Hôm nay,  

Lê Uyên Phương – Một Cõi Nhân Sinh

13/06/202509:16:00(Xem: 254)

(2 tháng 2 năm 1941 -> 29 tháng 6 năm 1999 -> 29 tháng 6 năm 2025)

 

Horizontal flyer_Le Uyen Phuong
Khi nhạc sĩ Lê Uyên Phương sáng tác ca khúc đầu tay “Buồn đến bao giờ” vào năm 1960 tại Pleiku, lúc ông 19 tuổi, thì mẹ của tôi là cô bé 6 tuổi. 65 năm sau ngày câu hát "trời mưa mãi mưa hoài, thần tiên giấc mơ dài" (*) được cất lên từ trái tim rộng lớn và tâm hồn mẫn cảm của người nhạc sĩ có nụ cười hiền hòa và ánh mắt tinh anh chứa chan tình cảm, có biết bao người yêu nhạc của ông vẫn tiếp tục hát "còn thương đến bao giờ, khi mùa thu còn mang tiếng buồn đêm hè". Bên cạnh tiếng hát định mệnh của nghệ sĩ Lê Uyên, người bạn đời tri kỷ của nhạc sĩ Lê Uyên Phương, ca khúc “Buồn đến bao giờ” tiếp tục được trình bày qua những tiếng hát được nhiều người yêu mến thuộc nhiều thế hệ, như Tuấn Ngọc, Quang Tuấn, Trần Thái Hòa, Nguyễn Hồng Ân… Nhạc sĩ Minh Đức và ca sĩ trẻ Bảo Đăng cũng là hai trong số không biết bao người mộ điệu hát tiếp ca khúc này của Lê Uyên Phương. Thật khó để hình dung được có bao nhiêu tâm hồn đã rung cảm và đồng cảm với điều ông để lại trong tác phẩm đầu tiên: "Vào cuộc đời sỏi đá, biết mình si mê". (*)

 

Trong tập tình ca thứ ba với nhan đề Uyên Ương Trong Lồng, nhạc sĩ Lê Uyên Phương đã viết Lời Mở Đầu vào năm 1993, sáu năm trước lúc ông qua đời, như sau:

 

"Tôi cất tiếng hát không phải để ca ngợi cuộc đời, để xưng-tụng tình-yêu mà ca khúc của tôi là hơi thở của một tù nhân trong nhà tù mênh mông là quả địa cầu. Những tên cai ngục có những danh hiệu khác nhau, có lúc là tình-yêu, có lúc là hôn-nhân, có lúc là của cải, là chiến tranh, là màu cờ, là màu da, là sắc áo... là tất cả mọi thứ lỉnh kỉnh khác nhau đó của cuộc đời, nhưng tựu trung không là gì khác ngoài tham-vọng trong mỗi một con người."

 

Vào đầu năm 2025, có một ca khúc đã thành hình từ chính ý niệm này của nhạc sĩ Lê Uyên Phương ở thế hệ tiếp nối. Sau khi được nghe đọc hai lần nguyên văn đoạn trích từ Lời Mở Đầu do ông viết trong tập nhạc Uyên Ương Trong Lồng, nhạc sĩ tuổi đôi mươi Jayden Nguyễn đã cảm tác thành ca khúc "Thà Cho Tôi Chết" dựa theo suy niệm này của Lê Uyên Phương:

 

"Tôi tha thiết chi chuyện nhân thế này

Người ta đánh nhau bằng lời nói vô tình

Ôi bao chiến tranh, đạn bom, khoác áo tham vọng

Chẳng ai biết hôm nay mặt trăng tròn như bánh xe

...

Thà cho tôi chết

Chết trong ngày em giận hờn

Còn hơn sống trong tham vọng thế gian"

(Trích lời ca khúc "Thà Cho Tôi Chết" của Jayden Nguyễn, bản viết ngày 5 tháng 1 năm 2025)

 

Thêm một lần nữa, chúng ta sẽ được cảm nhận sự tài hoa và cõi lòng bát ngát của Lê Uyên Phương khi tiếng hát khắc khoải nhớ thương của Lê Uyên sẽ cất lên với 14 tình khúc Lê Uyên Phương vào đêm nhạc tưởng niệm nhạc sĩ Lê Uyên Phương tại Điểm Hẹn Cà Phê Quận Cam Coffee Factory lúc 7 giờ tối, ngày 29 tháng 6 năm 2025, vào đúng ngày mất của nhạc sĩ 26 năm về trước, ngày 29 tháng 6 năm 1999.

 

Đêm nhạc tưởng niệm này là dịp hiếm hoi để những người yêu quý dòng nhạc Lê Uyên Phương cùng ngồi kề bên ông, cùng lắng nghe từng lời ca nốt nhạc của 14 tình khúc ông viết được trình bày từ sâu thẳm tâm hồn của người bạn đời của ông. Hòa cùng tiếng hát của Lê Uyên là tiếng đàn tây ban cầm đầy say mê của một trong những người hâm mộ Lê Uyên Phương ở thế hệ thứ nhất, Đình Chương đến từ Oklahoma, và tiếng đàn vĩ cầm đầy cảm xúc của một nhạc sĩ trẻ thuộc thế hệ thứ ba, Jayden Nguyễn, chàng sinh viên sắp nhập học tại trường nhạc danh tiếng Berklee College of Music.

Bich chuong tuong niem LUP
Bích Chương Tưởng Niệm LUP

 

Trong tập truyện và tùy bút "Không Có Mây Trên Thành Phố Los Angeles" được nhà xuất bản Tân Thư phát hành năm 1990, nhạc sĩ Lê Uyên Phương đã viết lại ký ức đầu đời về âm nhạc qua đoạn văn mở đầu cho tùy bút “Âm Nhạc Từ Thiên Đường”: “Trong tuổi nhỏ của tôi, ít nhất là bốn lần - những lần tôi còn nhớ được - âm nhạc đã đến với tôi, đã xòe mười ngón tay kỳ diệu của nó vuốt ve trái tim tôi, để rồi từ đó tôi đã thả nổi cuộc đời tôi theo những âm thanh trầm bổng, dài ngắn, to nhỏ của cuộc đời và đã vô tình bước vào một định mệnh đầy những bất ngờ như những nốt nhạc bật lên từ một xúc động cùng cực đến lạc điệu trong đời sống”. (Trích từ trang 120, tập truyện và tùy bút "Không Có Mây Trên Thành Phố Los Angeles" của Lê Uyên Phương).  Và một định mệnh diễm tuyệt đã đến trong cuộc đời Lê Uyên Phương, là sự gặp gỡ mãnh liệt với người bạn tri kỷ sống cuộc đời của hai thành một với ông, người mà ông đã san sẻ sự sống, tình yêu và hơn một nửa nghệ danh của ông để nền âm nhạc Việt Nam có một đôi song ca uyên ương tất mệnh - Lê Uyên & Phương.

 

Nhân dịp trở lại Đà Lạt vào tháng 5 năm 2024, trong lúc ngẫu hứng, nghệ sĩ Lê Uyên đã cất tiếng hát nồng nàn, da diết và hiên ngang như chính giai điệu Tình Khúc Cho Em được người bạn đời tri kỷ của mình, cố nhạc sĩ Lê Uyên Phương, viết vào cuối năm 1966, cũng tại Đà Lạt. Trong không gian bàng bạc ký ức của thành phố mờ sương, Lê Uyên hát với tiếng vĩ cầm của Trương Lê Sơn và tiếng tây ban cầm của Châu Việt Chương, hai tâm hồn yêu nhạc Lê Uyên Phương. Tiếng hát của Lê Uyên làm người nghe nhớ và thương người nhạc sĩ đã mang đến cho cuộc đời những bông hoa rực rỡ mà lặng lẽ không cần gọi tên, cứ mãi ngân nga ngát hương trong lòng người thưởng ngoạn. Xin được cùng nhau ngồi lại để "xin cất lấy ước mơ đầu" (*) trong đêm nhạc tưởng niệm nhạc sĩ Lê Uyên Phương “Có Nhau Trong Đời” tại Điểm Hẹn Cà Phê Quận Cam Coffee Factory lúc 7 giờ tối, ngày 29 tháng 6 năm 2025.

 

Sắp đến ngày tròn 26 năm từ lúc nhạc sĩ Lê Uyên Phương rời xa cuộc đời. Trong ngần ấy năm, có biết bao hợp-tan, tan-hợp đã xảy đến cho những đôi tình nhân. Có biết bao lần những người yêu nhau thầm hát lời ca "trên đôi vai thanh xuân, ướp hôn nồng bên gối đắm say..." (*) Và cũng có biết bao "ân tình sâu vẫn trong đời thủy chung" (*). Cũng sau ngần ấy năm, những ý nghĩ tốt đẹp, chân tâm, và thấm đẫm hiện sinh của ông về cuộc đời hữu hạn này vẫn tiếp tục lay động tâm hồn người nghe nhạc của ông.

 

Thay cho lời kết bài viết này, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn đến nhạc sĩ Lê Uyên Phương: "Cháu biết ơn chú đã dành trọn cuộc đời mình cho âm nhạc và cho niềm vui nỗi buồn đang phủ kín cõi nhân sinh này. Khi cháu hiểu được lời chú viết "vào cuộc đời sỏi đá, biết mình si mê", đáy mắt cháu rưng rưng thương kính chú vì hình hài và tâm hồn của chú đã trở thành sự giải thoát màu nhiệm, ít nhất là, trong tâm trí một người nghe nhạc của chú…"

 

(*) Bài viết có trích dẫn lời ca từ ba tình khúc Lê Uyên Phương - Buồn Đến Bao Giờ, Tình Khúc Cho Em và Dạ Khúc Cho Tình Nhân - dành cho đêm nhạc tưởng niệm nhạc sĩ Lê Uyên Phương:


CÓ NHAU TRONG ĐỜI: 7 GIỜ TỐI CHỦ NHẬT 29 THÁNG 6 NĂM 2025

tại Coffee Factory: 15582 Brookhurst St., Westminster, CA 92683.

 

Vé bảo trợ $150 - Vé VIP $100 - Vé đồng hạng $80. Để đặt vé và bảo trợ cho chương trình, vui lòng nhắn tin ban tổ chức 714-725-5445 hoặc 714-592-8941. Ban tổ chức chân thành cảm ơn Coffee Factory hỗ trợ Lê Uyên thực hiện chương trình tưởng niệm này.

 

Anh Mi

(California, tháng 6 hoài niệm, năm 2025)

 

 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối

Một lần tôi bất chợt nghe Khánh Ly hát: Ta không thấy em từ bấy lâu nay, mùa mưa làm rừng đước dâng đầy/trên cao gió hát mây như tóc/tràm đứng như em một dáng gầy. Mỗi con lạch là mỗi xót xa, mỗi giòng sông là mỗi tuổi già, thành phố đâu đây khuất hình khuất dạng, cuộc chiến già nua theo mỗi tiếng ca…. (Thơ U Minh- Nguyễn Tiến Cung, Phạm Duy phổ nhạc.) Tiếnh hát của chị rời rạc, kể lể. Bài hát không có tiếng súng tiếng bom nào cả, nhưng qua cái giọng nhừa nhựa chẫm rãi của chị ta thấy như những trang sách viết về chiến tranh đang lật từng tờ và người lính đó đang bì bõm trong rừng đước U Minh. Anh không bao giờ còn gặp lại người yêu nữa. Anh tử trận hay người yêu đã bỏ đi xa? Kết thúc nào cũng buồn cả. Tôi nghe đi nghe lại nhiều lần đoạn hát giản dị này và lúc nào nghe cũng ứa nước mắt.

Lần đầu tiên tôi có cơ hội được một mình ngồi trò chuyện với cô Khánh Ly là một ngày của Tháng 3 cách đây tròn 15 năm – khi được sếp phân công phỏng vấn viết bài về sự có mặt của cô trong một đêm nhạc mang tên “Du Mục” của nhóm The Friends. Tôi vẫn nhớ như in lần đầu gặp gỡ đó – giữa Khánh Ly – người được xem như một trong những huyền thoại của làng âm nhạc Việt Nam, và tôi – một phóng viên mới bước vào nghiệp cầm bút chưa đầy 2 năm. Nơi cô hẹn tôi là quán phở Nguyễn Huệ của chú Cảnh ‘Vịt’ (chú Cảnh đã bỏ trần gian đi rong chơi ở chốn xa lắc xa lơ nào cũng đã vài năm). Hôm đó, chồng cô, nhà báo Nguyễn Hoàng Đoan, chở cô tới. Trong hơn một tiếng đồng hồ, tôi đã hỏi cô nhiều câu – phần lớn chả ăn nhập gì đến chương trình cô sắp tham gia – mà chỉ là những câu hỏi tôi tò mò muốn biết về Khánh Ly – một người được bao người ngưỡng mộ, bao người mơ ước được gặp mặt – lại đang ngồi đối diện tôi, cùng tôi uống cà phê trong quán phở, và làm tôi bị say thuốc lá

Người đàn bà ấy, đứng trên sân khấu với mái tóc buông dài, đôi chân trần và một ánh mắt không có gì ngoài sự thản nhiên. Người ta gọi bà là "nữ hoàng chân đất," nhưng bà không phải là hoàng hậu của bất cứ điều gì ngoài nỗi buồn nhân thế. Đó là sự thản nhiên của một người đã thấy hết những gì cuộc đời có thể mang lại: những đỉnh cao, những vực sâu, những ngày tháng của ánh hào quang và những đêm dài của sự cô đơn tuyệt đối. Nếu có một người nào hát về sự mất mát mà không làm cho nó trở nên ủy mị, nếu có một người nào hát về những điều tan vỡ mà không cần phải gào thét lên, thì đó là Khánh Ly.

Và đêm qua, chân dung ấy đã mang bao tâm hồn, bao thế hệ cùng trở lại bên nhau. Anh biết không, trong khuôn viên rộng lớn của Bowers Museum, em đã nhận ra, và tìm về với bao nhiêu gương mặt thân quen mà đã từ lâu em không gặp. Họ là những tên tuổi lớn của mọi lĩnh vực từ văn chương, âm nhạc cho đến điện ảnh... Họ là những vị đã bước qua tuổi tám mươi, đến những em nhỏ chưa tròn đôi mươi. Họ là những nhân chứng của cuộc chiến tranh. Như một định mệnh, những tâm hồn ấy lại ngồi bên nhau để cùng nghe tiếng hát vang lên: “Tình ngỡ chết trong nhau, nhưng tình vẫn rộn ràng, Người ngỡ đã quên lâu, nhưng người vẫn bâng khuâng” (Trịnh Công Sơn)

“Nếu không có tiếng hát Khánh Ly thì chúng ta có những gì, còn gì?” Nếu chỉ được chọn một câu để nói về người ca sĩ đã cống hiến gần cả cuộc đời cho âm nhạc, thì tôi xin chọn câu nói trên của MC Lê Đình Ysa trong “Đêm mừng Khánh Ly 80 tuổi” được nhóm bạn trẻ Nina Hòa Bình Lê, Ann Phong, Lê Đình Ysa, Nguyễn Lập Hậu & Jimmy Nhựt Hà... tổ chức vào tối thứ Sáu 7/3/2025 tại quận Cam, Nam California.

Người ta thường gói ghém một cuộc đời trong dăm ba trang giấy để gọi là hồi ký. Người ta cũng thường dùng thước đo của 10 năm, 20 năm, 30 năm… để hoài niệm một điều gì đó, cho dù là hạnh phúc hay mất mát. Nhưng không dễ gì để tái hiện cả một cuộc đời dài 80 năm, trong đó có lịch sử, có tình yêu, có nhân quả, có triết lý sống, có ân tình, có nghệ thuật, có tài năng… chỉ trong một đêm. Vậy mà, Đêm-Khánh-Ly-80-Tuổi, đã làm được điều đó.

Không hiểu sao, khi những giòng nhạc trong bài Tuổi Đá Buồn của TCS qua tiếng hát của ca sĩ Khánh Ly vang lên từ máy phát thanh ở rạp hát của Bowers Museum, lòng tôi bỗng nhiên rưng rưng. Cho dù lúc ấy, nhân vật chính là nữ ca sĩ Khánh Ly chưa xuất hiện trên sân khấu trong buổi tối kỷ niệm Sinh Nhật 80 tuổi của bà hôm thứ sáu tuần trước. Cho dù tôi đã nghe rất nhiều lần tiếng hát Khánh Ly từ lúc rất trẻ khi còn ở trong nước, hay những năm sau này ở Mỹ khi về già. Có lẽ tôi xúc động vì ý nghĩa của buổi tối kỷ niệm ngày sinh nhât của môt người nghệ sĩ đã hơn 60 năm ca hát cho đời và tạo cho mình môt chỗ đứng riêng với giọng hát đặc biệt của mình.

Nhìn lui lại kỷ niệm. Khánh Ly với nụ cười đồng cảm những lời văn vẻ tôi đang chia sẻ với 800 khán giả những tâm sự của Trịnh Công Sơn qua những ca từ mà Khánh Ly đã chọn để gửi đến người nghe trong chương trình nhạc “Khánh Ly và Từ Công Phụng” do Việt Art Production tổ chức ngày 6 tháng 3 năm 2011. Phần một, Khánh Ly hát nhạc Trịnh Công Sơn và Phần hai, Từ Công Phụng hát nhạc của ông. Hai nhạc sĩ cùng với Vũ Thành An, Lê Uyên Phương và Ngô Thụy Miên tạo ra một chân trời âm nhạc mới cho những thế hệ trẻ trong thập niên 1960-1975 và kéo dài sang hải ngoại.

Năm 2016, một vụ án xảy ra ở Little Saigon, California, gây chấn động cộng đồng hải ngoại, các hãng thông tấn cũng như báo chí truyền thông địa phương. Bảy năm sau, tình tiết và những nhân vật trong câu chuyện ly kỳ về ông Mã Long, tài xết taxi, bị ba tù vượt ngục bắt cóc, bước lên bục vinh quang ở Sudance Film Festival, dành hạng mục đạo diễn xuất sắc nhất của phim The Accidental Getaway Driver – Tài Xế Đêm. Hai năm sau nữa, vào ngày 27/2/2025, cuốn phim sẽ chính thức được trình chiếu trên màn ảnh rộng.

Cuối tuần qua, ở nhà hát Majestic, New York tràn ngập tiếng vỗ tay khi cựu Phó Tổng Thống Kamala Harris và phu quân Doug Emhoff bước vào. Đoạn video đăng trên broadwayworld và danh khoản Twitter Latina for Kamala cho thấy, vợ chồng cựu phó tổng thống đến thưởng lãm buổi nhạc kịch GYPSY của đạo diễn sáu lần đoạt giải Tony George C. Wolfe. Khi cả hai bước vào, khán giả đồng loạt đứng dậy vỗ tay và hô vang “Kamala” cho đến khi dàn nhạc bắt đầu chơi bản nhạc mở đầu của GYPSY. Cuối buổi biểu diễn, Harris và Emhoff đứng lên, gửi tràng pháo tay dài cho nghệ sĩ Audra McDonald và các bạn diễn. Chỉ vài ngày trước đó, bà Deborah Rutter, giám đốc của Trung Tâm Nghệ Thuật Biểu Diễn John F Kennedy – John F. Kennedy Center for the Performing Arts, thường được gọi là Kennedy Center, bị sa thải. Thay thế bà, không ai khác hơn chính là tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ, Donald Trump.
Trang đầuTrang trước1234567Trang sauTrang cuối
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.