Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2585)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
POKROVSK – Vang vọng ở các hành lang của Pokrovsk Perinatal Hospital ở miền đông Ukraine là tiếng khóc lớn của Veronika nhỏ bé. Sinh non gần hai tháng với cân nặng chỉ khoảng 1.5 kg, cô bé phải thở oxy và nằm lồng ấp điều trị bệnh vàng da, theo APnews đưa tin ngày Chủ Nhật, 21 tháng 8 năm 2022.
KYIV – Đạn pháo dội xuống một thành phố gần nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu và hỏa tiễn của Nga tấn công gần cảng Odesa ở Biển Đen, và Nga có thể sẽ tấn công hung hăng hơn nữa trong dịp lễ Quốc Khánh Ukraine, theo Reuters đưa tin ngày Chủ Nhật, 21 tháng 8 năm 2022.
Xuất hiện trên giờ "Inside Politics" của CNN vào sáng Chủ nhật, phóng viên của New York Times, cô Maggie Haberman nói rằng một phần lớn các nan đề pháp lý của Donald Trump bắt nguồn từ việc Trump không thể tìm được các luật sư giỏi sẵn sàng làm việc cho mình, một lý do lớn là vì Trump thường quỵt tiền.
Họa Sĩ Vũ Hối đã vĩnh viễn ra đi vào lúc 5 giờ 15 phút ngày 19/08/2022, hưởng thọ 90 tuổi.
Về các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ đã đạt đến một tình trạng tồi tệ như thế nào, năm cuốn sách mới đây đã đưa ra năm lời giải thích dị biệt, nhưng thường trùng lặp nhau. Nhìn chung, các cuốn sách cho rằng, mặc dù Mỹ có thể đã làm quá mức về các chính sách trước đây trong tinh thần cam kết, nhưng sẽ là một sai lầm nguy hiểm nếu Mỹ đi quá xa trong chiều hướng khác...
Thiếu mưa trầm trọng và các đợt nóng không ngưng đang làm khô cạn các con sông tại Hoa Kỳ, Châu Âu, Châu Á và Trung Đông. Nhiều con sông đang co cụm chiều dài và chiều rộng. Những mảng đáy sông trồi lên trên mặt nước là điều thường thấy. Một số con sông quá khô cạn, đến độ chúng trở nên không thể di chuyển trên đó.
Vào ngày 4 tháng 3, chỉ hơn một tuần sau khi Nga xâm lược Ukraine, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhya đã bị quân Nga đánh chiếm. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử, một nhà máy điện hạt nhân đang hoạt động bị đánh chiếm bằng quân sự. Trong những tuần gần đây, nhiều cuộc pháo kích đã xảy ra tại đây, cả hai bên Nga và Ukraine đều đổ lỗi cho nhau đứng sau vụ pháo kích. Trong cuộc điện đàm giữa Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 19 tháng 8, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đồng ý để một phái đoàn thanh sát viên đến kiểm tra nhà máy điện hạt nhân theo tin từ báo DN, Thụy điển ngày 19 tháng 8 năm 2022.
Cindy Trinh là một nhiếp ảnh gia trẻ hiện sinh sống tại New York. Ngoài công việc chính, cô còn tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội, nhất là chống nạn kỳ thị người châu Á. Việt Báo trân trọng giới thiệu loạt ảnh chủ đề cô chụp trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu...
“Cuộc chiến đang ở vào tình trạng mà Nga không thể di dịch bất cứ nơi nào khác nữa bởi vì các vũ khí mà Tây phương đã cung cấp cho chúng tôi. Chúng tôi hiện đang sử dụng để chận đứng Nga,” theo Zagorodnyuk cho biết. “Nhưng không may cùng lúc chúng tôi lại không có đủ vũ khí cho cuộc phản công toàn diện quan trọng, chính xác,” theo ông nói thêm.
Viện Việt-Học trân-trọng kính mời quý đồng-hương tham dự Buổi Hội-thảo Giới thiệu công-trình chú giải sách Nôm quí -- Quan Âm Tế Độ...
Những lo ngại về tỷ lệ sinh giảm xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Quyết định của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ trong vụ Dobbs v. Jackson có thể buộc phụ nữ sinh con trái với mong muốn của họ, trong khi một bài xã luận gần đây của Anh thậm chí còn đề xuất đánh thuế đối với những người không có con.
Việc lục soát tư dinh ở Florida của cựu tổng thống Donald Trump theo lệnh của tòa án liên bang đã tập trung sự chú ý vào Đạo Luật Gián Điệp năm 1917 (Espionage Act of 1917). Có một phần của luật được liệt kê là 1 trong 3 vi phạm tiềm ẩn của Trump mà Bộ Tư Pháp đang điều tra
Tuổi thọ của người Mỹ ở mức thấp so với các quốc gia phát triển trên thế giới, theo một báo cáo mới phổ biến từ The Commonwealth Fund. Báo cáo này nhấn mạnh rằng mặc dù chi tiêu cho chăm sóc sức khỏe nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác, Hoa Kỳ lại có nhiều ca tử vong lẽ ra có thể phòng ngừa hơn các quốc gia có thu nhập trung bình và cao khác. Tuổi thọ ở Hoa Kỳ thay đổi đáng kể tùy thuộc vào nơi họ cư ngụ, những người ở miền Nam có tỷ lệ tuổi thọ thấp nhất. Mississippi và West Virginia đều có tỷ lệ tuổi thọ khoảng 74 tuổi, trong khi California và Hawaii là gần 81 tuổi.
Khu nghỉ dưỡng Harrah's Resort Nam California thông báo hiện đang nhận đặt chỗ cho buổi khai trương rất được mong đợi của nhà hàng mới Gordon Ramsay HELL'S KITCHEN, được sáng tạo bởi đầu bếp nhiều sao Michelin cũng là nhân vật truyền hình nổi tiếng, Gordon Ramsay. Nhà hàng sẽ chính thức khai trương, bắt đầu phục vụ vào Thứ Sáu, ngày 12 tháng 8 năm 2022, lúc 4:00 chiều. Nhà hàng Gordon Ramsay HELL’S KITCHEN đầu tiên và là địa điểm lớn nhất cho đến nay tại California sẽ có sức chứa lên đến 332 thực khách.
Vắc-xin và các mũi tăng cường phòng ngừa COVID sẽ giúp làm giảm mối đe dọa của COVID, cho phép nhiều người tụ tập, đi du lịch và ăn mừng với cảm giác an tâm hơn. Vắc-xin và các mũi tăng cường mang đến sự bảo vệ tốt nhất nhằm chống lại những hệ lụy xấu nhất của COVID, tuy nhiên mọi người vẫn còn nhiều thắc mắc xung quanh các mũi tăng cường.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.