Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 2321)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Hạ Viện Hoa Kỳ hôm Thứ Hai, 28 tháng 12 năm 2020, đã bỏ phiếu để tăng số tiền trợ giúp gửi tới các gia đình người Mỹ trong những tuần lễ tới từ $600 lên tới $2,000, theo bản tin của báo Washington Post cho biết hôm Thứ Hai.
Những ai cần lấy các tài liệu quan trọng, lấy giấy khai sinh, khai tử hoặc hôn thú, các giấy tờ bất động sản hoặc nộp hồ sơ quan trọng, đừng lo! Ngày 21 Tháng 12 vừa qua, Chánh Lục Sự Quận Cam Hugh Nguyễn đã bắt đầu lấy hẹn cho các dịch vụ tại văn phòng Santa Ana trong trung tâm dịch vụ của Quận (County Service Center - CSC).
Tổng thống Trump viết trên tweet kêu gọi biểu tình đại náo Hoa Thịnh Đốn vào ngày 06.1.2021: "Big protest in D.C. on January 6th. Be there, will be wild!". Nhưng ngày 06.01.2021 lại trùng hợp với ngày quốc hội sẽ họp để kiểm phiếu và công bố kết quả bầu tổng thống và phó tổng thống thứ 46 của các đại cử tri.
WASHINGTON (VB - 28/12/2020) --- Một email từ viên chức điều hành khu vực West Wing trong Bạch Ốc gửi cho các nhân viên Bạch Ốc phải dọn đồ đạc để sửa soạn bàn giao Bạch Ốc cho chính phủ Obama. Email chỉ thị dọn đồ về nhà gửi vào đêm Thứ Ba 22/12/2020, và khi lộ ra cho báo chí, viên chức này thu hồi lại email đã gửi.
Có ít nhất 19,000,572 trường hợp bị truyền nhiễm vi khuẩn corona tại Hoa Kỳ và ít nhất 332,145 người đã thiệt mạng từ Covid-19 kể từ khi bắt đầu đại dịch, theo tài liệu của Đại Học Johns Hopkins cho biết qua tường thuật của CNN hôm Chủ Nhật, 27 tháng 12 năm 2020.
Hiện nay việc chích ngừa vi khuẩn corona đang bắt đầu thực hiện tại Hoa Kỳ và trên thế giới, nhiều người có thể mơ một ngày nào đó họ có thể đi du lịch, mua sắm và đi xem phim, theo CNN Business cho biết hôm Chủ Nhật, 27 tháng 12 năm 2020. Nhưng để thực hiện những hoạt động đó, bạn cuối cùng có thể cần một điều thêm vào với việc chích ngừa: xin giấy thông hành chứng nhận đã chích thuốc ngừa.
Tổng Thống Donald Trump đã ký gói trợ cấp vi khuẩn corona và dự luật tài trợ chính phủ 2.3 ngàn tỉ đô la thành luật vào tối Chủ Nhật, 27 tháng 12 năm 2020, đảo ngược việc đóng cửa chính phủ bắt đầu vào Thứ Ba, và gia hạn hàng tỉ đô la trong gói trợ cấp vi khuẩn corona cho hàng triệu người, theo bản tin của CNN tường trình vào chiều tối Chủ Nhật.
WASHINGTON (VB - 27/12/2020) --- Khủng hoảng siêu vi coronavirus sẽ không phải là đại dịch cuối cùng của nhân loại, và các nỗ lực cải thiện sức khỏe của loài người sẽ thê thảm nếu không giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và sự tương liên giữa loài người và loài vật trên địa cầu, theo lời Tedros Adhanom Ghebreyesus, Giám đốc Tổ Chức Y Tế Thế Giới WHO.
tóm lược trích đoạn theo đơn kiện dài 52 trang nạp tại tòa án Denver... chống lại bị cáo là Donald J. Trump- Tổng thống, Inc., (và các cộng sự, các luật sư, các hãng tin...) loan tải thuyết âm mưu sai trái nhằm cáo buộc các nhân viên có thể gây ra những hậu quả tàn khốc.
Đối với các bậc đạo sư, / Tiếng khen thì cũng chẳng khác tiếng chê. / Đối với người đạt đạo thì tiếng nỉ non, tiếng du dương, tiếng thỏ thẻ,/ Thì cũng giống như tiếng chửi, tiếng la của những người thô lỗ. / Tại sao thế? / Bởi vì các đạo sư không chấp vào âm thanh để sanh tâm mình. /
Các trường hợp của biến thể Covid-19 truyền nhiễm nhiều hơn được xác nhận lần đầu tại Anh Quốc đã được xác nhận tại nhiều nước Châu Âu cũng như tại Canada và Nhật Bản, theo BBC tiếng Anh cho biết hôm Thứ Bảy, 26 tháng 12 năm 2020. Các trường hợp truyền nhiễm liên quan đến những người đến từ Anh Quốc đã được báo cáo tại Nhật Bản, Thụy Sĩ, Thụy Điển và Pháp.
Các nhà điều tra đang nghiên cứu vụ nổ vào sáng Lễ Giáng Sinh tại thành phố Nashville mà hiện được tin vụ nổ là kết quả của một vụ nổ bom tự sát, theo 2 nguồn tin cảnh sát với sự hiểu biết trực tiếp về cuộc điều tra cho biết qua tường thuật của CNN hôm Thứ Bảy, 26 tháng 12 năm 2020.
5 người phụ nữ đã được tìm thấy vào đêm trước Lễ Giáng Sinh sau khi cảnh sát được gọi tới một căn nhà gần thành phố Atkins, Arkansas, theo bản tin của trang mạng www.5newsonline.com cho biết hôm Thứ Bảy, 26 tháng 12 năm 2020.
Từ giữa tháng Năm, Hạ Viện Dân Chủ đã đưa ra dự luật HEROS Act với ngân sách 3,000 tỉ đô la, nhằm giúp đỡ người dân cùng các doanh nghiệp, cũng như kích thích nền kinh tế bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19. Dự luật bao gồm nhiều điều khoản nhưng vài điều liên quan trực tiếp đến người dân và người lao động bao gồm việc cung cấp $1,200 đến mỗi người dân bất kể lớn nhỏ
WASHINGTON (VB - 26/12/1963) --- Hôm nay là qua Lễ Giáng Sinh rồi. Bưu Điện Hoa Kỳ đang có hàng loạt bưu kiện, bưu phẩm còn kẹt lại, chưa phân phối kịp trước Lễ Giáng Sinh. Trên trang web, Bưu Điện giải thích lý do bây giờ chưa giao kịp vì khối lượng bưu phẩm quá nhiều và nhân viên thì quá ít, đặc biệt là trở ngại vì đại dịch.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.