Trời Đánh ‘Không’ Tránh Bữa Ăn

Phân phát thực phẩm cho người Palestine tại Gaza giữa các đợt tấn công của Israel. GAZA – 7 THÁNG 6
Người Palestine, bao gồm cả trẻ em, đang chống chọi với nạn đói, xếp hàng chờ nhận các suất ăn nóng trong khi các đợt tấn công hủy diệt của Israel vẫn tiếp diễn, vào ngày thứ hai của lễ Eid al-Adha tại Dải Gaza, ngày 7 tháng 6 năm 2025. (Ảnh: Mahmoud Issa/Anadolu qua Getty Images)

Rạng sáng Chủ nhật, một người đàn ông, 36 tuổi, theo đoàn người đói khác đến địa điểm phân phát lương thực nơi họ được chính quyền thông báo sẽ mở cửa sớm  với hy vọng có chút thực phẩm đem về nhà cho vợ con đang thoi thóp chờ chết vì đói. Một viên đạn xuyên trán. Người đàn ông chết tươi ngay tại chỗ. Bên cạnh anh, một người thanh niên 30 tuổi, cũng đang hướng về khu vực cứu đói, một viên đạn xuyên qua cằm, anh ta sống sót để chỉ vừa kịp nhận ra rằng một một mũi súng đang quay nòng nhắm vào họ. Đoàn người chạy tán loạn. Những phát súng tiếp tục bắn xối xả vào đám đông.

Cảnh trên không phải xảy ra trong trò chơi video Squid Game hay trong phim. Mà chính là những gì đã và đang diễn ra tuần qua, mới hôm qua, hôm nay. Các nhân chứng Palestine cho biết, vào sáng Chủ nhật hôm nay, lực lượng Israel đã nổ súng khi người dân đến nhận hàng cứu trợ tại một điểm phân phát ở Rafah do Tổ chức Gaza Humanitarian Foundation (GHF) — một tổ chức được Israel và Hoa Kỳ hậu thuẫn — điều hành. Kể từ ngày 27 tháng 5, ngày đầu tiên tổ chức GHF vào Gaza phân phối lương thực cho người dân cho đến hôm nay, chỉ khoảng hơn 10 ngày, số người thiệt mạng khi đến lãnh thực phẩm cho gia đình ở Gaza đã tăng lên 110 người. Hơn 1,000 người khác đã bị quân đội Isarael bắn trọng thương.

Quân đội Isarael trước đó đã thông báo vào ngày thứ Sáu các địa điểm phân phát thực phẩm điều hành bởi tổ chức GHF* sẽ bắt đầu hoạt động từ 6 giờ sáng thứ Ba, ngày 27 tháng 5, và khu vực này sẽ là vùng quân sự an toàn cấm ra vào từ 6 giờ tối để mở cửa cứu trợ sớm vào buổi sáng. Người phát ngôn của GHF cho biết không có “tai nạn nào xảy ra tại địa điểm hoặc các khu vực xung quanh bất kỳ địa điểm phân phát nào”, cho đến khi súng nổ. Một người sống sót được đưa về điều trị tại bệnh viện Nasser nói với hãng tin AP rằng một chiếc xe tăng đã bắn về phía họ. “Chúng tôi không biết đường nào để thoát,” anh nói. “Đây là một cái bẫy đối với chúng tôi, đây không phải là viện trợ.”

Một nhân chứng khác là anh Zahed Ben Hassan kể rằng một người đứng cạnh anh đã bị bắn vào đầu. Anh và những người khác đã kéo thi thể nạn nhân ra khỏi hiện trường và chạy đến bệnh viện.

“Họ nói đây là khu vực an toàn và trật tự từ 6 giờ sáng đến 6 giờ tối... vậy tại sao họ lại nổ súng vào chúng tôi?” anh nói. “Lúc đó trời đã sáng, họ có camera và hoàn toàn có thể nhìn thấy chúng tôi rõ ràng mà, sao họ lại bắn.”

Chị Sanaa Doghmah nói với Reuters rằng chồng chị, anh Khaled, đã bị bắn chết khi đang cố tiếp cận điểm phân phát lương thực tại Rafah để lấy đồ ăn cho năm đứa con đang chờ chết của họ.

Trong những ngày qua, nhiều vụ nổ súng đã xảy ra gần các trung tâm phân phát mới, nơi hàng ngàn người Palestine được hướng dẫn đến nhận lương thực. GHF, hay Gaza Humanitarian Foundation, một tổ chức mới gồm chủ yếu các nhà thầu Mỹ, thành lập vào tháng Hai vừa qua đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt từ các viên chức Liên Hiệp Quốc, những người cho rằng kế hoạch phân phát viện trợ — do Israel khởi xướng, Hoa Kỳ hậu thuẫn, và chỉ có sự tham gia của các công ty tư nhân — sẽ dẫn đến việc người Palestine bị cưỡng bức và làm gia tăng bạo lực. Nhiều ý kiến trên mạng xã hội đã chỉ trích cách thức tổ chức phân phát viện trợ vào những tuần qua và cách thức làm việc của tổ chức này. GHF hôm thứ Tư tuần qua đã thông báo tạm ngừng hoạt động trong 24 giờ sau khi binh lính Israel nổ súng vào đám đông Palestine, đồng thời kêu gọi Israel cải thiện an ninh cho dân thường bên ngoài phạm vi các địa điểm phân phát.

Chỉ trong ngày thứ Ba, binh lính Israel đã giết chết ít nhất 27 người và làm bị thương hàng trăm người tại khu vực quanh phạm vi các điểm phân phát. Hoạt động trở lại, ngày 1 tháng 6 tiếp theo, 31 người Palestine đã thiệt mạng vì hỏa lực của Israel thả xuống, theo tờ The Guardians. Quân đội Israel phủ nhận việc nổ súng vào đám đông, nhưng hãng tin Associated Press cho biết có xảy ra pháo kích và nổ súng tại địa điểm phân phát hàng cứu trợ.

Phát ngôn nhân Liên Hiệp Quốc, ông Stephane Dujarric, cho biết những hình ảnh hàng ngàn người Palestine đang đói khát ở Gaza chạy đi tìm viện trợ nhưng lại bị súng đạn Israel chặn lại thật “đau lòng”. Ông nói: “Chúng tôi và các tổ chức đối tác có sẵn kế hoạch chi tiết, dựa trên nguyên tắc và thực tiễn, được các quốc gia thành viên ủng hộ, nhằm chuyển viện trợ đến cho những người đang tuyệt vọng,” ông Dujarric nói với báo giới hôm thứ Ba. Hiện chỉ tổ chức GHF do Hoa Kỳ và Israel hậu thuẫn được phép vào cứu trợ.

Trên mạng xã hội, nhiều người chia sẻ hình ảnh người Palestine bị kẹt sau hàng rào, cố gắng tìm nhận cứu trợ. “Lịch sử sẽ không quên những kẻ đứng nhìn mà không làm gì cả,” một người viết.

Một người đăng trên mạng xã hội hình ảnh đám đông sắp hàng kẹt lại trước hàng rào cứu đói với hàng chữ: "Người dân đói khát Gaza bị dồn lại sau hàng rào chỉ để giành lấy chút viện trợ. Đây không phải là cứu trợ — mà là sự nhục mạ và phi nhân hóa có chủ đích. Lịch sử sẽ không quên những kẻ đứng nhìn thờ ơ không làm gì cả. (Ảnh trên trang mạng X)

Vào tháng Ba vừa qua, Israel đã áp đặt lệnh phong tỏa toàn bộ nguồn cung cấp lương thực đến Gaza với lý do Hamas chiếm đoạt hàng viện trợ để cung cấp cho lực lượng chiến đấu của họ, điều mà Hamas phủ nhận. Một tổ chức giám sát nạn đói toàn cầu cho biết trong tháng Năm rằng nửa triệu người tại Gaza đang đối mặt với tình trạng đói kém trầm trọng. Theo ước tính của IPC, gần 71.000 trẻ em dưới năm tuổi được dự báo sẽ “suy dinh dưỡng cấp tính”, trong đó có khoảng 14.100 trường hợp được dự đoán sẽ ở mức nghiêm trọng trong vòng 11 tháng tới.

Các trung tâm phân phát lương thực được thiết lập bên trong khu vực quân sự của Israel, nơi giới truyền thông độc lập không được quyền tiếp cận, và do tổ chức GHF – điều hành. Israel muốn hệ thống này thay thế cho cơ chế trước đây vốn do Liên Hiệp Quốc và các tổ chức cứu trợ quốc tế phối hợp điều hành. Trong khi đó, Liên Hiệp Quốc và nhiều tổ chức nhân đạo khác đã bác bỏ hệ thống mới và cho rằng GHF sẽ không thể đáp ứng được nhu cầu của 2,3 triệu dân tại Gaza và rằng hệ thống này cho phép Israel sử dụng lương thực như một công cụ kiểm soát người dân.

Cùng lúc, tại mỗi gia đình nếu sống còn, cái chết đang cận kề họ hơn, nhưng lần này không tốn một viên đạn, như trường hợp Najwa Hussein Hajjaj, 6 tuổi, đã sụt 42% trọng lượng cơ thể chỉ trong hai tháng qua, từ khoảng 34 pound (15,4 kg) còn 21 pound (9,5 kg). Các bác sĩ đã chẩn đoán em bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng nguy hiểm đến tính mạng. Hơn 2.700 trẻ em dưới năm tuổi ở Gaza đã được chẩn đoán mắc chứng suy dinh dưỡng cấp tính, đánh dấu sự gia tăng đột biến số trẻ em mắc tình trạng y tế nghiêm trọng này kể từ đợt sàng lọc hồi tháng Hai, theo báo cáo của Liên Hiệp Quốc.

Trong số gần 47.000 trẻ dưới năm tuổi được kiểm tra suy dinh dưỡng trong nửa cuối tháng Năm, có 5,8% (tức 2.733 trẻ) bị suy dinh dưỡng cấp tính — “gần gấp ba lần tỷ lệ trẻ mắc suy dinh dưỡng” so với ba tháng trước đó, Liên Hiệp Quốc cho biết hôm thứ Năm vừa qua.

Bất chấp tất cả, hôm thứ Tư tuần này, ngày 4 tháng 6, Hoa Kỳ đã phủ quyết một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (UNSC) kêu gọi “ngừng bắn ngay lập tức, vô điều kiện và vĩnh viễn” tại Gaza. Nghị quyết cũng kêu gọi “thả ngay lập tức và vô điều kiện tất cả con tin.” Lệnh phủ quyết của Mỹ đã ngăn chặn nghị quyết dù có sự ủng hộ của 14 trên 15 thành viên Hội đồng, vì vậy, văn bản vẫn không được thông qua vì Mỹ sử dụng quyền phủ quyết. Đại diện Hoa Kỳ, bà Dorothy Shea, bênh vực quyết định này, tuyên bố: “Chúng tôi sẽ không ủng hộ bất kỳ nghị quyết nào không lên án Hamas và không kêu gọi Hamas giải giáp và rút khỏi Gaza.”

“Lệnh phủ quyết đáng xấu hổ mới nhất này của Hoa Kỳ — chỉ là một trong nhiều lần trước đó — đã bật đèn xanh cho Israel tiếp tục hành vi diệt chủng người Palestine ở Gaza. Nó cho phép Israel tiếp tục chiến lược làm cho người dân Palestine chết đói và tạo ra các điều kiện sống dẫn đến sự hủy diệt của họ”,  Tổng Thư ký Tổ chức Ân xá Quốc tế, bà Agnès Callamard lên án.

Cũng theo Amnesty International: “Là lực lượng chiếm đóng, Israel có nghĩa vụ rõ ràng theo luật pháp quốc tế phải bảo đảm cho người dân trong vùng lãnh thổ mà họ kiểm soát được tiếp cận đầy đủ thực phẩm, thuốc men và các nhu yếu phẩm cần thiết để tồn tại. Họ đã nhiều lần từ chối thực hiện nghĩa vụ đó. Tất cả các quốc gia, kể cả Hoa Kỳ, đều có nghĩa vụ ngăn chặn tội ác diệt chủng, hợp tác để chấm dứt nó và truy cứu trách nhiệm những kẻ gây ra.”

Trong khi Hoa Kỳ và Thế Giới tiếp tục bất đồng về nguyên tắc nhân đạo và luật pháp quốc tế, người dân Palestine tiếp tục đói khát và bị giết hoặc bị bắn trọng thương chỉ vì  tội cố gắng đi tìm bữa ăn cứu đói cho gia đình của họ.

Phải kêu ca với ai đây, vì ngay cả ông trời lần này cũng nhắm mắt bỏ luật chơi: “trời đánh tránh bữa ăn”.

Nina Lê tổng hợp

*GHF (Gaza Humanitarian Foundation) là một tổ chức tư nhân phi lợi nhuận, được thành lập với sự hậu thuẫn của Israel và Hoa Kỳ nhằm tiếp quản công tác phân phối viện trợ tại Dải Gaza, sau khi Israel cáo buộc Hamas đã chiếm đoạt một phần hàng cứu trợ nhân đạo dành cho thường dân. GHF dựa vào các nhà thầu quân sự tư nhân để đảm bảo an ninh và hướng đến thay thế các phương pháp phân phối viện trợ truyền thống do các tổ chức nhân đạo thực hiện tại Gaza.

Hôm thứ Ba, tổ chức này tiếp tục khẳng định cơ chế của mình, tuyên bố vẫn hoạt động “hết công suất” và đã giao hàng triệu suất ăn được đóng gói sẵn cho người Palestine. “Trong một môi trường hoạt động phức tạp và bất ổn như Gaza, việc phân phối viện trợ một cách an toàn, trực tiếp và quy mô lớn như vậy là chưa từng có tiền lệ,” GHF cho biết trong một thông cáo.

Tuy nhiên, tổ chức này cũng gặp không ít trục trặc nội bộ — giám đốc điều hành Jake Wood từ chức ngay trước ngày GHF chính thức bắt đầu hoạt động tại Gaza. Đến thứ Ba, hãng tư vấn Boston Consulting Group xác nhận đã hủy hợp đồng với GHF, gây thêm một cú sốc nữa.

Cùng ngày, GHF bổ nhiệm mục sư Tin Lành Johnnie Moore làm giám đốc điều hành mới. Moore là người ủng hộ nhiệt thành cựu Tổng thống Donald Trump, từng nhiều lần đến Bạch Ốc và cầu nguyện cho ông Trump ngay trong Phòng Bầu dục đầu năm nay. Trước đó, Moore cũng từng ca ngợi một đề nghị gây tranh cãi của ông Trump về việc Hoa Kỳ “tiếp quản” Gaza, viết trên mạng xã hội X vào tháng Hai: “Hoa Kỳ sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm cho tương lai Gaza, mang lại hy vọng và tương lai cho mọi người.”

• Bến Ninh Kiều Cần Thơ Ngày Xa Xưa
• Toà Đại Sứ Hoa Kỳ chỉ trích cụ Lê Quang Liêm ‘bạo lực’
• Thị Trường Chứng Khoán Á Châu Gia Tăng
• Iraq: 77,000 Người Iraq Chết, Từ Năm 2004 Tới 2008