Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 3650)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Suốt chiều dài những kênh, những rạch, bên hai bờ sông Vàm Cỏ Đông, tuổi thơ miệt trũng, miệt giồng bên cạnh những con trâu, con bò, con vịt… còn có những lá, cỏ và hoa trái gắn bó và làm quà cho tuổi nhỏ, đó là những thứ lá chua chua, chát chát, nhâm nhi nhấm trong miệng như lá vừng, lá mặt trăng, lá cóc, lá cách…, còn có những thứ trái với những hương vị ngọt, đắng, chua, chát, béo bùi như trái trường, trái trâm, trái chùm đuông, trái cò ke, trái gùi, trái bứa, trái bình bát và trái cà na!
Giá xăng ở Nam California vẫn tiếp tục tăng từng chút một. Câu lạc bộ Auto Club cho biết những người lái xe ở Quận Los Angeles hiện đang trả trung bình 4.38 đô la/gallon cho loại xăng bình thường do người lái tự bơm. Như thế là cao hơn 2 cents so với mức giá trung bình của tuần trước và cao hơn 7 cents so với mức giá của tháng trước. Như thế cũng tăng $1.20 so với giá mức trung bình của năm ngoái ở quận Los Angeles County.
Các cuộc họp nảy sẽ là các cuộc họp cấp bộ của Hoa Kỳ-ASEAN, Thượng Đỉnh Đông Á (EAS), Diễn Đàn Khu Vực ASEAN (ARF), Đối Tác Mekong-Hoa Kỳ, và Những Người Bạn Mekong. Trong các cuộc họp này, Ngoại Trưởng Mỹ sẽ tham dự với các lãnh đạo từ khắp khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương về các vấn đề cấp bách của khu vực và quốc tế. Ngoại Trưởng Mỹ sẽ tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ đối với sự trung lập của ASEAN để làm việc với ASEAN và các đối tác quốc tế để chống lại đại dịch Covid-19 và ủng hộ việc phục hồi kinh tế.
Một vận động viên chạy nước rút người Belarus cáo buộc nhóm Olympic của cô đã cố bứng cô ra khỏi Nhật Bản trong một tranh luận dẫn tới bế tắc vào chiều tối Chủ Nhật, 1 tháng 8 năm 2021 tại phi trường chính của Tokyo, theo bản tin của AP tường thuật hôm Chủ Nhật. Nhóm hoạt động ủng hộ Krystsina Tsimanouskaya nói rằng cô tin là cuộc sống của cô đã gặp nguy hiểm tại Belarus và sẽ tìm tị nạn với Tòa Đại Sứ Áo tại Tokyo.
Ngọn lửa, được biết là Dixie Wildfire, có ít nhất 4,000 người được đặt dưới các lệnh di tản khi nó hoành hành trong các dãy núi tại các quận Butte và Plumas, theo Bộ Nông Nghiệp và Bảo Vệ Cháy Rừng California cho hay. Hơn 244,000 mẫu tây trong khu vực đã bị thiêu rụi bởi trận cháy kể từ khi nó bắt đầu trong Rừng Quốc Gia Fremont-Winema National Forest hôm 6 tháng 7, theo Trung Tâm National Interagency Fire Center cho biết. Trận lửa đã đốt cháy ít nhất 45 tòa nhà và đã đe dọa hơn 10,000 tòa nhà khác.
“Tôi không nghĩ chúng ta sẽ phải thấy sự phong tỏa. Tôi nghĩ chúng ta có đủ phần trăm số người trong nước – không đủ để đè bẹp sự bùng phát – nhưng tôi tin đủ để không cho chúng ta đi vào tình huống mà chúng ta đã ở trong mùa đông năm rồi. Nhưng các thứ sẽ còn tồi tệ hơn,” theo Fauci nói với xướng ngôn viên Jonathan Karl của chương trình “This Week” hôm Chủ Nhật.
Hoàn toàn ngập tràn trong cảm xúc hạnh phúc, Alexander Zverev ăn mừng thành công lớn nhất trong sự nghiệp của mình tại Thế vận hội Olympic. Alexander Zverev đã giành được Huy Chương Vàng quần vợt đơn nam tại Thế vận hội Olympic 2021- với tư cách là người Đức đầu tiên. Đó là thành công lớn nhất trong sự nghiệp của anh ấy. Khi đã đạt được mục tiêu trong mơ, Alexander Zverev khuỵu gối như thể đang quay phim chậm và nắm lấy tay trước mặt. Rồi những giọt nước mắt chiến thắng của anh trào ra.
Vì đạo tràng tu học không phải toạ lạc trên một quốc gia nào như trước đây, mà đạo tràng chỉ là khoảng không gian ảo, vì vậy không có sự sinh hoạt tập thể hằng ngày như là; Toạ Thiền - Tụng Thần Chú Lăng Nghiêm buổi sáng sớm, rồi Tảo Thực (điểm tâm), các ban Hành Đường, Trai Soạn và Vệ Sinh chấp tác, Học Pháp, Quá Đường Kinh Hành, Tụng Kinh Cầu An buổi trưa, Học Pháp và Vãn Thực (dùng chiều) rồi dạo quanh khung viên đạo tràng trước khi vào buổi học pháp cuối cùng trong ngày, rồi cùng chỉ tịnh chung trong một căn phòng từ 10 đến 20 người hoặc hơn và chính vì vậy mà mọi người được thưởng thức tiếng nhạc trong đêm khuya với đủ loại nhạc cụ và âm điệu, được phát ra từ mỗi học viên, nhưng kỳ 32 này chỉ có Học Pháp và tương tác với nhau trên màn ảnh nhỏ.
Ít nhất 233 nhân viên y tế tại hai bệnh viện ở San Francisco đã có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19, với đa số họ đã được chích ngừa đầy đủ nhưng lại bị nhiễm biến thể Delta. Hơn 50 trường hợp xảy ra trong các nhân viên tại Bệnh viện Zuckerberg San Francisco General Hospital, theo lời BS Lukejohn Day, Y Sĩ Trưởng của bệnh viện, nói với báo New York Times hôm thứ Bảy. Trong những người xét nghiệm dương tính, khoảng 75 đến 80% đã được chích ngừa đầy đủ.
Giận dữ và thất vọng lên cao khi Tổng Thống Joe Biden cho thấy không có dấu hiệu của việc làm sống lại các kế hoạch cho phép lệnh cấm đuổi khỏi nhà trên toàn quốc sẽ hết hạn vào giữa đêm Thứ Bảy, 31 tháng 7 năm 2021 – một nhà lập pháp Dân Chủ cắm trại bên ngoài Tòa Nhà Quốc Hội để phản đối trong khi hàng triệu người Mỹ sắp bị buộc ra khỏi nhà, theo bản tin của AP tường thuật hôm Thứ Bảy.
Florida đã báo cáo 21,683 trường hợp mới bị lây nhiễm Covid-19, tổng số một ngày cao nhất của tiểu bang kể từ bắt đầu đại dịch tới giờ, theo tài liệu sức khỏe liên bang công bố hôm Thứ Bảy, 31 tháng 7 năm 2021, trong khi các khu giải trí nơi công viên đã bắt đầu yêu cầu khách đeo khẩu trang bên trong, theo bản tin của AP tường thuật hôm Thứ Bảy. Tiểu bang Florida đã trở thành trung tâm mới trên toàn quốc đối với vi khuẩn, chiếm khoảng 1/5 tổng số trường hợp mới lây nhiễm tại Hoa Kỳ.
Lúc nào người csVN cũng sống với căm thù cho nên chưa bao giờ người csVN hiểu được “tinh thần mã thượng” của người Tây Phương. Đa số người Tây Phương đánh nhau “chí chóe”, xong, thì thôi, bắt tay nhau. Còn người csVN, đưa tay ra nhận sự yểm trợ của Mỹ rồi quay lại ra lệnh cho dư luận viên lên án, kết tội Hoa Kỳ!
Một phi cơ chiến đấu đa năng Sukhoi Su-35 của Nga đã rớt xuống Biển Okhotsk, theo lời Lực lượng Quốc Phòng vệ Không Gian Nga cho biết hôm thứ Bảy. Thông cáo báo chí của cơ quan này giải thích rằng phi cơ này lúc đó đang thực hiện chuyến bay huấn luyện, lý do bị rơi là do hỏng động cơ.
Nhiều người Việt ở Mỹ tiếc ngẩn ngơ khi nghe tin hàng trăm ngàn liều vaccine ở những tiểu bang Cộng Hòa có nguy cơ phải bỏ đi vì hết hạn sử dụng, lý do là vì nhiều người dân ở đây không muốn chích ngừa covid-19...
Một văn bản lưu hành nội bộ của CEC nói rằng biến thể, lần đầu được phát hiện tại Ấn Độ và hiện khống chế trên toàn cầu, là lây nhiễm như bệnh trái rạ và lây nhiễm xa hơn cảm cúm bình thường. Nó có thể được truyền nhiễm ngay bởi những người đã chích ngừa, và có thể gây ra bệnh nghiêm trọng hơn các chủng vi khuẩn corona lúc đầu. Tài liều, có tên “Cải thiện thông tin chung quanh việc đột phá thuốc chích ngừa và hiệu quả của thuốc chích ngừa,” nói rằng biến thể đòi hỏi một biện pháp mới để giúp công chúng hiểu sự nguy hiểm – gồm việc làm rõ rằng những người không chích ngừa có 10 lần trở thành bệnh trầm trọng hay chết hơn những người đã chích ngừa.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.