Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2654)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Cảnh tượng không thấy bằng mắt, chỉ bằng nhận thức, làm choáng ngợp, bàng hoàng, và kích động dữ dội trí tò mò, làm tức khắc bật ra, vang dội, câu hỏi chưa từng gặp trong đời: “Vùng không gian bao quanh Chung, quanh mặt địa cầu, được cấu trúc như thế nào để cho phép vô lượng sóng cùng lan tỏa bên nhau, chằng chịt, chi chít, mà không hề bị trộn lẫn, vướng mắc, rối mù? Cứ đường ai nấy đi, rất thênh thang?”
Khu trục hạm phi đạn dẫn đường USS Russell của Hải Quân Hoa Kỳ đã đi qua Quần Đảo Trường Sa tại Biển Đông hôm Thứ Tư, thách thức yêu sách của Trung Quốc rằng các tàu chiến ngoại quốc phải xin phép trước khi đi qua vùng biển này, theo Hải Quân Hoa Kỳ cho biết qua tường thuật của Business Insider hôm Thứ Tư, 17 tháng 2 năm 2021.
Tổng thống Donald Trump đã rời Bạch Ốc, nhưng tên và ảnh hưởng của ông chưa phai mờ trong dư luận ngay, so với với các đời tổng thống trước. Vì Donald Trump là tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ đã bị quốc hội đàn hặc hai lần. Lần đầu vào đầu năm 2020 với hai tội là “lạm dụng quyền lực” và “ngăn cản quốc hội” điều tra liên quan đến việc nước ngoài tạo ảnh hưởng trong các cuộc bầu cử ở Mỹ.
Cổng thông tin có thể được truy cập tại SaferAtWork.covid19.ca.gov, là một trang mạng mới cung cấp thông tin cho lao động và người sử dụng lao động về cách thức mà mọi người có thể làm việc cùng với nhau để ngăn chặn sự lay lan của COVID-19 tại nơi làm việc.
Nước Việt là nơi sản sinh ra chủ nghĩa Mackeno (Mặc Kệ Nó) và dân Việt vốn nổi tiếng là vô cảm. Ấy thế mà tình cảm của tôi lại chứa chan và lai láng hết biết luôn. Đôi khi, tôi còn tưởng chừng như mình mang nặng cả nỗi sầu vạn cổ nên hay bị buồn ngang – buồn thấm thía, buồn não nề và buồn thê thảm – vào lúc chiều rơi, giữa những ngày năm cùng tháng tận.
WASHINGTON (VB - 17/2/2021) --- Hội đồng Học khu Los Angeles Unified School District, học khu lớn nhất tiểu bang California, chấpt huận kế hoạch cắt giảm 133 cảnh sát và sẽ cấm sử dụng ống hơi cay nhắm vào học sinh nhằm giúp học sinh da màu cảm thấy thoải mái và an toàn hơn trong trường học.
Cựu trưởng chiến lược gia Bạch Ốc Steve Bannon tin rằng Donald Trump đã bị mất trí, và được xem là kế hoạch bí mật để truất phế tổng thống qua Tu Chính Án thứ 25, theo một cuốn sách mới từ một nhà sản xuất cũ chương trình 60 Minutes là Ira Rosen cho biết qua bản tin của Yahoo News hôm Thứ Ba, 16 tháng 2 năm 2021.
“Đảng Cộng Hòa có thể không bao giờ được kính trọng hay mạnh mẽ nữa với ‘những lãnh đạo’ giống như TNS Mitch McConnell ở vị thế lãnh đạo của đảng,” theo Trump nói trong một tuyên bố dài hôm Thứ Ba. “Mitch là một con ngựa chính trị khó tính, buồn thảm, và không bao giờ cười, và nếu các Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa tiếp tục ở với ông, họ sẽ không chiến thắng nữa,” theo Trump nói.
Cựu Tổng Thống Donald Trump và luật sư Rudy Giuliani đã bị cáo buộc về việc âm mưu với các nhóm cực hữu Proud Boys và Oath Keepers để xúi giục cuộc nổi dậy vào ngày 6 tháng 1 trong một hồ sơ kiện dân sự được nạp hôm Thứ Ba tại tòa án liên bang bởi chủ tịch Ủy Ban Nội An Hạ Viện của Đảng Dân Chủ, theo bản tin của CNN tường thuật hôm Thứ Ba, 16 tháng 2 năm 2021.
Thời tiết đóng băng tuần này tại tiểu bang Texas, dựa vào điện lực để sưởi ấm nhiều căn nhà, đang tạo ra nhu cầu điện nhảy vọt. Cùng lúc, khí đốt, than đá, các cơ sở điện gió và nguyên tử tại Texas đã bị cúp bởi nhiệt độ thấp không thể tưởng tượng được.
Các thành phố Hà Nội và Sài Gòn cùng với hơn 50 tỉnh thành tại Việt Nam đã đóng cửa trường học cho đến hết tháng 2 vì đại dịch Covid-19 đang lây lan, theo bản tin của Đài Á Châu Tự Do (RFA) trích thuật truyền thông trong nước cho biết hôm 16 tháng 2 năm 2021.
Như vậy thì đã có một bố phận không nhỏ, bao gồm những người làm báo, dân thường, trí thức và cán bộ đảng viên, đã quay lưng chống đảng, hay họ mới chỉ sổ toẹt vào cái mớ tư tưởng Mác-Lê và tư tưởng Cộng sản Hồ Chí Minh đã lỗi thời và lạc hậu?
Việc tha tội cho Donald Trump trong phiên xử luận tội của Thượng Viện – và sự chống đối mạnh mà hiện các nhà lập pháp Cộng Hòa đã bỏ phiếu kết tội ông đang đối diện – đã phô bày sự rạn nứt sâu sắc trong Đảng Cộng Hòa về việc có nên tiếp tục bám lấy hoàn toàn vào cựu Tổng Thống hay tìm cách vượt qua nhãn hiệu chính trị chia rẽ của ông, theo CNN tường trình hôm Thứ Hai, 15 tháng 2 năm 2021.
Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi đã công bố các kế hoạch cho Quốc Hội để thiết lập ủy ban ngoại vi và độc lập để điều tra “các sự kiện và các nguyên nhân” liên quan tới cuộc tấn công vào Tòa Nhà Quốc Hội hôm 6 tháng 1 năm 2021. Trong một lá thư gửi tới các đồng viện Dân Chủ của bà hôm Thứ Hai, vị dân biểu Dân Chủ tại California này nói rằng ủy ban sẽ lấy mô hình của ủy ban được thành lập sau vụ tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.