Hôm nay,  

Cháy Rừng: Mây Lửa, Lốc Xoáy Lửa Và Bão Lửa

23/08/202400:00:00(Xem: 952)

chay rung

Cháy rừng không chỉ là những ngọn lửa hung hiểm lan rộng và thiêu đốt xung quanh. Những đám cháy lớn có thể tự tạo ra một “hệ thống thời tiết” riêng. Nếu không bị chế ngự, “hung thần” sẽ nuốt chửng mọi thứ trên đường đi. (Nguồn: pixabay.com)


Đám cháy Park Fire ở California đã tạo ra ít nhất một cơn lốc xoáy lửa, còn được gọi là lốc lửa, xoáy lửa hoặc vòi rồng lửa. Nhưng lốc xoáy lửa là gì, và có thực sự đáng sợ như cái tên không?
 
Cháy rừng không chỉ là những đám cháy hung hiểm lan rộng ra xung quanh, mà còn có thể tự tạo ra cả một hệ thống thời tiết riêng biệt, gọi là “fire weather system” (xin tạm dịch là “hệ thống thời tiết của đám cháy,” có gió, mây, bão…). Trong hệ thống này, một loại mây đặc biệt được hình thành gọi là “pyrocumulonimbus” (Cumulonimbus Flammagenitus cloud – CbFg – một loại mây vũ tích hình thành phía trên một nguồn nhiệt và thường có hình nấm, chẳng hạn như hỏa hoạn, núi lửa phun trào, hoặc nổ hạt nhân…). NASA gọi hiện tượng này là “rồng mây phun lửa” vì có thể phóng ra những tia sét mạnh mẽ xuống mặt đất, gây ra thêm nhiều đám cháy mới và đôi khi còn tạo ra lốc xoáy lửa.
 
Kiểu thời tiết gây hỏa hoạn đã góp phần gây ra nhiều đám cháy đi vào lịch sử, như Đám cháy Black Saturday năm 2009 thiêu rụi hơn một triệu acres rừng ở Úc và các đám cháy rừng trên khắp Bờ Tây Hoa Kỳ năm 2020. Đặc biệt trong tình hình Trái đất ngày càng nóng lên (global warming), những trận bão lửa (firestorms) ngày càng phổ biến.
 
Bão lửa được hình thành như thế nào?
 
Bão lửa được hình thành qua quá trình đối lưu (convective process), hiện tượng nhiệt độ tăng lên khiến cho không khí nóng bay lên cao. Trong quá trình này, cột không khí ẩm nằm phía trên một đám cháy trở nên cực kỳ nóng, bốc lên cao và di chuyển vào tầng khí quyển rồi nguội dần ở đó. Khi không khí nguội đi, hơi nước sẽ ngưng tụ thành những giọt nước nhỏ, tạo ra các đám mây lửa, hay còn gọi là mây pyrocumulus (pyrocumulus clouds, hay flammagenitus cloud).

Dù đều được hình thành bởi quá trình đối lưu, nhưng khác những đám mây trắng mịn như bông mà ta thường thấy hàng ngày, mây lửa không mang màu trắng mà có màu xám hoặc nâu, vì tro, khói và bụi bặm từ đám cháy bên dưới bị cuốn vào các luồng không khí. Những đám mây lửa có thể vươn cao đến gần 6 dặm (khoảng 9.6 km).
 
Khi đám cháy vẫn tiếp tục hoành hành, dòng không khí nóng bốc lên lại tiếp tục đẩy khói và bụi lên cao vào phần bên dưới của tầng bình lưu (tầng cao hơn, nằm ngay bên trên tầng đối lưu), tạo ra những cụm mây lửa lớn hơn nữa, gọi là mây pyrocumulonimbus, gọi tắt là pyroCbs.
 
Mặc dù trông giống như những đám mây dông thông thường, nhưng mây pyroCbs thật sự là hung thần. Những “hung thần” này vẫn bị “trói chân” ở chỗ đám cháy đã sinh ra chúng, nên tức tối khạc ra lửa và sét, khiến cho đám cháy bên dưới càng bạo phát. Hơn nữa, sét từ các đám mây pyroCbs thường có điện tích dương, khiến bão kéo dài dai dẳng hơn chứ hiếm khi tạo ra mưa để dập lửa.
 
Trong những trường hợp tồi tệ hơn, các cụm mây pyroCbs có thể tạo ra lốc xoáy lửa, khi dòng không khí nóng bốc lên rất nhanh và bị xoắn lại. Lốc xoáy lửa thường chỉ tồn tại trong vài phút và có chiều cao không quá 150 feet (khoảng 45 mét), nhưng với tốc độ gió lên đến 140 dặm/giờ (khoảng 225 km/h), chúng có thể diệt sạch bất kỳ thứ gì nằm trên đường đi của mình.
 
Những trận bão lửa tàn khốc nhất gần đây
 
Thời tiết hỏa hoạn sản sinh ra những đám cháy rừng tàn khốc nhất gần đây. Năm 2009, Đám cháy Black Saturday ở tiểu bang Victoria, Úc, đã tạo ra các cụm mây pyroCb cao hơn 9 dặm (khoảng 14.5 km) và “quậy” ra thêm các đám cháy mới thiêu trụi hơn một triệu acres (hơn 400,000 ha đất). Đám cháy Black Saturday đã cướp đi sinh mạng của 173 người, trở thành thảm họa cháy rừng chết chóc nhất kể từ năm 1788.
 
Năm 2017, một đám cháy rừng còn lớn hơn nữa xảy ra ở British Columbia, tạo ra 5 trận bão lửa gần như là cùng lúc. Khi khói bay lên cao, các hạt carbon đen trong khói hấp thụ năng lượng mặt trời, khiến cho cột khói càng nóng hơn nữa và tiếp tục bay cao và xa hơn. Kết quả là, bão lửa đã đẩy khói lên tới 14 dặm (khoảng 22.5 km) vào thẳng tầng bình lưu. Nhiều nghiên cứu cho thấy các cột khói này tương đương với những cột khói từ một vụ phun trào núi lửa thông thường, và tồn tại trong bầu khí quyển suốt gần 9 tháng trời.
 
Tại Hoa Kỳ, tiểu bang California cũng từng chứng kiến nhiều sự kiện kinh hoàng có mây pyroCb. Trong Đám cháy Carr gần thành phố Redding vào tháng 7/2018, một lốc xoáy lửa đã “ra đời” với tốc độ lên đến 143 dặm/giờ (khoảng 230 km/h), và là thủ phạm gây ra 4 trong số 8 cái chết liên quan đến đám cháy này. Vào tháng 8/2020, Bắc Cali trải qua một mùa “rực lửa” với hàng loạt những cảnh báo về lốc xoáy lửa trong các đám cháy rừng.
 
Bão lửa không chỉ gây hại cho môi trường mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Khói từ các đám cháy rừng chứa nhiều không khí độc hại và các hạt bụi nhỏ li ti, có thể gây ra nhiều bệnh về hô hấp và tim mạch. Nên khi bão lửa khiến cho đám cháy lan rộng, khói lại càng dày đặc, không khí càng ô nhiễm nghiêm trọng.
 
Liệu hỏa hoạn và lốc xoáy lửa sẽ ngày càng nhiều?
 
Biến đổi khí hậu đang làm cho các đám cháy rừng ngày càng lớn hơn và dữ dội hơn. Các khoa học gia tin rằng hành tinh này sẽ chứng kiến nhiều trận bão lửa hơn. Năm 2019, Úc đã ghi nhận số lượng bão lửa nhiều bằng con số tổng cộng của 20 năm trước đó. Ngày 7/9/2020, một đám mây pyrocumulus gần Fresno, California, đã “vươn mình” lên tới 10 dặm (khoảng 16 km) đến tầng bình lưu. Đây là một kỷ lục đối với một đám cháy rừng ở Bắc Mỹ, và rất có thể đã mang một lượng lớn khí thải carbon (carbon emissions, gồm khí CO2 và nhiều loại khí nhà kính khác) vào tầng bình lưu.
 
Các khoa học gia tin rằng các trận bão lửa thải ra nhiều chất ô nhiễm vào thượng tầng khí quyển. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ về những ảnh hưởng của bão lửa đến tình hình biến đổi khí hậu, chẳng hạn như liệu chúng có phá hư tầng ozone bằng những cột khói khổng lồ hay không, hay những cột khói này có tác dụng làm mát tạm thời khi chặn bớt ánh sáng mặt trời.
 
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ là chìa khóa giúp chúng ta hiểu được tác động thực sự của những trận bão lửa khi phải đối mặt với sự hâm nóng toàn cầu (global warming).
 
Nguồn: “How wildfires unleash fire clouds—and even fire tornadoes” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Tổng Thống Donald Trump đã bào chữa chuyện ông viết Twitter mà trong đó ông có vẻ ủng hộ những người biểu tình chống các biện pháp phong tỏa tại nhiều tiểu bang nước Mỹ. Tại cuộc họp báo hôm Thứ Sáu, ông nói rằng một số biện pháp được đề ra bởi Minnesota, Michigan và Virginia là “quá khó khăn.” Trước đó, ông viết hàng loạt tweets rằng: “Hãy Giải Phóng Minnesota,” “Hãy Giải Phóng Michigan,” và rồi “Hãy Giải Phóng Virginia.” Các phong toả, gồm lệnh ở trong nhà, là cần thiết để làm chậm đà gia tăng của vi khuẩn corona. Nhưng những người biểu tình nói rằng chúng đang làm tổn hại các công dân qua việc hạn chế hoạt động một cách vô lý và làm bóp ngạt hoạt động kinh tế.
Trước đây với thuyết âm mưu, Đặng Tiểu Bình tuyên bố “Không cần biết mèo trắng hay mèo đen, chỉ cần bắt được chuột đều là mèo tốt”. Với “thuyết con mèo” của Đặng Tiểu Bình trong phiên họp của đại hội Đảng CSTQ lần thứ 11 năm 1985, trong hoàn cảnh đương thời, khi nền kinh tế Trung Quốc đang lâm vào kinh tế lụn bại, khó khăn, khủng hoảng trầm trọng. Muốn xoay xở, thoát khỏi vũng lầy chỉ còn cách “cải tổ kinh tế” rập khuôn như tư bản mà ông tổ của họ Karl Marx (1818–1883) và Friedrich Engels (1820–1895) trong cuốn Tư Bản Luận cho rằng tư bản sẽ giãy chết “Chủ nghĩa tư bản trong cơn giãy chết sẽ tự đào mồ chôn chính nó”.
Bộ Trưởng Y Tế Tây Ban Nha xác nhận hôm Thứ Bảy, 18 tháng 4 rằng hơn 20,000 người đã thiệt mạng từ dịch vi khuẩn corona trên toàn quốc, theo tin CNN cho biết. Chỉ Hoa Kỳ và Ý đã báo cáo có số người chết vì COVID-19 nhiều hơn Tây Ban Nha. Viên chức của Tây Ban Nha nói rằng số người chết đã lên tới 20,043, tăng 565 người từ con số ghi nhận hôm Thứ Sáu.
California báo cáo 87 người mới thiệt mạng vì bị lây lan vi khuẩn corona, một trong những ngày có số tử vong cao nhất từ trước tới nay, khi thống đốc nói rằng tiểu bang có thể vẫn chưa tới gần việc nới lỏng các biện pháp eđ63 ngăn chận sự lây lan. Tổng số tử vong là 1,072, theo ông Newsom cho biết trong cuộc họp báo hàng ngày. Số trường hợp đã tăng 5.3%, trong khi các bệnh nhân trong phòng chăm sóc đặc biệt đã giảm ở mức “trung bình” 0,1%, theo ông thống đốc cho biết.
Công chúng Hoa Kỳ bắt đầu nhận được một số tiền mặt do sở thuế IRS (Internal Revenue Service) gửi tới. IRS gọi món tiền đó là ‘economic impact payment’ có nghĩa là món tiền trả lại cho công chúng vì khó khăn kinh tế. Chính quyền gọi đó là ‘recovery rebate’ có nghĩa là số tiền hoàn trả để phục hồi kinh tế. Báo chí và công chúng thường gọi là ‘stimulus check’ có nghĩa là ngân phiếu kich hoạt kinh tế. Số tiền này chỉ cấp có một lần và không bị đóng thuế, có nghĩa là khi khai thuế cho năm 2020, số tiền này không phải cộng vào lợi tức cá nhân. Tuy nhiên, đây không phải là tiền chùa. Nó sẽ làm tăng thiếu hụt ngân sách và nợ quốc gia. Tiêu bây giờ, trả nợ sau này.
Hòa Thượng Thích Nguyên Lý, Tổng Thủ Quỹ Viện Hóa Đạo GHPGVNTN, cũng là Trú Trì Chùa Từ Hiếu, Quận 8 Thành Phố Sài Gòn, nơi Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ đã về tịnh dưỡng từ cuối năm 2018 và đã viên tịch vào ngày 22 tháng 2 năm 2020, đã công bố 2 văn kiện quan trọng của Viện Tăng Thống GHPGVNTN, gồm: - Giáo Chỉ Số 19 do Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ Đệ Ngũ Tăng Thống GHPGVNTN ký ngày 12 tháng 5 năm 2019 cung thỉnh Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ đăng lâm pháp tịch trong cương vị thành viên hàng Trưởng Lão Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương Viện Tăng Thống GHPGVNTN; và - Quyết Định Ủy Thác Quyền Điều Hành Viện Tăng Thống GHPGVNTN cho Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ, do Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ Đệ Ngũ Tăng Thống GHPGVNTN ký ngày 24 tháng 5 năm 2019.
Nhìn chung, kinh tế đình đốn, không tăng trường, giảm tiêu thụ, không có đầu tư mới và uy tín tiêu tan. Các doanh nghiệp đang giảm hoạt động trung bình 80%. Mức sản xuất trong ngành công nghiệp ô tô là giảm hơn 30 %. Sự phục hồi phụ thuộc vào hai yếu tố: biện pháp hỗ trợ để kích hoạt của chính phủ và tốc độ phục hồi chung trong toàn cầu. Năm 2019 mức tăng trưởng chung của Trung Quốc là 6,1%. Trước tình hình hiện nay, giới kinh tế tiên đoán mức tăng trưởng cho năm 2020 từ 1 – 3% là thực tế khách quan hơn.
Ngày 15/04/2020 , chỉ hai tuần sau khi cột mốc một triệu ca nhiễm trùng được ghi nhận, số lượng các trường hợp COVID-19 được báo cáo trên toàn thế giới đã vượt quá hai triệu, theo dữ liệu được tổng hợp bởi các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Johns Hopkins tại Baltimore, Maryland/USA.
Kể từ khi Covid-19 bùng phát đến nay ngót ngét trên dưới 4 tháng, con người phải thay đổi cách sống thường ngày. Mỗi ngày, sáng ra đi làm, chiều về nhà đều đặn như vậy không ngớt. Trước đây, có lần ta ước gì được có thêm thời gian một ngày hai ngày trong tuần để nghỉ ngơi ở nhà với gia đình, hoặc chơi với con cái, hay là để tịnh dưỡng tâm hồn…Nhiều khi lại ước gì mình nghỉ làm ở nhà mà có người lo cho mình, chứ đang làm mà nghỉ thì ai lo tiệm, ai lo trông coi nhân viên, việc đó mình mà nghỉ đi thì người khác không làm được, xin chủ nghỉ thì sợ không cho, tự động nghỉ thì sợ mất việc, nếu là chủ mà đóng cửa nghỉ thì công việc không xong…
Các bãi biển và công viên tại thành phố Jacksonville thuộc tiểu bang Florida đã mở cửa hôm chiều Thứ Sáu, 17 tháng 4 khi ngày càng có nhiều tiểu bang xem xét việc nới lỏng các hạn chế đặt ra để chống lại đại dịch vi khuẩn corona, theo bản tin của CNN cho biết hôm Thứ Sáu. Đám đông tại Bãi Biển Jacksonville đã reo hò khi các vật cản đã được lấy đi khỏi bãi biển, theo Đài WJXT của CNN cho biết. Các bãi biển sẽ mở cửa từ 6 giờ tới 11 giờ sang và từ 5 giờ tới 8 giờ tối mỗi ngày với một số hạn chế, theo trang mạng của thành phố Jacksonville cho biết. Các hoạt động giải trí như chạy, đạp xe đạp, đi bộ và bơi lội sẽ bị cấm trong thời gian mở cửa lại này, theo trang mạng nói trên cho biết.
Khoảng 80 triệu người được gửi tiền trợ cấp kinh tế trong tuần này – nhưng nếu bạn không nằm trong số đó, thì điều đó không có nghĩa là bạn sẽ không nhận được tiền, theo bản tin của CNN cho biết hôm Thứ Sáu. Bạn là một trong 60 triệu người đang chờ đợi. Khoảng 90% người Mỹ có đủ điều kiện để nhận tiền trợ giúp, mà loại bỏ những người có lương cao, theo phỏng đoán từ Trung Tâm Chính Sách Thuế cho biết.
Hôm nay, 17 tháng 4-2020, sau khi phân tích những dữ liệu do Coronavirus Resource Center tại Đại học Johns Hopkins cung cấp, nhật báo Wall Street Journal phát hiện rằng trong 24 tiếng đồng hồ từ 8 giờ tối ngày Thứ Tư 15/4 tới 8 giờ tối ngày Thứ Năm 16/4, số người Mỹ bị virus Vũ Hán hạ sát là 4,591 người. Con số ấy gần gấp đôi số người bị thiệt mạng hôm trước, 2569. Tuy nhiên, số trường hợp lây nhiễm mới, 31,451, cũng rất gần số lây nhiễm mới hôm trước.
Hôm Thứ Sáu, 17 tháng 4, đại công ty bán lẻ Walmart tuyên bố họ sẽ thuê thêm 50,000 công nhân làm việc tại các tiệm, câu lạc bộ và trung tâm phân phối để đáp ứng nhu cầu gia tang đối với hàng hoá và nhu yếu phẩm gia đình từ khách hàng mua dự trữ trong thời gian đại dịch vi khuẩn corona. Công ty bán lẻ này nói họ đã tới mục tiêu thuê 150,000 công nhân sớm hơn 6 tuần lễ trước hạn kỳ, nhận trung bình 5,000 người mỗi ngày vào lúc hàng triệu người Mỹ mất việc làm vì các lệnh “phải ở trong nhà” bất ngờ từ các chính quyền tiểu bang và địa phương.
45 năm, từ làn sóng người Việt tị nạn đến Mỹ đầu tiên vào năm 1975, đến nay cộng đồng gốc Việt tại Mỹ được xem đã khá ổn định với nhiều thành công cá nhân và trong mỗi gia đình. Trải qua nhiều đời tổng thống, bất luận đảng phái nào, người gốc Việt đã từng bước hội nhập rồi thăng tiến trên đất nước thứ hai của mình. Đọc lại câu chuyện lịch sử để thấy không phải một sớm một chiều hay chỉ riêng với một đời tổng thống nào mới giúp họ tạo dựng nên cuộc sống hiện nay mà đó là cả quá trình trong suốt gần nửa thế kỷ qua.
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.