Phật, và nếu chúng ta cũng không có đủ sức mạnh của hát thơ để chữa sản nạn như thời Vua Hùng Vương, ít nhất thơ cũng giúp chúng ta giảm được những đau đớn của trần gian này, kể cả khi buộc phải nghe tới bốn dòng thơ ly biệt tương tự của Cha Rồng và Mẹ Tiên thời lập quốc dân tộc Việt Nam (Ta là giống Rồng / Mình là giống Tiên / Thủy thổ khắc nhau / Không ở cùng được.) Nàng thơ ơi, hãy cứu lấy trần gian này. Hãy biến tất cả những trận mưa bom trên trần gian này thành các trận mưa thơ…” (Phan Tấn Hải, Thơ sẽ chữa lành thế giới
Ta về một cõi tâm không / Vẫn nghe quá khứ ngập trong nắng tàn / Còn yêu một thuở đi hoang / Thu trong đáy mắt sao ngàn nửa khuya / Ta đi dẫm nắng bên đèo / Nghe đau hồn cỏ rủ theo bóng chiều / Nguyên sơ là dáng yêu kiều / Bỗng đâu đảo lộn tịch liêu bến bờ / Còn đây góc núi trơ vơ / Nghìn năm ta mãi đứng chờ đỉnh cao
Nhà văn Jon Fosse vừa đoạt giải Nobel Văn chương về kịch nghệ năm nay, 2023. Ngoài ra, ông cũng nổi tiếng trong lãnh vực thơ và truyện. Tác phẩm của ông được dịch ra khoảng 50 ngôn ngữ. Tìm hiểu về mục đích sáng tác, ông cho biết, “I hope they can find a kind of peace in, or from, my writing.” (Tôi hy vọng người đọc có thể tìm thấy sự bình an trong các tác phẩm của tôi.) Tác phẩm nổi tiếng với nội dung sâu đậm của ông là dãy “Septology”. Đây là một từ vựng mới, có ý nghĩa là một loạt bảy cuốn sách. Có lẽ, Septology phát xuất từ “Heptalogy” mà ví dụ rõ rệt nhất là dãy tác phẩm Harry Potter.
Mùa thứ ba trong năm đã chớm về. Autumn ngoài nghĩa mùa thu, còn mang nghĩa ẩn dụ là chỉ lúc xế chiều, lúc ngày sắp tàn, là mùa mà ban ngày ngắn và dần lạnh hơn. Bên cạnh hình ảnh biểu tượng là mùa lá rụng, lại cũng là mùa phần lớn trái cây được thu hoạch, vì gắn với đời sống thiên nhiên này mà từ rất lâu văn hóa Tây phương đã nhân cách hóa mùa thu là người phụ nữ trẻ đẹp đầy sức sống với mái tóc gắn đầy lá hoa quả chín, là hình ảnh vừa nên thơ vừa chứa đựng sức sống diệu kỳ của mùa gặt hái.
Nhà phê bình văn học Trung Quốc đời nhà Thanh, Viên Mai, có nói, “Làm người không nên có cái tôi, nhưng làm thơ thì không thể không có cái tôi”. Thi hào Tagore cho rằng, “Cũng như nụ cười và nước mắt, thực chất của thơ là phản ảnh một cái gì đó hoàn thiện từ bên trong”. Cả hai nhận định này đều đề cao cái Tôi-làm-Thơ, và cách biểu hiện những thuộc tính về Tôi ấy như thế nào trên ngôn từ thơ. Có hai yếu tố không ai phủ nhận được là cảm xúc và sáng tạo, chính hai yếu tố này định hình phong cách của nhà thơ. Cảm xúc thực được chuyển tải qua thi ngữ, thi ảnh mới mẻ, cá biệt, thì thơ càng có sắc thái nổi bật để lại dấu ấn riêng trong lòng người đọc, dường như không quá để nói rằng điều này định đoạt sinh mệnh một bài thơ. Thơ chỉ thực sự sống khi nó phản ảnh được bản ngã độc đáo của nhà thơ.
Tháng 7. Mùa hè đang gửi đến đây một sứ giả vô cùng dễ thương. Phượng tím. Đi đâu chợt cũng bị màu tím thơ mộng ấy níu mắt nhìn, làm dịu đi cái nóng chói chan. Bạn đang ở đâu, buổi sáng rực nắng đi chơi hay chiều mệt nhoài sau giờ làm việc, hay tối, hay khuya, hàn huyên bạn thiết, hoặc giả nói chuyện một mình, tất cả những tâm trạng thời gian đó, bạn sẽ tìm thấy được trong Căn phòng chứa đựng mọi khoảnh khắc, nơi các nhà thơ Hoàng Trúc Ly, Duy Thanh, Nguyễn Thùy Song Thanh, Tomas Transtromer, Âu Thị Phục An, Chiêu Anh Nguyễn, Nguyễn thị Khánh Minh, Trương Đình Phượng, Inrasara, Phạm Thiên Thư, Nguyễn Xuân Thiệp, đọc cho bạn nghe những vần thơ mang âm hưởng chói chan của mặt trời mùa hạ, hoang mạc gai xương rồng, mật ngọt của thiên nhiên…
Một mùa hè, khi chàng vẫn còn trẻ, chàng đứng bên cửa sổ và tự hỏi họ đã đi đâu, những người đàn bà ngồi bên biển, ngắm nhìn, chờ đợi một điều gì đó không bao giờ đến, gió nhẹ phả vào da họ, gửi những lọn tóc xoã ngang môi họ. Họ đã ngã xuống từ mùa nào, họ đã lạc lối từ ý niệm nào của nét yêu kiều? Đã lâu rồi kể từ khi chàng nhìn thấy họ trong vẻ lộng lẫy đơn độc, trĩu nặng trong nỗi biếng lười, dệt nên câu chuyện buồn về niềm hy vọng bị bỏ rơi. Đấy là mùa hè chàng lang thang trong màn đêm kỳ vĩ, trong biển tối, như thể lần đầu tiên, để tự toả ra ánh sáng của chính mình, nhưng những gì chàng toả ra là bóng tối, những gì chàng tìm thấy là đêm.
… Đã bao năm rồi, biết bao nhiêu nước chảy qua cầu, có quá nhiều điều để không thể nào quên. Ngay trong tù đày, những hình ảnh hồi tưởng chưa bao giờ là cuộc duyệt binh vĩ đại đầy màu sắc và ồn ào của ngày Quân Lực; mà luôn luôn là những bước chân diễn hành thầm lặng của một tiểu đội lính vô danh ở ngày giờ cuối cùng của một thành phố trước khi mất tên Sài Gòn. Người chuẩn úy ấy bây giờ ở đâu, trong một trại cải tạo nào, còn sống hay đã chết, số phận những người lính can đảm kỷ luật tới giờ phút chót ấy bây giờ ra sao, cũng không ai được biết. Liệu có thêm được một dòng chữ nào giữa những trang quân sử viết dở dang để nói về cuộc diễn binh kỳ lạ cấp tiểu đội mang biểu tượng hào hùng của quân lực ở ngày giờ cuối cùng trước khi cả toàn quân tan hàng rã ngũ... (Ngô Thế Vinh, trong tập truyện Mặt Trận Sài Gòn.)
Chúng tôi sử dụng cookie để cung cấp cho bạn trải nghiệm tốt nhất trên trang web của chúng tôi. Nếu tiếp tục, chúng tôi cho rằng bạn đã chấp thuận cookie cho mục đích này.
